ارثی که به وزیر جدید می‌رسد
نشست کارشناسان، فعالان گردشگری و رؤسای تشکل‌ها به منظور بررسی چالش‌ها و اولویت‌های وزیر آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حالی در فضای کلاب‌هاوس برگزار شد که چند اسم به عنوان وزیر پیشنهادی به دولت سیدابراهیم رئیسی بیرون آمده است. اما براساس آنچه تا کنون اعلام شده فرآیند انتخاب وزرا در دولت جدید از طریق تعدادی کارگروه با مضامین اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... پیگیری می‌شود که هر یک، هفت گزینه را بررسی و در نهایت سه نفر را به ریاست جمهوری برای انتخاب نهایی وزیر پیشنهاد می‌کنند.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۹۸ با رأی مجلس تشکیل شد و درحالی که هنوز از ادغام سه حوزه نتوانسته گره باز کند، با چالش‌های دیگری روبه‌رو است که میراثی برای وزیر بعدی خواهد بود.
مهمترین رنجی که می‌بریم
رضا دبیری‌نژاد ـ کارشناس موزه و پژوهشگر ـ با اشاره به انفصال سه حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از دهه ۸۰ تا کنون و حس برترجویی در هر یک از این حوزه‌ها، گفت: در این وزارتخانه، ادغام به معنای گفتمان شکل نگرفته و این سه حوزه به زنجیره ارتباطی تبدیل نشده‌اند تا هر یک به شکل دو امدادی در کنار هم، مجموعه‌ای را پیش ببرند. از همان سال‌ها که ادغام ایجاد شد، چون سطح سازمان معاونت ریاست جمهوری بود، گرایش سیاسی پیدا کرد و با ادغام صنایع دستی به سهم‌خواهی بیشتر پرداخت.
او افزود: مدیریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این ۱۸ سال، مهمترین رنجی که به لحاظ ساختاری و رویکرد می‌برد، بی‌ثباتی است، به گونه‌ای که مدت‌ها درگیر ادغام، تلاطمِ حیاط خلوت سیاسی و تغییرات مدام بوده است. حتی در مقایسه با وزارت ورزش و سازمان محیط زیست بیشتر درگیر حاشیه شده است.
این پژوهشگر تاکید کرد: مهمترین نیاز انتخاب وزیر پیش از اینکه قدرت لابی‌گری و نفود داشته باشد، داشتن ادراک و گفتمان برای ادغامِ سه حوزه است تا آن‌ها را از این حالت منفصل خارج کند. یادمان باشد وزارتخانه در شرایط فعلی با این تغییرات مدام و درست ادغام نشدن، چالش‌های بسیاری دارد که به وزیر بعد ارث می‌رسد.
دبیری‌نژاد ادامه داد: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اکنون در مرحله‌ای است که نخستین گروه از فارغ‌التحصیلان دانشکده میراث فرهنگی که در سازمان قدیم جذب شده بودند تا دو سه سال دیگر بازنشست می‌شوند و حجم زیادی از کارشناسان باسابقه این وزارتخانه حذف خواهند شد. این درحالی است که وزارتخانه در چند سال گذشته به دلیل جذب نکردن کارشناسان متخصص نتوانسته جایگزینی داشته باشد و در واقع به‌زودی انفصال نسلی نیز اتفاق خواهد افتاد.
او بیان کرد: یادمان باشد این سه‌گانه که سه نسبت مختلف دارند، تا کنون نتوانستند کمک‌حال هم باشند. حتی با وجود اینکه در حوزه میراث فرهنگی می‌بینیم شعارهایی برای استفاده از بخش خصوصی داده شده، اما همچنان نگاه حاکمیتی و مالکیتی فربه است و همه متوقع هستند و مدیریت میراث فرهنگی نتوانسته الگو بسازد. در زمینه صنایع دستی هم این جریان حمایتی شکل نگرفته است.
