چشم امید رشد اقتصادی 3 درصدی به رونق بازار سرمایه

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: بازار بورس اوراق بهادار تهران طی ماه های گذشته اگرچه رشد شاخص را به صورت افسارگسیخته و هیجانی به خود ندید اما شاهد وضعیت پایدار و رو به جلو بوده است. نمود این ثبات و پایداری قرار گرفتن شاخص کل بازار در کانال 71 هزار واحدی و حرکت آرام و رو به جلوی آن به سمت 72 هزار واحد است.

در سال های پیش از دولت یازدهم به دلیل دخالت های دولت و اقدامات دستوری در این زمینه، شاخص نوسان قابل ملاحظه یی داشت و به گفته ی بسیاری از کارشناسان آن وضعیت شکلی مصنوعی و غیرواقعی داشت.

اقتصاد کشور در یک سال گذشته شاهد حرکت رو به جلو بوده است؛ حرکتی آرام و به دور از هرگونه هیجان. دولت توانسته اسب سرکش تورم را مهار کند و اقتصاد را از وضعیت رکود خارج کند. «حسن روحانی» رییس جمهوری دوشنبه شب در گفت و گوی تلویزیونی وعده داد تا نرخ رشد اقتصادی کشور در پایان امسال به 3 درصد و در پایان سال 94 به بیش از 6 درصد برسد؛ نرخی که زمان آغاز به کار دولت یازدهم، منفی بود.

بی تردید رونق بازار سرمایه می تواند نقش مهمی در پیشبرد هدف دولت برای رسیدن به رشد اقتصادی داشته باشد. روزنامه ی «دنیای اقتصاد» امروز در مطلبی از رشد 100 واحدی شاخص بورس یک روز پس از گفت و گوی تلویزیونی روحانی خبر داد و و نوشت: صحبت های دوشنبه شب رئیس جمهور بار دیگر اهالی بازار را به وضعیت آینده سیاسی و اقتصادی کشور امیدوار کرد؛ البته همچنان به دلیل کمبود نقدینگی در بازار نمادهای بزرگ برای صعود دست دست می کنند و در واقع گروه ها و نماد های بزرگ صحنه را خالی کرده و این کوچک ترها هستند که سکان هدایت بازار را در دست دارند که این امر پدیده دوم نوظهور در بازار سهام کشور است. البته این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که در حال حاضر کلیت بازار و همچنین سهام وزن دار بازار چندان جذابیتی برای سهامداران و سرمایه گذاران ایجاد نمی کنند و همچنان سرمایه گذاران به دنبال نوسان گیری از شرکت های بورسی و فرابورسی هستند که این موضوع باعث شده است تا سرمایه گذاران به سمت شرکت های کوچک تر که نوسان پذیری قوی تری را در خود دارند، حرکت کنند و این موضوع باعث چرخش نگاه بازار به سمت سهام کوچک شده و لیدرها جای خود را به تازه نفس ها داده اند.



***در انتظار بهبود شرایط

رییس جمهوری در بخشی دیگر از گفت و گوی تلویزیونی خود تاکید کرد که تفاهم هسته یی به طور حتم رخ خواهد داد. روحانی گفت: موضوع هسته یی بازگشت ناپذیر است و اینکه در 40 روز باقیمانده چه می شود، اراده ی ما بر این است و فکر می کنیم در40 روز باقیمانده مساله قابل حل و فصل نهایی باشد. در مساله ی هسته یی حتما دو طرف به تفاهم خواهند رسید. به ملت بزرگ ایران می گویم که امروز دنیا قبول کرده است که ایران باید دارای فناوری هسته یی باشد و این تفاهم برد-برد خواهد بود.

تردیدی نیست که نگاه بازار بورس همچون دیگر حوزه های اقتصادی به نتایج گفت و گوهای هسته یی معطوف شده است و این امید وجود دارد تا توافق دو طرف و برداشته شدن تحریم ها علیه ایران فرصت بی سابقه یی را برای بهبود وضعیت اقتصاد کشور و به طور مشخص بازار بورس فراهم کند.

آنچه در بازار مشخص است این است که کسی توقع برگشت به شاخص 90 هزار را ندارد و اینکه آن شاخص رویایی حاصل دستکاری های دولت پیشین بود و به طور مصنوعی شاخص بازار به آن عدد رسیده بود، برای همه ی سرمایه گذاران روشن شده است. از طرف دیگر بازار این تجربه را پیدا کرد که دخالت های دولت چگونه می تواند تبعات و پیامدهای بدی را به دنبال داشته باشد.

