کد خبر: ۵۴۲۹۱۷
تاریخ انتشار : ۰۸ شهريور ۱۳۹۷ - ۲۲:۴۰

آیا روحانی رنگ عوض کرده؟

حسن روحانی یک اعتدالگرا است. پس رفتار سیاسی که از روحانی و دولتش باید انتظار داشته باشید یک رفتار سیاسی اعتدالی است. مسأله این است که هر دو طیف اصلاح طلب و اصولگرا دنبال آنند که رنگ سیاست خود بر دولت و رفتار روحانی بزنند. او مقاومت می کند و آنها انتقاد. رنگ روحانی رنگ اعتدال است و بس. آیا روحانی رنگ عوض کرده؟ / اعتدال مساوی با مذاکره نیست/ چرا می خواهیم روحانی را مانند خاتمی بکنیم؟
آفتاب‌‌نیوز :
هادی نوری- حسن روحانی ششم شهریور برای پاسخگویی به ۵ سئوال نمایندگان راهی بهارستان شد. صرفنظر از نیت سوال کنندگان، ابتدا آیا روحانی رنگ عوض کرده؟باید از اصل قضیه استقبال کرد که محترم شمردن پاسخگویی مقامات رسمی در برابر قانون است. قانون بد بهتر از بی قانونی است چه رسد به پاسخگویی در برابر مجلس که خود قانون خوب است.

اما واقعه روز سوال از رئیس جمهور در مجلس یک نمونه از مجموعه وقایعی است که بویژه در یک سال اخیر در خصوص آقای روحانی اعمال شده است. از چیدمان کابینه گرفته که در آن سر و صدای خیلی از حامیان دولت درآمد تا اتفاقات ارزی و اظهار نظرهای مربوط به تنگه هرمز. جالب آنجاست که در این زمینه، دو طیف سیاسی کاملا متضاد در مواقعی اگرچه وحدت نظر نداشتند اما به وحدت رویه می رسیدند !

می گویند: « جبهه پایداری و نمایندگان همسو با آن طراحی کرده بودند که جلسه طرح سئوال را به تشنج بکشانند به گونه ای که حتی نطق رئیس جمهور ناتمام بماند. بر همین اساس فیلمی  – که رهبرانقلاب چندسال قبل در جلسه ای روحانی را از تندروی نهی کرده بودند- به بخش فنی مجلس داده شده اما بعد، از پخش شدنش اعلام انصراف کردند، یکی از قطعات همان طراحی بود».

از طرف دیگر، فراکسیون امید پیش از برگزاری جلسه به حسن روحانی پیام داده که «در صورتی مانع رأی آوری محورهای سئوال می شود که او دست به افشاگری بزند و بدون هیچ ملاحظه ای حقایق را بگوید». خواسته ای که عمل به آن جز ایجاد تنش و تشنج در جلسه علنی مجلس نتیجه دیگری نمی توانست دربر داشته باشد و این اتفاقی بود که پایداری ها به شدت انتظارش را داشتند. پس روحانی در پاسخ به آنها گفته «رأی ندهند مهم نیست».

در پاسخ، ادبیات روحانی اما آنی نبود که این دو طیف مجلس انتظارش را داشتند. روحانی همه را دعوت به حفظ آرامش و وحدت کرد.

در موردی دیگر، پس از انتخابات ریاست جمهوری، طیف اصلاح طلب حامی روحانی که مدیریت بدنه ستاد انتخاباتی روحانی را در  سال ۹۶ در استانها برعهده داشت انتظار داشتند که دولتی اصلاح طلب شکل بگیرد. طیف کارگزاران بدنبال تصرف تیم اقتصادی دولت بود و انتخاب استانداران و غیره. طیف اصولگرای تندرو هم انتظار داشت روحانی کابینه ای بچیند انگار نه انگار انتخاباتی صورت گرفته و مردم به طرح خاصی رای داده اند. طوری رفتار می شد که گویی هیچ اتفاقی صورت نگرفته!

باز نمونه دیگر، اظهار نظر روحانی درباره ترامپ و بحث بستن تنگه هرمز در صورت قطع صادرات نفت ایران بود که به مذاق طیف اصلاح طلب خودش نیامد و آن را راهنما به راست روحانی و ژست اصولگرایی او تلقی کردند. آن طرف هم کلاشینکف به دست گرفته اند و همین جوری رگبار خالی می کنند که ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فلان جا در انتظارت. باور کنید الان که دارم می نویسم خنده ام می گیرد که عجب بیچاره ای است هر فردی که بخواهد رئیس جمهور بشود و نخواهد تند برود! خنده ای که البته هزینه ای گزاف برای کشور دربردارد.

حال سوال این است که اصولا چرا باید از روحانی انتظار رفتار دیگری غیر از این داشته باشیم؟ روحانی از اول هم گفته بود که نه اصلاح طلب است و نه اصولگرا. حسن روحانی یک اعتدالگرا است. پس رفتار سیاسی که از روحانی و دولتش باید انتظار داشته باشید یک رفتار سیاسی اعتدالی است. مسأله این است که هر دو طیف اصلاح طلب و اصولگرا دنبال آنند که رنگ سیاست خود بر دولت و رفتار روحانی بزنند. او مقاومت می کند و آنها انتقاد. رنگ روحانی رنگ اعتدال است و بس.

