خفگی مردم و بودجه‌بگیران غیرپاسخگو| تهران در اسارت آلودگی هوا و بوی نامطبوع؛ مسئولان چه می‌کنند؟

داستان از دی‌ماه پارسال شروع شد وقتی که تقریبا همه مردم تهران بویی نامطبوع را در اقصی نقاط شهر احساس کردند؛ بویی شبیه فاضلاب که از جنوب تا شمال تهران استشمام شد و هر کسی درباره آن حرفی زد.

به گزارش آفتاب‌نیوز، مسوولان وزارت بهداشت، شهرداری تهران و محیط‌زیست که سه ضلح مرتبط با این مساله بودند در کنار سازمان‌هایی مثل آب‌وفاضلاب همگی از نامعلوم بودن منشأ این بو صحبت کردند و برای اینکه حرفی زده باشند به یک جمله بسنده کردند؛ اینکه موضوع در دست پیگیری است.

روزنامه جهان صنعت در ادامه نوشته است: برخی علت بو را نشت گاز مرکاپتان در مرکز دفن زباله آرادکوه در منطقه کهریزک و برخی شکستگی لوله‌های آب‌وفاضلاب می‌دانستند اما همه این حرف‌ها تکذیب شد تا باران بارید و مسوولان اعلام کردند باران منشأ بو را ناگهان ناپدید کرد و نمی‌توانیم علت آن را اعلام کنیم.

ماجرا در نیمه اول امسال چندان مورد توجه نبود تا اینکه ۱۱ آذر امسال دوباره این بوی نامطبوع در اقصی نقاط تهران به مشام رسید، باز هم شبیه پارسال بود و بوی تند فاضلاب می‌داد. مردم تهران در جنوب تا شمال و از شرق تا غرب همگی این بو را احساس کردند اما باز هم من نبودم و نمی‌دانم نقل زمان مسوولان بود.

محمد رستگاری معاون پایش و نظارت محیط‌زیست استان تهران گفت: این موضوع زیرزمینی است و ممکن است موضوعات شبکه‌ای مثل فاضلاب یا… دچار مشکل باشد. الته نمی‌خواهیم بگوییم الان دچار مشکل است شاید در گذشته بوده یا به دلیل فرونشست‌ فاضلاب رها شده است.

وی گفت: باید برای این مشکل فکری کنیم و دستگاه‌های درگیر با بررسی کارشناسی و مدل‌سازی خط انتشار، تماس‌های مردمی و بررسی‌های آیتم‌های آلودگی تحلیل کارشناسی انجام دهند. تکرار بوی نامطبوع در تهران و مشخص نشدن علت آن از سوی دستگاه‌های مسوول، موضوع را به شورای شهر کشاند و شهرداری تهران به علت سهل‌انگاری درباره بوی نامطبوع تذکر گرفت. آرش میلانی عضو شورای شهر تهران گفت: قرار بود شهرداری نسبت به خرید تجهیزاتی برای شناسایی عامل انتشار بو اقدام کند اما این کار را انجام نداد.

وی با بیان اینکه امسال هم شاهد انتشار بوی نامطبوع در تهران بودیم، ‌گفت: واکنش‌ها به این حادثه سریع و کافی نیست و از شهرداری می‌خواهیم هر چه سریع‌تر بودجه لازم برای خرید این تجهیزات را فراهم کند.

محسن‌ هاشمی، رییس شورای شهر تهران هم اواسط آذر و پس از تکرار بوی نامطبوع در تهران در جمع خبرنگاران گفت: آقای استاندار اعلام کردند که منشأ بو پیدا نشده و شرکت آب‌وفاضلاب نیز مسوولیت را نپذیرفته است. وی به شوخی گفت: البته یکی از دوستان به طنز گفت گندی زدیم که بویش درآمده است.

پیروز حناچی شهردار تهران نیز بعدا واکنش نشان داد و گفت: عاملی که نشان دهد این بو زیان‌آور باشد به دست نیامده است.

وی در حاشیه جلسه هیات دولت به خبرنگاران گفت: این دومین دفعه است که این بو در تهران احساس می‌شود و باید تمامی عوامل موثر بررسی شود و همکاران در تلاش هستند ادله این بو را کشف کنند.

انوشیروان محسنی‌بندپی استاندار تهران در این باره گفته بود: در جنوب تهران ۲۷ کانون انتشار بو وجود دارد که برای آنها اقداماتی انجام شده است.

وی گفت: جهت غالب وزش باد از غرب به جنوب شرقی است اما در برخی مواقع سال، باد از جنوب به مرکز می‌وزد. ما در این حوزه سنجش گازهای موجود در سطح شهر را ارزیابی کردیم اما افزایش غلظتی در گاز خاصی مشاهده نکردیم.

