«القاعده» به روايت «اکونوميست»
از تاييد سابق تا نفرت غيرقابل توصيف كنوني
آفتاب‌‌نیوز : 
مجله انگليسي «اكونوميست» در مقالهاي به بررسي موقعيت و نفوذ القاعده در افكار عمومي اعراب به ويژه ميان طرفداران سابق مخصوصاًپس از بمبگذاريهاي شاخه عراق اين سازمان در هتلهاي «امان» پايتخت اردن در ماههاي آخر سال گذشته ميلادي پرداخته است. در اين گزارش همچنين به «حليت» عملياتها انتحاري فقط در اسرائيل اشاره شده است و به نظراتي اشاره شده است كه اينگونه عملياتها را در هرجايي به غير از سرزمينهاي اشغالي فلسطين حرام ميداند.
گزيدهاي از اين مقاله «اكونوميست» در پي ميآيد.
در حالي كه القاعده تيشه به ريشه خود ميزند, بسياري از اعراب از جمله برخي از عراقيها, آرام آرام درباره موضوع خود در رابطه با خشونت با نام مقاومت تجديدنظرميكنند.
در ميان تمام فيلمهايي كه جنگ براي آزادي از دست امپراليسم را ستودهاند, حماسه هيجانانگيز 1981 با نام «شير صحرا» به كارگرداني «مصطفي عقاد» شايد خوشايندترين آنها در دل اعراب باشد.
در اين فيلم «آنتوني كوئين» با ريشهاي پرپشت نقش «عمر مختار», معلم ساده قرآن كه به يك قهرمان چريكي تبديل شد و نيروهاي ايتاليايي مصمم به فتح ليبي را آزار و اذيت كرد, بازي ميكند. در يك صحنه بهيادماندني جنگجويان وي كه تنها سلاحهاي كهنه و قديمي در دست داشتند, در حالي كه تانكهاي موسوليني بيامان به سوي آنها غلتان غلتان ميآمدند, به استقبال شهادت ميرفتند.
چنين صحنههايي به همراه اظهارات ناسيوناليستي و تصاوير واقعي از پرتاب سنگ كودكان در مواجه با تفنگهاي اسرائيلي درك جهان عرب از مقاومت را به عنوان عملي عادلانه، درست, شايسته و شريف تقويت كرد.
با اين وجود, تبديل تدريجي مقاومت به تروريسم در سالهاي اخير و آشوب و اغتشاش در عراق كه در آن اشغال خفتبار نيروهاي خارجي با آزادي مردم از سلطه حزب بعث همراه بود, بهطور فزايندهاي وجهه اين تصاوير و اعمال را زير سووال برده است.
روند فراموشي اين افسانههاي رخنه كرده در اذهان مردم آرام و بيحركت است اما اين افسانهها همواره در معرض شوكهاي ناگهاني و تكاندهندهمانند بمبگذاريهاي انتحاري سه هتل در امان, پايتخت اردن, قرار دارند. از نظر بمبگذاران, اردن متحد با آمريكا تبديل به پايگاه متجاوزان به عراق شده است و بنابراين هتلهاي اين كشور كه در آن متجاوزان و غلامان حلقه به گوش جمعاند, اهداف مناسب و قانوني براي مقاومت است.
اينكه در ميان 60 نفر كشته شده در بمبگذاريهاي انتحاري 9 نوامبر در هتلهاي امان اسم «مصطفي عقاد» كارگردان سوريالاصل فيلم «شيرصحرا» به چشم ميخورد، نميتواند يك امر تصادفي باشد. فيلم او كه شجاعت و دلاوري جنگجويان مقاومت مسلمانان را ميستايد, اتفاقا جز آن دسته فيلمهايي است كه با صراحت در وب سايتهاي جهاديون مورد ستايش و تحسين قرار گرفت. البته در نسخه مورد تاييد جهاديون به جاي حاشيههاي صوتي, از آوازهاي مذهبي استفاده شده بود و تمامي صحنههايي كه زنان را نشانميدادند، حذف شده بودند.
كل شبكه القاعده در سرتاسر جهان, كه شعبه عراقي آن مسؤوليت جنايت امان را برعهدهگرفتند, طي چند سال اخير گل به خودي زيادي به ثمر رسانده است: قتلعام مردم در شهرهاي مسلماننشيني مانند استانبول, دارالبيضاء, شرمالشيخ و رياض خود جماعتهاي مسلمان كه جهاديون ادعاي كمك به آنها را دارند، بيزار كرده است.
