ارزانی حامل‌های انرژی از دلایل آلودگی هوا/گرمای زیاد منازل باعث وارونگی دما می‌شود

مجید میرصدرایی در خصوص تاثیر آلودگی هوا بر ریه و ابتلا به کویید ۱۹، اظهار کرد: ویروس کرونا با آلودگی هوا به صورت مستقیم ارتباطی ندارد، اما در صورتی که فردی به ویروس کرونا مبتلا شود، طبیعتا دچار بیماری‌های ریوی هم می‌شود؛ بنابراین ورود آلودگی هوا به ریه باعث تشدید بیماری‌ خواهد بود. مردم نباید این نکته را فراموش کنند که در هر حال ویروس کرونا ویروس بسیار خطرناک و مسری است و ایجاد جریان هوای آزاد یکی از اصلی ترین روش های کاهش ریسک ابتلا به این بیماری است.

این استاد دانشگاه گفت: افراد مبتلا به کرونا باید تا حد ممکن یک پنجره باز در محیط قرنطینه خود داشته باشند تا میزان آلودگی ویروس در محیط کاهش پیدا کند. افزایش آلودگی ویروس در یک اتاق خطر بیشتری نسبت به آلودگی‌هوا ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه عوارض درگیری ریوی بیماران مبتلا به کرونا تا مدت ها باقی می‌ماند، گفت: ازاین‌رو جدیت در پیشگیری از ابتلا به این بیماری ضروری است آلودگی هوا معمولا بیماری‌های ریوی مانند آسم، نارسایی تنفسی یا برونشیت مزمن را تشدید می‌کند، اما باید اعتراف کرد که همه‌ی اینها در برابر کرونا قابل تحمل‌ترند.

ماسک‌های عادی از ورود آلودگی هوا به داخل بدن جلوگیری نمی‌کند

میرصدرایی با اشاره به اینکه ماسک‌های عمده‌ای که درحال حاضر در بازار وجود دارد از ورود آلودگی هوا جلوگیری نمی‌کنند، گفت: این ماسک‌ها ذرات کوچکی مانند آلاینده‌های محیطی را محدود نمی‌کنند و برای محدودسازی ویروس‌ها ساخته شدند. ماسک‌های مخصوص مواد شیمیایی و آلاینده‌ها همانند ماسک رزمندگان جنگ است که استفاده از آن برای عموم مردم امکان‌پذیر نیست.

وی با اشاره به اینکه ماسک های سه‌لایه معمولی برای افرادی که در روستا زندگی می‌کنند و با گرد گل یا پشم گوسفندان در ارتباط هستند کارایی دارد، گفت: در گذشته آلودگی هوا مختص به برخی مشاغل مانند معدن بود که به دلیل عدم رعایت اصول بهداشتی لازم، به بیماری‌های ریوی مبتلا می‌شدند. به طوری که عمده بیماری‌های ریه را بیماری‌های شغلی می‌شناختند. به مرور زمان با ایجاد برخی تغییرات مانند استفاده کمتر از مواد آلوده‌کننده بیماری شغلی ریه بسیار کاهش پیدا کرد اما با صنعتی شدن شهرها این آلودگی‌ها وارد زندگی عمومی مردم شد.

وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا اغلب در شهرهای بزرگ و در فصل سرد بیشتر است، گفت: در زمستان اغلب هوای شهر تخلیه نمی‌شود و وارونگی هوا اتفاق می‌افتد و این آلودگی هوا به قدری افزایش پیدا می‌کند که می‌تواند موجب ناراحتی و بیماری شود.

این فوق تخصص ریه در خصوص وارونگی هوا، ادامه داد: در حالت عادی و از لحاظ فیزیکی، هوای گرم به سمت بالا و هوای سرد به دلیل سنگینی به سمت پایین حرکت می کند. در شهرهای بزرگ با مصرف انرژی در ماشین ها، منازل، کارخانه ها و... هوای گرم ایجاد می‌شود. این هوای گرم هنگام صعود و حرکت به سمت بالا یا هنگام جا به جایی به وسیله باد با لایه‌ای هم دما از هوا که توسط تابش خورشید در طبقات فوقانی جو تشکیل شده برخورد کرده و این مانع صعود و تبادل هوا می‌شود. هوای گرم مانند یک کلاهک سطح شهر را می‌پوشاند و از حرکت هوای به طرف بالا و ورود هوای سرد به داخل شهر جلوگیری می‌کند. در نتیجه غلظت آلاینده‌ها افزایش می‌یابد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه آلودگی‌های موتورهای درون‌سوز به سه دسته تقسیم می‌شوند، خاطرنشان کرد: یک دسته گازهای نیتروژن و سولفور است که از موتورهای درون‌سوز ایجاد می‌شود. این سوخت‌ها با آزاد شدن در هوا تبدیل به No۲ یا So۲ می‌شود که با ورود به ریه انسان تولید اسیدنیتریک و اسیدسولفوریک می‌کنند. این ترکیبات بیماران مبتلا به آسم را تحریک می‌کند.