وی با بیان اینکه در جنوب تهران ۲۷ کانون انتشار بو وجود دارد که برای آنها نیز اقداماتی انجام شده است، تاکید کرد: بوی نامطبوع روز گذشته تهران با ناپایداری‌های جوی مرتفع شد.

به این ترتیب یک موضوع مشخص شد و آن، اینکه انتشار بوی نامطبوع تهران در زمانی منتشر شده که تهران با موضوع افزایش آلودگی هوا مواجه است یعنی زمانی که شاخص آلودگی هوا ناسالم است، درست مثل دیروز یکشنبه ۲۴ آذر که همزمان با شدت آلودگی هوا در تهران مردم پایتخت باز هم این بوی نامطبوع را احساس کردند.

تهران از حدود سه روز پیش با متوسط شاخص آلودگی بالای ۱۵۰ برای همه مردم ناسالم اعلام شده است به طوری که مدارس و دانشگاه‌ها از دو روز گذشته (یکشنبه و دوشنبه) تعطیل اعلام شده و طرح زوج و فرد از در منزل نیز اجرایی شده است.

شاخص‌های آلودگی هوای تهران نشان می‌دهد که مناطقی که شاخص آلودگی هوا بیش از ۱۵۰ یعنی ناسالم برای همه مردم است در یک نقطه خاص نیست و نه فقط این شاخص در مناطق مانند ۲۰، ۱۸ و ۱۱ یعنی خانی‌آباد، شادآباد و جنوب نواب بالاتر از ۱۵۰ است بلکه در مناطقی مانند میدان آزادی در مرکز شهر، پیروزی در شرق، اتوبان نیایش در شمال و حتی شمال و جنوب اتوبان تهران- کرج در غرب تهران هم شاخص آلودگی هوا بالای ۱۵۰ و ناسالم است.

انتقاد تند محسن‌ هاشمی

محسن ‌هاشمی، رییس شورای شهر تهران در شورای شهر تهران در خصوص منشأ بوی بد تهران گفت: این گله‌ای است که ما از مدیریت بحران شهرداری داریم که با این همه دفتر و دستک و امکانات وسیعی که دارند هنوز اقدامی در خصوص بو انجام نداده‌اند. بحران که همیشه سیل و زلزله نیست و باید قطعا شهرداری به موضوع بو جدی‌تر رسیدگی کند و از مدیریت بحران می‌خواهم سریع‌تر درخصوص این مساله جلسه گذاشته و تعیین‌تکلیف کنند.

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص اینکه آیا اعتباری در بودجه سال ۹۹ برای خرید تجهیزات شناسایی منشأ بو اختصاص خواهد یافت، گفت: باید منشأ بو شناسایی شود تا ببینیم به چه تجهیزاتی نیاز داریم.

منصور درجاتی، سرپرست اداره کل بحران استانداری تهران نیز گفت: روز یکشنبه مجددا شاهد پخش بوی نامطبوع در سطح شهر هستیم اما درباره اینکه چه مناطقی از شهر تهران درگیر آن است فعلا اطلاعاتی در دست نیست.

در پی استشمام بوی نامطبوع در برخی مناطق این بار مدیر واحد پایش آلودگی هوا و صدای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران لب به سخن گشود و گفت: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در غلظت آلاینده‌ها مشخص شد که میزان غلظت آلاینده دی‌اکسید گوگرد در ایستگاه شهرری واقع در منطقه ۲۰ با افزایش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شد.

افزایش بوی گوگرد در شهرری

محسن روشنی گفت: میزان غلظت دی‌اکسیدگوگرد از ۸ ppb در ۱۱ صبح یکشنبه به ۲۷۱ ppb در ساعت ۱۲:۳۰ رسید. این افزایش غلظت ساعتی برای آلاینده SO2 در شهر تهران بسیار شدید و غیرمعمول بود و به دنبال این رخداد، پس از حدود یک تا دو ساعت شرایط مشابهی در ایستگاه محلاتی (در منطقه ۱۴)، پیروزی (منطقه ۱۳) و گلبرگ (منطقه ۸) با شدت کمتر مشاهده شد. غلظت در سایر ایستگاه‌ها نیز تاحدودی افزایش داشت ولی بیشینه غلظت ثبت شده در آنها ۱۸ ppb بود.

