سرانه‌های فرهنگی در ایران چقدر است؟
در این نشست که روز پنجشنبه به همت مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در آدران (استان البرز) برگزار شد، امین عارف‌نیا – مدیرعامل مؤسسه – در سخنانی گفت: فضاهای فرهنگی هنری هر کشوری، یکی از بارزترین شاخص‌های دستیابی به توسعه پایدار تلقی می‌شود. متاسفانه ما در زمینه زیرساخت‌ها با یک فقر جدی مواجهیم. سرانه فضای سبز در ایران 11 متر مربع، سرانه فضای آموزشی 5 متر مربع، سرانه فضای ورزشی یک متر و سرانه فضای فرهنگی حدود 20سانتی متر است.
او افزود: درحدود هزار شهر کشور، ازجمله در 75 شهر با جمعیت بالای 50 هزار متر مربع، هیچ سالن سینمایی نداریم. همچنین در 120 شهر کشور کتابخانه عمومی نداریم.
عارف‌نیا همچنین گفت: سهم صنایع خلاق از تولید ناخالص داخلی جهان حدود دو هزار و 250 میلیارد دلار است. میزان اشتغال صنایع خلاق نیز در چند سال گذشته، براساس آمار یونسکو، هفت درصد رشد داشته است.
این مدیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به اشاره به اینکه فروش گیشه سینماهای جهان در سال گذشته میلادی معادل 42.5 میلیارد دلار، محصولات موسیقایی 22.5، مد و لباس 406، کنسرت موسیقی 13.2 وهنرهای نمایشی 192 میلیارد دلار بوده است، گفت: تعداد دانشجویان هنر ما در سال 97 برابر 296 هزار نفر بوده که تعدادی قابل توجه و بیانگر علاقه به آموختن و کسب دانش در حوزه فرهنگ و هنر است. تعداد هنرجویان آزاد نیز 473 هزار نفر بوده است که همه این‌ها برای بروز خلاقیت‌ها و آموزه‌هایشان به فضاهای فرهنگی نیاز دارند.
او ادامه داد: فروش محصولات فرهنگی در کشور ما در حوزه سینما 500 میلیارد تومان، موسیقی 500، نشر کتاب 350، تجسمی 220، آثار نمایشی 90 و تبلیغات پنج هزار میلیارد تومان بوده است. همه این اعداد و ارقام گویای گستردگی سبد وظرفیت فرهنگی است که باید بررسی کنیم چگونه از این ظرفیت فرهنگی بهره ببریم.
در ادامه نشست، تعدادی از کارشناسان، مدیران برخی مجموعه‌های فرهنگی و برخی رایزنان فرهنگی کشورمان در کشورهای دیگر، در سرفصل‌های نشست، سخن گفتند.
دکتر علی‌اکبر ضیایی در سخنان خود زیر عنوان "مهندسی توسعه فرهنگی در جنوب شرق آسیا" گفت: یکی از سیاست‌های ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر مالزی، برای مهندسی توسعه فرهنگی، تشکیل جلسه‌های مشورتی با نخبگان فرهنگی جهان اسلام بود. آنها در بحث توفان فکری، ایده‌ها را می‌گرفتند و بومی‌سازی می‌کردند. درنهایت، الان مالزی کشوری شده که در همه زمینه‌ها به توسعه رسیده است.
او افزود: البته خود مالزی در روند توسعه خویش از کشور سنگاپور الگو گرفته که مدل توسعه کشورهای دیگری هم در منطقه بوده است. در مالزی امروز، بزرگ‌ترین نمایشگاه سالیانه هنری برگزار می‌شود که به حراج آثار هنری در لندن و دبی پهلو می‌زند.
همچنین دکتر ابوالحسن خلج منفرد در سخنانی زیر عنوان "لیبرالیسم اقتصادی ترکیه و انعکاس آن در حوزه فرهنگ"، پس از تشریح سیاست‌ها و اولویت‌های کشور ترکیه در روند توسعه خود در چند دهه گذشته، گفت: ترکیه امروز سالیانه 40 میلیون نفر گردشگر خارجی دارد و سالیانه 400 میلیون یورو هم از راه فروش سریال‌هایش در 140 کشور جهان درآمد کسب می‌کند.
او افزود: رمز توسعه ترکیه این است که نقطه عزیمت خود را از اقتصاد، آن هم اقتصاد متمرکز تحت هدایت حاکمیت قرارداده که به توسعه در عرصه فرهنگ نیز انجامیده است.
کارشناس بعدی دکتر علیرضا امیدبخش بود که با عنوان "آرمان‌شهر و اهمیت اندیشه آرمان‌شهری در تحول فرهنگی کشورها" با توجه به تجربه شخصی خود در حوزه اسپانیا سخنرانی کرد. او در سخنانی با توصیف و تشریح تاریخچه مقوله "آرمان‌شهر" در جهان و نیز نقش تاریخ اسلام در این زمینه، به تجربه‌های اسپانیا از ایده آرمان‌شهر در توسعه و گردشرگی خود پرداخت.
امیدبخش همچنین به نقش و استفاده پرچم محلی در اسپانیا و نیز جشن‌های مختلف برای ایجاد هویت اشاره کرد.
دکتر رضا ملکی دیگر سخنذان برنامه بود که با موضوع "مروری بر سیاست‌ها و راهکارهای فدراسیون روسیه در توسعه فضاهای فرهنگی" صحبت کرد.
او با توصیف روسیه به‌عنوان وسیع‌ترین کشور جهان و بزرگی پایتخت آن، گفت: مساله اقوام و اقلیت‌ها در روسیه امروز کاملا امنیتی است؛ چون آنها نمی‌خواهند تجزیه دیگری رخ دهد. برای همین منظور سند ملی را تصویب کرده‌اند و آژانس اقوام با بودجه‌ای چشمگیر زیر نظر نهاد ریاست جمهوری به فعالیت می‌پردازد. با بررسی همه جوانب می‌توان گفت که روسیه در حال تکوین است و هنوز شکل نگرفته است.
ملکی همچنین گفت: وضعیت فرهنگی در روسیه سیر نزولی داشته، با این حال، درآمدهای فرهنگی 151 درصد رشد داشته است. مخصوصا تئاتر و موزه در روسیه امروز خیلی مورد توجه قرار دارد. البته موسیقی در نزد مردم روسیه جایگاه اول هنری را دارد. تعداد شاغلان رسمی در بخش فرهنگ نیز رشد داشته و در عین حال، حقوق دریافتی آنان آنقدر افزایش یافته که به دریافتی پرسنل بخش‌های اقتصادی نزدیک شده است.
حجت‌الاسام حسین اکبری در بخشی از این نشست، با اشاره به تجربه‌های پادشاهی عمان در مسیر توسعه، گفت: اینکه ما از دیگران بیاموزیم، رویکرد مفیدی است. جهان و حتا همسایگان ما در حرکتند و ما نباید خودمان را در مقام گویندگی و توصیه‌کنندگی صرف ببینیم.
محمدحسین مجازی، مدیر مجموعه اراضی عباس‌آباد نیز در سخنانی، درباره تاریخچه و وضعیت فعلی این مجموعه فرهنگی سخن گفت.