در امان قربانيان القاعده نه تنها عقاد و «ايما» دختر وي را دربرميگرفت, بلكه ده‌ها ميهمان در جنبش عروسي فلسطينيها نيز قرباني اين جنايت شدند. كشتار اين همه فرد بيگناه كه تقريبا همه آنها مسلمانان اهل سنت بودند, در قلب يك پايتخت عربي آرام موج گستردهاي از انزجار و نفرت را برانگيخت.
ابومصعب الزرقاوي طراح اين حملات تروريستي, نه تنها ديگر از ديد اعراب يك شجاعدل و دلاور مسلمان نيست, بلكه شايد يكي از منفورترين افراد در اردن محل تولد خود باشد. قبيله خود وي, كه پيشتر به دستداشتن و ايفا نقش وي در مقاومت عراق افتخارميكردند, به طور علني و با صراحت وي را طرد كردهاند.
ده‌ها هزار اردني براي محكومكردن تروريسم به خيابانها ريختهاند. نظرسنجيهاي بهعملآمده كه قبلا در بهترين حالت از ترديد اردنيها در تاييد تا طرد خشونت جهاديون حكايت ميكرد, اكنون حاكي از نفرت بيش از حد و غيرقابل توصيف آنها از خشونت جهاديون است.
ساير جوامع عرب نيز شاهد چنين تغيير ايده و ديدگاهي نسبت به تروريسم بودهاند. در اوايل ماه نوامبر حدود 150 هزار مراكشي در دارالبيضاء در اعتراض به تهديد القاعده به كشتن دو تن از ديپلماتهاي ربودهشده مراكشي در مسير خود به سوي بغداد, راهپيمايي گستردهاي برگزار كردند.
اعدام دو ديپلمات الجزايري و كاردار مصري در عراق در اوايل امسال توسط مردان «ابومصعب الزرقاوي» رهبر القاعده در عراق، خشم و انزجار شديدي را در كشورهاي مصر و الجزاير به راه انداخت. دو سال حملات خونين و بيرحمانه جهاديون در عربستانسعودي باعث شد كه سعوديها به شدت از حمايت خود از اين اسلامگرايي افراطي دست بكشند.
يك منبع موقت نيروي امنيتي عربستانسعودي تخمين ميزند كه 80 درصد موفقيت اين كشور در بند آوردن جريان سريع خشونت و خونريزي به دليلي چنين تغييراتي در افكار و احساسات مردمي و عمومي بوده است و تنها 20 درصد دليل آن را ميتوان به عملكرد پليس نسبت داد.
دشمنان زندگي و شادي:
تأثير مستقيم تراژدي تنها دلي و انگيزه تغيير در ايدهها و ديدگاهها نسبت به تروريسم در جهان عرب نبوده است. پيشتر دولتهاي عرب تروريسم محلي را عملي ميدانستند كه به آبرو و اعتبار آنها لطمه ميزد و بنابراين آنها سعي ميكردند كه بر سر چنين اعمال تروريستي سرپوش بگذارند. اما الان آنها از تصاوير و صحنههاي آزار دهنده تروريسم براي توجيه سياستهاي خود استفاده ميكنند. انتشار اين اخبار در رسانههاي خبري اين كشور ها تنها انعكاس صرف محكوميت اين اعمال از سوي نيروهاي خارجي نيست. «جهاد الخازن» سردبير روزنامه «الحيات» يك روزنامه معروف سعودي همواره يكي از منتقدان سرسخت سياست غرب بوده است. با اين وجود, در واكنش به تراژدي امان, وي از تمام جهانيان براي مبارزه با آنچه كه خود وي از آن به عنوان دشمنان زندگي, شادي و خوشي نام برده بود, دعوت به همكاري كرد.
همچنين فرهنگ مردمي نيز چنين تغييري در ديدگاهها و مواضع نسبت به تروريسم را شاهد بوده است. به تازگي, در ماه رمضان, فصل پربيننده تلويزيون, كانالهاي ماهوارهاي كه ميليونها بيننده در سراسر اين منطقه دارند, تلفات انساني ناشي از خشونت جهاديون را به نمايش گذاشتند.