به گفته وی این شرایط همزمان با برقراری جوی آرام و پایدار همراه با مه و غبار محلی و وزش باد از سوی جنوب به شمال (در زمان افزایش غلظت) رخ داد و در همین ساعات افزایش بوی نامطلوب در برخی مناطق شهر تهران نیز استشمام شد. از حدود ساعت ۱۵ غلظت آلاینده دی‌اکسید گوگرد در ایستگاه‌های شهر تهران کاهش یافت و به روند طبیعی خود رسید.

مدیر واحد پایش آلودگی هوای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تصریح کرد: با توجه به اختلاف قابل ملاحظه غلظت در ایستگاه شهرری با سایر ایستگاه‌های شهر تهران و افزایش زودتر غلظت در این ایستگاه، به نظر می‌رسد منشأ تولید این آلاینده در حوالی ایستگاه شهرری در منطقه ۲۰ قرار دارد و به دلیل کم بودن سرعت باد در این زمان، افزایش غلظت با اختلاف یکی دو ساعت در ایستگاه‌های مجاور و با شدت کمتر استشمام شده و در بسیاری از مناطق شهر نیز محسوس نبوده است.

وی گفت: مقادیر به دست آمده از ایستگاه فرمانداری شهرری نیز در همین ساعات با افزایش شدید غلظت آلاینده دی‌اکسیدگوگرد روبه‌رو بود و این امر موید نزدیکی منبع بو به این منطقه است. بنابر آخرین گزارش‌های دریافتی از ایستگاه‌های شهرری و فرمانداری شهرری در برخی ساعات یکشنبه (۲۴ آذرماه) غلظت آلاینده دی‌اکسید گوگرد با رشد و افزایش شدیدی روبه‌رو بوده است.

استانداری علت بو را اعلام کند

زهرا نژادبهرام، عضو شورای شهر تهران نیز در یادداشتی نوشت: موضوع بوی نامطبوع در تهران مدتی است که مردم تهران را نگران کرده است. مردم منتظرند تا پاسخ روشنی درباره این موضوع بگیرند. پیگیری شورای شهر نشان می‌دهد که این موضوع به صورت روزانه در اداره کل محیط‌زیست شهرداری تهران بررسی می‌شود تا منشأ بو را پیدا کنند.

مسوولان شهرداری تهران اعلام کرده‌اند که تجهیزات لازم را برای شناسایی منشأ بوی نامطبوع در تهران دارند اما مشکل آنها این است که تا می‌آیند تجهیزات را آماده کنند و منشأ بو را پیدا کنند، باد می‌آید و نمی‌توانند رد بو را دنبال کنند و بو محو می‌شود. البته این حرفی است که مسوولان شهرداری و استانداری تهران می‌زنند و شاید توجیه باشد.

مسوولان اداره کل محیط‌زیست شهرداری تهران می‌گویند ما بر اساس گزارش‌های مردمی که به ۱۳۷ اعلام می‌شود از زمان شیوع بو مطلع می‌شویم و نمی‌توانیم زودتر اقدام کنیم اما به نظر من این توجیه قابل قبول نیست و باید از قبل برای بررسی منشأ بو آماده باشند و به محض اعلام آن، موضوع را پیگیری و به سرعت منشأ و منبع بو را پیدا کنند. به خصوص اینکه از سال گذشته چندین بار این موضوع تکرار شده و هنوز علت و عامل آن به مردم اعلام نشده و این نگرانی مردم بی‌پاسخ مانده است.به هر حال مردم تهران حق دارند درباره این موضوع به آنها اطلاعات لازم داده شود و کم‌کاری و سهل‌انگاری مسوولان دلیل قانع‌کننده‌ای نیست و تاکنون باید منشأ و علت این مساله روشن می‌شد.درباره منشأ بوی نامطبوع در تهران تاکنون فقط یک فرضیه به شورای شهر رسیده و آن، این است که وقتی باد از جنوب به شمال می‌وزد، بوی نامطبوعی را که در جنوب تهران در منطقه شهرری و اتوبان تهران- قم وجود دارد با خود به مناطق شمالی و مناطق مختلف تهران می‌آورد.در این منطقه علاوه بر محل دفن زباله‌ها در کهریزک، مرغداری‌ها و گاوداری‌هایی هم در مسیر اتوبان تهران- قم وجود دارد و در روزهای عادی که از این مسیر عبور کنیم بویی مشابه آنچه مردم تهران در مناطق مختلف احساس کرده‌اند و شبیه بوی فاضلاب است به مشام می‌رسد.هنوز این فرضیه ثابت نشده است اما مسوولان شهرداری و استانداری تهران علت دیگری را تاکنون مطرح نکرده‌اند. با این حال کارگروه معاونت عمرانی استانداری تهران مسوولیت بررسی و اعلام علت این موضوع را پذیرفته است و منتظریم تا هر چه زودتر علت را به شورای شهر و مردم اعلام کنند.البته دستگاه‌های دیگری به‌جز شهرداری و استانداری هم در این زمینه مسوولیت دارند مانند سازمان محیط‌زیست که مسوولیت اصلی را دارد اما تاکنون در این زمینه سکوت کرده و هیچ واکنشی نشان نداده و شورای شهر تهران نیز به مسوولان این سازمان در تهران تذکر داده است.

