کام تلخ کارگران فصلی از نوروز ۱۴۰۰
براساس برآوردهای صورت گرفته مشخص شده که میزان خط فقر برای یک خانواده سه نفره ۷ میلیون و ۴۰ هزار تومان است. این در حالی است که حداقل حقوق کارگران برای سال 1400 تنها با افزایش39 درصدی به ۲ میلیون و ۶۵۵هزار تومان رسیده است. همچنین بن کارگری ۶۰۰هزار تومان، بن مسکن ۴۵۰هزار تومان، پایه سنوات ۱۴۰هزار تومان و حق اولاد ۳۴۵هزار تومان تعیین شد. دیگر سطوح درآمدی نیز ۲۶درصد افزایش یافت. درمجموع حداقل حقوق برای یک خانواده سه نفره ۴ میلیون و ۱۹۰هزار تومان برآورد می‌شود.
در میان قشر کارگر، کارگران فصلی یا ساختمانی در شرایط کاری سخت‌تری نسبت به سایر کارگران به سر می‌برند. درصد زیادی از این افرادی به صورت کارمزد و بدون هیچ قرارداد، بیمه و مزایایی کار می‌کنند. به گونه‌ای در یک سال گذشته و با رکود شرایط کار در جامعه و جولان گرانی‌ها قادر به تهیه مرغ و گوشت برای خانواده خود نبوده‌اند و همه‌گیری ویروس کرونا نان و روزی اندک‌شان را آجر کرده است.
در شرایطی که بسیاری از مردم نوروز 1400 را جشن گرفته‌اند و در کنار عزیرانشان به سر می‌برند به سراغ کارگران فصلی رفتیم تا ببینیم چگونه سال جدید را آغاز کردند.
ساعت 10:30 صبح است، به پل آب وبرق رسیده‌ایم. عده زیادی از کارگران با چهره‌هایی خسته در اطراف پل در زیر آفتاب ایستاده یا نشسته‌اند و همچنان منتظرند تا روزی امروزشان را تامین کنند.
به سراغ یکی از کارگران که تنها در کنار پل نشسته است می‌رویم. حدود 40 سال سن دارد. می‌گوید: من چاه کن هستم و حدود 20 روز است که بیکارم. در ایام نوروز از 8 صبح تا ساعت 11 شب برای گذران زندگی سرگذر می‌نشینم شاید که کسی نیاز به کارگر داشته باشد.
او از مشکلات زیاد خود می‌گوید و ادامه می‌دهد: درآمدی ندارم و هزینه‌ها خیلی زیاد است. از آنجایی که جزو اتباع هستم تنها موقعی که کار هست درآمدی دارم که آن هم به سرعت خرج می‌شود و پس‌اندازی باقی نمی‌ماند. امسال برای عید نوروز حتی نتوانسته‌ام یک شیرینی خشک تهیه کنم.
وضعیت زندگی برای قشر کارگر بسیار سخت شده است
محمد مرد جوان دیگری می‌گوید: شغل اصلی من جوشکاری است اما در یک ماه اخیر تنها سه روز سرکار رفته‌ام. کار نیست و مجبور هستم کارساختمانی انجام دهم اما چندین وقت است که همان کار ساختمانی هم نصیبم نشده است. وضعیت زندگی برای قشر کارگر بسیار سخت شده است. حتی توانایی خرید مرغ را ندارم. وقتی کار می‌کنم بیمه نمیشوم. اکثر کارها کوتاه مدت است و درآمد روزانه‌ام بیشتر از 150 هزار تومان نیست.
در مورد وضعیت سخت زندگی خودش می‌گوید: دو فرزند دارم و در یک خانه سرایه‌داری 12 متری زندگی می‌کنیم. همسرم در آنجا نظافت انجام می‌دهد و ماهیانه 500 هزار تومان دستمزد می‌گیرد. در این ایام عید هیچ کاری وجود ندارد، وقتی به خانه برمی‌گردم دستانم خالی است و نمی‌توانم خواسته‌ها و نیازهای فرزندانم را برآورده کنم.
این کارگر ادامه می‌دهد: اگر در روستای مرزی خودمان در کنار مرز دوغارون آب داشتیم به همان کار کشاورزی ادامه می‌دادم و در کنار پدر و مادر خود زندگی می‌کردم و 8 سال آواره مشهد نمی‌شدم.
محمد رضا کارگر بسیار پرانرژی دیگری است که از ابتدای مصاحبه در کنار ما بود. او می‌گوید: 50 سال دارم و مدت 20 سال است که کارگر ساختمانی هستم. دو ماهی می‌شود که بیکارم و هر روز به سر گذر می‌آیم.
