واکنش‌ها به نامه تند آیت‌الله یزدی خطاب به آیت‌الله شبیری زنجانی

انتشار تصاویری از دیدار چندی پیش آیت الله «سیدموسی شبیری زنجانی» با شخصیت هایی چون آقایان «سیدمحمد خاتمی»، «سیدمحمد موسوی خوئینی ها»،«غلامحسین کرباسچی»، «عبدالله نوری»، «عبدالمجید معادیخواه» و ... واکنش آیت الله «محمد یزدی» رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را به دنبال داشت.

آفتاب‌‌نیوز :

تصاویر منتشر شده از یک دیدار کافی بود تا رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عکس العمل نشان دهد. ماجرا مربوط به دیدار آیت الله سید موسی شبیری زنجانی با آیت الله سید محمد موسوی خوئینی، غلامحسین کرباسچی، سیدمحمد خاتمی، عبدالله نوری، عبدالمجید معادیخواه و تعدادی دیگر و انتشار تصاویر آنها در فضای مجازی می شود که باعث شد تا آیت الله محمد یزدی طی نامه ای سرگشاده این مرجع تقلید شیعه را خطاب قرار دهد که دیدار وی با «افراد مساله دار» باعث «ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان» شده است.

نامه ای که آیت الله یزدی بنا به گفته خودش «به ناچار» «سرگشاده» نوشته زیرا «در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسایل دیگر داشته ام که جواب قانع کننده ای دریافت نکردم» و سوالی که مطرح شده و به نظر جواب های قانع کننده ای داشته باشد که «چگونه می‌شود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت می‌کنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید!».

به هر صورت نوشتن چنین نامه سرگشاده ای باعث شد تا دیدگاه های و اظهار نظرهایی از طرف مسوولان و برخی افراد انقلابی درباره آن صورت گیرد که در ادامه از نظر می گذرانیم:

**میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپریم

یکی از واکنش ها به نامه سرگشاده آیت الله یزدی از ناحیه سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. صالحی در توییتر خود نوشت: «مرجعیت پشتوانه حفظ هویت شیعی است. مواظب باشیم مراجع پاک زیست را با تابلوی دغدغه مقدس حفظ نظام، موهن نکنیم و میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپریم».

**استعفای آیت الله محمد عندلیب همدانی

اما انتشار این نامه باعث واکنش ها درون خود حوزه نیز شد به نحوی که آیت الله محمد عندلیب همدانی در نامه ای خطاب به آیت الله یزدی از جامعه مدرسین استعفا کرد و نوشت: « نامه حضرتعالی به محضر مبارک مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی دامت برکاته هرگونه تردیدی را که تاکنون در باره ادامه عضویت در آن جامعه محترم داشتم مرتفع کرد چه اینکه به این نتیجه قطعی رسیدم که تفسیر من از استقلال حوزه و جایگاه رفیع مرجعیت با دیدگاه جنابعالی و همفکران شما در جامعه محترم مدرسین هیچگونه هماهنگی ندارد و عملا امکان همکاری وجود ندارد و لذا از ادامه عضویت در آن جامعه معذورم».

**آقای شبیری یک مرجع بسیار وارسته و با تقوایی است

آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی عضو مجلس خبرگان رهبری در واکنش به نامه تند آیت‌الله محمد یزدی گفت: «باید حرمت مراجع حفظ شود. ما پیوسته به قدرت و حرمت مرجعیت نیاز داریم. تشیع و مسلمانان به جایگاه مرجعیت نیاز دارند. آقای شبیری یک مرجع بسیار وارسته و با تقوایی است که در علم درایه ید طولایی دارد و از لحاظ تقوا هم یکی از متقین قابل وصف و ذکر است. ایشان هر عملی انجام دهد با احتیاط و با دقت است. ایشان یک روشی دارد مبنی بر اینکه به مسائل نگاه می‌کنند که در اسلام هست یا نه تا بدعتی ایجاد نشود. ایشان واقعا از نظر علمی و تقوایی قابل تجلیل و حرمت هستند و هر کاری را با احتیاط اخلاقی انجام می‌دهند».

**نامه سرگشاده موجب نهایت تأسف و تأثر شد

در همین ارتباط آیت الله مهدی هادوی تهرانی طی پیامی نوشت: «خبر ناگوار نامه سرگشاده یکی از شخصیت های باسابقه حوزوی به یکی از مراجع بزرگ تقلید، در عین ناباوری و حیرت، موجب نهایت تأسف و تأثر گردید. بی شک، چنین ادبیاتِ دور از ساحت ادب، دل صاحب حوزه های علمیه، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، را در این ایام حزن آل الله علیهم السلام، رنجاند و آن عزیز سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست، آزرده خاطر ساخت. به راستی با وجود چنین رویکردی از سوی یک فرد کهن سال در حوزه علمیه قم، چه توقعی از طلاب تازه کار در زمینه رعایت ادب و ادبیات حوزوی می توان داشت؟!...».

**باید برای جامعه مدرسین و حوزه علمیه صد افسوس خورد

حجت الاسلام محمدتقی فاضل میبدی عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم در یادداشتی نوشت: «نمیدانم نامه ای که بنام اقای یزدی خطاب به آیت الله شبیری زنجانی منتشر شده از خود آقای یزدی است یا دیگران بنام ایشان کتابت کرده اند؟ اگر از خود ایشان باشد،که ظاهراً هست، باید برای جامعه مدرسین و حوزه علمیه صد افسوس خورد که یک مرجع بزرگواری بمانند آیت الله شبیری زنجانی حق ندارد روزی باشاگردان قدیم خودش که مسولیت های بزرگی زمان امام داشته اند ملاقات نماید. جامعه مدرسین و حوزه علمیه چگونه می تواند با این تنگ نظری های دور از شان حوزه چراغ هدایت جامعه را بدست گیرد و نسل جوان را به اسلام و انقلاب جذب نماید؟»

**کسانی که در حد مرجعیت نیستند چگونه می‌توانند برای یک مرجع‌تقلید تعیین تکلیف کنند؟

آیت الله محسن غرویان استاد حوزه و دانشگاه نیز گفت: «مراجع در اظهارنظرهای فقهی و موضع گیری‌هایی که داشتند، آزاد بودند و این از افتخارات حوزه‌های علمیه و مرجعیت شیعه است که حوزه های علمیه، محل تبادل آزاد فکری و اظهار نظر اجتهادی بوده است. مردم توقع ندارند که این‌گونه اختلاف‌نظرها بین علما به شکل آشکار و علنی مطرح شود. اگر آیت‌الله یزدی نظری داشتند باید به شکل محرمانه به حضور مرجعیت آیت‌الله زنجانی ارسال می‌کردند. ولی این نوع شیوه مطرح‌کردن نظر جای تعجب دارد. به نظر من صلاح نبود که این نامه با چنین لحنی و به صورت سرگشاده نوشته شود. سوالی هم که برای بسیاری از فضلا، اساتید، طلاب و عموم مردم مطرح می‌شود این است؛ کسانی که در حد مرجعیت نیستند چگونه می‌توانند برای یک مرجع‌تقلید که از نظر علمی و فقهی در رتبه ای بالاتر قرار دارد، این‌گونه تعیین تکلیف کنند؟ با اینکه رقابت‌های ناسالم جناحی در میان برخی از حوزویان هم وجود دارد، ولی آیت‌الله شبیری زنجانی در میان حوزویان از شخصیت‌هایی هستند که چهره ایشان بیشتر فقاهتی است و بیشتر پژوهش و تحقیق در کارنامه آیت‌الله شبیری زنجانی می‌درخشد».

**این نوع حرمت شکنی حریمی را باقی نمی‌گذارد

علی شکوری راد دبیر کل حزب اتحاد ملت هم به این نامه واکنش نشان داد و در حساب توئیتری خود نوشت: «حضرت ‎آیت‌الله ‌یزدی! شما بخوبی مقام علمی، اخلاقی و مرجعیت حضرت ‎آیت‌الله ‌العظمی ‌شبیری‌زنجانی را می‌دانید. این نوع حرمت شکنی حریمی را باقی نمی‌گذارد و از کسی در مقام شما بعید است. آنکه در دفاع از او چنین کرده‌اید از این کار شما ناخشنود است. خداوند توفیق جبران به شما عنایت فرماید».

**خدا کند نامه ... درست نباشد

غلامعلی رجایی مشاور رسانه ای شهردار تهران در کانال تلگرامی خود به نامه آیت الله یزدی واکنش نشان داد و نوشت: «خدا کند نامه آقای محمد یزدی، به مرجع عالیقدر،آیت الله شبیری زنجانی درست نباشد، همو که من در آخرین سفرمشهد که درخدمت مرحوم هاشمی بودم، در ملاقاتشان حضور داشتم، از هاشمی شنیدم آقای زنجانی در مقطعی، استاد ایشان بوده است. آقای یزدی در بیانی که متاسفانه کمتر به آن توجه شد به حضور این مرجع عالی مقام و بیدار در منزل کسی که -خاتمی، مساله دار است و برای رهبری و نظام احترامی قائل نیستند اعتراض می کند».

**آیت‌الله شبیری یک مرجع تقلید ریشه‌دار و صاحب سلوک اخلاقی

حمیدرضا جلائی‌پور استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح طلب از سخن گفتن با زبان تهدید با آبروی حوزه ابراز تاسف کرد و آیت الله شبیری زنجانی را آبروی روحانیت مستقل شیعه خوانده و نوشت: «آیت‌الله شبیری یک مرجع تقلید ریشه‌دار و صاحب سلوک اخلاقی در حوزه علمیه قم است. مرجعیت او ساخته و پرداخته صدا وسیما نیست. او هیچوقت به اسلام‌اقتدارگرا اعتقادی نداشته و مبلغ آن نبوده است. زندگی خودش و همه فرزندانش کوچکترین تغییری با قبل از انقلاب نداشته است».

**اجازه نخواهیم دادکه به بهانه‌های واهی به ساحت مراجع اهانت شود

الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس نیز در حساب توئیتری خود نوشت: «ما شیعیان مفتخریم که مراجع بزرگوارمان جز از خدای متعال از هیچ قدرتی اجازه نگرفته‌اند ومقید به قیود هیچ نهاد سیاسی یا اقتصادی نبوده‌اند. بی‌جهت نبوده که همواره مظلومان به بیوت مراجع پناه برده‌اند. ما مکلفان اما اجازه نخواهیم دادکه به بهانه‌های واهی به ساحت مراجع اهانت شود. فاین تذهبون».

**اهانت به علما اهانت به اسلام است

حجت الاسلام احمد مازنی رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به ای نامه واکنش نشان داد و کلامی از امام خمینی(ره) را در این باره در توئیت خود نوشت: «امام خمینی: من که اینجا نشسته ام دست تمام مراجع را می بوسم تمام مراجع اینجا نجف سایر بلاد مشهد مشهد تهران هرجا هستند دست همه علمای اسلام را من می بوسم ... اهانت به آنها اهانت به اسلام است».

** این دیدار سیاسی نبود، اما واقعیت های سیاسی ایران را به تصویر کشید

به رغم اینکه این دیدار سیاسی نبود، ولی واقعیت های سیاست ورزی در ایران را به تصویر کشید. در همین زمینه، برخی شایبه سیاسی بودن این دیدار را رد کردند. به نوشته کانال «جماران»، «محمدرضا خاتمی» در مصاحبه با ایرنا، شائبه سیاسی بودن آن را رد کرده و گفته است که دوستی و ارتباط روحی و معنوی و البته استاد و شاگردی چند ده ساله ای است که بین آیت الله شبیری و آقای خاتمی و دیگران وجود دارد. آقای شبیری تقریبا در سیاست اصلا دخالت ندارند.

برخی فعالان سیاسی با استناد به این نامه، از راه دشوار جریان های سیاسی برای آشتی ملی خبر دادند. کانال «امتداد» به نقل از «آذر منصوری» فعال سیاسی اصلاح طلب نوشت: وقتی کار به جایی می ‌رسد که به آیت‌الله شبیری زنجانی برای یک دیدار نامه تهدیدآمیز نوشته می‌شود، نشان می‌دهد، مدافعین گفت‌وگو و آشتی ملی با چه حجمی از مقاومت مخالفین مواجهند.

**انتقاد از آیت الله یزدی

برخی دیگر هم جایگاه آیت الله یزدی برای انتقاد از آیت الله شبیری را زیر سوال بردند.«صبح اصلاحات» به نقل از توییتر «مصطفی تاجزاده» نوشت: انتقاد از مراجع حق هر شهروند است اما آقای محمد یزدی نه به لحاظ سابقه و عملکرد و نه از نظر پایگاه مردمی در جایگاهی نیست که برای عالمی وارسته و معتبر تعیین تکلیف کند. او باید بداند گذشت دوره‌ای که با تهدید و ارعاب استقلال عمل مرجعیت شیعه را نقض می‌کردند.

کانال امتداد به بازخوانی پاسخ «محسن آرمین» فعال سیاسی اصلاح طلب به مصاحبه انتقادی آیت الله یزدی در خصوص خطبه نماز جمعه معروف آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در سال 1388، که در روزنامه «اعتماد» منتشر شده بود پرداخت و به نقل از آرمین نوشت: جناب یزدی شما عالم دین هستید شایسته نیست شأن خود را در حد صاحبان این تحلیل های بازاری تنزل دهید.

**حمایت از آیت الله شبیری

کانال «ایران تایمز» هم نامه حجت الاسلام و المسلمین «مسیح بروجردی» نوه امام خمینی (ره)، از فضلای حوزه علمیه قم و شاگرد دیرین آیت الله شبیری زنجانی را خطاب به ایشان را منتشر کرد. در این نامه می خوانیم: هرگز گمان نمی کردم تأکیدات حضرتعالی در لزوم حراست از اخلاق اسلامی در حوزه های علمیه و تذکرات شما درباره افول اخلاق در میان روحانیت، به همین سرعت چنین شاهدی از غیب پیدا کند. ...رعایت ادب اقتضاء می کند کمتر به نامه سرگشاده خطاب به معظم له بپردازم، اما ناگزیرم توجه دهم که بی توجهی به روابط پر برکت دوستانه بلکه گاهی علاقه عمیق پدر و فرزندی میان استاد و شاگرد در حوزه های علمیه، باعث تحلیل های اشتباه و موضع گیری ناموزون و ایجاد دردسر برای روحانیت و حوزه شده است.

در پایان آمده است: به عنوان یکی از فرزندان شما، امیدوارم خاطر مبارک از این گونه نامه ها مکدّر نباشد، و این تجربه های تلخ را درس اخلاقی بشمارید برای طلاب جوان و انقلابی که بدانند در هنگام عصبانیت چگونه سخن بگویند که این چنین با آبروی حوزه و نهادهای با سابقه آن بازی نکنند.

حجت الاسلام «هادی سروش» نیز در مطلبی چنین نگاشته است: از نامه حرمت شکنانه به ایشان که به اسم دفاع از نظام! صورت گرفت ، عمیقاً متاثر هستیم. تردیدی نیست که اینچنین دفاع کردن از نظام، نه تتها عقیم بوده و فاقد جاذبه است، بلکه؛ چیزی جزء تخریب مرجعیت که هویت شیعه در عصر غیبت است را بدنبال نخواهد داشت.

**انعکاس متن نامه آیت الله یزدی در رسانه ها

خبرگزاری فارس و تارنمای رجانیوز از جمله رسانه هایی بودند که تنها به انعکاس متن نامه بسنده کرده و آن را به نقل از پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، منتشر کرد.

روزنامه کیهان هم این نامه را با تیتر 'انتقاد آیت‌الله یزدی از آیت‌الله شبیری زنجانی به دلیل دیدار با یکی از سران فتنه' بازتاب داده است.

روزنامه آرمان هم در بازتاب متن این نامه، عنوان' نامه غیرمتعارف شیخ محمدیزدی به یک مرجع تقلید' را برگزید و روزنامه اعتماد نیز تیتر یک خود را به این موضوع اختصاص داد و آن را با عنوان 'شان مرجعیت' منتشر کرد.

**جمله آخر اسباب تعجب

تارنمای عصر ایران یادداشت تلگرامی محمد حسن حائری شیرازی فرزند امام جمعه سابق شیراز را منتشر کرد که در بخشی از آن خطاب به آیت الله یزدی آمده است: جمله آخر شما اسباب تعجب است «ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد» شما چه جایگاهی برای خودت قائلی که یک مرجع اعلم را امر و نهی کنی؟ خوبست چشمانمان را بمالیم و با حواس جمع با علماء اعلام مکاتبه نمائیم.

**حمایت از جایگاه مرجعیت شیعه

روزنامه دنیای اقتصاد به نقل از حمیدرضا جلایی پور استاد دانشگاه، آیت الله شبیری زنجانی را آبروی روحانیت مستقل شیعه خوانده و نوشته است: آیت‌الله شبیری یک مرجع تقلید ریشه‌ دار و صاحب سلوک اخلاقی در حوزه علمیه قم است، مرجعیت او ساخته و پرداخته صدا وسیما نیست.

تارنمای عصر ایران نیز در مطلبی با عنوان «10 نکته به بهانۀ یک نامۀ بی سابقه/ آقای یزدی! مرجع تقلید را نصیحت می کنید یا تهدید؟» به تحلیل این نامه پرداخت

**نامه متفاوت

و خبرگزاری ایسنا نیز آن را بازنشر داد. در بخشی از این مطلب آمده است: نامه آقای یزدی به آیت الله شبیری زنجانی شبیه نامه های دیگر یک روحانی یا شخصیت سیاسی به یک مرجع تقلید یا حتی غیر مرجع نیست. شبیه نامۀ یک مقام بالاتر اداری به فردی پایین تر است.

روزنامه اعتماد در سرمقاله خود با تیتر «فاین تذهبون» به قلم حجت الاسلام حسین موسوی تبریزی دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم نوشت: نگارش این نامه از سوی آیت‌الله محمد یزدی باعث تعجب است تا جایی که من باور نمی‌کنم این نامه نوشته ایشان باشد که اگر باشد اصلا کار درستی نبوده و نشان از بی‌توجهی این افراد به جایگاه مرجعیت شیعه است.

متن نامه آیت الله یزدی خطاب به آیت الله شبیری زنجانی را می توانید در اینجا بخوانید.