توقع مردم از مسوولان بیش از اقداماتی است که تاکنون در این زمینه انجام شده است. باید هر چه سریع‌تر کارشناسی‌های لازم انجام شود و اطلاعات دقیقی به مردم اعلام شود و اکنون که استانداری تهران مسوولیت را پذیرفته باید هر چه سریع‌تر با پیگیری موضوع از سازمان‌های مسوول و متولی ریشه و منشأ بوی نامطبوع را پیدا کند.

بودجه‌بگیران غیر پاسخگو

روزنامه آفتاب‌یزد نیز در همین‌باره نوشته است: آلودگی هوا و انتشار بوی نامطبوع در گوشه و کنار شهر نفس کشیدن را سخت کرده است. در این بین تنها راه حلی که مسئولان ارائه می‌دهند تعطیلی مدارس است! مدیران در هر مقام و منصب صرفا طرح مسئله می‌کنند و هیچ کس پاسخگو نیست که چرا در چنین شرایطی قرار داریم؟ در این بین سرپرست مدیریت بحران استانداری تهران از بستری شدن ۱۰۵۱ نفر بر اثر آلودگی هوا در شهر تهران خبر داده است! نفس کشیدن این روزها سخت ترین کار ممکن است و لحظه به لحظه هم بر وخامت اوضاع افزوده می‌شود اما همچنان هیچ کس نیست که رسیدگی کند.

مدارس و دانشگاه‌ها امروز تعطیل اعلام شده‌اند و به معنای واقعی می توان گفت «تهران هوا برای نفس کشیدن ندارد» این در حالی است که همچنان به قانون «هوای پاک» بودجه‌ای اختصاص داده نشده است و به سایر مواردی هم که بودجه‌ای اختصاص داده شده هیچ مدیری در آن حوزه پاسخگوی عملکردش نیست. شهرداری تهران تنها راه‌حلش برای مقابله با آلودگی هوا این است که دعا کنیم باران ببارد یا بادی بوزد، شرکت‌های خودرو سازی ماشین‌های یورو 4 را پیش فروش می‌کنند و بنزین هم با اینکه تقریبا 3 برابر شده است اما همچنان از کیفیت خوبی برخوردار نیست! ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده است و متروها پر است از جمعیت، تاکسی‌های فرسوده در خیابان‌ها در حال تردد هستند و اتوبوس‌ها هنگام تردد دود سیاهشان را در فضا رها می‌کنند، موتورسیکلت‌های غیراستاندارد با آلودگی زیاد در سطح شهر تردد می‌کنند و به همین منوال لحظه به لحظه به آلودگی هوا افزوده می شود اما همچنان هیچ‌کس پاسخگو نیست!

این چهارمین بار است که طی یکسال اخیر بوی نامطبوعی در سطح شهر تهران استشمام می شود اما جالب است بدانید اینبار و برخلاف دفعات گذشته برخی مسئولان ذی‌ربط تصمیم گرفتند حتی درباره علل و عوامل احتمالی هم سخن نگفته و تلفن‌های خبرنگاران را بی‌پاسخ بگذارند.

این در حالی است که دی ماه سال گذشته وقتی برای اولین بار با انتشار بوی نامطبوع در سطح تهران مواجه شدیم هیچ یک از مسئولان نتوانستند منشاء آن را مشخص کنند و در نهایت هم بعد از گمانه‌زنی‌های فراوان پرونده را مختومه اعلام کردند. حالا در ماه جاری 3بار با انتشار بوی نامطبوع در سطح تهران مواجه شدیم و هر بار هم به روال قبل هیچ‌کس زیر بار مسئولیت نرفت و هیچ کس هم پاسخگو نبود. در نهایت هم منشاء این بو تاکنون مشخص نشده است!

خوب است بدانید تهران، کلانشهر و پایتخت کشورمان که نزدیک به 9 میلیون جمعیت دارد حتی یک مسئول پاسخگو در حوزه مدیریت شهری ندارد و این موضوع طی روزهای اخیر بیش از پیش به چشم می خورد. آیا زمان آن نرسیده که مسئولان در رابطه با اقداماتشان پاسخگو باشند؟