نیویورک تایمز: صدای میانه روها علیه تندروها خاموش شد / اسوشیتدپرس: روحانی تکیه گاه خود را از دست داد / سی ان ان: هاشمی امید طبقه متوسط ایران بود

روزنامه ها و رسانه های مختلف بین المللی خبر درگذشت ایت الله هاشمی را در سطح بشدت گسترده ای پوشش داده اند.

سرویس سیاسی «نیویورک تایمز» با انتشار گزارشی در این باره می نویسد:«با درگذشت آیت الله هاشمی در روز یکشنبه جناح های سیاسی ایران بلافاصله درک کردند که عرصه بر اصلاح طلبان تنگ تر خواهد شد و قدرت مانور آنان به شکل قابل توجهی کاهش خواهد یافت. خبر درگذشت برای کسانی که خواستار بهبود روابط با غرب بودند بسیار ناگوار بود.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ رییس جمهوری سابق ایران بود. او مردی بود که همواره در برابر تندروها ایستاد. همه تحلیلگران سیاسی متفق القول در ایران و خارج از کشور بر این باورند که چهره جایگزینی برای پر کردن خلاء ناشی از فقدان او وجود ندارد. اصلاح طلبان ایران مدت زمان طولانی به حاشیه رانده شده بودند در این میان اقای هاشمی زبان گویای آنان برای بیان مطالباتی چون لزوم گسترش ازادی های فردی بیش تر بود و درخواست بهبود روابط با امریکا را مطرح کرده بود. اکنون موضع اصلاح طلبان می تواند تضعیف شود. در حال حاضر بسیاری درباره بروز رادیکالیسم مذهبی از سوی تندروها در ایران هشدار می دهند. آیا آنان در صدد اعمال نفوذ در انتخابات بعدی خواهند بود؟ ایا این موضوع تاثیری بر چشم انداز برحام خواهد گذاشت؟ این ها سوالاتی کلیدی و بی پاسخ تا این لحظه هستند.

اقای هاشمی دست کم صدایی میانه روانه برای تحمل یکدیگر در فضای سیاسی ایران ایجاد کرده بود. فاضل میبدی روحانی از قم که به اصلاح طلبان نزدیک است می گوید که فوت او تعادل و توزان قوا در ایران را شکننده تر از قبل کرده است. او می گوید که تندروها خوشحال هستند اما این اغاز یک دوره طولانی مدت اضطراب و تشویش در ایران خواهد بود.

نیویورک تایمز اشاره می کند که درگذشت ایت الله هاشمی نمادی از کاهش رهبران انقلابی ایران که از دوران رژیم پهلوی مبارزه کرده بوند نیز می باشد. این روزنامه می نویسد:«ولی نصر» محقق خاورمیانه در دانشگاه «جانز هاپکینز» معتقد است که فوت ایت الله هاشمی یاد اوری نکته مهمی ست و آن این که زمان اتفاق بزرگ در درون ساختار قدرت ایران فرارسیده است این موضوع نقش روانی بسیار بزرگی در سیاست ایران خواهد داشت».

این روزنامه در ادامه اشاره می کند که دو تن از شاگردان مکتب ایت الله هاشمی حسن روحانی رییس جمهوری و رییس جمهوری دولت اصلاحات هستند که هر دو موقعیت سیاسی خودر ا مدیون او هستند. این روزنامه می افزاید:«رییس دولت اصلاحات از سوی تندروها به حاشیه رانده شده است. روحانی نیز در تلاش برای پیروزی دوباره در انتخابات است. او با تشویق های ایت الله هاشمی وارد عرصه انتخابات شد و وعده اینده اقتصادی روشن برای ایران را داد که هنوز محقق نشده است. با فوت مرشد خود، روحانی کارش برای جلب پشتیبانی حامیان ایت الله هاشمی در انتخابات پیش رو دشوارتر خواهد شد».

«محمد مرندی» استاد دانشگاه تهران می گوید:«او یکی از قدرتمندترین چهره ها بود که اقای روحانی به عنوان یک تکیه به او می نگریست. فوت اقای هاشمی موقعیت رییس جمهوری کنونی را پیچیده تر می کند». شمس الواعظین از فعالان اصلاح طلب اما باور دارد که اکنون رییس دولت اصلاحات بایدبار مسئولیت ایت الله هاشمی را بر دوش بکشد و وظیفه خطیرتری را در مقایسه با گذشته برعهده دارد. نیویورک نیویورک تایمز اما اشاره می کند این در حالیست که قوه قضاییه امکان انتشار عکس های رییس جمهوری دولت اصلاحات را نیز ممنوع اعلام کرده است و او محدودیت های زیادی برای حضور در میان مردم دارد.

