تنش آمریکا و انگلیس با ایران و حضور مقامات عراقی در تهران| تلاش‌های بغداد برای میانجیگری نتیجه خواهد داد؟
«سید رضا قزوینی غرابی» با اشاره به سفر عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق به تهران گفت: شرایط منطقه‌ای و شدت یافتن تنش میان ایالات متحده و انگلیس با جمهوری اسلامی ایران، باعث شده است تا برخی از طرف‌های منطقه‌ای برای کاهش این تنش‌ها ورود کنند.
به گزارش آفتابنیوز؛ وی ادامه داد: عراق از جمله کشورهایی است که از مدت‌ها پیش تلاش داشته تا در نقش یک میانجی‌گر میان تهران و واشنگتن عمل کند. اکنون هم با اضافه شدن لندن به محور تنش‌آفرین، عبدالمهدی دست به کار شده است تا نقش مؤثری در این تنش ایفا کند.
این تحلیلگر مسائل بین المللی به خبرگزاری ایرنا گفت: هر چند که این احتمال وجود دارد که با توجه به بی‌حیثیتی به وجود آمده، محور تنش‌آفرین از جمله لندن، از عبدالمهدی خواسته باشد که برای وساطت در خصوص ماجرای نفتکش مستقیما به تهران برود و با مقامات ایرانی گفت‌وگو کند.
این کارشناس ارشد مسائل عراق با اشاره به تلاش‌های نخست‌وزیر عراق برای برگزاری نشست چند جانبه درباره مسائل منطقه در بغداد تصریح کرد: عبدالمهدی تمایل دارد تا برای افزایش اعتبار خود در داخل و خارج و همچنین کاهش از سطح فشارهایی که بغداد به دلیل تنش میان همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای متحمل می‌شود، نشستی چند جانبه با حضور همه طرف‌ها از جمله کشورهای مؤثر عربی مانند مصر و اردن در بغداد برگزار کند.
قزوینی غرابی ادامه داد: اینکه عبدالمهدی این موضوع را در دستورکار سفر خود داشته است یا اینکه برگزاری آن چقدر محتمل است، هنوز جای تأمل دارد.
وی با یادآوری تنش‌های اخیر در خلیج فارس خاطرنشان کرد: طبعا همزمانی این سفر با شرایط فعلی و افزایش تنش میان تهران و لندن و واشنگتن و همچنین برقراری تماس مقامات انگلیسی با عبدالمهدی پیش از سفر و زمان سه ساعته و کوتاه حضور عبدالمهدی در ایران همگی نشان‌دهنده آن است که اساس این سفر ارتباط غیرقابل انکاری با تنش‌های اخیر منطقه ای داشته است.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی به سفر پیشین نخست‌وزیر عراق به ایران در فروردین امسال اشاره کرد و ابراز داشت: از آخرین سفر عبدالمهدی به ایران کمتر از چهار ماه می‌گذرد و عملا به نظر نمی‌رسد که این سفر در راستای مسئله تحریم‌های آمریکا علیه ایران و فشار واشنگتن بر بغداد و مراودات اقتصادی ایران و عراق بوده است.
قزوینی غرابی درباره تلاش‌های بغداد در کاهش تنش میان ایران و آمریکا هم بیان کرد: طبعا بغداد به دلیل آنکه تنش در روابط تهران و واشنگتن اثر مستقیمی بر اوضاع عراق دارد، از کاهش تنش‌ها استقبال می‌کند و آن را به سود خود می‌داند بنابراین میانجیگری میان دو طرفمی تواند برای بغداد یک موضوع ایده آل باشد.
وی اضافه کرد: عبدالمهدی می‌تواند وضعیت نه چندان مطلوب در مقابل مخالفان یا رقبای سیاسی‌اش و ناکامی دولت او در حوزه داخلی را از طریق سیاست خارجی تا حدودی بهبود ببخشد.
این کارشناس مسائل عراق درباره همکاری‌های ایران و عراق در دوره تحریم‌ها یادآور شد: عراق را باید در شرایط فعلی تنفس‌گاه ایران به دنیای بیرون دانست. بخش عمده‌ای از صادرات انرژی ایران اکنون به عراق انجام می‌شود و مراودات مالی دو کشور تا حد زیادی سروسامان گرفته است.