کارت ساماندهی کارگران مزایایی برای کارگران ندارد
او ادامه می‌دهد: حدود 1 سال است که کارت ساماندهی کارگران را دریافت کرده‌ام، اما این کارت هیچ دردی از من دوا نکرده است. یک سال است که اکثر کارگران این کارت را دریافت کرده‌اند اما این کارت هیچ مزایایی برای کارگران ندارد.
محمد رضا عنوان می‌کند: جدیدا سازه‌هایی (اشاره به ایست کار موجود در آب و برق) برای ساماندهی کارگران برپاشده است اما این ساماندهی برای کارگران هیچ مزایایی نخواهد داشت.
ناگهان در میان مصاحبه با کارگران صدای بلندی شنیده می‌شود و مردی به سمت ما آمده و مدام کارگران را به داخل چادر هدایت می‌کند و می‌گوید با شما کار دارم. اما کارگران با او همراهی نمی‌کنند. کارگران اشاره می‌کنند که او متصدی چادر است و این ایست کار تازه برپا شده است. این مساله چندین بار تکرار می‌شود و از ما خواسته می‌شود زودتر مصاحبه را تمام کنیم.
چندین سال است که برای زن و فرزندانم لباس نو نخریده‌ام
محمد رضا ادامه می‌دهد: چند وقت پیش برای کارگران بسته‌های معیشتی در نظر گرفته شده بود اما این بسته‌های معیشتی به کسی تعلق نگرفته است. او ادامه می‌دهد: چندین سال است که برای زن و فرزندانم حتی نمی‌توانم لباس نو خریداری کنم. لباس‌های ما دست دوم است. اجاره نشین هستم و ماهی 1 میلیون و 500 هزار تومان باید پول اجاره خانه پرداخت کنم.
این کارگر با دلخوری بیان کرد: از ما می‌خواهند که در این ایست‌کارها ثبت نام نماییم تا وقتی پروژه‌ای بود ما را به کار به آنجا بفرستند، اما کاری وجود ندارد.
یکی دیگر از کارگران می‌گوید: گاهی کاری که به ما می‌دهند آخر وقت است و تنها 70 هزار تومان به ما دستمزد می‌دهند. این میزان دستمزد برای کارگر مرد مناسب نیست. من کارگر باربری هستم. اگر اینجا ثبت نام کنیم هر زمان هر کاری به ما تعلق گرفت باید انجام دهم و من سررشته زیادی از بنایی ندارم. بسیاری از افرادی که در اینجا هستند در زیر بار مشکلات زندگی مانده‌اند. او به همکارانش اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اینجا افراد از هم برای خرجی زندگی پول قرض می‌کنند تا مشکلشان حل شود.
یکی دیگر از کارگران فصلی عنوان می‌کند: از کارگران حمایت نمی‌شود. در شهریور ماه سال قبل از ارتفاع سقوط کردم و پنج ماه خانه نشین شدم. در آن پروژه به صورت روزمزد کار می‌کردم. برای بیمه مهارت از ما ماهیانه 160 هزار تومان دریافت می‌کنند اما پولی که بیمه به من پرداخت کرد کفاف خرج بیمارستان را نداد. سه فرزند دارم که محصل هستند با اینکه هنوز کاملا بهبود نیافته‌ام مجبورم که دوباره کار کنم.
اقلامی مثل ماهی از سفره‌مان حذف شده است
کارگر جوانی عنوان کرد: در سال 98 به صورت روزمزد حقوق ما روزانه ۶۰ هزار تومان بود اما اقلام مورد نیاز را به صورت کم می‌توانستیم تهیه کنیم. ولی در سال 99 مزد ما روزی حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان شد ولی متاسفانه قدرت خرید ما نسبت به قبل به شدت کم شده و مواد ضروری و مورد نیاز را نمی‌توانیم فراهم کنیم. قیمت مواد غذایی، تنقلات، صیفی‌جات، گوشت و مرغ چندین برابر بیشتر شده ولی حقوق ما فقط دو برابر شده و 50 درصد چیزهایی که پارسال می‌توانستیم بخریم امسال نمی‌توانیم تهیه کنیم و از سبد خرید ما حذف شده است.
وی ادامه داد: مثلا پارسال گاهی تخمه و آجیل و ...می‌خریدیم، اما امسال به‌طور کلی دور آن را خط کشیدیم. سال‌های قبل نیز می‌توانستیم ماهی بخریم ولی در حال حاضر ماهی دو تا سه سال است که از سفره ما حذف شده است.
