نگاهی به تاثیرگذاری حضور چهره‌ها در تبلیغات
«دهه ۷۰ بود که بار دیگر پای چهره‌ها به تبلیغات تجاری باز شد. اولین کسانی که پا در این عرصه گذاشتند، ورزشکاران به‌خصوص فوتبالیست‌ها بودند که دوران طلایی را سپری می‌کردند و عکس‌ها و پوسترهایشان بیش از امروز دست‌به‌دست می‌شد و هواخواه زیاد داشت. سال ۷۶ بود که گفتند کریم باقری با تولیدکننده یک محصول بهداشتی قرارداد بسته و همین موضوع با مخالفت‌هایی همراه شد. بعد از آن بازیگران هم به عرصه آمدند و این اوج با اعلام ممنوعیت فعالیت چهره‌ها در تبلیغات بازرگانی، فرود و سکونی چند ساله داشت. ممنوعیت تا سال‌های پایانی دهه ۸۰ ادامه داشت تا این که دوباره ورزشکاران سد را شکستند و یکی از معروفترین آنها، حسین رضازاده با تبلیغ املاک آمد. گفته می‌شد از اواخر دهه ۸۰ تا اوایل ۹۰، وزارت ارشاد شرکت هنرمندان به‌ویژه بازیگران را در تبلیغات بازرگانی غیر قانونی معرفی کرده است و بر همین اساس، چند سالی از پخش چنین آگهی‌هایی خودداری و فقط گاهی از صدای آنان در آگهی‌ها بهره برده می‌شد. ظاهرا در دستورالعمل جدید که در اردیبهشت آن سال با امضای مدیر کل بازرگانی صداوسیما به شرکت‌های تبلیغاتی ارسال شده، آمده است: «به منظور ارتقای ظرفیت و بهبود سطح کیفی آگهی‌های بازرگانی، به اطلاع می‌رساند استفاده از تصاویر هنرمندان و بازیگران سریال‌ها و انیمیشن‌های ایرانی در تولید کالا‌ها و محصولات داخلی حسب نظر اداره کل بازرگانی بلامانع است.»
پس از آن دوباره این حضور رونق گرفت؛ حضوری که همچنان مخالفان زیادی دارد، حتی میان طرفداران این چهره‌ها. کسانی که دوست دارند چهره محبوب خود را در قامت بازیگر نقش‌های گوناگون ببینند و برایشان همان قهرمان باقی بماند تا چهره‌ای که در آگهی‌های بازرگانی برای شیر و شامپو تبلیغ می‌کند. از سوی دیگر، عده‌ای هم به درآمد حاصل از این کار نگاه خوبی ندارند و دیگرانی هم هستند که موافقند و با دیدن بازیگری که مبلغ فلان برند سس یا فرش است، اتفاقا به خرید آن کالا ترغیب می‌شوند. ناگفته نماند مخالفان هم گاه به صورت ناخودآگاه تحت تاثیر این تبلیغات قرار می‌گیرند و با حس اعتمادی که چهره یک فرد مشهور در آنها ایجاد می‌کند، از خریداران آن کالای به‌خصوص می‌شوند.
به هر حال آمار مشخصی از موفقیت یا عدم موفقیت حضور یک هنرپیشه در تبلیغ کالا و خدمات وجود ندارد اما می‌توان فهمید این بهره بردن سودآور بوده که از آن سوی آب‌ها تا مملکت خودمان باب شده و مانده است. حالا مدتی است این بازیگران از روی تابلوهای عریض و طویل میان اتوبان‌ها به قاب تلویزیون راه یافته‌اند و در برخی آگهی‌های بازرگانی این رسانه هم حضور دارند. این اتفاق دور از ذهن نبود؛ چرا که در دیگر نقاط دنیا هم امری معمول است و در اینجا هم آنچنان که اشاره شد برای بنگاه‌های تبلیغاتی، سودآور، اما آن چه مهم است، چارچوبی است که برای این دست تبلیغات باید در نظرگرفته شود. زیرا چهره آشنا و محبوب می‌تواند جلب اعتماد بیشتری داشته باشد و از این رو در صورت عدم نظارت بر کیفیت و سلامت آن کالا می‌تواند نسبت به تبلیغ مشابه زیان‌بارتر باشد و به وجهه چهره مشهور هم خدشه وارد کند.