همچنین یک کارشناس مسائل عراق، اظهار کرد: دور از انتظار نیست که عادل المهدی برای ارسال پیام دولت لندن به تهران سفر کرده باشد، به خصوص آنکه مقامات انگلیسی پیش از سفر نخست وزیر عراق با وی تماس هایی برقرار کرده بودند.
سید رضا قزوینی غرابی در گفت‌وگو با ایسنا در مورد اهداف سفر نخست وزیر عراق به ایران با توجه به سیر تحولات اخیر در تنگه هرمز تصریح کرد: با توجه به کوتاه بودن و غیرمنتظره بودن این سفر و همزمان بودن آن با تحولات اخیر در منطقه که ناشی از تنش آمریکا و انگلیس با ایران است، می‌توان انتظار داشت که هدف اصلی سفر مربوط به بحران‌های اخیر بوده است.
وی در همین چارچوب ادامه داد : دور از انتظار نیست که عادل عبدالمهدی برای ارسال پیام دولت لندن به تهران سفر کرده باشد به خصوص آنکه مقامات لندن پیش از سفر نخست وزیر عراق با وی تماس‌هایی برقرار کرده بودند.
این کارشناس مسائل عراق درباره اخبار منتشر شده در مورد تلاش‌های دولت های عراق و مصر برای وساطت بین تهران و ریاض و این که آیا سفر اخیر نخست وزیر عراق به تهران را می توان در این راستا دانست ، گفت : تلاش‌های عراق و مصر در راستای وساطت میان ایران و عربستان اگر صحت هم داشته باشد قطعا در راستای تلاش برای کاهش در منطقه است. بنابراین این موضوع نیز می تواند مورد توجه مقامات عراقی در گفت‌وگو با مقامات ایرانی بوده باشد.
قزوینی افزود : عراق که بحران های منطقه ای اثر مستقیمی بر اقتصاد و امنیت آن دارند از هر تلاشی برای کاهش این بحران ها استقبال می کند.
عراق می تواند به آرام شدن جو منطقه کمک کند
سفیر سابق ایران در سازمان همکاری کشورهای اسلامی نیز درباره تأثیر میانجی گری کشورهای منطقه در کاهش تنش در خاورمیانه می‌گوید: عراق می‌تواند نقش خوبی درمیان کشورهای عربی، ازجمله عربستان و امارات که در صف مخالفان ایران قرار دارند، بازی و جو را آرام کند.
محمد شریعتی دهاقانی، سفیر سابق ایران در سازمان همکاری کشورهای اسلامی درباره نقش میانجی گری عراق و عمان در مناسبات ایران با آمریکا در شرایط کنونی، به ایرناپلاس می‌گوید: با توجه به مشکلات و تنش‌هایی که در منطقه پیش‌آمده، نظیر محاصره اقتصادی ایران و پیروی نسبی اروپا از آمریکا در خرید نفت و مبادلات اقتصادی، کشورهای خاورمیانه، در صورت رخ دادن برخورد نظامی آسیب خواهند دید.
وی ادامه می‌دهد: همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد، منطقه به سمت تنش بیشتر و حتی برخورد نظامی پیش می‌رود. حال ممکن است این برخورد نظامی محدود باشد یا گسترده، چراکه نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد. ایران اعلام کرده در صورت برخورد نظامی ولو محدود، اقدام متقابل انجام خواهد داد. به‌این‌ترتیب کشورهای منطقه به شکل قهری آسیب خواهند دید. کشورهایی چون کویت و عراق که علاقه‌مندند روابط حسنه‌ای با ایران و آمریکا داشته باشند، در حال رایزنی هستند.
رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه با اشاره به اینکه عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق چندی پیش آمادگی خود را برای این کار اعلام کرده بود، می‌افزاید: عمان نیز پیشتر تجربه چنین کاری را داشته و قدرت بیشتری برای پیام‌رسانی دارد و آن را اثبات کرده است اما به نظر می‌رسد، در این مرحله موضوعات با وساطت کشورهای دیگر حل نمی‌شود. مسائل ایران و آمریکا به حدی پیچیده است که خود دو کشور برای حل آن باید اقدام کنند. کمااینکه در موضوع برجام هم به این شکل عمل شد.
