آیت الله حسینی شاهرودی درگذشت

حضرت آیت‌الله سید محمد حسینی شاهرودی از علمای حوزه علمیه قم عصر امروز یکشنبه به علت ایست قلبی و در سن ۹۴ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.

این عالم وارسته فرزند مرحوم آیت الله العظمی شاهرودی (از مراجع طراز نجف اشرف) بود.

به گزارش مرکز خبر حوزه علمیه قم، آیت الله سید محمد حسینی شاهرودی، در ماه جمادی الاول سال ۱۳۴۴ هجری قمری، در نجف اشرف دیده به جهان گشودند ودر خانواده ای رشد ونمو کردند که از متدیّن ترین و با تقواترین بیوت علمی نجف اشرف به شمار می رفت، چه آنکه از طرف پدری، والدی همچون مرحوم آیة الله العظمی حاج سید محمود حسینی شاهرودی داشتند که مستغنی از تعریف و بی نیاز از توصیف می باشند.

آن شخصیت بزرگ از لحاظ عدالت و تقوی و زهد و ورع و فقاهت زبانزد خاص وعام بودند و پس از فوت مرحوم آیة الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی (قدس سره) سالهای متمادی زعامت دینی وعلمی ومرجعیّت عامّه حوزه های علمیه و جهان تشیّع را بر عهده داشتند. ذکر احوال ایشان از عهده این جزوه مختصر خارج است ودر کتب مفصله زندگینامه آن مرجع عظیم الشأن همانند کتاب «الامام الشاهرودی» به رشته تحریر در آمده است.

واما والده حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمّد شاهرودی صبیّه مرحوم آیت الله شیخ محمد رضا فاضل نیشابوری بود که از زهّاد معروف واز مدرّسین عقائد واخلاق در حوزه نجف اشرف بشمار می رفت، وروحانیون وفضلاء در جلسه در ایشان شرکت نموده و از بیانات گهربار ایشان استفاده می بردند.

والده ماجده معظّم له بانویی بود مشهور به ترک زرق وبرق وزخارف دنیوی، و هیچگاه در مقابل سختی ها و مرارت هایی که زندگی در نجف اشرف بویژه در آن زمان داشت خم به ابرو نیاورد و با ایمان کامل و با توکل به خدا در کنار همسر عظیم الشأن خود زندگی می کرد، و حتّی در اواخر ایام مرجعیّت عامّه مرحوم آیة الله العظمی شاهرودی (قدس سره) دست از ساده زیستی وترک دنیا برنداشته به همان رویه حسنه وخدا پسندانه ادامه داد.

آن مرحومه در کنار تقوی وتدیّن دارای مدارج علمی ومراتبی از فضل وکمال بود ومنزل ایشان همواره محلّ تردّد بانوان مسلمان بود که قرائت قرآن ونماز خود را تصحیح نموده واحکام شرعی ومسائل دینی را از ایشان فرا می گرفتند، و حتّی فرزندان و نوادگانشان مقدار زیادی از مقدمات و مسائل شرعی واحکام اسلامی وروایات اخلاقی را نزد ایشان فرا می گرفتند.

حضرت آیت الله حاج سید محمد شاهرودی در سایه این محیط معنوی و پاک تعلیمات اولیّه و دروس ابتدائی و مقدماتی را نزد والد ماجد و والده ماجده خویش فراگرفتند و ریشه های ایمان و تقوی و تعالیم اسلامی در وجودشان مستحکم گردید.

در پی اخراج معظّم له توسط رژیم بعث عراق از نجف اشرف به جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۰ هجری قمری، ایشان در شهر مقدس قم رحل اقامت افکندند و به تدریس فقه واصول وتربیت وتهذیب شاگردان پرداخته ومنشأ خیرات وبرکات وخدمات کثیره وحل مشکلات شرعی واجتماعی بودند. همچنین در مجلس استفتاء ایشان که هر هفته باحضور عده‌ای از مجتهدین وعلماء برجسته حوزه علمیه قم برقرار می‌شد، سوالات شرعی که بصورت کتبی از داخل وخارج کشور می‌رسد پاسخ داده می‌شد.

