میراث یک شهید، عندالمطالبه است

نمایش عندالمطالبه نوشته مرتضی شاهکرم و کارگردانی سامان خلیلیان درتالار قشقایی مجموعه تئاتر شهر در ساعت 19 به ر وی صحنه می رود.

آفتاب‌‌نیوز :

مریم جعفری حصارلو - بعد از خون رقصه، بی شک یکی از تاثیرگذارترین نمایش ها با محوریت معظلات پس ازجنگ؛ عندالمطالبه است و دومین نمایش تاثیرگذار و تفکر برانگیز دهه گذشته می تواند باشد. از نام اثر پیدا است که باید یک بدهی و یا حقی را پرداخت کرد. اما آنچه که پرداخت می شود، چیست؟

داستان اثر از قول نویسنده، داستان یک راننده آمبولانسی است که باید100جسد تکه تکه شهدا درجنگ را حمل کند و از قضا بمباران می شود و حال جسد راننده اتوبوس نیز مفقود شده!

اما داستان نمایش از این بخش از واقعه آغاز می شود. راننده آمبولانس شهید؛ خود صاحب ثروت و مکنت بسیار است و هیچ خواهر و برادری هم ندارد. پس از گذشت یک سال از فوت مادرش، تمام فامیل دور و نزدیک به سراغ ثروت باقیمانده از او می آیند. زیرا در صورتی که فرد فوت شده، خواهر و برادری نداشته باشد، ثروتش به فامیل دور می رسد. حال همه تلاش می کنند تا جسدش پیدا شود و مشخصا فوت شده باشد تا بتوانند از ثروتش ارثی ببرند. حال آنکه او در وصیت نامه اش، ثروتش را به شهدای گم شده بخشیده است.

عندالمطالبه اگرچه در سایه یک جریان دفاع مقدس شکل می گیرد؛ اما عملا یک درام اجتماعی نیز هست. درامی که بیشتر ناتورالیستی است وشرایط و رفتارهای فامیل برای مرگ یک مفقودالاثر را به تصویر می کشد. اینکه به دنبال یک خبر خوش هستند و آنهم مرگ مفقوالاثر است.

به لحاظ نمایشنامه نویسی همچون آثار دیگر مرتضی شاه کرم، اثر اپیزودیک است و نوعی از تنگنا هراسی را نیز به تصویر می کشد. شهید دریک فضایی بین خواب و مرگ محصور است. تلاش می کند سخن بگویدتا فراموش نکند که زنده است!!! از سوی دیگر ویژگی کمیک بودن و نوعی از تراژیکمدی که بیشتر به گروتسک کنایه دارد، تصویر می شود. اما نوعی از هدفمندی در پایان وجود دارد که فضای نمایشنامه را از یک اثر ابزودریستی دور می سازد و اجازه می دهد در فضایی گروتسکی و ناتورالیستی باقی بماند.

به لحاظ کارگردانی استفاده از صحنه دو سویه نوعی از فاصله گذاری برشت را نیز تداعی می کند و مخاطبان در حین دیدن نمایش، دیگر مخاطبان و واکنش های آنها را نیز می تواند ببینند. بنابراین نمایش دارای تصویرسازی متفاوتی است. در طراحی صحنه وآکسسوار نوعی از تفکر یرژی گروتفسکی و «تئاتر بی چیز» مشاهده می شود. تئاتری که به نوعی تلاش می کند بر توانایی بازیگران تاکید دارد و کمتر به آکسسوار نظر دارد.

طراحی صحنه با وجود دیواره هایی آینه ای، نوعی از بازخورد رفتار درجامعه را تداعی می کند و یا به نوعی کارگردان تلاش می کن تا برای مخاطبان مفهوم کنایی وقایع صحنه را تداعی کند. تصویری که که از زیاده طلبی و پول پرستی های امروزی حکایت می کند و اینکه برای بدست آوردن میراث، حاضر به کشتن یک مفقودالاثر می شویم. از سویی در طراحی لباس، تلاش شده تا فضایی رئالیستی و ناتورالیستی و ازسوی دیگر فضایی سوررئالیستی را ایجاد شود. شاید بتوان گفت در شیوه های تجربی، کارگردان ها با تلفیق شیوه های مختلف دست به ابداع اثری مدرن می زنند و عندالمطالبه یکی از این آثار است.

طراحی ریتم و تمپوی بازیگران به قدری به جاست که یک لحظه هم خستگی ایجاد نمی شود ویکی از بهترین ویژگی های این اثر خوش ریتمی است. در عین حال انتخاب بازیگران و تابلوسازی ها، قابل تامل است. آنچه بیش از حد سبب قدرت این اثر می شود، بازی درخشان سید علی موسویاان، محمد زوار بیریا، جواد پولادی، الله شه پرست، آتیه جاوید و.... است. بازی بازیگران، به خوبی تصویرهای ذهنی نویسنده و کارگردان را تصویر می کند و باعث تاثیرگذاری و تفکر برانگیزی آن می شود.

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و جهان I.A.T.C

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/002IxH