غلظت ذرات معلق در تهران ۲.۵ برابر استاندارد
محمدصادق حسنوند رئیس مرکز تحقیقات کنترل کیفیت هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به دادههای معتبر ثبت شده در ایستگاههای سنجش کیفیت هوا گفت: ما از سال ۱۳۹۰ دادههای قابل استنادی داریم که نشان میدهد اگرچه از سال ۹۰ تا ۹۷ روند کاهشی در غلظت آلایندهها داشتیم، اما متأسفانه از سال ۱۳۹۷ به بعد مجدداً شاهد روند افزایشی غلظت ذرات معلق هستیم.
وی با بیان اینکه وضعیت امسال نگرانکنندهتر شده است، اظهار کرد: در ۸ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۱۵ درصد افزایش غلظت آلایندهها را تجربه کردهایم. اگرچه تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی در این موضوع دخیل است، اما عامل اصلی همچنان منابع متحرک مانند خودروها و موتورسیکلتها و منابع ثابت مثل سوخت بیکیفیت و صنایع فاقد فیلتراسیون هستند.
رئیس مرکز تحقیقات کنترل کیفیت هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران با ارائه آماری تکاندهنده از تبعات جانی آلودگی هوا تصریح کرد: سالانه حدود ۳۵ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ میدهد و برآورد میشود که سالانه ۲ میلیون سال از عمر ایرانیان به دلیل تنفس هوای آلوده از دست میرود. در حال حاضر غلظت ذرات معلق در تهران ۲.۵ برابر استاندارد ملی و ۶ برابر رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی است.
وی با انتقاد از سهم اندک حملونقل عمومی در ترددهای شهری افزود: مهمترین راهکار تجربهشده در دنیا توسعه حملونقل عمومی است. در حال حاضر کمتر از ۲۰ درصد سفرهای درونشهری تهران با ناوگان عمومی انجام میشود که این رقم بسیار پایین است. تا زمانی که شبکه مترو و اتوبوسرانی گسترش نیابد و زیرساختهای پیادهروی و دوچرخهسواری برای مسافتهای کوتاه فراهم نشود، نمیتوان انتظار بهبود داشت.
حسنوند در مصاحبه با رادیو گفتوگو با اشاره به قانون هوای پاک خاطرنشان کرد: قانون هوای پاک طیف وسیعی از اقدامات را تکلیف کرده اما بودجه تخصیص یافته به آن بسیار ناچیز است. ما باید بر اساس شواهد علمی و اولویتبندی هزینه کنیم؛ اولویت نخست باید توسعه واقعی و سریع حملونقل عمومی و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده باشد.
اولویتبندی میان «خودرو» و «صنعت» اشتباهی راهبردی است
علیرضا رحمتی با تحلیل پیچیدگیهای معضل آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا حاصل برهمکنش عوامل انسانی متعددی است. از احتراق سوخت در خودروها و نیروگاهها گرفته تا سوزاندن بقایای کشاورزی، لاستیکسوزیهای شبانه و فعالیت معادن شن و ماسه، همگی دست به دست هم دادهاند تا آسمان شهرها تیره شود.
وی با بیان اینکه نباید به دنبال یک مقصر واحد گشت، اظهار کرد: این تصور که باید بین کنترل آلایندگی خودروها یا صنایع یکی را در اولویت قرار دهیم، اشتباه است. تجربه شهرهای موفقی مثل مکزیکوسیتی نشان میدهد که برای رسیدن به هوای پاک باید تمام منابع آلاینده را به صورت همزمان محاصره و مدیریت کرد. نمیتوانیم بگوییم اولویت با خودرو است و فعلاً صنعت را رها کنیم.
این پژوهشگر کنترل آلودگی هوای صنایع با اشاره به تغییر ماهیت آلایندهها در سالهای اخیر تصریح کرد: در گذشته مشکل اصلی ما ذرات معلق درشت و دوده ناشی از خودروهای دیزلی بود، اما امروز با تغییر تکنولوژی خودروها، با پدیدههای جدیدی مثل افزایش گاز «ازن» و آلایندههای ثانویه مواجهیم. همچنین فعالیت معادن و صنایع سیمان در حریم شهرها باعث افزایش ذرات خطرناک «سیلیس» در هوا شده که عامل بروز سرطان ریه است.
خسارت ۱۷ میلیارد دلاری آلودگی هوا به نظام سلامت
وی با اشاره به بار مالی سنگین آلودگی هوا بر اقتصاد کشور گفت: طبق برآوردهای وزارت بهداشت، خسارت مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا به کشور سالانه حدود ۱۷ میلیارد دلار است. وقتی چنین هزینه هنگفتی به نظام سلامت و اقتصاد تحمیل میشود، دیگر توجیهی ندارد که بگوییم فیلتراسیون صنایع هزینه دارد و صرف نمیکند