در ادامه نگاهی به کارنامه برخی از این بازیگران انداخته‌ایم ، با دو نفر از آنان گفت‌وگو کردیم و از مدیرکل بازرگانی سازمان صداوسیما چند و چون حضور چهره های مشهور در این آگهی ها را جویا شدیم.
آقای «ف» و خانم «و»
بازیگران: نیما فلاح و سحر ولدبیگی
آثار: باغ سرهنگ، شوخی کردم، رستوران خانوادگی، دختران و... .
مورد تبلیغ: محصول غذایی
این خانواده خوش انرژی سال‌هاست به واسطه آثار کمدی خود شناخته می‌شوند. ولدبیگی همان «شادنه» سریال پاورچین است که کتابگذاری می‌خواند و با این نقش بیش از دیگر آثارش دیده و به مخاطبان معرفی شد. فلاح را هم مخاطبان با جمله «یه آدامس بخر» می‌شناسند که از بخش‌های معروف جنگ ۷۷ بود.
بعد از آن هم در آثار دیگری چون «قطار ابدی» و «من نه منم» دیده شد. این دو بازیگر که تشکیل خانواده داده‌اند، مدتی همراه هم در تبلیغات بازرگانی یک محصول غذایی دیده شدند. حضورشان در آگهی تجاری تلویزیونی هم مثل سال‌ها فعالیتشان در حوزه بازیگری بی‌سروصدا و بی‌‌حاشیه بود.
قیمت خان
بازیگر: سروش جمشیدی
آثار: دورهمی، شب عید، تعطیلات دوست‌داشتنی، سه‌شو، در حاشیه ۲ و... .
مورد تبلیغ: محصول غذایی
این روزها، قیمت برنامه دورهمی پشت تریبون قرار می‌گیرد و برای یک محصول غذایی تبلیغ می‌کند.
می‌شود گفت این بازیگر با این آگهی بازرگانی که تقریبا هر شب پخش می‌شود مدت زمانی که از قاب تلویزیون دور بوده و در نقش تازه دیده نشده را جبران کرده است.
سناریویی که برای این آگهی نوشته شده، خلاقانه و متفاوت است، یک جور تبلیغ زیرپوستی است که انتخاب جمشیدی هم با توجه به سابقه کمدی‌ای که دارد مناسب به نظر می‌رسد.
بانوی تبلیغ
بازیگر: بهنوش بختیاری
آثار: شب‌های برره، خانه به دوش، داراوندار، چاردیواری و...
مورد تبلیغ: کفش
این بازیگر ید طولایی در تبلیغات بازرگانی دارد و تا کنون مدل و مبلغ چند نشان بوده است. این تبلیغات در فضای مجازی، در بیلبوردها و در تلویزیون دیده شده‌اند.
بختیاری در تلویزیون در آگهی بازرگانی یک کفش ایرانی با تعدادی کودک حضور داشت و مدتی پیش از آن مدل یک نشان چرم و عطر بود که ویدئوی تبلیغ عطر با بازی او با انتقادات زیادی همراه بود، انتقاداتی که نوک پیکان آن غالبا سناریوی این ویدئو را نشانه رفته بود.
شیک
بازیگر: امیرحسین آرمان
آثار: پریا، مرز خوشبختی، کیمیا، کلاه‌پهلوی، پیدا و پنهان و... .
مورد تبلیغ: پوشاک
امیرحسین آرمان در سینما حضور داشت اما مخاطبان تلویزیون او را با نقش «امیر» در سریال کلاه پهلوی ساخته ضیاءالدین دری شناختند و بعد از آن در دیگر آثار تلویزیونی دیدند. آرمان پیش از این و همچنان در عرصه خوانندگی و مدلینگ هم فعالیت دارد و این روزها، بازیگر تقریبا بی‌دیالوگ آگهی بازرگانی یک برند کت و شلوار در قاب تلویزیون است.
فوتبالیست روی صحنه
بازیگر: پژمان جمشیدی
آثار: ساختمان پزشکان، پژمان، دیوار به دیوار، نفس، سال‌های ابری و...
مورد تبلیغ: فروشگاه
فوتبالیست بود و بعد از پایان دوران بازیگری‌اش در مستطیل سبز به قاب جادو آمد و بازیگری در سریال‌های تلویزیونی را تجربه کرد. نخستین بار در «پژمان» دیده شد و یک جورهایی نقش خود را ایفا کرد. بعد به سینما و تئاتر هم راه یافت که این راهیابی مخالفان زیادی داشت.