گوشه‌هایی از اشتغالات علمی حضرت آیت الله حاج سید محمد شاهرودی (دام ظله)

مقدّمات وسطوح:

معظّم له مقدمات را نزد والد بزرگوار خود وهمچنین مرحوم شیخ علی شهر بابکی ومرحوم شیخ شمس زنجانی که از اساتید مبرّز علم منطق بود فراگرفتند.

بعضی از دروس سطح مانند رسائل ومکاسب را نزد والد معظّمشان بصورت خصوصی فراگرفتند وکتاب کفایة الاصول را نزد مرحوم آیة الله العظمی میرزا هاشم آملی (قدس سره) ومرحوم آیة الله شیخ عبد الحسین رشتی (قدس سره) حاضر شدند.

تدریس سطوح عالیه:

معظّم له در ابتداء جوانی از مدرسین سطوح عالیه دروس حوزوی بشمار می‌رفتند ورموز ومعضلات و مطالب سخت ودشوار کتب درسی را بخوبی برای شاگردان شرح داده وروشن می‌نمودند واین امر همزمان بود باابتدای حضور ایشان در درس خارج.

حضور در درس خارج:

ایشان در سال ۱۳۶۰ هجری قمری، در سن شانزده سالگی به آخرین مرحله دروس حوزوی یعنی درس خارج قدم نهادند، ودر این سن وسال کم شروع در درس خارج بی سابقه یا کم نظیر بوده است ولی ایشان به برکت استعداد خدادادی ونبوغ وذکاوت فوق العاده که باریتعالی به ایشان عنایت فرموده بود، ونیز به سبب تربیت وخط مشی صحیحی که والد بزرگوارشان ترسیم نموده بودند وبخصوص تأکید داشتند که ایشان متمحّض در درس وبحث باشند واز اشتغالات دیگر برحذر باشند، از عمر گرانبها استفاده کامل برده واوقات خود را با جدّ وجهد فراوان در راه تحصیل وتعلیم صرف می‌نمودند.

ایشان مدت مدیدی در جلسات درس خارج شرکت نموده واز محضر درس آیت الله العظمی حاج سید محمود شاهرودی (قدس سره) بهره کافی برده واز علوم ایشان استفاده کامل می‌نمودند تا اینکه خود به درجات عالیه اجتهاد نائل آمدند ودر عین حال تا آخرین جلسات درس والد معظّم خود شرکت نمودند وتقریرات درس اصول وفقه ایشان را به رشته تحریر در آوردند.

تقریرات درس خارج:

درس خارج دارای مفاهیم مشکل واصطلاحات دشوار ومعانی عمیق می‌باشد که دقت بسزایی را می‌طلبد، وبخصوص در زمان سابق که بسیاری از کتاب‌ها وشرح های فعلی موجود نبود بسیاری از مطالب غامض این علم شریف در اجمال وابهام قرار می‌گرفت.

در چنین شرایطی روشن است که بسیاری از پویندگان معرفت وطالبان علوم آل محمّد (صلی الله علیه وآله) که تازه در این وادی قدم گذاشته اند کاملاً به عمق مطالب پی نبرده ومقصود استاد بر آنها روشن نمی‌شود، ودر اینجاست که اهمیت مجلس تقریر دوباره درس خارج نمودار می‌گردد.

به همین جهت معظّم له هر روزه پس از اتمام درس خارج والد معظّم، بلافاصله جلسه دیگری تشکیل داده ودرس را از ابتداء شرح می‌نمودند و کاملاً توضیح می‌دادند وعده زیادی از بیانات ایشان استفاده می‌بردند.