میرصدرایی تشریح کرد: دسته دیگر مواد آلاینده ایجاد شده توسط موتورها هیدروکربن‌های نسوخته هستند؛ برای مثال با ورود یک قطره بنزین به یک موتور و عدم بازگشایی و سوختن مولکول‌های آن سطح بالاییِ آن سوخته و مرکز آن خام بوده و به صورت قطرات سیاه رنگ از موتور خارج شده و به صورت دود در هوا پخش می‌شود. این مواد عوارض تحریکی زیادی مانند اسیدنیتریک و اسیدسولفوریک را ندارند اما از آنجایی که قطرات بزرگی هستند خاصیت سرطان‌زایی دارند. ماده سوم که از اهمیت بالایی برخوردار است مونوکسید کربن است که عوارض بسیاری دارد.

وی در خصوص نحوه اعلام چگونگی آلودگی هوا، گفت: ذرات دارای سایزهای مختلف هستند p۵ و p۲ ذرات کوچک را شامل می‌شوند؛ مثل اسیدهای سولفور و نیتریک که به تولید No۲ و So۲ می‌پردازند. P۱۰ نیز نشان‌دهنده ذرات با سایز بزرگ هستند. اغلب شاخص آلودگی ترکیب این اعداد با هم است تا افرادی که با شاخص‌های شیمیایی آشنایی ندارند از این شاخص استفاده کنند.

میرصدرایی در رابطه با راه‌های جلوگیری از آسیب‌های آلودگی هوا، ادامه داد: شهرهای بزرگ صنعتی در دنیا وجود دارند که با کنترل موارد ساده‌ای در کاهش آلودگی هوا موفق بوده‌اند. متاسفانه حامل‌های انرژی در کشور ما ارزان است و یکی از دلایل آلودگی هوا این ارزانی است. بنزین، نفت، گاز و ... به صورت غیر اصولی استفاده می‌شوند. ما در منازل خودمان با اتلاف انرژی زیادی روبه‌رو هستیم و گرمای زیادی را در فصل سرد ایجاد کرده و به هدر می‌دهیم این گرما وارد جو شده و وارونگی دمایی را سبب می‌شود در حالی که در بسیاری از کشورها، به دلیل گرانی حامل‌های انرژی مردم در کنترل دمای منازل بسیار دقیق هستند. در این کشورها شما وسیله نقلیه‌ی دودزا پیدا نمی‌کنید و موتور وسایل نقلیه همگی بهینه‌سازی شده‌اند تا با مصرف کمترین میزان سوخت و کمترین آلایندگی کار کنند، اما در کشور ما وسایل نقلیه‌ با میزان آلایندگی بالا به راحتی تردد می‌کنند. اتوبوس‌هایی که دود سیاه غلیظ بیرون می‌دهند و ماشین‌هایی که حتی دود آبی تولید می‌کنند، به راحتی در سطح شهر در حال تردد هستند، متاسفانه طرح معاینه فنی اتومبیل‌ها نیز در کنترل این موارد بسیار ناموفق بوده است.

اگر مازوت در نیروگاه‌ها به خوبی سوخته شود، آلایندگی بسیار کمی دارد

وی با اشاره به موضوع استفاده از مازوت برای تولید انرژی در نیروگاه‌ها گفت: به نظرم این آدرس غلط دادن است که بگوییم همه آلودگی شهرهای بزرگ ما به خاطر استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها است. اتفاقا در صورتی که مازوت در نیروگاه‌ها به خوبی سوخته شود آلایندگی بسیار کمی دارد. کما اینکه این نیروگاه‌ها معمولا با فیلترهایی که دارند میزان خروج گازهای آلاینده‌ی خود را کنترل می‌کنند.

این فوق تخصص ریه با اشاره به اینکه مشهد در دو تا سه دهه پیش هوای بسیار پاکتری نسبت به سایر کلان‌شهرهای کشور داشت، بیان کرد: مشهد به لحاظ جغرافیایی از آنجایی که محیط باز بسیاری در اطراف خود دارد از دیگر کلان شهرها موقعیت بهتری دارد تا کمتر درگیر آلودگی هوا باشد اما متاسفانه پدیده وارونگی هوا، مشهد را نیز به جمع کلان‌شهرهای بسیار آلوده کشور افزوده است. وارونگی هوای کلانشهرها متاسفانه عامل اصلی عدم وجود بارندگی نیز است. کاهش آلودگی و وارونگی هوا نیاز به همراهی مردم و مسئولین در کنار یکدیگر دارد. در صورتی که شهروندان حرکت خودرو های خود را محدود و درجه حرارت منازل را کاهش دهند می‌توان آلودگی هوا را کاهش داد و پدیده وارونگی هوا که ارتباط مستقیم با حرارت و گرمای ایجاد شده در کلان‌شهرها دارد را از میان برداشت.