عده‌ای حضور او در صحنه‌های نمایشی گوناگون را به واسطه شهرتی که از فوتبال کسب کرده بود، می‌دانستند و تاب نمی‌آورند. استدلال موافقان هم برای تداوم حضور جمشیدی در این عرصه، استعداد و توانایی‌ای بود که بیش از زمین چمن به چشم می‌آمد. جمشیدی حالا برای یک فروشگاه بزرگ تبلیغ می‌کند و به فعالیتش که مدتی است بیشتر به سینما و تئاتر معطوف شده، در تلویزیون تازگی بخشیده است. او در این تبلیغ ابتدا با حالت تصنعی رو به دوربین صحبت می‌کند و با نهیب کارگردان به خود می‌آید و مقابل دوربین راحت‌تر حرف می‌زند.
حاشیه‌سازان + گاف‌ها
«موهایت سفید شده است؟ فلان رنگ مو را بخر. پوستت طراوت سابق را ندارد، این برند کرم مشکلت را حل می‌کند.» این دست تبلیغات را این روزها زیاد می‌بینید و می‌شنوید.
تبلیغی که بازیگران از تجربه شخصی خود در استفاده از فلان محصول آرایشی می‌گویند و دیگران را هم به استفاده از آن دعوت می‌کنند. این آگهی‌ها البته با انتقاد و شکایت عده‌ای که تاثیر چندانی از این برندها نگرفته‌اند، همراه بوده است.
از این دست سوتی ها در آگهی های تجاری که چهره های مشهور در آنها حضور داشتند در این سال ها کم نبوده است، آگهی هایی که بعد از مدتی کاشف به عمل می آید صداقت چندانی نداشته اند و همین دردسرها لزوم دقت بیشتر چهره ها در انتخاب برندی که تبلیغ می کنند را نشان می دهد.
چرا تبلیغات؟
این‌که بازیگران با وجود امکان سوءتاثیر این تبلیغات روی وجهه هنری آنان، همچنان به این کار تمایل دارند، پرسشی است که می‌توان این‌گونه پاسخش داد: برخی بازیگران که به دلایل مختلف کم کار شده‌اند، ضمن کسب درآمد از این راه که غالبا رقم‌های بالایی هم دارد، می‌توانند تصویرشان را همچنان در اذهان زنده نگه دارند و خود را به مخاطبان و همچنین عوامل سازنده سریال‌ها و فیلم‌ها یادآوری کنند.
بابابزرگ
بازیگر: اردشیر کاظمی
آثار: لیسانسه‌ها، دودکش، پژمان، شمعدونی و... .
مورد تبلیغ: محصول غذایی
ملقب به پیرترین بازیگر ایران است و این روزها ۹۹ سالگی را سپری می‌کند. او که چند سالی است در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی بیشتر دیده می‌شود، گاهی در تبلیغات بازرگانی هم حضور دارد. نمونه اخیرش را حتما در تبلیغ یک محصول غذایی که شعارش این روزها حسابی معروف شده، دیده‌اید.
دیگر چهره‌ها
چند سالی است هنرمندان موسیقی و نمایش، مجریان و همچنین ورزشکاران فعالیت بیشتری در عرصه تبلیغات دارند. کسانی چون محمدرضا حیاتی، پژمان بازغی، بهنوش طباطبایی، سام درخشانی، ژیلا صادقی، بهنوش بختیاری، پوریا پورسرخ و... که به‌واسطه حضور در آثار تلویزیونی به شهرت رسیدند یا دیگرانی مثل محمدرضا گلزار، زانیار خسروی، رضا کیانیان، بهرام رادان، نیکی کریمی، سامان گلریز، کارلوس کی‌روش و... که فعالیتشان بیشتر در قالب تبلیغات در فضای مجازی، بیلبوردها و... برای کالاهایی چون پوشاک، لوازم بهداشتی و آرایشی، محصولات خوراکی و... است.
تبلیغات و فرش را دوست دارم!
زمانی که پژمان جمشیدی در تیم پرسپولیس بود، هیچ‌کس این تصور را نداشت که وی روزی سر از دنیای بازیگری در بیاورد و آن قدر هم در این دنیا فعال شود که حتی شهرتش از دنیای فوتبال هم فراتر رود. اما این اتفاق خوب برای جمشیدی رقم خورد و به مرور کارگردانان متفاوت در حوزه تئاتر، تلویزیون و سینما سراغ او آمدند.