يك سريال ماهوارهاي داستان گروهي از تروريستهاي جهادي در امان را به نمايش گذاشت. توطئه اين تروريستها براي ترور يك تهيه كننده تلويزيوني كه از روشها و سياستهاي انها انتقاد ميكرد، به خطا رفت و آنها به اشتباه سه كودك را كشتند.
رهبران مذهبي نيز در اين رابطه ساكت ننشستهاند. روحانيون ميانهروي مسلمان هر روز نسبت به مساله سوءاستفاده از مذهب براي توجيه قتلها و كشت و كشتارها بيشتر نگران ميشوند.
در عربستانسعودي, مبلغان زيادي كه زماني به تعلقهاي آتشين و فتنهانگيز شهره بودند، اكنون بردباري و خويشتنداري را توصيه ميكنند. حتي «يوسف القرضاوي» مبلغ روحاني كانال ماهوارهاي الجزيره كه مدافع سرسخت حملات انتحاري عليه اسرائيل است, بمبگذاري در ساير نقط جهان را به شدت محكوم ميكند و مرتكبان اين بمبگذاريها را به ندامت و توبه دعوت ميكند.
در اردن، شيخ «ابومحمد المقديسي» مشاور و همسلول سابق ابومصعب الزرقاوي كه مدتها طرفدار سرسخت گسترش جنگ مقدس بود, به طور علني و آشكار هشدار داده است كه افراط و زيادهروي در عراق وجهه جهاد را خراب كرده است.
«ايمن الظواهري» مشاور و جانشين فرمانده القاعده, ظاهراً در توصيهنامهاي به زرقاوي نوشته است كه در حالي كه يك گلوله ساده براي كشتن اسرا افاقه ميكند, وي بايد از اعمال فجيح و تحريككننده ديگري چون «سر بريدن» اسيران پرهيز كند.
نكته جالب توجه اين است كه تمامي اين تغيير ايدهها و ديدگاهها خودبرانگيخته هستند. سياستهاي غرب در ايجاد چنين تغييري در ديدگاهها و مواضع نسبت به تروريسم چندان موثر نبوده است. برعكس تجاوز نيروهاي خارجي به عراق و صحنههاي دلخراش و ناپسند شكنجه و تلفات غيرنظاميان در عراق، روند واكنش مردم عرب به خطرات جهاديون را كند كرده است.
اكنون ظاهرا انتفاضه فلسطين فروكش كرده است, تعداد تصاوير و صحنههاي نشاندهنده جنايتهاي آمريكايي در عراق كاهش يافته و دل زدگي از رفتار جهاديون به طور كلي افزايش يافته و اين مسأله توجه افراد را از مزاياي احتمالي مقاومت در آينده به هزينهها و تلفات سنگين آن منعطف كرده است. در عين حال, موج فزاينده مخالفت در داخل آمريكا نسبت به جنگ در عراق اعراب مردد و شكاك را آرام آرام متقاعد كرده است كه اين ابر قدرت براي هميشه در عراق باقي نخواهد ماند.
تغيير ديدگاه و مواضع اعراب ميزان بودجههاي اختصاص داده شده به شورشيان عراق را تحت تأاثير قرار داده است.
عملكردن دولتهاي عرب نيز در اين روند بيتأثير نبوده است. دولتهاي بيثبات و متزلزل عرب, اگرچه ممكن است دموكراتيك نباشند, در بيشتر موارد مشروعيت حكومت خود را مديون كارنامه تاريخي مقاومت آنها در برابر سلطه خارجيان ميدانند. تجاوز نيروهاي خارجي در عراق آنها را بر سر دو راهي و در نوعي حالت بلاتكليفي قرار داده، هرگونه اقدامي در راستاي كمك به موفقيت اين پروژه آمريكايي, خطر واكنش تند مردمي را ميتوانست به همراه داشته باشد.
مصر و عربستانسعودي, دو وزنه سنگين جهان عرب, ديگر آرام آرام از نفوذ ديپلماتيك خود براي حل و فصل مشكلات و مسائل عراق استفاده ميكنند، نگرانيها و هراسهاي متعدد باعث شده است كه دولتهاي عرب بعد از چندين سال بيطرفي كاري انجام دهند. يكي از اين نگرانيها كه ظاهرا بمبگذاريها امان آن را برانگيخته است, اين است كه ديگر عراق به حالت يك اسفنج براي خشونت جهاديون در آمده و به سرچشمهاي تبديل شده است كه كل منطقه را تهديد ميكند.