شریعتی با تأکید براینکه عراق می‌تواند نقش خوبی درمیان کشورهای عربی، ازجمله عربستان و امارات که در صف مخالفان ایران قرار دارند، بازی و جو را آرام کند، می‌گوید: البته مسیری که عربستان در جنگ یمن پیش‌گرفته است و یا این اقدامش که پایگاه‌های خود را در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داده است، دور از مسالمت است. باید منتظر رویدادهای آتی باشیم تا سرنوشت منطقه را پیش‌بینی کنیم.
بنا بود انگلیسی ها تصمیمات محکم‌تری اتخاذ کنند، اما..
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه بابیان اینکه اخیراً تنش‌هایی میان ایران و انگلیس رقم خورده است، توضیح می‌دهد: گویا بنا بود انگلیسی ها تصمیمات شدیدتری اتخاذ کنند، اما دیگر کشورهای اروپایی مانع افزایش همراهی و نزدیکی انگلیس به آمریکا شدند. اگر ایران و انگلیس بتوانند موضوع توقیف کشتی‌ها را حل کنند، بخش عمده‌ای از تنش‌ها رفع خواهد شد. علاوه براین، بسیاری از کشورهای اروپایی اعلام کرده اند در ائتلاف آمریکا برای حضور نظامی در خلیج فارس مشارکت نخواهند کرد. مجموعاً، باور من این است که گره امور در افق نزدیک بازنخواهد شد.
شریعتی بابیان اینکه ایران و دولت آقای روحانی طی سال‌های اخیر تمام تلاش خود برای رفع تنش‌ها را انجام داده‌اند، تأکید می‌کند: دولت آقای روحانی خواسته زیادی ندارد. بارها اعلام کرده در صورت رفع محاصره اقتصادی، حضور آمریکا در جلسات آتی ۵+۱ را بپذیرد. این نرمش ایران است؛ اما آمریکا اقدام متقابلی انجام نداده است. تلاش‌های فرانسه برای بهبود روابط نیز در این مرحله، مقبول ایران نبوده است.
وی با بیان اینکه باید این رویکردها را پیگیری کرد اما درعین‌حال باید توجه داشت مسئولان از جمله رئیس مجلس در نظر داشته باشند که علت توقیف کشتی بریتانیایی را، تخلف عنوان کنند، ادامه می‌دهد: اگرچه ممکن است در صورت عدم توقیف کشتی ایران از سوی آن‌ها، از تخلف کشتی‌شان چشم‌پوشی می‌کردیم اما از منظر قوانین بین‌المللی به این موضوع ورود کنیم نه به‌عنوان اقدامی تلافی جویانه.
رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه با تأکید براینکه باید تنش‌ها را کاهش داد، می‌گوید: باید منتظر آثار رایزنی کشورهای اروپایی، عراق، عمان و دیگر کشورهای منطقه بود تا دریابیم چه مقصدی را دنبال می‌کند.
شریعتی درباره اینکه هدف کشورهای منطقه از رایزنی حفظ منافع ملی‌شان است، توضیح می‌دهد: اگر این طور هم باشد، ایرادی ندارد. اگر تنشی در تنگه هرمز رخ دهد، عراق و کویت منفذ دیگری برای تجارت ندارند، عربستان و امارات منافذ دیگری برای خود فراهم کرده‌اند اما کشورهایی که تنها از طریق آبراه خلیج‌فارس و تنگه هرمز می‌توانند تجارت کنند، صدمه خواهند دید. علاوه براین، تنها دولت‌ها نیستند که بر رایزنی و کاهش تنش‌ها در منطقه تلاش می‌کنند، درون این کشورها نیروهایی وجود دارند که برای حفظ روابط با دو کشور ایران و آمریکا به دولت‌ها فشار می‌آورند. مثلاً ایران در میان مردم عراق از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بااین‌حال بنده تصور می‌کنم تا در دو کشور عزم لازم برای بهبود روابط و کاهش تنش ایجاد نشود، رایزنی‌ها اثرگذار نخواهد بود.
عمان
فرانسه
بغداد
فقط پاپ موفق ....