۷ نکته درباره پرندگان بومی و غیربومی ایران
اکبر نعمتی - کارشناس مدیریت حیات وحش - به هفت نکته درباره پرنده‌های مهاجر و بومی و راه‌های حفاظت از آن‌ها اشاره کرده است که در ادامه می آید:
* «زاغ‌بور» گونه اندمیک (بوم‌زاد) ایران و زیستگاه آن در کویر مرکزی است که در کشور افغانستان و پاکستان نیز مشاهده این گونه ثبت شده است، اما شاید زاغ‌بوری از کشور خودمان بوده که به سمت آن کشورها رفته و برگشته است چراکه آن‌ها تنها یک یا دو مورد از این گونه پرنده را مشاهده کرده‌اند.
* هنوز ابهاماتی درباره مرگ پرندگان میانکاله و تلف شدن بیش از ۴۰ هزار پرنده مهاجر وجود دارد و عده‌ای می گویند شکارچیان در تالاب سم ریختند و عده‌ای می‌گویند به‌دلیل ورود و پخش شدن آب فاضلاب و مواد شیمیایی در میانکاله این تعداد پرنده تلف شده‌اند اما هنوز هیچ‌کسی جواب قطعی نداده‌است.
* امکان دارد حادثه میانکاله یک شوکی برای پرنده‌ها ایجاد کرده باشد اما به صورت یک شوک به مجموعه یک گونه پرنده نبوده‌است. اگر تلف شدن پرنده‌ها ادامه پیدا کند و سال آینده نیز پرنده‌ها این‌گونه تلف شوند، قاعدتا تعداد آن‌ها کمتر خواهد شد و می‌تواند در مهاجرت سال آینده پرندگان تاثیرگذار باشد وگرنه اینطور نیست که چنین اتفاقی در یک سال روی مهاجرت پرنده‌ها در سال آینده تاثیر بگذارد و اگر شرایط آبی سال آینده مناسب باشد پرنده‌ها دوباره به این منطقه می‌آیند.
* گونه‌های پرنده در حال انقراض زیادی در کشور داریم که یکی از این گونه‌ها که انقراض آن حتمی‌است و منقرض شده محسوب می‌شود تک «درنای سیبری» است که به «امید» معروف است و حدود ۱۲ سال می‌شود که تنها به ایران مهاجرت می‌کند و دیگر نمی‌تواند زادآوری کند. «پلیکان خاکستری» جزو گونه‌های در خطر انقراض است و این گونه به منطقه میانکاله نیز می‌رود. بنابراین حادثه میانکاله برای این گونه، بسیار خطرناک بود و باعث تهدید بیشتر این گونه شد. از گونه‌های دیگری که در خطر انقراض هستند می‌توان «میش‌مرغ» و «زنگوله‌بال» را نام برد و همچنین «سیاه خروس» در منطقه ارسباران که با توجه به تغییر کاربری جنگل‌ها در خطر انقراض قرار گرفته و در کشور ما بسیار آسیب‌پذیر شده‌است اما سمت کشور آذربایجان وضعیت آن بهتر است.
* اقدامات لازم جهت حفظ هر گونه پرنده متفاوت است؛ به عنوان مثال برای حفاظت از گونه‌هایی که نیاز به آب دارند مانند پلیکان خاکستری و با توجه به اینکه تالاب‌های ما در حال خشک شدن هستند، حفاظت از تالاب‌ها اولویت اول است اما پرنده‌ای مانند سیاه خروس که در جنگل زیست می‌کند تغییر کاربری جنگل‌ها و قطع درختان آن باعث آسیب به این پرنده شده است. در واقع هر تغییری که روی محیط زیست انجام شود؛ به گونه‌های آن منطقه آسیب می‌زند؛ چه تغییر روی آب چه روی خاک یا درختان باشد.
* تجارت حیات وحش در دنیا جزو بازار سیاه و تجارت غیر قانونی است؛ گونه‌ای مانند «طوطی خاکستری» (کاسکو) از آفریقا به کشورهای دیگر از جمله ایران قاچاق می‌شود و در ایران این گونه و گونه‌های دیگری مانند «طوطی طوق صورتی» (ملنگو) و «طوطی آلکساندر» (شاه‌طوطی) را به عنوان گونه بومی ایران نداشتیم، اما قبل از انقلاب این گونه‌ها وارد کشور و در خانه‌ها نگه‌داری می‌شدند، اما به‌خاطر اینکه این گونه پرنده‌ها فرار کردند یا در طبیعت رها شدند اکنون در تهران و بسیاری از مناطق کشور به عنوان پرنده بومی محسوب می‌شوند و تعداد این طوطی‌ها نیز زیاد شده است و از میوه درخت کاج که آن نیز گونه غیر بومی کشور است که در پارک‌ها کاشته می‌شود تغذیه می‌کنند.
* گونه‌هایی داریم به عنوان گونه‌های مهاجم (موجود زنده‌ای که از پیش در یک زادبوم حضور نداشته است) مانند طوطی‌هایی که به آن‌ها اشاره شد که می‌توانند بر گونه‌های بومی و سایر گونه‌ها تاثیر بگذارند و از لحاظ رقابت غذایی تاثیرگذار باشند و اگر در این رقابت جلو بزنند می‌تواند گونه‌های بومی ما را به سمت انقراض ببرند.
