فاز نهایی حمله به برجام

خروج ترامپ از کاخ سفید، اگرچه امیدهای جهانی به بازسازی هنجارهای بین‌المللی آسیب‌دیده از سیاست و رفتارهای یکجانبه رئیس‌جمهوری سابق آمریکا و احیای پیمان‌های چندجانبه مثل برجام را افزایش داده، ولی برخی جریان‌های داخلی، به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویا از رفتن ترامپ و به تبع آن افزایش امید به بهبود شرایط اقتصادی کشور ناخرسندند.

تشدید هجمه‌ها علیه شخص رئیس‌جمهوری و اعضای کابینه، زیر سوال بردن اصل و کارآمدی برجام، نادیده گرفتن نقش تحریم‌های آمریکا در علت‌شناسی وضعیت سخت اقتصادی امروز، متهم کردن مسئولان اجرایی به سوء مدیریت اقتصادی، همچنین وادادگی برابر غربی‌ها و مسامحه در خصوص منافع ملی، نادیده انگاری اقدامات دولت در عبور دادن کشور از شرایط سخت تحریمی، توهین و تهدید علیه رئیس‌جمهوری از تریبون‌های تضمین شده و ... نمونه‌هایی از اقدامات مخالفان علیه دولت به ویژه طی دو ماه گذشته است.

این مخالف‌خوانی‌های غیرمنصفانه و یکسویه تا جایی پیش رفته که در روزهای گذشته، واکنش‌هایی را در اظهارات رئیس‌جمهوری و اعضای هیات دولت به دنبال داشته است.

یکشنبه هفته گذشته بود که «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهوری در حاشیه بازدید از بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی نفت گاز پالایش و پتروشیمی به بخشی از این هجمه‌ها پاسخ داد. جهانگیری با بیان اینکه در بمباران مسائل منفی قرار داریم، گفت: از بیرون کشور سعی می‌شود همواره پمپاژ منفی نسبت به آینده کشور و دستاوردهای کشور انجام شود و از داخل کشور هم متاسفانه گاهی اوقات به دلیل بدسلیقگی نسبت به مسائل کشور تلاش می‌شود، فضای منفی ایجاد شود.

جهانگیری با تاکید بر اینکه ما در پایانی‌ترین روزهای تحریم هستیم، گفت: زمستان تمام شد و رو سیاهی به کسانی ماند که به جای آنکه دولت را در مقابله با آمریکا کمک کنند با زبان و اقدام خود، چوب لای چرخ دولت گذاشتند و تلاش کردند یأس ایجاد کنند.

این اظهارات اگرچه به نظر می‌رسد به هجمه‌های مخالفان تا پیش از روی کار آمدن بایدن معطوف باشد، ولی اظهارات دیگر مسئولان دولتی به اقدامات جاری مخالفان در پیش بردن هجمه‌ها علیه دولت تا پیش از انتخابات ۱۴۰۰ حکایت دارد.

روز شنبه یازدهم بهمن بود که «علی ربیعی» سخنگوی دولت در یادداشتی نوشت: سال‌هاست عده‌ای در کشور، بسیار غیرمسئولانه و صرفاً با هدفی سیاسی چشمان خود را بر واقعیت‌های بین‌المللی و تأثیر آن بر اقتصاد بسته‌اند و همانطور که به ۱۴۰۰ هم نزدیک می‌شویم، این ندیده‌انگاری‌ها روز به روز ابعادی جدید می‌یابد. این جریان به رغم اینکه دولت و جریان‌های غیر از خود در کشور را متهم به گرایش به غرب یا نرمش در مقابل امریکا می‌کنند، در یک چرخه تبلیغاتی، امریکا را به کنار گذاشته و هر چه فریاد داشته‌اند بر سر دولت می‌کشند!

فشار هجمه‌ها به دولت به اندازه‌ای است که واکنش رئیس جمهوری را هم برانگیخته است. به گفته «جواد امام» دبیرکل مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب، روحانی احساس می‌کند با وجود تغییر رئیس‌جمهوری آمریکا، عده‌ای از گروه‌های سیاسی مخالف مذاکره هستند. این مساله باعث شده کارد به استخوان روحانی برسد و بعضی صحبت‌ها را بیان کند. از مدت‌ها قبل قابل پیش‌بینی بود که بعضی گروه‌ها در کشور اجازه فعالیت به روحانی را مخصوصا در ماه‌های آخر دولت ندهند. بعضی‌ها اجازه نمی‌دهند روحانی در ماه‌های آخر خود بتواند فعالیت‌های مثبتی داشته باشد و با کارنامه موفقی از دولت دوازدهم خداحافظی کند.

منتقدان دولت علاوه بر آنچه پیش از این دستاویز حمله به دولت قرار می‌دادند، امروز بهانه‌های تازه‌ای پیدا کرده‌اند. امروز این جریان به بهانه آنچه «تعلل و تردید بایدن در بازگشت به برجام» می خوانند، بیش از پیش دولتمردان را به «خوش خیالی» و «دل بستن بیهوده به غرب» متهم می‌کنند.

رسانه‌های اصولگرا در روزهای اخیر و در جریان انتشار توئیت‌های ظریف و اظهارات «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در مورد برجام، ادعا می‌کنند که دولت روحانی زودتر از آنچه انتظار می‌رفت از دولت تازه‌کار واشنگتن جواب منفی شنیده است.

در چنین شرایطی که باید با طمانینه و تداوم صبر استراتژیک خود، از درخت مقاومت خود ثمرچینی کنیم، برخی جریان‌های سیاسی مخالف دولت، با هدف قدرت‌یابی سیاسی، برجام را دستاویز رقابت جناحی و تخریب دستگاه اجرایی قرار داده‌اند، تا از نمد توافق هسته‌ای برای خود در انتخابات ۱۴۰۰ کلاهی بدوزند.

این در حالی است که ناظران بر این باورند که علاوه بر مسائل مرتبط با انتقال قدرت و تصمیم‌سازی، عناصری چون فعالیت لابی صهیونیستی، برخی کارشکنی‌های منطقه‌ای، اهمال اعضای اروپایی توافق هسته‌ای، تلاش برای استفاده حداکثری از سیاست‌های خصمانه ترامپ، تکاپوی نخبگان ضدایرانی در واشنگتن و ... مانع از موضع‌گیری عملی و سریع دولت بایدن در برابر برجام می‌شود. در این فاصله، آنچه پشتوانه دستگاه دیپلماسی کشورمان در پیگیری منافع ملی را محکم می‌کند، پرهیز از دعوا و جدال جناحی بر سر مساله مهمی چون برجام است.

«حمیدرضا آصفی» سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه معتقد است افراط و تفریط های داخلی بر سر برجام برخلاف منافع ملی است. همانگونه که اشتیاق برای مذاکره با دولت بایدن برآورده کننده منافع ما نخواهد بود، از بین بردن برجام از سوی ایران هم چنین حکمی خواهد داشت.

این در حالی است که برخی جریان‌های سیاسی بی‌توجه به اهمیت برجام، مقاومت مردم و تلاش‌های چندساله دولت برای حفاظت ازچارچوب حقوقی برجام که بارها توانست طعم شکست را به دولتمردان پیشین آمریکا بچشاند، برای از بین بردن آن کمر همت بسته‌اند تا بلکه در عرصه سیاسی داخلی با تخریب دستاورد رقیب توفیقی را به دست آورند.