یادبود روحانی مبارز علیه استبداد؛ پیام رهایی بخش طالقانی

در سی و هشتمین سالگرد درگذشت آیت الله طالقانی نگاه او به دینداری و سیاست بررسی شد.

شهریور هرسال کانون توحید محفلی برای گرد‌هم‎آیی سیاسیون و چهره‌های دین‌پژوه می‌شود. افکار آیت‌الله طالقانی که سی و هشت سال از درگذشت او می گذرد، هنوز مورد بررسی پژوهشگران دین و سیاست است. طالقانی دغدغه آزادی داشت و حتی در روزهای ابتدای انقلاب هم نگرانی بازگشت استبداد به فضای تازه آزادشده بود. برای رفع نگرانی‌اش پیشنهاد تشکیل شوراها را داد؛ نکته ای که نسبتش با دموکراسی جای تحلیل دارد.

روحانی آزادی خواه که مفسر قرآن در مسجد هدایت بود، همواره از سوی دو جریان مورد هجمه قرار می‎گرفت. دسته اول مذهبیونی با نگاه قشری و دسته دوم به ظاهر متجددها. اما راه طالقانی میانه بود. او هم دینداری را تبلیغ می کرد و هم مبارزه با خرافات را. ویژگی‌های که در یادبودهایی که برای او برگزار می شود دیده می شود.

طالقانی پیام قرآن را از پستوهای منجمد به اندیشه ها بازتاب داد

امروز مراسم بزرگداشت آیت الله طالقانی با حضور چهره های آشنای سیاست برگزار شد. محمدرضا عارف، محمود صادقی، محمد ملکی، محمدمهدی جعفری، غلامعباس توسلی، احمد زیدآبادی و جمعی از یارانش حضور پیدا کردند.

محمدمهدی جعفری، پژوهشگر قرآنی و یار دیرین طالقانی از سخنرانان این مراسم بود. او در توصیف آیت الله طالقانی گفت: طالقانی از سلسله بیدارگران و احیاگران ملل مشرق زمین و از مصلحان منادی بازگشت به قرآن و آزادکننده آن کتاب جهانی، قرآن است.

به گزارش ایلنا، وی با اشاره به پیام‌های قرآن اظهار داشت: پیام‌های رهاکننده قرآن در همه شرایط زمانی و مکانی و برای همه جوامع انسانی صرف نظر از نژاد و رنگ پوست و نحوه اندیشدن است. این پژوهشگر مسائل دینی و قرآنی ادامه داد: برگزاری آیین سالگرد آیت الله طالقانی تلاشی برای رساندن پیام‌های آگاه‌کننده، آزادسازنده و دادگرانه قرآن از زبان آن مرحوم برای همه نسل‌ها است.

جعفری با اشاره به زمانه فعالیت‌های آیت الله طالقانی تصریح کرد: در زمانی که تلاش می‌شد پیام قرآن را با تحریف پشتیبان زر و زور و تزویر نشان دهند و آموزه‌های خدا و سنت‌های پیامبر و ائمه را با پوستین وارونه به خلق خدا ارائه دهند و دین خدا وسیله‌ای برای ریاست و تسلط بر مردم ‌کنند و با صالحان در جنگ و ستیز بودند و فاسقان با گروه‌گرایی، حزب می‌ساختند، آیت الله طالقانی قرآن را به صحنه آورد و پیام‌های آن را به گوش حق‌طلبان می‌رساند و پیام‌های آن را از پستوهای منجمد و متحجر با شیوه‌های نو و همیشه تازه به قلب و اندیشه دیگران بازتاب می‌داد.

وی افزود: این آیین را برگزار می‌کنیم تا پیام‌های رهایی‌ساز آیت الله طالقانی از پشت کوه تحریف و سکوت به گوش حق‌طلبان برسد.

طالقانی می‌گفت با استبداد درگیر شوید نه مستبد

داود فیرحی استاد دانشگاه نیز از افرادی بود که به بیان دغدغه های آیت الله طالقانی پرداخت. او گفت: آیت‌الله طالقانی یک شخصیت مرزی بود؛ مردی در میانه دین و سیاست و همچنین در میانه سنت و تجدد. مساله اصلی او استبداد بود. آیت‌الله طالقانی معتقد بود جامعه ما با معضلی به نام استبداد مواجه است. وی خاطرنشان کرد: طالقانی به این نتیجه رسید که مبارزه با مستبد دچار چرخه باطل است به این معنا مستبد پیر پایین کشیده می‌شود و مستبد جوانی با قدرت و انرژی بیشتر جایگزین آن می‌شود. او معتقد است باید ماهیت استبداد را شناساند و چیستی استبداد اهمیت بیشتری دارد تا کیستی مستبد. به عقیده او استبداد با استبداد کنار زدنی نیست و خشونت را نمی‌شود با خشونت مهار کرد؛ زیرا خشونت مضاعف تولید می‌کند.

به گزارش ایسنا، این مدرس دانشگاه اضافه کرد: از نظر طالقانی بهترین سلاح مقابله با مستبد، مقاومت نرم و صلح‌آمیز است؛ زیرا استبداد شبیه تیغ است. اگر شدید با آن برخورد کنید می‌برد ضمن این‌که قبل از نفی استبداد باید جایگزین آن مشخص شود. طالقانی معتقد بود نمی‌شود با استعمار با دیکتاتور مسلح جنگید. او منطق دنیای مدرن را خوب فهمید و آن این‌که مهمترین ابزار مقاومت و قدرت افکار عمومی است. او در مقدمه یکی از کتاب‌هایش به خیلی از بزرگان نهیب می‌زند که چرا استبداد را توضیح نمی‌دهید؛ زیرا استبداد عریان و عیان نیست و هزار و یک لایه و مکر دارد و نیاز دارد که توضیح داده شود.

وی اضافه کرد: مرحوم طالقانی این بحث را مطرح می‌کرد که چطور می‌شود استبداد را کنار گذاشت یا آن را مهار کرد. تاکید ایشان این بود که نباید با خشونت و مسلحانه با استبداد مواجه شد. نکته دیگر نظام شورایی بود که مرحوم طالقانی به آن اعتقاد داشت و آن را جایگزین استبداد می‌دانست. البته در مورد تعیین بدل برای استبداد عمر ایشان کفاف نداد گرچه ما بارقه‌های فکرش را داریم. او معتقد بود شورا به خاطر این عقب مانده که اجرا نشده است. ما باید آنقدر مشورت کنیم که مکانیزم مشورت و عمل جمعی را یاد بگیریم. افزوده‌ای که آیت‌الله طالقانی داشت نزدیک کردن شورا به دموکراسی بود، او شورا را از حلقه تنگ و حوزه خبرگانی خارج می‌کرد و به همه شهروندان توسعه می‌داد.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/001zfV