شرکت در مجلس استفتاء:

معظّم له از ارکان مجلس استفتاء مرحوم آیت الله العظمی حاج سید محمود شاهرودی (قدس سره) بودند، که در این مجلس استفتائاتی که از طرف شیعیان نقاط مختلف جهان که از مقلّدین آن مرحوم بودند می‌رسید پاسخ داده می‌شد.

این مجلس استفتاء باحضور جمعی از بارزترین فضلاء وعلماء حوزه علمیه نجف اشرف برگزار می‌گردید، ومسائل مهم و بغرنج در آن جلسه مطرح می‌شد وپس از بحث وبررسی لازم آنها را به نظر مبارک مرحوم آیة الله العظمی شاهرودی (قدس سره) می‌رساندند وایشان آخرین حکم را صادر می‌کردند.

کسب اجازه اجتهاد:

معظّم له در سال ۱۳۷۵ هجری قمری، پس از بروز مدارج علمی وکمالی وپس از امتحان‌های متعدّدی که از ایشان به عمل آمد موفّق به کسب اجازه اجتهاد از مرحوم آیة الله العظمی حاج سید محمود شاهرودی (قدس سره) شدند، باتوجه به آنکه آن مرحوم در زمینه اعطا اجازه اجتهاد در حوزه علمیه نجف اشرف معروف به «ذو الشهادتین» بودند، یعنی در امتحان اجتهاد چنان سختگیری ودقّتی می‌کردند که اجازه اجتهاد ایشان ارزش اجازه اجتهاد از دو نفر از علما را داشت.

همچنین معظم له از مرحوم آیت الله العظمی سید جمال الدین گلپایگانی (قدس سره) که از شاگردان مبرّز میرزای نائینی (قدس سره) بودند اجازه اجتهاد دریافت نمودند.

تدریس خارج فقه واصول:

معظّم له اولین جلسات تدریس خارج را تقریباً در سال ۱۳۸۳ هجری قمری، در سن سی ونه سالگی، و در مسجد هندی که از مهمترین مراکز تدریس در حوزه علمیه نجف اشرف به شمار می‌رفت شروع نمودند، وهمچنان در مجلس درس والد معظم شرکت می جستند وتاکنون در کنار خدمات اجتماعی واشتغالات علمی، روزی دو جلسه بحث خارج فقه واصول ایراد می‌نمایند، و شاگردانی مبرز و بافضل به جامعه اسلامی تحویل داده اند ودر حال حاضر عده زیادی از شخصیت‌های علمی ودینی که در بلاد مختلف مشغول به خدمت وترویج احکام وتدریس در حوزه‌های علمیه ودانشگاه ها وارائه خدمات در مسئولیت‌های مختلف هستند از شاگردان ایشان می‌باشند.

ارجاع احتیاطات:

معظم له پس از سال‌ها تدریس فقه واصول ودر کنار آن شرکت در درس والد معظّم خویش وبه لحاظ عوامل متعددی همچون نبوغ خدادادی وتوفیقات ربّانی وسعی وکوشش در تعلیم وتعلم وشرکت فعّال در مجالس استفتاءات ومباحثات علمی به بالاترین درجات علم وکمال نائل آمدند ورفته رفته رشد فکری وسطح علمی ومراتب اجتهاد وتقوای ایشان بر همگان روشن شده وظاهر گردید، لذا مرحوم آیة الله العظمی شاهرودی ایشان را شایسته تقلید دیدند ودر سال ۱۳۸۸ هجری قمری مقلّدین خود را در احتیاطات مسائل شرعی به فرزند برومند خود ارجاع دادند وبدین جهت بود که عده‌ای از مؤمنین پس از ارتحال آن مرجع عالیقدر در سال ۱۳۹۴ هجری قمری، به تقلید فرزند ایشان گرویدند.

پس از آن به درخواست عده کثیری از مؤمنین از ایران وعراق وکشورهای دیگر در سال ۱۳۹۸ هجری قمری، رساله عملیه ایشان به زبان فارسی وعربی، در نجف اشرف به چاپ رسید.