جهان پساترامپ و چشم‌انداز روابط آمریکا با روسیه
بهرام امیراحمدیان می‌گوید: با توجه به زیرساخت‌های قوی و از سوی دیگر اختلاف سطوح قدرت اقتصادی با سایر کشورها، آمریکای دوره دموکرات‌ها، آمریکای قدرتمندی در سال های آتی خواهد بود.
وی در نشستی مجازی با عنوان «آینده تعامل روسیه با آمریکا در دوره ریاست جمهوری بایدن» که یکشنبه ۲۱ دیماه از سوی گروه علوم سیاسی خانه اندیشمندان علوم انسانی به مناسبت خروج قریب الوقوع ترامپ از کاخ سفید، برگزار شد، به بیان دیدگاه ها و نظرات خود در خصوص تعامل بایدن با روسیه پوتین پرداخت.
این استاد دانشگاه با بیان این که نوع نگاه به سیاست خارجی در کشورمان به خصوص در فضای عمومی مبتنی بر انگاره های علمی نیست، افزود: بر فرض مثال وقتی از سیاست خارجی آمریکا صحبت می کنیم، می گوییم آقای ترامپ، در واقع یک کشور را به یک فرد مشخص تقلیل می دهیم. در حالی که ترامپ یک جریان و سیستم سیاسی در آمریکا است.
به گفته این وی باید دیدگاه خودمان را نسبت به سیاست خارجی اصلاح کنیم و در نظر داشته باشیم که سیاست خارجی یک بسته کلان است و حتی محدود به وزارت خارجه هم نیست. سیاست خارجی در سلسله مراتب و سازمانی شکل می گیرد که رئیس جمهور و وزیر خارجه مجری سیاست های تدوین شده است.
امیراحمدیان یادآور شد: در دوره آقای ترامپ و در محافل مطبوعاتی و سیاسی این موضوع مطرح شد که ترامپ با حمایت روسیه و پوتین انتخاب شده است. این موضوع به سوء ظن میان دو کشور تبدیل شد. البته باید گفت که روابط دو کشور آمریکا و روسیه به خاطر موضوع شبه جریمه کریمه تنش‌آلود بود و روسیه تحت نظام تحریم های آمریکا قرار گرفته بود.
به اعتقاد این کارشناس حوزه مطالعات اوراسیا این موضوع را هم باید در نظر گرفت که روسیه در دوره پوتین به سمت تلاش برای تغییر وضعیت موجود در محیط پیرامونی اش حرکت کرد. شاهد این هستیم که روسیه در اوکراین، آبخازیا و در سایر مسائل بین المللی رویکرد خاص خودش را ایفا می کند.
تحلیل‌گر ارشد حوزه مطالعات اوراسیا اضافه کرد: از سوی دیگر رویکرد خروج آمریکا از منطقه خاورمیانه که جزء پایگاه های سنتی واشنگتن در جهان است؛ زمینه را برای حضور بیشتر روسیه فراهم ساخت. البته در این خصوص این دیدگاه مطرح است که آمریکایی ها آگاهانه این سیاست را در پیش گرفتند که روس‌ها را وارد مدار رقابت نظامی کنند تا از موضوع اقتصاد و تجارت غافل بمانند. این روش ادامه دارد و روسیه در دوره پوتین به سمت نظامی‌گری حرکت کرده است. غرب به این نتیجه رسیده است که اگر جهان بار دیگر به سمت دو قطبی حرکت کند در این دو قطبی روسیه تعیین کننده نیست و چین قطب مهم قدرت خواهد بود.
به گفته، امیراحمدیان روسیه دنبال جهان چند قطبی است. در همین حال، روسیه از ورودش به خاورمیانه سود اقتصادی خاصی به دست نمی‌آورد. ساختار نظامی و شاکله تسلیحاتی کشورهای عربی منطقه بر مبنای سلاح های ساخت کشورهای غربی است و به راحتی امکان جابجایی با تسلیحات روسیه وجود ندارد. با این پیش فرض، مسکو وارد بازی خطرناکی از سوی کشورهای غربی به خصوص آمریکا شده تا روسیه سرگرم حوزه های نظامی اش شود. امروز دغدغه اصلی آمریکا منطقه چین و پاسیفیک است.
وی با اشاره به این که ۲۱ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی آمریکا است افزود: بی دلیل نیست که درآمد سرانه در آمریکا ۵۶ هزار دلار و در روسیه ۱۰ هزار دلار است. با عطف به قدرت بالای اقتصادی آمریکا، هزینه نظامی این کشور رقمی در حدود ۷۳۰ میلیارد دلار است و در چهار گوشه جهان پایگاه و نیروی نظامی دارد. خود چین هم به قدرت جهانی آمریکا معترف است. از حضور نظامی اش در نزدیکی چین، دریای چین جنوبی تا تنگه مالاگا نشان از قدرت بالای نظامی این کشور دارد.
امیراحمدیان در جمع بندی سخنان خود گفت: روسیه بیش از ظرفیت خودش دنبال ایفای نقش است و این موضوع هزینه های سرسام آور اقتصادی برای روسیه خواهد داشت. اخیرا این کشور در قره باغ هم ۲ هزار نیرو به عنوان پاسبان صلح مستقر کرده است. روسیه امنیتش را در محدوده اتحاهیر جماهیر شوروی تعریف کرده و در این حوزه ها ساختارسازی هم کرده است. به نوعی روسیه امروز دنبال احیای هژمونی‌اش در محدوده اتحاد جماهیر شوروی است و توان اقتصادی و نظامی مسکو بیشتر از این محدوده نیست.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: کنش و واکنش روسیه و آمریکا باید مورد توجه جمهوری اسلامی ایران باشد. ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی و توان داخلی ظرفیت‌های ژئوپلیتیک مهمی را برای قدرتمند شدن دارد. باید کاری کنیم که دیگران به سمت ما بیایند. در سوریه، جمهوری اسلامی به خاطر توانمندی بالایی که داشت، باعث شد که روسیه به سمت ایران آمده و در کنار کشورمان جهت مقابله با تکفیری ها قرار گرفت. برای همین باید بتوانیم با رصدشناسی دقیق تحولات بین المللی از ظرفیت های بیرونی برای ارتقای منافع ملی مان کمک بگیریم.