قیمت یک کیلو گوشت برابر با مزد کامل یک روز کاری ما است
این کارگر ساختمانی در رابطه با خرید پوشاک اظهار کرد: آخرین باری که خرید لباس و پوشاک انجام دادیم 6ماه قبل بوده است که برای فرزندانم لباس مورد نیاز را تهیه کردم و خودم زمان زیادی است که لباس نخریده‌ام. در ایام عید نتوانستیم هیچ خریدی انجام دهیم. امسال علاوه بر آجیل، میوه نیز نتوانستیم تهیه کنیم. مرغ که اصلا پیدا نمی‌شود و قیمت یک کیلو گوشت برابر با مزد کامل یک روز کاری ما است، که اگر بخواهم گوشت را تهیه کنم، باید قید خریدهای دیگر را بزنم.
در همین رابطه محمدرضا داوری، دبیر انجمن صنفی کارگران ساختمانی مشهد در خصوص وضعیت سخت زندگی کارگران و حداقل دستمزد تعیین شده برای کارگران اظهار کرد: با افزایش 39 درصدی دستمزد حدود 3 میلیون 600 هزار تومان دریافتی ماهیانه یک کارگر خواهد بود که این مقدار زیر خط فقر است. با توجه به تورمی که قطعا در سال 1400 پیش می‌آید هیچ کارگری نمی‌تواند زندگی خود را با این دستمزد اداره کند.
انجمن صنفی کارگران خواستار افزایش 47 تا 50 درصدی بر دستمزد کارگران بوده است
وی افزود: دستمزد تعیین شده از طرف شورای عالی کار را قبول نداریم. نظر ما بر روی حداقل 6 میلیون تومان برای حداقل دستمزد بوده و انجمن صنفی کارگران خواستار افزایش 47 تا 50 درصدی بر دستمزد کارگران بوده است.
دبیر انجمن صنفی کارگران ساختمانی مشهد با اشاره به اینکه اکثر کارفرمایان مقید به پرداخت کامل دستمزد حقوق کارگر نیستند، خاطر نشان کرد: تعداد کمی از کارفرمایان هستند که با کارگر قرارداد می‌بندند. مشکل ما اجرای ماده 7 قانون کار است که در کارهایی که جنبه استمراری دارند باید قرارداد به صورت دائم باشد، ولی متاسفانه ماده 7 قانون کار اجرا نمی‌شود. اگر این ماده اجرا شود هیچ کارفرمایی نمی‌تواند قرارداد سفید امضا ببندد و کارگر قراردادی را با میل خود به کار بگیرد و پول پرداخت کند.
وضعیت کارگران به شدت اسف بار است
وی با اشاره به پایین آمدن قدرت خرید کارگر افزود: وضعیت کارگران به شدت اسف بار است. کارگران نمی‌توانند نیازهای روزانه خود را تامین کنند. آن‌ها با دستمزد روزانه 150 یا 180 هزارتومان نمی‌توانند به راحتی زندگی را بگذرانند و توان خرید ندارند.
داوری بیان کرد: در سال 99 با وجود کرونا تعدیل نیرو زیادی صورت گرفته است و شرکت‌های زیادی ضرر کرده و غیرفعال شدند. حتی شرکت‌ها و کارفرمایان بزرگ نیز تعدیل نیرو کردند. با وجود این تورم، بسیاری از کارفرمایان نیز در سال 1400 مجبور به تعدیل نیرو خواهند شد، زیرا برای کارفرمایان نیز مشکل ایجاد می‌شود و توان پرداخت حقوق کارگران را نخواهند داشت. کارفرمایان به دنبال کارگرانی می‌گردند که حاضر هستند با مبالغ پایین‌تر کار کنند.
با توجه به تاکیدات رهبری در سال00 14 بر تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها باید برای کارگران که به تعبیر ایشان ستون فقرات اقتصاد و تولید هستند و در چند سال اخیر تورم موجود از حداقل حقوق آن‌ها پیشی گرفته است برنامه‌ریزی درست و مناسبی جهت تامین امنیت شغلی و افزایش توانمندی و مهارت افزایی این قشر از جامعه که در برابر نوسانات اقتصادی کشور به شدت آسیب‌پذیر هستند صورت گیرد چرا که دلگرم شدن کارگران، یکی از عوامل سامان یافتن شرایط و مولفههای اقتصادی در کشور است.