این روزنامه در اداه می افزاید:«ایت الله هاشمی روابط صمیمانه ای نیز با رهبران سعودی رقیب اصلی ایران در خاورمیانه داشت. در حوزه سیاست داخلی تندروها از ایت الله هاشمی به دلیل اقدامات داخلی اش انتقاد می کردند آنان معتقد بودند که او درصدد غربی کردن و مدرن کردن جامعه ایران است. بسیاری از محافظه کاران نیز مشی عملگرایانه او و باورش به دیپلماسی را نمی پذیرفتند. «حمیدرضا ترقی» تحلیلگر سیاسی نزدیک به موتلفه می گوید که اکنون دست نامرئی ایت الله هاشمی از بین رفته است. او در ادامه مدعی شده است:«این بدان معناست که جلسات مخفی اصلاح طلبان و میانه روهایی که خواستار روابط نزدیک تر با امریکا هستند به پایان می رسد. از هم اکنون می توانیم در تصمیم گیری ها بسیار ساده تر و با هماهنگی بیش تری عمل کنیم».

نشریه امریکایی «وایس» نیز با انتشار گزارشی درباره خبر درگذشت ایت الله هاشمی و پیامدهای آن با تریتا پارسی رییس شورای امریکایی – ایرانی (نایاک) صبت کرده است که برای بهبود روابط ایران و امریکا تلاش می کند. پارسی می گوید:«حضور او در سیاست ایران در برابر نیروهای محافظه کار سبب شده بود تا از رویارویی بیش تر با غرب خودداری شود. او ایران را در مسیر معتدل تری قرار داده بود. پارسی اشاره می کند که نقش ایت الله هاشمی در انتخاب روحانی و حمایت از او کلیدی بود. او اشاره می کند که درگذشت ایت الله هاشمی در بدترین زمان ممکن برای میانه روها روی داد».

شکه خبری «سی ان ان» با انتشار گزارشی درباره خبر درگذشت ایت الله هاشمی می نویسد:«او خواستار بهبود روابط با غرب بود. تلویزیون دولتی ایران در گوشه شبکه های بنر مشکی ای را قرار داده است که نشانه ای از عزاداری برای فوت اوست. او یکی از طرفداران روحانی بود و همواره این موضوع را به طور علنی در مصاحبه هایش بیان می کرد. مخالفانش مسائلی را درباره ثروتش مطرح می کردند. او یکی از کلیدی ترین چهره ها در جبنش میانه روی ایران بود. او پس از انتخابات ۲۰۰۹ و تداوم قدرت احمدی نژاد یکی از اصلی ترین منتقدان او بود.

مرندی کارشناس مسائل ایران می گوید که احمدی نژاد به عنوان نماینده طبقات فرودست قلمداد می شد و ایت الله هاشمی نماینده طبقه متوسط رو به بالا در نظر گرفته می شد. این موضوع نشان دهنده شکافی طبقاتی بود. مرندی می گوید که او یکی از باهوش ترین چهره ها در سیاست ایران بود. ائتلاف های سیاسی او تغییر یافتند واو نیز تغییر جهت هایی را داشت البته این بدان معنا نبود که او فاقد پرنسیب و اصول در سیاست بوده است. او بسیار خوب سیاست ورزی را بلد بود».

سی ان ان در ادامه می افزاید:«ایت الله هاشمی در حلقه درونی سیاست ایران مورد احترام بود. منتقدانش سیاست های اقتصادی او را لیبرال می خواندند و از او انتقاد می کردند و می گفتند که سبب تعمیق شکاف میان فقیر و غنی شده است در حالی که طرفدارانش می گفتند که سیاست های او به ساخت زیرساخت های کشور کمک کرد».

خبرگزاری «رویترز» از خبر درگذشت ایت الله هاشمی به عنوان خبری طوفانی برای اصلاح طلبان یاد کرده است. این خبرگزاری می نویسد:«او یکی از پایه های انقلاب اسلامی ایران بود. سیاست های مدنظر او ازادسازی اقتصادی، بهبود روابط با غرب و تقویت نهادهای انتخابی اجرایی در ایران بود. این موضوع خواسته اکثریت ایرانیان بود اما تندروها با آن مخالف بودند».

خبرگزاری «اسوشیتدپرس» با انتشار گزارشی درباره درگذشت ایت الله هاشمی منویسد:«روحانی اکنون یکی از بزرگترین حامیان خود را از دست داد. از ایت الله هاشمی به عنوان سیاستمداری تیزهوش و فردی ثروتمند یاد می شد. صدای گوینده زن در زمان خواندن خبر درگذشت ایت الله هاشمی می لرزید».

اسوشیتیدپرس در اداه اشاره می کند که حضور او به دلیل داشتن کانال های مستقیم با مقام معظم رهبری مثمرثمر بود.

اسوشیتدپرس در ادامه می نویسد:«او نقشی کلیدی در رایزنی و میانجی گری برای حل مناقشه بر سر برنامه هسته ای ایران داشت. از او به عنوان متحد قابل اعتماد امام یاد می شد. او پیش از انقلاب نیز نقش فعالی در مبارزه با رژیم پهلوی داشت و گفته می شود در سازماندهی شکبه روحانیون نقش فعال داشت.