البته او بیشتر نقش‌های کمدی بازی می‌کند، اما هرازگاهی هم نقش‌های جدی را تجربه کرده است. حال او یک بازیگر کارکشته است که کارنامه رنگارنگی هم در کارهای نمایشی دارد.
او در کنار بازیگری وارد کار تبلیغات تلویزیونی و شهری هم شده است و یکی از فروشگاه‌های فرش را تبلیغ می‌کند. البته او به دلیل این که سر صحنه بازی بود، گفت‌وگوی کوتاهی انجام داد.
فکر می‌کردید روزی وارد دنیای بازیگری شوید؟
همه آدم‌های جهان به فوتبالیست شدن و بازیگر شدن علاقه دارند ولی من هیچ وقت فکر نمی‌کردم بازیگر بشوم. البته تئاتر را خیلی دوست داشتم تا این‌که فعالیتم را در بازیگری شروع کردم.
البته فوتبالیست زمانش برای بازی محدود است و یک روز تمام می‌شود، اما بازیگری این طور نیست و شما تا زمانی که حس و حال دارید و انرژی بازی کردن در وجودتان هست، می‌توانید بازی کنید.
ضمن این که در بازیگری می‌توانید نقش‌های مختلف را از جوان گرفته تا پیر را به‌واسطه گریم‌های متفاوت بازی کنید و همین جذابیت کار است. خوشحالم که حالا بازیگر هستم.
چطور وارد کار تبلیغ شده و الان مبلغ یکی از فروشگاه‌های فرش شده‌اید؟
راستش من تبلیغ را دوست دارم و به خاطر علاقه‌ای که داشتم کار تبلیغ هم شروع کردم و دلم می‌خواست این کار را هم تجربه کنم.
چرا فرش را انتخاب کردید و به سمت محصول دیگری نرفتید؟
شاید متعجب شوید اما من فرش را دوست دارم و به فرش علاقه‌مندم. به همین دلیل تبلیغ فرش را انتخاب کردم.
صداهای آشنا
هنرمندانی مثل آتیلا پسیانی، چنگیز جلیلوند، پوریا آذربایجانی و کیکاووس یاکیده از جمله کسانی هستند که گرچه تصویرشان را در آگهی‌های تجاری نمی‌بینیم اما صداهایشان را روی تبلیغ محصولات و خدمات از تلویزیون شنیده‌ایم.
جلیلوند، دوبلور قدیمی سینما و تلویزیون پس از سال‌ها دوری از هنر و زندگی در کشوری دیگر به ایران بازگشت و فعالیتش را از سر گرفت، فعالیتی که به صداپیشگی محدود نماند و به بازیگری در سینما و تلویزیون هم رسید.
آذربایجانی هم، کارگردان سینما و تلویزیون است که صدای خوبی دارد و به همین خاطر گاهی در برنامه رادیو هفت متن می‌خواند و گاه صدایش را در دیگر برنامه‌ها از جمله آگهی‌های تجاری شنیده‌ایم.
در میان لیست بلندبالای چهره‌هایی که تصویرشان به عنوان مدل تبلیغات تجاری دیده شده است، رکورددارانی هستند که حضورشان پررنگ‌تر است و کالا و خدمات متفاوتی را تبلیغ می‌کنند. ازجمله:
سام درخشانی: فروشگاه زنجیره‌ای خودرو / لوازم تحریر / تور خارجی
بهرام رادان: چرم / عطر
بهنوش بختیاری: عطر / چرم / کفش
محمدرضا گلزار: نوشیدنی / محصول بهداشتی /مجتمع تفریحی
آن طرف دنیا
تبلیغات چهره‌های هنری و ورزشی در بسیاری از کشورها از سال‌های دور رایج بوده و هست و بیش از ایران برای همگان جا افتاده است. چهره‌هایی از هالیوود و بالیوود در این زمینه فعالیت می‌کنند و تصویر آنها چه در تبلیغات تلویزیون و چه در بیلبوردهای خیابانی دیده می‌شود کسانی چون جورج کلونی، آندره آغاسی و کریستیانو رونالدو از جمله مدل‌های تبلیغاتی هستند که تصویرشان را در برخی آگهی‌های تلویزیون خودمان هم دیده‌ایم و البته تصویر بعضی بازیکنان تیم رئال مادرید همین حالا هم در میدان هفت‌تیر خودنمایی می‌کند.»