مجله انگليسي «اكونوميست» در مقالهاي به بررسي موقعيت و نفوذ القاعده در افكار عمومي اعراب به ويژه ميان طرفداران سابق مخصوصاًپس از بمبگذاريهاي شاخه عراق اين سازمان در هتلهاي «امان» پايتخت اردن در ماههاي آخر سال گذشته ميلادي پرداخته است. در اين گزارش همچنين به «حليت» عملياتها انتحاري فقط در اسرائيل اشاره شده است و به نظراتي اشاره شده است كه اينگونه عملياتها را در هرجايي به غير از سرزمينهاي اشغالي فلسطين حرام ميداند. گزيدهاي از اين مقاله «اكونوميست» در پي ميآيد.
در حالي كه القاعده تيشه به ريشه خود ميزند, بسياري از اعراب از جمله برخي از عراقيها, آرام آرام درباره موضوع خود در رابطه با خشونت با نام مقاومت تجديدنظرميكنند.
در ميان تمام فيلمهايي كه جنگ براي آزادي از دست امپراليسم را ستودهاند, حماسه هيجانانگيز 1981 با نام «شير صحرا» به كارگرداني «مصطفي عقاد» شايد خوشايندترين آنها در دل اعراب باشد.
در اين فيلم «آنتوني كوئين» با ريشهاي پرپشت نقش «عمر مختار», معلم ساده قرآن كه به يك قهرمان چريكي تبديل شد و نيروهاي ايتاليايي مصمم به فتح ليبي را آزار و اذيت كرد, بازي ميكند. در يك صحنه بهيادماندني جنگجويان وي كه تنها سلاحهاي كهنه و قديمي در دست داشتند, در حالي كه تانكهاي موسوليني بيامان به سوي آنها غلتان غلتان ميآمدند, به استقبال شهادت ميرفتند.
چنين صحنههايي به همراه اظهارات ناسيوناليستي و تصاوير واقعي از پرتاب سنگ كودكان در مواجه با تفنگهاي اسرائيلي درك جهان عرب از مقاومت را به عنوان عملي عادلانه، درست, شايسته و شريف تقويت كرد.
با اين وجود, تبديل تدريجي مقاومت به تروريسم در سالهاي اخير و آشوب و اغتشاش در عراق كه در آن اشغال خفتبار نيروهاي خارجي با آزادي مردم از سلطه حزب بعث همراه بود, بهطور فزايندهاي وجهه اين تصاوير و اعمال را زير سووال برده است.
روند فراموشي اين افسانههاي رخنه كرده در اذهان مردم آرام و بيحركت است اما اين افسانهها همواره در معرض شوكهاي ناگهاني و تكاندهندهمانند بمبگذاريهاي انتحاري سه هتل در امان, پايتخت اردن, قرار دارند. از نظر بمبگذاران, اردن متحد با آمريكا تبديل به پايگاه متجاوزان به عراق شده است و بنابراين هتلهاي اين كشور كه در آن متجاوزان و غلامان حلقه به گوش جمعاند, اهداف مناسب و قانوني براي مقاومت است.
اينكه در ميان 60 نفر كشته شده در بمبگذاريهاي انتحاري 9 نوامبر در هتلهاي امان اسم «مصطفي عقاد» كارگردان سوريالاصل فيلم «شيرصحرا» به چشم ميخورد، نميتواند يك امر تصادفي باشد. فيلم او كه شجاعت و دلاوري جنگجويان مقاومت مسلمانان را ميستايد, اتفاقا جز آن دسته فيلمهايي است كه با صراحت در وب سايتهاي جهاديون مورد ستايش و تحسين قرار گرفت. البته در نسخه مورد تاييد جهاديون به جاي حاشيههاي صوتي, از آوازهاي مذهبي استفاده شده بود و تمامي صحنههايي كه زنان را نشانميدادند، حذف شده بودند.
كل شبكه القاعده در سرتاسر جهان, كه شعبه عراقي آن مسؤوليت جنايت امان را برعهدهگرفتند, طي چند سال اخير گل به خودي زيادي به ثمر رسانده است: قتلعام مردم در شهرهاي مسلماننشيني مانند استانبول, دارالبيضاء, شرمالشيخ و رياض خود جماعتهاي مسلمان كه جهاديون ادعاي كمك به آنها را دارند، بيزار كرده است.
