چالش بلاک کردن برای مقابله با کاربران هتاک /آیا فضای مجازی برای توهین کنندگان تنگ می شود؟

حسین پاکدل، علی کریمی، امیر مهدی ژوله، الهام پاوه نژاد، رضا یزدانی، لادن طباطبائی، پرستو صالحی محسن یگانه،بهنوش بختیاری و امیر جعفری از جمله افرادی هستند که به این چالش پیوسته اند و هر لحظه به جمعیت این کمپین افزوده می شود.

آفتاب‌‌نیوز :

این چالش از طرف بزرگمهر حسین پور پس از توهین و حمله به هنرمندان مشهور در صفحه اینستاگرام وی مطرح شده است و تا این زمان هنرمندان و ورزشکاران زیادی به آن پیوسته اند.

در این چالش از کاربران خواسته شده با مشاهده فحش و الفاظ رکیک در شبکه های اجتماعی، این افراد را بلاک کنند و به این طریق دایره زندگی مجازی را برای آنها تنگ کنند.

علی کریمی، امیر مهدی ژوله، الهام پاوه نژاد، رضا یزدانی، لادن طباطبائی و پرستو صالحی محسن یگانه از جمله افرادی هستند که به این چالش پیوسته اند و هر لحظه به جمعیت این کمپین افزوده می شود.

چالش بلاک کردن طرحی از بزرگمهر حسین پور/آیا فضای مجازی برای کاربران هتاک تنگ می شود؟

تقریبا هیچ چهره مشهوری در فضای مجازی نیست که از آسیب توهین ها به صفخان شخصی در امان مانده باشد حمله به صفحه و اینستاگرام اشخاص مشهور از جمله هنرمندان، بازیگران و بازیکنان فوتبال از سوی کاربران ایرانی به امری عادی و روزانه تبدیل شده است به طوری که حمله به صفحه لیونل مسی و پایت ستاره تیم‌ملی فوتبال فرانسه، همچنین حمله به صفحه مالیا اوباما دختر باراک اوباما و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و موارد مشابه از این دست بسیار زیاد است و این معضل نه تنها به به یک موضوع داخلی تبدیل شد بلکه واکنش منفی جهانی را نیز در پی داشت به طوری که بعد توهین کاربران به «ایوان زایتسف»، این بازیکن ‌روسی‌الاصل و شماره 9 والیبال ایتالیا حمله کرده در پاسخ به این رفتار کاربران ایرانی نوشت: «متأسفم که بزرگترین تفریح ایرانیان، توهین به دیگران است.

با اینکه برخی از کارشناسان این توهین ها را حاصل یک حرکت گروهی از سوی برخی کاربران و اقدامی سازماندهی شده می دانند ولی سعید خراط‌ها،‌ پژوهشگر حوزه آسیب‌ها و مسایل اجتماعی در این زمینه می‌گوید: ریشه این بی‌اخلاقی‌ها و ناسزا گفتن به افراد در فضای مجازی ناشی از برخی خرده فرهنگ‌های جامعه ما است و اینستاگرام و فضای مجازی باعث دیده شدن این موضوع می‌شود؛ البته ناسزاگویی هواداران تیم‌های ورزشی به یکدیگر در استادیوم صدهزار نفری نیز به صورت واقعی و عینی دیده می‌شود.

این جامعه‌شناس فحاشی و ناسزا‌گویی را یکی از ویژگی‌های فرهنگی مردم می‌داند و معتقد است: در فرهنگ ما گاهی ناسزا، بار معنایی منفی و توهین‌آمیز ندارد بلکه گاهی معانی محبت آمیز و دلسوزانه دارد به عنوان مثال پدر به فرزند می‌گوید "پدر سوخته"در حالی که در پس این ناسزا مفهوم محبت آمیزی نهفته است بنابراین کلمات و واژگان رکیک و ناهنجار همیشه معنای بی‌احترامی ندارد و گاهی برای بیان و ابراز احساسات استفاده می‌شود.

او به واژگان متداول در بین برخی از گروه‌های اجتماعی در جامعه اشاره می‌کند و می‌گوید: برخی از واژگان مربوط به خرده فرهنگ‌ها است زیرا هر گروهی از جمله معتادان و سارقان در درون گروه خودشان واژگانی دارند که در خارج از گروه معنایی ندارد؛ به عنوان مثال «ِچت و میخ» کلماتی در بین گروه معتادان است که وقتی معتادی به جایی خیره شده می گویند چرا میخ شدی یا وقتی به کسی می‌گویند چت کردی یعنی زیاد مواد مصرف کردی و مغزت هنگ کرده است. در صورتی که این کلمات را اگر به فرد سالم و غیر معتاد بگویی آن را فحش تلقی می‌کند.

خراط‌ها یکی دیگر از علل فحاشی و ناسزاگویی مردم در فضای مجازی را ناشی از عدم امکان بیان نارضایتی در فضای واقعی می‌داند.