در طول کمتر از یک سال گذشته با ترک سرمایه گذاران که اغلب سرمایه گذاران و سهام داران خرد بودند، میزان سرمایه در بازار و سود سهام شرکت ها کاهش یافته اما بورس توانست به جایگاه واقعی خود برسد و شاخص مصنوعی را به عدد واقعی برساند.

بسیاری از کارشناسان آینده نزدیک بورس را با توجه به مثبت شدن نرخ رشد اقتصادی و کاهش تورم، مثبت ارزیابی می کنند.

«شاهین شایان ارانی» کارشناس بازار سرمایه در این باره در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا تصریح کرد: بازار در شرایطی قرار دارد که نرخ رشد اقتصادی از منفی به مثبت رسیده است و وضعیت بین المللی نیز بهبود یافته است. هر چند بازار در وضعیت انتظار است اما در این دوره ی انتظار، امید وجود دارد. از طرف دیگر عملکرد دولت نشان داده که این دولت حامی بازار بورس است که یکی از نشانه های آن را می توان دستور کاهش نرخ سود سپرده های بانکی عنوان کرد. هر چند نمی توان گفت بازار سرمایه بعد از پشت سر گذاشتن این بحران در چه بازه زمانی می تواند به جایگاه واقعی خود برسد اما قطعا با توجه به حرکت رو به جلوی مذاکرات هسته یی و گسترش روابط ایران با کشورهای خارجی به خصوص کشورهای صنعتی می توان به آینده بازار سرمایه کشور امیدوار بود.



***ضرورت دخالت نکردن دولت در بازار سرمایه

مهم ترین مزیت بازار سرمایه نسبت به سایر بازار های مالی و اقتصادی کشور بدون شک، استقلال آن و وابسته نبودن آن به یارانه های دولتی و بسته های تشویقی دولت است. این در حالی است که در طول سال های گذشته شاخص بازار سرمایه کشور با پشتوانه ی دولتی بالا و پایین می رفته است. بر این اساس کارشناسان معتقدند رونق بازار سرمایه و حرکت واقعی شاخص در گرو اتکای آن بر نظام عرضه و تقاضا و دخالت نکردن دولت است.

«عباس هشی» کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت و با گروه پروهش های خبری ایرنا با بیان اینکه راهکار حیات و رشد بازار سرمایه حفظ و توجه به سیستم عرضه و تقاضا بدون دخالت دولت است، گفت: راه حل اینکه بازار از این وضعیت نابسامان خارج شود این است که تابع قانون عرضه و تقاضا باشد.

وی ادامه داد: شاخص باید براساس افزایش ارزش سهام شرکت ها و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار و انتظار افزایش سوددهی ارتقا یابد اما در چند سال گذشته دیدیم که شاخص به صورت دستوری و دستکاری شده افزایش یافت.

هشی افزود: معتقدم روشی را که دولت آقای روحانی به کار گرفته است و حمایت های دولتی را از ساز و کار بازار سرمایه حذف کرده است، بهترین انتخاب در شرایط زمان حاضر است. این سیاست ها تکلیف را برای سهام داران و فعالان بازار روشن و مشخص کرد که دولت دخالت غیر عادی در این بازار نخواهد داشت.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه حال و روز این روزهای بازار سرمایه پیامد دخالت های دولت دوره ی قبل است، گفت: حمایت های بی منطق از بازار سرمایه باید کنار گذاشته می شد که خوشبختانه سیاست دولت یازدهم هم در راستای حذف حمایت ها و دخالت های دولت از این بازار مستقل است. متاسفانه دولت قبل شاخص را به زور بالا برده بود تا وضعیت خوبی از اقتصاد خود نشان دهد.

هشی در عین حال به کاهش شاخص بورس در آغاز به کار دولت یازدهم اشاره کرد و در تحلیل آن گفت: مهم ترین عواملی که در افت شاخص تاثیر گذاشت واقعی شدن نرخ خوراک پتروشیمی بود. در واقع دولت باید رانتی را که وجود داشت حذف می کرد چرا که نباید سودده ترین شرکت های سرمایه گذاری وابسته به دولت باشد و از یارانه های دولتی بهره مند شوند.