17-5-15-123345img09273893.jpeg

اما رنگ اعتدال چیست؟ و آیا روحانی از رنگ خود عدول کرده و رنگ دیگر بر تن کرده؟

پیشتر یادداشتی نوشته ام بنام «مانیفست اعتدال» که در آن اعتدال را در دو معنای اعم و اخص تعریف کرده ام. اعتدال در معنای اخص یک گفتمان فکری است که موضوع بحث این مقال نیست. اما اعتدال در معنای اعم یک گرایش فکری است که در مقابل افراط گرایی قرار می گیرد. گرایش فکری اعتدالی دارای ویژگیهایی است که بر اساس آن می توان گفت فلان آدم شخصیت و رفتار اعتدالی دارد یا نه؟

ویژگی اول رفتار اعتدالی عقلانیت است. یعنی تناسب وسیله و هدف. از رفتار هیجانی و واکنشی پرهیز کردن و افسار سپردن به منطق و مذاکره. منتقدان کابینه دوم روحانی یا از ساختار قدرت ایران و حیطه اختیارات مقام ریاست جمهوری باخبرند یا دنبال فشار برای امتیازات بیشترند. می گفتند چرا روحانی کابینه اش را بجای هماهنگی با مجلس ابتدا با رهبری هماهنگ کرده؟ روحانی خودش را با رهبری هماهنگ نکند با که بکند؟ رابطه مقام ریاست جمهوری با مقام رهبری در ساختار حقوقی ایران رابطه طولی است نه عرضی. آرمان خوب است اما در جایش. مگر می شود فردی رئیس جمهور ایران بشود بعد بخواهد تنها بتازد و مثلا فشار از پایین بیاورد و چانه زنی از بالا تا فتح سنگر به سنگر داشته باشد! روحانی در چارچوب اختیارات ریاست جمهوری موظف است در یک رابطه طولی با مقام رهبری حرکت کند و با دو قوه دیگر هماهنگ باشد. بدون این نگرش ریاست جمهوری معنادار نیست. حال شما رئیس جمهور، کابینه را با مجلس هماهنگ نمی کنید؟ رئیس جمهور که نمی تواند دم به ساعت دنبال استیضاح و رأی اعتماد وزرایش در مجلس بدود. پس باید نظر مجلس را تأمین کند. اسمش را بگذارید بده و بستان. ولی این واقعیت سیاست است نه فقط ایران. سیاست عرصه مذاکره و بده و بستان است و این امر در عالم سیاست اصلا بد نیست. از جنس سیاست است.

ویژگی دوم رنگ اعتدال واقع بینی است. واقع بینی در مقابل رمانتسیسم سیاسی قرار دارد. یعنی همان کاری که دولت مهرورز می خواست برای دنیا نسخه بپیچد بعد از بدیهیات عاجز بود. مديريت واقع بينانه یعنی ارزيابي درستی از جايگاه خود داشته باشی و بر اساس این شناخت تصمیم بگیرید. روحانی بر اساس جایگاه خود تصمیم گرفته است شاید برخی تصمیماتش مطابق میل خود او هم نباشد اما چاره ای ندارد. لباس ریاست جمهوری اندازه مشخصی دارد. شما شب می توانید رویاهای قشنگ ببینید اما صبح باید روی زمین راه بروید. راه رفتن هم هزینه دارد مثل همه ما آدمهای عادی که ممکن است در طول روز بی دلیل و در راه عادیمان دچار سانحه شویم و زیان ببینیم. رنگ اعتدال می گوید در اتخاذ تصميمات و نحوه اجراي آنها باید رعایت احتیاط و دوراندیشی داشت. روحانی باید هزینه تک تک تصمیمات را بسنجد. هر روز در صفحه اول روزنامه ها بودن ممکن است از آدم قهرمان بسازد اما الزاما کارها را جلو نمی برد. چرا می خواهیم روحانی را مانند خاتمی بکنیم؟ جامعه امروز ایران به قهرمان نیاز ندارد به استمرار در انجام کارها نیاز دارد. عامه پسند نیست اما معنای پیشرفت دقیقا همین است.

ویژگی سوم رنگ اعتدال مصلحت اندیشی است. ملاک رفتار و گفتار یک روشنفکر حقیقت است اما یک سیاستمدار در عین مبارزه باید به مصالحه نیز بیاندیشد. اعتدال مساوی با مذاکره صرف نیست که برخی اصولگرایان آن را به روحانی می چسباند. اعتدال هم مذاکره است و هم مبارزه. در یادداشت دیگری تحت عنوان «حسین مظهر اعتدال» چنین تفسیری از امام سوم شیعیان ارائه کردم و نشان دادم که حسین بر همان سیره رفتار می کند که پدرش علی داشت. او در طول حادثه کربلا بارها اعلام مذاکره کرد تا آنجا که کار به نفی هویت رسید پس چنان مبارزه کرد که شد نماد هر مبارزی.

