آیا اتفاقات آنفلوانزای اسپانیایی ۱۹۱۸ در حال تکرار شدن است؟

دکتر"حمیدرضا توحیدی نیک" در گفت و گو با ایسنا درباره روند بروز کرونا اظهار کرد: یک موج در فروردین ماه داشتیم و بعد روند کمی متعادل شد؛ در تیر ماه دوباره روند ابتلا و مخصوصا مرگ و میر ناشی از بیماری کووید ۱۹ افزایش یافت و در مهرماه با شروع فصل سرما شیب منحنی بسیار زیاد شد و تقریبا در دو هفته قبل به قله موج دوم ابتلا و موج سوم مرگ و میر ناشی از کرونا رسیدیم.

آینده کرونا بستگی به رفتارهای و واکنش های ما دارد

وی افزود: با اقدامات انجام شده و اعمال محدودیت ها در برخی شهرها به روند ثابت رسیدیم و در برخی روند کاهشی داشتیم اما اینکه در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، بستگی به رفتار و واکنش های ما نسبت به این شرایط دارد. آیا دوباره بیماری را دست کم می گیریم و اشتباهات سابق را مرتکب می شویم یا اینکه از گذشته درس عبرت می گیریم.

توحیدی تصریح کرد: اگر به روند کرونا در یک هفته گذشته نگاه کنیم که مقداری کاهشی شده، جدای از خصوصیات ذاتی بیماری، تا حدود زیادی برآیند و انعکاس رفتار ما در دو تا سه هفته قبل از آن است و همان مقداری که رعایت کردیم تعداد موارد مقداری کاهش یافته است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بیان کرد: با مراجعه به تاریخ و نگاهی به اپیدمی های گذشته می بینیم حدود ۱۰۰ سال پیش آنفلوانزای اسپانیایی را داشتیم که از نظر روند ابتلا و داشتن امواج ثانویه شرایطی شبیه کرونا داشت. این بیماری در ماه مارس ۱۹۱۸ شروع شد و در تابستان ۱۹۱۹ فروکش کرد که تقریبا یک و نیم سال طول کشید. این بیماری حدود یک سوم جمعیت دنیا را مبتلا کرد و حداقل ۵۰ میلیون نفر را کشت

وی با اشاره به اینکه آنفلوانزای اسپانیایی سه موج اصلی داشت و موج دومش بزرگ ترین موج بود، افزود: موج اول آنفلوانزا در بهار ۱۹۱۸، موج دوم در پاییز و موج سوم در زمستان آن سال اتفاق افتاد که موج دوم، تقریبا چهار برابر موج اول بود و موج سوم آنفلوانزا نصف موج دوم بود.

توحیدی با اشاره به شباهت زیاد منحنی اپیدمی این دو بیماری با یکدیگر پس از گذشت ۱۰۰ سال و اینکه موج پاییزی موارد ابتلای کرونا در کشور ما نیز بیش از چهار برابر موج اول بود، اظهار کرد: در موج اول روزانه ۳۰۰۰ مورد جدید ابتلا به کرونا داشتیم اما در موج پاییز روزانه به نزدیک ۱۴ هزار مورد جدید رسیدیم. هرچند در مسیر دو موج، ریزموج هایی نیز داشته ایم و از نظر مرگ و میر نیز یک موج میانی در تابستان تجربه کردیم.

انتظار می رود موج‌های بعدی کرونا کوچکتر از موج اخیر باشد

این اپیدمیولوژیست در پاسخ به اینکه آیا ممکن است تاریخ تکرار شود و موج بعدی زمستان امسال و با شدت کمتری نسبت به موج اخیر را شاهد باشیم؟ گفت: این خیلی محتمل است که ما در زمستان و حتی بهار امواج بعدی بیماری را تجربه کنیم. شخصا انتظار دارم موج بعدی کوچکتر از موج اخیر باشد ولی باید بپذیریم بزرگی یا کوچکی موج های کرونا به خودمان بستگی دارد. آیا می خواهیم برای ویروس فرش قرمز پهن کنیم و به استقبالش برویم یا در مقابلش سد دفاعی ایجاد کنیم؟ ضمن اینکه نباید فراموش کنیم هر کاهشی در روند بیماری نباید ما را ذوق زده و دچار فراموشی کند. ویروس منتظر غفلت ماست و آماده زدن ضربه بعدی به ماست.

وی با اشاره به دورهمی های احتمالی در شب یلدا بیان کرد: ما مراسم و اعیاد سنتی زیبایی داریم که در آن جوانترها وظیفه خود می دانند به بزرگترها سر بزنند و از سوی دیگر رودربایستی های همیشگی باعث می شود بعضا بزرگترها با اینکه نگران سلامتی خودشان و اطرافیان هستند نتوانند به کوچکترها بگویند که پیش ما نیایید و آن را بی احترامی تلقی می کنند. ولی باید به این نکته توجه کنیم که الان وقت تصمیمات احساسی نیست. تنها با یک اشتباه کوچک یا یک تعارف بی جا ممکن است خدای ناکرده یک یا چند عزیز را برای همیشه از دست بدهیم و آنجاست که یک عمر حسرت خواهیم خورد؛ هرگونه تجمع با هر نیتی، مخصوصا در این فصل سرما که در و پنجره ها معمولا بسته است و تهویه مناسبی وجود ندارد خطر انتقال بیماری و ویروس کرونا را چندین برابر خواهد کرد.