چرا یک قانون سه سال خاک خورد؟
حجت‌الله مرادخانی ـ کارشناس و پژوهشگر صنایع دستی ـ نیز در این نشست مجازی، بر ضرورت عبور از مدیریت جزیره‌ای بین این سه حوزه تاکید کرد و گفت: هر سه این حوزه‌ها در یک مجموعه فعالیت می‌کنند، اما در فعالیت، تدوین و اجرای برنامه و رویداد و حتی اعتبارات جزیره‌ای مدیریت می‌شوند و در سال‌های اخیر این شکاف مدیریتی بیشتر هم شده است، به طوری که امکان هم‌افزایی و سینرژی کاملا سلب شده و در مواردی، رقابت ناخوشایند بین فعالان درون و بیرون وزارتخانه به وجود آمده است.
او بیان کرد: امیدوارم در مدیریت جدید این وزارتخانه، مباحث مبنایی صنایع دستی در اولویت قرار گیرد، از جمله ظرفیت‌های حقوقی و قانونی که به هیچ‌وجه مورد توجه معاونت صنایع دستی نیست، نمونه آن قانون حمایت از استادکاران و هنرمندان و فعالان صنایع دستی است که مصوب دوم اسفندماه سال ۹۶ بود و با اینکه تاکید شد در شش ماه اجرا شود، اما معاونت مربوطه سه سال و ۲۲ روز طول داد و این قانون همچنان خاک می‌خورد تا اینکه آیین‌نامه اجرایی آن بیست‌وچهارم اسفندماه سال ۹۹ به تصویب رسید. این موضوع این حوزه را سه سال از این ظرفیت قانونی محروم کرد.
این پژوهشگر میراث فرهنگی ادامه داد: اولویت نداشتن صنایع دستی در مدیریت اخیر وزارتخانه را حتی در پروژه‌های ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی شاهد بودیم، نه از صنایع دستی و نه از گردشگری، پروژه‌ای در این ستاد مطرح نشد. این‌ها فرصت‌های ملی بود که با لابی می‌شد به‌دست آورد، اما متاسفانه اولویت نداشت. حتی امروز که سند ملی توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز از سوی رییس‌جمهور با تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد، از محصولات فرهنگی یاد شده، ولی اسمی از صنایع دستی نیست.
وزیر کارکشته و متخصص می‌خواهیم
محمدحسین ایمانی‌خوشخو - عضو هیأت علمی دانشگاه علم و فرهنگ و مدرس و کارشناس گردشگری ـ نیز درباره چالش‌های وزیر آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ با یادآوری این نکته که در هیچ دوره‌ای چنین هم‌اندیشی‌ای بین بخش خصوصی و فعالان گردشگری نبوده است و همیشه یک‌باره با انتخاب رییس و وزیر مواجه می‌شدیم، اما امروز دست‌اندرکاران صنعت اظهارنظر می کنند، این پرسش را مطرح کرد که چرا در این دوره اهمیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیش از گذشته است، و به آن پاسخ داد: اگرچه اولویت کشور، اقتصاد و معیشت مردم مطرح می‌شود، اما در همه جای دنیا ثابت شده است که گردشگری با توجه به ویژگی‌های اقتصادی که دارد می‌تواند در زمان کوتاهی به اقتصاد کمک عمده کند.
او اضافه کرد: دلیل دیگر این است که در وضع بین‌المللی موجود نیاز داریم ارتباطات‌مان را گسترش دهیم که بخشی از طریق دولت‌ها اتفاق می‌افتد و بخشی هم با دیپلماسی عمومی انجام می‌شود. گردشگری به نحو احسن می‌تواند دیپلماسی عمومی را با مردم دنیا برقرار کند و از این دریچه می‌توان این نقیصه را حل کرد.