در امان قربانيان القاعده نه تنها عقاد و «ايما» دختر وي را دربرميگرفت, بلكه ده‌ها ميهمان در جنبش عروسي فلسطينيها نيز قرباني اين جنايت شدند. كشتار اين همه فرد بيگناه كه تقريبا همه آنها مسلمانان اهل سنت بودند, در قلب يك پايتخت عربي آرام موج گستردهاي از انزجار و نفرت را برانگيخت.
ابومصعب الزرقاوي طراح اين حملات تروريستي, نه تنها ديگر از ديد اعراب يك شجاعدل و دلاور مسلمان نيست, بلكه شايد يكي از منفورترين افراد در اردن محل تولد خود باشد. قبيله خود وي, كه پيشتر به دستداشتن و ايفا نقش وي در مقاومت عراق افتخارميكردند, به طور علني و با صراحت وي را طرد كردهاند.
ده‌ها هزار اردني براي محكومكردن تروريسم به خيابانها ريختهاند. نظرسنجيهاي بهعملآمده كه قبلا در بهترين حالت از ترديد اردنيها در تاييد تا طرد خشونت جهاديون حكايت ميكرد, اكنون حاكي از نفرت بيش از حد و غيرقابل توصيف آنها از خشونت جهاديون است.
ساير جوامع عرب نيز شاهد چنين تغيير ايده و ديدگاهي نسبت به تروريسم بودهاند. در اوايل ماه نوامبر حدود 150 هزار مراكشي در دارالبيضاء در اعتراض به تهديد القاعده به كشتن دو تن از ديپلماتهاي ربودهشده مراكشي در مسير خود به سوي بغداد, راهپيمايي گستردهاي برگزار كردند.
اعدام دو ديپلمات الجزايري و كاردار مصري در عراق در اوايل امسال توسط مردان «ابومصعب الزرقاوي» رهبر القاعده در عراق، خشم و انزجار شديدي را در كشورهاي مصر و الجزاير به راه انداخت. دو سال حملات خونين و بيرحمانه جهاديون در عربستانسعودي باعث شد كه سعوديها به شدت از حمايت خود از اين اسلامگرايي افراطي دست بكشند.
يك منبع موقت نيروي امنيتي عربستانسعودي تخمين ميزند كه 80 درصد موفقيت اين كشور در بند آوردن جريان سريع خشونت و خونريزي به دليلي چنين تغييراتي در افكار و احساسات مردمي و عمومي بوده است و تنها 20 درصد دليل آن را ميتوان به عملكرد پليس نسبت داد.
دشمنان زندگي و شادي:
تأثير مستقيم تراژدي تنها دلي و انگيزه تغيير در ايدهها و ديدگاهها نسبت به تروريسم در جهان عرب نبوده است. پيشتر دولتهاي عرب تروريسم محلي را عملي ميدانستند كه به آبرو و اعتبار آنها لطمه ميزد و بنابراين آنها سعي ميكردند كه بر سر چنين اعمال تروريستي سرپوش بگذارند. اما الان آنها از تصاوير و صحنههاي آزار دهنده تروريسم براي توجيه سياستهاي خود استفاده ميكنند. انتشار اين اخبار در رسانههاي خبري اين كشور ها تنها انعكاس صرف محكوميت اين اعمال از سوي نيروهاي خارجي نيست. «جهاد الخازن» سردبير روزنامه «الحيات» يك روزنامه معروف سعودي همواره يكي از منتقدان سرسخت سياست غرب بوده است. با اين وجود, در واكنش به تراژدي امان, وي از تمام جهانيان براي مبارزه با آنچه كه خود وي از آن به عنوان دشمنان زندگي, شادي و خوشي نام برده بود, دعوت به همكاري كرد.
همچنين فرهنگ مردمي نيز چنين تغييري در ديدگاهها و مواضع نسبت به تروريسم را شاهد بوده است. به تازگي, در ماه رمضان, فصل پربيننده تلويزيون, كانالهاي ماهوارهاي كه ميليونها بيننده در سراسر اين منطقه دارند, تلفات انساني ناشي از خشونت جهاديون را به نمايش گذاشتند.