توحیدی تصریح کرد: متاسفانه علی رغم تلفات زیاد، خیلی از مردم هنوز بیماری را جدی نگرفته اند و نکات حداقلی را رعایت نمی کنند. شاید دلیلش مشکلات اقتصادی و فرهنگی باشد اما در این شرایط بحرانی هیچ توجیهی برای چنین رفتاری پذیرفته نیست و عملا کار آنها جرم است. چون چنین افرادی فقط جان خودشان را به خطر نمی اندازند بلکه برای سایر افراد جامعه نیز خطرناکند.

هیچ وقت یک سیستم دولتی به تنهایی نمی تواند چنین اپیدمی بزرگی را کنترل کند

این اپیدمیولوژیست تاکید کرد: هیچ وقت یک سیستم دولتی به تنهایی نمی تواند چنین اپیدمی بزرگی را کنترل کند و نیاز به مشارکت و همدلی همه مردم داریم و همه باید کارمان را به درستی انجام داده و هرکس وظیفه شخصی اش را بداند تا مسئولیت خود را انجام بدهد و در این صورت می توانیم بیماری را کنترل کنیم.

وی در بخش دیگری از گفت و گوی خود با ایسنا درباره مصونیت دائمی نسبت به این بیماری گفت: درباره اینکه ابتلا به کرونا می تواند ایمنی دائم ایجاد کند جای بحث است و خیلی از مراجع می گویند بیشتر از سه تا شش ماه ایمنی ماندگار نیست و این می تواند کار کنترل بیماری را سخت کند و با کم شدن ایمنی، موج های ثانویه خواهیم داشت.

توحیدی اظهار کرد: پیش بینی می کنیم موج کنونی بیماری کرونا، موج آخر نباشد اما احتمال دارد امواج بعدی کوچک تر باشد و باز هم تاکید می کنم همه چیز بستگی به رفتار خودمان و البته سخنان و رفتار سیاست مداران دارد؛ متاسفانه بعد از موج اول بیماری، برخی از مسئولان، شرایط را عادی جلوه دادند و با چند کلام باعث ایجاد آسودگی خیال کاذب در مردم شدند. به عنوان مثال در اردیبهشت ماه روزی من در صف نانوایی با ماسک ایستاده بودم. فردی از کنارم عبور کرد و با حالت نیمه شوخی به من و افراد حاضر در صف گفت "آقا کرونا تمام شد. چرا ماسک می‌زنید؟!"

وی تصریح کرد: صحبتهای سیاستمداران تاثیر زیادی بر مردم عادی دارد و باید بسیار مراقب باشند زیرا سخنشان می تواند به شدت روی رفتار مردم تاثیرگذار باشد و عادی و بهتر جلوه دادن شرایط از آنچه که هست شاید از نظر سیاسی کاربرد داشته باشد اما از نظر بهداشت عمومی و سلامت جامعه می تواند آسیب های بزرگی به مردم بزند.

یک اقدام کلیدی: بیماری خود را مخفی نکنیم

این اپیدمیولوژیست و محقق دانشگاه ابراز کرد: برای جلوگیری از انتشار بیماری و قطع چرخه انتقال یکی از مهمترین اقدامات، تشخیص سریع مبتلایان، ایزوله کردن آنها و قرنطینه کردن افراد در تماس نزدیک با آنهاست که سبب می شود چرخه انتقال قطع شود. در کشورهایی مانند کره جنوبی، آلمان و کانادا و... این اقدام با انجام تست های گسترده در مردم در همان ابتدای اپیدمی انجام شد و بسیار هم موفق بودند ولی ما در این امر موفق نبودیم و هنوز هم از نظر انجام تست و تشخیص زودرس نسبت به کل دنیا جایگاه مناسبی نداریم. اما در این شرایط آیا ما مردم خودمان می توانیم در این مسیر به هم کمک کنیم؟ بله، با یک اقدام ساده و البته بسیار ارزشمند. اگر مبتلا شدیم یا مشکوک به بیماری بودیم ضمن اقدام سریع برای درمان و ایزوله کردن خودمان، در اسرع وقت به کسانی که با آنها تماس داشتیم، اطلاع دهیم و هشدار دهیم که بیشتر مراقب خودشان باشند.

وی افزود: استفاده از شبکه های اجتماعی می تواند بسیار کمک کننده باشد. کافی است یک پست چند کلمه ای در شبکه اجتماعی قرار دهید یا با یک پیامک ساده به اطرافیان و دوستان موضوع ابتلای خود به بیماری کووید ۱۹ را اطلاع دهید.

توحیدی تصریح کرد: به عقیده من این اقدام در کنترل بیماری بسیار حیاتی است چون قطعا رفتار هر یک از ما با دانستن وضعیت ابتلا یا مواجهه مان با یک فرد مبتلا متفاوت خواهد بود. اگر ما بدانیم که ممکن است مبتلا باشیم قطعا معاشرت خود با دیگران، مخصوصا افراد پرخطر را کمتر خواهیم کرد. سعی کنیم نکات بهداشتی را بیشتر رعایت کرده و در حالت ایده ال، خودمان را قرنطینه کنیم. بنابراین از همه هموطنان خواهش داریم در صورت ابتلا، بیماری خود را مخفی نکنند و به صورت فعال به دیگران اطلاع دهند. شاید بتوانید با یک پیام یا پست اینستاگرامی ساده جان ده‌ها یا صدها نفر را نجات دهید.