سیاسیونی که از هشدار روحانی به ترامپ و بستن تنگه هرمز تعجب می کنند درک درستی از اعتدال ندارند. اعتدال هم مصالحه است و هم مبارزه. وقتی احترام باشد مذاکره می کنیم وقتی نباشد مبارزه می کنیم. وقتی پا روی گلوی ما بگذارند ما هم مجبور می شویم به قطع پاهایشان فکر کنیم. ما با هیچ دولتی قرارداد دایمی نبسته ایم که احترام شان را حفظ کنیم و احترام مان را حفظ نکنند. به قول مایلی کهن، اتوبان رفاقت دوطرفه است. نکته مهم اما زمان شناسی مبارزه و مصالحه است. درك اين موضوع مهم است كه در چه زماني بايد مصالحه نمود و در چه زماني مبارزه. چه در سیاست داخلی و چه سیاست خارجی. در غير اين صورت، مبارزه دايمي و مصالحه دايمي تکرار سرنوشت تلخ دورهای تاریخ خواهد بود چنانکه تاریخ ایران حداقل در ایام معاصر رنگ تکرار بسیار به خود دیده است.

ویژگی چهارم رنگ اعتدال جامع نگری است. روحانی باید همه ابعاد را ببیند. آنچه در دولت اعتدال رخ داد بی نظیر بود. سه طیف اصلاح طلب و اعتدالی و اصولگرای میانه زیر یک چتر قرار گرفتند. این امتیاز دولت روحانی است. اگرچه چنین ترکیبی گاه می تواند تنش زا هم باشد اما هزینه اش کمتر از مزیت اش است. برخی پس از انتخابات ۹۶ دنبال قبضه کامل کابینه بودند و هنوز هم هستند حال به هر بهانه ای. بانک مرکزی عوض شود می روند سراغ وزارت اقتصاد. بعد نوبت سازمان برنامه و بودجه است و وزیران دیگر. واقعیت این است که این دولت رنگ اعتدال بر تن دارد و بدون حضور مردان اعتدال دیگر دولت اعتدال نخواهد بود. کمااینکه بدون اصلاح طلبان و اصولگرایان میانه هم چنین است.

ویژگی پنجم رنگ اعتدال زمانی است که میان امكانات (محدودیت ها) و اهداف مطلوب تعادل برقرار شود تا از امكانات موجود نهايت بهره برداري صورت گيرد. امکانات روحانی را ببینید همان میزان انتظار داشته باشید. روحانی باید دو تعادل ایجاد کند. ابتدا میان امکانات خود و انتظارات جامعه تعادل ایجاد کند. دوم، از حسن روحانی انتظار نداشته باشید تعادل نظام را برهم بزند. این کار اعتدال نیست. در اعتدال اصل بر تغییر نیست بلکه اصل تعادل است اما از نوع پویای آن. با حفظ تعادل بدنبال پویایی آن است. پس از روحانی انتظار نداشته باشید قامت اپوزیسیون به خود بگیرد و خارج از چارچوب نظام گاز بدهد. بیاید علیه سپاه و بسیج و فلان نهاد سخن بگوید و در مقابل رهبری بایستد و چنان کند. نه از اعتدال بلکه از هیچ رئیس جمهوری انتظار نداشته باشید. راههای گذار متفاوت هستند می شود مرور کرد.

ویژگی ششم رنگ اعتدال حل تدریجی امور است. برای مدتها می گفتند ایرانیان فقط در کارهای انفرادی خوب عمل می کنند و اهل کار تیمی نیستند. والیبال ایران و فوتبال ما با کیروش نشان داد که تصمیم درست آغازین، برنامه ریزی طولانی مدت، معقول ساختن انتظارات و صبر و حوصله در کارها ثمربخش است. سالها بود در فوتبال اسیر بازی عرب ها می شدیم. با آمدن برانکو آنها را خوب بردیم و با کیروش حالا مساوی با پرتقال برایمان افسوس به همراه دارد یا وقتی والیبال ما برزیل و ایتالیا را نمی برد منتقد می شویم. این حالت خوب است اما یادمان نرود با استمرار به دست آورده ایم نه با انقطاع. خیلی از کارها را این دولت نمی تواند انجام بدهد بسپاریم به دولت بعد. اما استمرار داشته باشیم نه انقطاع. افراط در پیشرفت و شتاب در انجام کارها گاه زیرساخت های تدارک دیده را طوری نابود می کند که ناچاریم دوباره از نو بسازیم. ما این کار را کرده ایم وقتی که سال ۹۲ دوباره بازگشته بودیم به سال ۶۸٫ دیگر تکرار نکنیم. استمرار داشته باشیم.

و از همه مهمتر، روحانی اخلاق را نباخت.

منبع: راه سوم
بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره
عضویت در خبرنامه
نظر شما
پرطرفدار ترین عناوین