زنان خانه‌نشین یا زنان اجتماعی؟
از مسائل بسیار مهم در سبک زندگی اسلامی، الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه است. منابع اسلامی درباره این پرسش پاسخ یکسانی نمی‌دهند. از بعضی آیات و روایات مشروعیت حضور اجتماعی و از بعضی دیگر لزوم ماندن زن در خانه استنباط می شود. موضع دانشمندان مسلمان نیز درباره الگوی رفتاری زن مسلمان متفاوت است. بعضی از آنها نه تنها"حبس" زن در خانه را مستحب بلکه برخی خروج زن از منزل و مواجهه بصری و کلامی با مردان را جز در موارد ضروری حرام شمرده اند.مطابق این رویکرد الگو و سبکی از زندگی برای زنان مسلمان شکل می‌گیرد که می توان از آن به " خانه نشینی" و عزلت گزینی تعبیر کرد.
اختلاف نظر در این مسئله ناشی از تنافی ظاهری ادله قرآنی و روایی مربوط به آن است.ادله متعددی از قرآن و سنت بر مشروعیت حضور اجتماعی زن دلالت دارد و با وجود آنها، روایات متعددی نیز درباره لزوم حبس زن در خانه وارد شده است.
پژوهشی که توسط فرج الله هدایت نیا( عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) در خصوص نظریه خانه نشینی زن در فقه اسلامی انجام شده، به بررسی این موضوع در آیات و روایات پرداخته و اینگونه اعلام میکند که«در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، علمایی که در موقعیت رهبری انقلاب مردمی ایفای نقش می کردند، زنان را به حضور در جامعه و مشارکت سیاسی تشویق کرده و هم اینک نیز خواهان حضور حداکثری آن ها در امور اجتماعی هستند؛ برای نمونه امام خمینی(رحمه الله) خطاب به زنان فرموده است: زن ها هم باید در فعالیت های اجتماعی و سیاسی همدوش مردها باشند. البته با حفظ آن چیزی که اسلام فرموده است که بحمدالله امروز در ایران جاری است.»
با توجه به وضعیت خانه های امروزی در ادامه این مقاله به پیامد ها و عوارض خانه نشینی زنان پرداخته شده و آمده است:«رسانه های نوین امروزی توانسته زنان را در معرض آسیب هایی قرار دهند که در گذشته تنها با حضور در جامعه با آنها روبرو می شدند. زن امروز، دانش آموخته و به تکنولوژی دسترسی دارد و خانه نشینی ارتباط او را با دنیای بیرون قطع نمی کند، بلکه اگر فعالیت سودمندی نداشته باشد، اوقات فراغت خود را با عضویت در شبکه های اجتماعی یا سرک کشیدن در فضاهای مجازی و مانند آن پر خواهد کرد. در نظر گرفته شود که دختر جوان تحصیل کرده ای که ناچار باشد در چهار دیواری خانه خود بماند و اوقات فراغت خود را با رسانه های جدید مانند ماهواره، اینترنت، گوشی های هوشمند، شبکه های اجتماعی و مانند آن بگذراند.»
در نتایج این پژوهش می‌خوانیم:«تحلیل اخلاقی حکم خانه نشینی زن تنافی ظاهری میان ادله را برطرف میکند، ولی به دلیل برخی ملاحظات و پیامد های اجتماعی، التزام به آن دشوار است. به نظر می رسد حکم اولی و اصلی اسلام اباحه حضور اجتماعی زن است. این حکم ناظر به شرایط عادی است و مانند سایر احکام شرعی در شرایط ثانوی تغییر می کند. مبتنی بر این تحلیل، ماندن در خانه یا حضور در جامعه فی النفسه ارزش محسوب نمی شود و به اقتضای جهات ثانوی، هر یک از این دو به حکم دیگری تغییر می یابد.»