شاهین شایان آرانی کارشناس بازار سرمایه در ادامه ی گفت و گو با پژوهشگر ایرنا با بیان اینکه باید قبول کنیم که رشد شاخص در اوایل سال 92 هیچ توجیه اقتصادی نداشت، گفت: افزایش شاخص بورس در ابتدای سال 92 در حالی اتفاق افتاد که در اقتصاد کشور هیچ علایمی از بهبود دیده نمی شد اما شاخص همچنان روند صعودی را در پیش گرفته بود.

وی ادامه داد: در این شرایط مشخص بود که این شاخص ساختگی است و ریزش آن در آینده ی نزدیک پیش بینی می شد. شاخص 90 هزار واحدی با شرایط اقتصادی آن زمان قاعده ی درستی نبود و البته در آن مقطع هشدارهایی را دادیم که مراقب ریزش شاخص باشید و کاملا این اتفاق قابل پیش بینی بود.

شایان آرانی با بیان اینکه رشد شاخص در آن دوره هیجانی و کاذب بود، گفت: در زمان حاضر شاخص در کانال 71 هزار توقف کرده است و خوشبختانه بازار سرمایه خودش را اصلاح کرده اما باید دوران گذار طی شود تا بازار خودش را پیدا کند. معتقدم تمام این اتفاقات با توجه به اینکه در دوره ی قبل رشد شاخص غیر عادی بود، طبیعی است.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه حمایت های دولتی برای این بازار مانند سمی مهلک است، گفت: هر نوع حمایت دولت برای بالاکشیدن مصنوعی شاخص بسیار خطرناک است و پیامدهای بسیار بدی دارد. معتقدم تنها نقش دولت در بازار باید در راستای نظارت بر اجرای صحیح قانون باشد که اگر همین نقش خود را به خوبی بازی کند، می تواند به مراتب تاثیرگذارتر باشد.



***ضرورت شفافیت بیشتر در بازار

هر چند بازار سرمایه باید به عنوان بازاری که هیچ وابستگی به دولت ندارد فعال باشد اما در زمان حاضر شرکت های دولتی و شبه دولتی بسیاری در بورس و فرابورس حاضر هستند. به طوری که به گفته ی کارشناسان این شرکت ها سرنوشت بازار را رقم می زنند چراکه بسیاری از این شرکت ها سهام های با ارزش بالایی را در اختیار دارند. آنچه در این میان دغدغه کارشناسان است، تهدید شفافیت است. هشی در این باره معتقد است: مهم ترین عاملی که اتفاقا بازار سرمایه از همان جا ضربه می خورد، نبود شفافیت است.

وی ادامه داد: اطلاعات و داده های بازار باید در اختیار تمام ذی نفعان بازار قرار بگیرد و بازار زمانی کارایی دارد که شفافیت داشته باشد اما زمانی که اغلب شرکت های حاضر در بورس دولتی و شبه دولتی هستند، شفافیت بازار هم زیر سوال می رود.

هشی گفت: اگر به اینکه شاخص بازار، دماسنج اقتصاد کشور است، اعتقاد داریم باید بدانیم که این دماسنج براساس میزان سود سهام شرکت ها شاخص را بالا و پایین می کند. بازار باید بر اساس روند عرضه و تقاضا شکل بگیرد و فعالیت کند. بخش عمده یی از بازار متعلق به شبه دولتی ها و شرکت های وابسته به دولت و بانکی ها است و اگر این شرکت ها تصمیم بگیرند می توانند قیمت را تغییر دهند و شاخص را بالا و پایین کنند؛ در چنین وضعیتی شفافیت این بازار زیر سوال می رود.

هشی با بیان اینکه شفافیت مالی بازار سرمایه در زمان حاضر بسیار پایین است، گفت: نبود شفافیت در عملکرد شرکت های حاضر در بورس و فرابورس یک تهدید بسیار جدی برای این بازار مدرن محسوب می شود؛ بازاری که شفافیت از مزیت های بسیار مهم آن است.

وی افزود: معتقدم ریشه ی این شرایط بازار را باید در بی انضباطی مالی شرکت ها پیدا کرد؛ به طور قطع هر چه شفافیت و انضباط مالی شرکت ها بیشتر باشد ریسک سرمایه گذاری کمتر و سرنوشت سهام شرکت ها قابل پیش بینی تر می شود.