يك سريال ماهوارهاي داستان گروهي از تروريستهاي جهادي در امان را به نمايش گذاشت. توطئه اين تروريستها براي ترور يك تهيه كننده تلويزيوني كه از روشها و سياستهاي انها انتقاد ميكرد، به خطا رفت و آنها به اشتباه سه كودك را كشتند.
رهبران مذهبي نيز در اين رابطه ساكت ننشستهاند. روحانيون ميانهروي مسلمان هر روز نسبت به مساله سوءاستفاده از مذهب براي توجيه قتلها و كشت و كشتارها بيشتر نگران ميشوند.
در عربستانسعودي, مبلغان زيادي كه زماني به تعلقهاي آتشين و فتنهانگيز شهره بودند، اكنون بردباري و خويشتنداري را توصيه ميكنند. حتي «يوسف القرضاوي» مبلغ روحاني كانال ماهوارهاي الجزيره كه مدافع سرسخت حملات انتحاري عليه اسرائيل است, بمبگذاري در ساير نقط جهان را به شدت محكوم ميكند و مرتكبان اين بمبگذاريها را به ندامت و توبه دعوت ميكند.
در اردن، شيخ «ابومحمد المقديسي» مشاور و همسلول سابق ابومصعب الزرقاوي كه مدتها طرفدار سرسخت گسترش جنگ مقدس بود, به طور علني و آشكار هشدار داده است كه افراط و زيادهروي در عراق وجهه جهاد را خراب كرده است.
«ايمن الظواهري» مشاور و جانشين فرمانده القاعده, ظاهراً در توصيهنامهاي به زرقاوي نوشته است كه در حالي كه يك گلوله ساده براي كشتن اسرا افاقه ميكند, وي بايد از اعمال فجيح و تحريككننده ديگري چون «سر بريدن» اسيران پرهيز كند.
نكته جالب توجه اين است كه تمامي اين تغيير ايدهها و ديدگاهها خودبرانگيخته هستند. سياستهاي غرب در ايجاد چنين تغييري در ديدگاهها و مواضع نسبت به تروريسم چندان موثر نبوده است. برعكس تجاوز نيروهاي خارجي به عراق و صحنههاي دلخراش و ناپسند شكنجه و تلفات غيرنظاميان در عراق، روند واكنش مردم عرب به خطرات جهاديون را كند كرده است.
اكنون ظاهرا انتفاضه فلسطين فروكش كرده است, تعداد تصاوير و صحنههاي نشاندهنده جنايتهاي آمريكايي در عراق كاهش يافته و دل زدگي از رفتار جهاديون به طور كلي افزايش يافته و اين مسأله توجه افراد را از مزاياي احتمالي مقاومت در آينده به هزينهها و تلفات سنگين آن منعطف كرده است. در عين حال, موج فزاينده مخالفت در داخل آمريكا نسبت به جنگ در عراق اعراب مردد و شكاك را آرام آرام متقاعد كرده است كه اين ابر قدرت براي هميشه در عراق باقي نخواهد ماند.
تغيير ديدگاه و مواضع اعراب ميزان بودجههاي اختصاص داده شده به شورشيان عراق را تحت تأاثير قرار داده است.
عملكردن دولتهاي عرب نيز در اين روند بيتأثير نبوده است. دولتهاي بيثبات و متزلزل عرب, اگرچه ممكن است دموكراتيك نباشند, در بيشتر موارد مشروعيت حكومت خود را مديون كارنامه تاريخي مقاومت آنها در برابر سلطه خارجيان ميدانند. تجاوز نيروهاي خارجي در عراق آنها را بر سر دو راهي و در نوعي حالت بلاتكليفي قرار داده، هرگونه اقدامي در راستاي كمك به موفقيت اين پروژه آمريكايي, خطر واكنش تند مردمي را ميتوانست به همراه داشته باشد.
مصر و عربستانسعودي, دو وزنه سنگين جهان عرب, ديگر آرام آرام از نفوذ ديپلماتيك خود براي حل و فصل مشكلات و مسائل عراق استفاده ميكنند، نگرانيها و هراسهاي متعدد باعث شده است كه دولتهاي عرب بعد از چندين سال بيطرفي كاري انجام دهند. يكي از اين نگرانيها كه ظاهرا بمبگذاريها امان آن را برانگيخته است, اين است كه ديگر عراق به حالت يك اسفنج براي خشونت جهاديون در آمده و به سرچشمهاي تبديل شده است كه كل منطقه را تهديد ميكند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید