هم‌صدا با زنگ کاروان‌ها در آهوان +عکس

آهوان در 36 کیلومتری سمنان –دامغان یکی از نقاطی است که همواره گوش مردمانش به آهنگ زنگ کاروان ها عادت داشته است.

آهوان از پیش از اسلام تا دوران پسا اسلامی و از صفویه تا قاجار و امروز، همواره یکی از استراحتگاه‌های مردمان و کاروان هایی بوده که از این منطقه می‌گذشته اند.

وجود آثار تاریخی به جا مانده از گذشته های دور در این منطقه خود روایتگر اهمیت و موقعیت سوق الجیشی آهوان از دیرباز تا به امروز بوده است.

دو کاروانسرای تاریخی که یکی را به پیش از اسلام و دوران ساسانیان نسبت می دهند و دیگری را یکی از 999 کاروانسرای شاه عباسی عصر صفوی می دانند بیش از همه اهمیت این منطقه و نقش ارتباطی برجسته آن را نشان می دهد. گذشته از اینها امروز نیز خطوط ریلی تهران-مشهد و محور پرتردد سمنان-خراسان از همین منطقه می گذرد و آهوان همچنان سایه اش را مهربانانه بر سر رهگذران و مسافران می گستراند.

مهدی جمال سرپرست اداره کل میراث‌ فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به وجود دو کاروانسرای تاریخی در آهوان سمنان از آن به عنوان آثاری تاریخی با ظرفی های متنوع گردشگری نام برد و اظهار کرد: کاروانسرای سنگی که از آن به عنوان کاروانسرای ساسانی و انوشیرانونی نیز نام برده شده یکی از کهنسال ترین کاروانسراهای کشور و استان است.

وی با اشاره به اینکه شرق شناسان و جهانگردان خارجی در آثار خود بارها از این کاروانسرا سخن گفته اند ادامه داد: جاکسون علاوه بر ارائه نقشه و طرحی از این کاروانسرای تاریخی ، قدمت آن را به دوره خسرو اول انوشیروان نسبت داده و از آن به عنوان یکی از آثار به جای مانده از دوران ساسانیان نام می برد.

سرپرست اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان ادامه داد: هرتسفلد آلمانی نظر دیگری درباره این کاروانسرا مطرح کرده و در یکی از آثار خود نوشته که کاروانسرای سنگی آهوان یا رباط انوشیروانی به دستور شرف الدین معانی انوشیروان پسر ملک المعالی منوچهر که در سال 420 یا 421 هجری قمری بر این گستره حکمرانی می کرده بنا شده است.

وی با بیان اینکه کاروانسرای سنگی آهوان بارها در گذر زمان تعمیر و مرمت شده افزود: آثاری از مرمت این اثر از سال های ابتدایی دوران اسلامی تا دوران ایلخانی در اثر وجود دارد.

این عضو ستاد سفر استان با بیان اینکه کاروانسرای سنگی یا انوشیروانی شباهت بسیار زیادی به کاروانسرای معروف رباط کریم در جاده ساوه دارد ادامه داد: کاروانسرای قلعه سنگی در نزدیکی تهران نیز شباهت بسیار نزدیکی به این کاروانسرا دارد.

جمال با بیان اینکه در ساخت این بنا از سنگ استفاده شده گفت: این کاروانسرا دارای پلانی چهار ایوانی در ابعادی 75 متر در 75 متر است.

سرپرست اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان با بیان اینکه این کاروانسرا 26 اتاق داشته افزود: اتاق ها در فضای پیرامونی حیاط مرکزی کاروانسرا بنا شدند.

وی با اشاره به اینکه این کاروانسرا به مرور و بعد از گذشت صدها سال آسیب هایی دیده گفت: با توجه به اهمیت منطقه و موقعیت جغرافیایی خاص آهوان در عصر صفوی نیز کاروانسرای دیگری به فاصله کمی از کاروانسرای سنگی بنا شده که امروز به کاروانسرای آهوان و یا شاه عباسی اشتهار دارد.

جمال با بیان اینکه در ساخت این کاروانسرا از آجر و سنگ استفاده شده اضافه کرد: پلان این کاروانسرا نیز چهار ایوانی است.

سرپرست اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان از وجود تزئیناتی آجری در این بنای تاریخی به عنوان یکی از وجوه متمایز این کاروانسرا نام برد و گفت: اتاق های کاروانسرا در اطراف حیاط مرکزی که مستعطیل شکل است، بنا شده و در مجموع 24 اتاق در این کاروانسرا تعبیه شده است.

وی با بیان اینکه این کاروانسرا در گذشته دارای یک کتبه از جنس مرمر بوده که متاسفانه به سرقت رفته افزود: صنیع الدوله در کتاب مطلع الشمس به استناد نوشته های این کتیبه که خود از نزدیک آن را دیده تاریخ ساخت بنا را 1097 هجری قمری ثبت کرده است.

آهوان که در محور سمنان-دامغان واقع شده با وجود بیابانی بودن و همجواری با مناطق کویری به دلیل ارتفاع بلند منطقه زمستان‌های سخت و برفگیری دارد.

آهوان با وجود گذر زمان همچنان اهمیت ارتباطی خود را از دست نداده و امروزه نیز یکی از مهمترین استراحتگاه های بین راهی تهران-مشهد در آن واقع شده و سالانه میلیون ها زائر و گردشگر از آن عبور می کنند.

آهوان از گذشته های دور و دراز که کاروانیان زنگی بر گردن چهارپایان می‌بستند و آهنگ "جرس" میزبانان را از عبور کاروانیان با خبر می کرد تا به امروز که خودروهای عبوری و اتوبوس ها لحظاتی را در حاشیه راه به استراحت می گذرانند همواره استراحتگاهی پرمشتری بوده است.

به هر روی اگرچه طنین زنگ کاروان ها امروزه صدای خود را به هیاهوی خودروها و بوق ماشین ها داده ؛ آهوان اما همچنان با آغوشی باز پذیرای زوار و گردشگران است و در هر ساعاتی از شبانه روز که از این نقطه عبور کنید جمع زیادی از مسافران و زائران حرم رضوی را می بینید که در خنکای آهوان خستگی از تن می شویند تا در این درنگ؛ هم گذر زمان و رد پای تاریخ چند هزار ساله را بر چهره آهوان و کاروانسراهایش ببینند و هم با تجربه آرامش آهوان خود را مهیای ادامه سفر کنند. نوروز امسال اگر از این مسیر عبور می کنید شما نیز هم به تماشای تاریخ در آهوان بنشینید و هم به مردمان این دیار که هزاره هاست به مهربانی پذیرای میهمانانی از سراسر ایران و جهانند سلامی دوباره کنید.