این فعال اجتماعی، اعتراض اجتماعی در فضای مجازی را یکی از روش‌های اعلام نارضایتی از فضای موجود جامعه می‌داند که برخی افراد آن را انتخاب می‌کنند زیرا در فضای عمومی و واقعی نمی‌توانند نظرات خود را مطرح کنند اما در فضای مجازی چون ناشناخته هستند می‌توانند به آسانی اعتراضات خود را بیان کنند.

او به نقایص فضای مجازی اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به اینکه افراد با اسامی و تصاویر مستعار در فضای مجازی فعالیت می‌کنند به همین دلیل امکان پیگیری قانونی آنان در فضای مجازی وجود ندارد و البته نقص فرهنگی و آموزش‌های فرهنگی در جامعه به این موضوع دامن زده است بنابراین ریشه بی‌اخلاقی در فضای مجازی در تعدد خرده‌ فرهنگ‌های جامعه است.

او همچنین معتقد است: شخصیت انسان‌ها در فضای مجازی شکسته می‌شود در حالی که در فضای عادی فاصله اجتماعی معنا دارد به عنوان مثال اگر کسی دارای تحصیلات و رتبه علمی باشد از سوی جامعه مورد احترام واقع می‌شود اما در شبکه مجازی یک فرد هرزه‌زبان می‌تواند به شخصیت‌های بزرگ و علمی کشور مانند دکتر سمیعی هم فحاشی کند. در حالی که آن فرد در حالت عادی حتی دستش هم به دکتر سمیعی نمی‌رسد اما در فضای مجازی فاصله‌ها کم می‌شود. شاید کسی اگر تمام عمر خود هم تلاش کند نتواند با رئیس جمهور کشور روبه‌رو شود در حالی که در فضای مجازی به راحتی می‌تواند در صفحه اینستاگرام رئیس جمهور پیام بگذارد و افرادی هستند که شأن و شخصیت لازم برای تعامل در سطح بالاتر را ندارند اما با دسترسی به این امکانات می‌توانند نارضایتی خود نسبت به رئیس جمهور کشور را نیز مطرح کنند.

البته در فضای مجازی همیشه هم شاهد کامنت‌های فحاشی و الفاظ رکیک نیستیم؛ کاربران ایرانی گاهی در صفحات مجازی افراد مشهور و معروف جهان کامنت‌هایی با محتوای شوخی و مزاح منتشر می‌کنند که خراط ها معتقد است کاربران ایرانی برای دیده شدن و مطرح کردن خودشان از این روش استفاده می‌کنند اما اغلب این شوخی‌ها نیز رنگ و بوی خشونت آمیز و جنسی دارند که آن‌هم ناشی از وجود برخی انحرافات در جامعه است.

این جامعه‌شناس به کامنت‌های کاربران ایرانی در صفحه مسی اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از افراد برای آسیب دیدن پای این بازیکن فوتبال نوشته بود «زرده تخم‌مرغ و دارچین بذار روی پات تا زودتر خوب بشی» یا به عنوان مثال برای اردوغان رئیس جمهور ترکیه نوشته بود «رجب کودتا رو تموم کن و برو استراحت کن.»

وی ادامه می‌دهد: این کامنت‌های شوخی و مزاح و مسخره ناشی از روحیه طنزپردازی ایرانی‌ها است ‌که همیشه شوخی می‌کنند و جوک می‌گویند و البته ایرانی‌ها به شوخی کردن و جوک ساختن در جهان معروف هستند.

خراط ها می‌گوید: یکی از دلایل کامنت‌های فارسی کاربران ایرانی در صفحه اردوغان و مسی این است که افراد زبان انگلیسی نمی‌دانند در حالی که فضای مجازی یک فضای جهانی است اما متاسفانه یک زبان مشترک هنوز در فضای مجازی ترویج نشده که همه از آن استفاده کنند و کم‌کم استکیرها جایگزین زبان می‌شوند که معنای مشترکی برای همه زبان ها دارد.

این جامعه شناس ادامه می‌دهد: حکومت به تنهایی مسئول فرهنگ سازی برای مردم نیست بنابراین همه باید در این زمینه فعالیت کنند به عنوان مثال اگر حمایت از کودکان کار و حیوانات در فضای مجازی صورت نمی‌گرفت شاید تا سال‌های سال نیز این موضوع مورد بی توجهی واقع می‌شد در حالی که این حمایت ها از فضای مجازی آغاز و در بین تمام اقشار جامعه گسترش پیدا کرد همچنین نظارت بر پزشکان و فیش‌های حقوقی نجومی؛ همه اینها به یمن فضای مجازی است بنابراین دولت باید فضای مجازی را به رسمیت شناخته و آن را قانونمند کند.

به هر حال باید منتظر ماند و دید چالش بلاک کردن چقدر می تواند در اهداف ترسیمی موفق عمل کند و آیا فضای مجازی برای کاربران هتاک تا اندازه ای تنگ خواهد شد که این رویه غلط از فرهنگ مجازی رخت خواهد بست.