او معتقد است: وزیر بعدی صنعت بیماری را تحویل می‌گیرد که در دو سه سال اخیر ضربات مهلکی بر پیکر آن وارد شد و بعضا هم بی‌تدبیری‌ها به آن اضافه شد. بنابراین کار برای وزیر بعدی مشکل است، ولی راه حلی وجود دارد؛ برای اینکه وزیر آینده به خوبی وظیفه و مسؤولیت خود را انجام دهد باید بر مدیران و بخش خصوصی تکیه زند. اگرچه این صنعت بیمار است، ولی صنعتگران گردشگری بااستعداد و باتجربه‌ای دارد.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: انتخاب وزیر در این دوره نباید تکرار دور باطل گذشته باشد. حتی اگر تلقی شود این وزارت به متخصص نیاز ندارد و می‌توانند مدیریت آن را به یکدیگر تعارف بزنند، باید روشن شود که در این وزارتخانه سه حوزه تخصصی وجود دارد. هر وقت توانستیم برای وزارت بهداشت مهندس بگذارید، ما هم قبول می‌کنیم برای این وزارتخانه هر کسی را بیاورید. چرا تلقی این است گردشگری یک بخش خدماتی ساده است و هر کسی می‌تواند آن را مدیریت کند، این نگاه پذیرفته نیست. بعد از ۴۰ سال با مشکلاتی که داشتیم و نگاهی که دنیا دارد، چرا باید همچنان این تفکر تغییر نکند؟
ایمانی خوشخو یادآور شد: مسؤولان دولت منتخب به این موضوع توجه کنند که با اصحاب این صنعت و استادان گفت‌وشنود داشته باشند، اگر از این فرصت استفاده نکنید شاید فرصت‌های دیگر پیش روی ما نباشد. انتظار ما این است که برای اولین بار وزیر کارکشته و متخصص انتخاب کنند.
صنایع دستی آماده خروج از وزارت میراث است
حسین بختیاری ـ مدیرعامل مجمع هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی ـ هم درخواست کرد جمع‌بندی نظرات در این نشست برای رییس‌جمهور فرستاده شود و تاکید کرد: اگر فقط صحبت شود و رییس جمهور منتخب این صدا را نشنود قطعا تصمیمی مشابه قبل گرفته می‌شود و آن تصمیم نمی‌تواند این حوزه را به سرمنزل مقصود برساند.
او گفت: وزیر آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید فردی متعهد به انواع امور مدیریتی در این بخش باشد. آقای رییس جمهور توجه داشته باشد کسی بر مسند قرار گیرد که مثل قبلی‌ها سیاسی‌کاری نکند، یعنی وزیری نباشد که خودش با تشکیل وزارتخانه مخالف بوده، اما امروز بر مسند آن نشسته است و سه سال یک قانون را معطل گذاشته، چون اصلا به اجرای آن اعتقادی ندارد.
او افزود: وزیر آینده باید از ظرفیت‌های کارشناسی معاونت‌ها استفاده کند. همین حالا کارشناس بازرگانی صنایع دستی در معاونت مالی مشغول به کار است، چون معاونت مربوطه نتوانسته از ظرفیت این کارشناس استفاده کند. این درحالی است که به شدت در بخش بازرگانی صنایع دستی با مشکل مواجهیم و کارشناس متخصص و پیگیر نداریم. بسیاری از کارشناسان حوزه صنایع دستی با همین شیوه مدیریت اکنون خانه‌نشین شده‌اند.
بختیاری یادآور شد: وزیری باید بر مسند بنشیند که معضلات را شناسایی و برطرف کند و تدبیری برای ارتقاء وضع موجود و سطح وزارتخانه در داخل و خارج از کشور داشته باشد و به قانون عمل کند. اگر رییس‌جمهور از آنچه در ۲۰ سال گذشته بر این سه حوزه گذشته است بی‌اطلاع بماند و به خاطر حیاط خلوت بودن و بی‌توجهی‌ها، دوباره معضلات تکرار شود و اگر حوزه‌های سه‌گانه با تدبیر، تعهد و تخصص و قدرت ارتباط‌گیری همراه نباشد، ما از ابتدای این دولت اعلام می‌کنیم که آماده‌ایم از این وزارتخانه خارج شویم و به وزارت قبلی (صنعت) برگردیم و حداقل با همان ساختار به مسیر خود ادامه بدهیم.
چند نگرانی و دغدغه
محسن حاجی‌سعید ـ رییس کانون سراسری انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری ـ گزارشی از شورای تشکل‌های خصوصی در ارتباط با انتخاب گزینه‌های پیشنهادی ارائه کرد و گفت: در بسیاری از فضاها نسبت به عملکرد دولت‌ها در همه ادوار بی‌انصافی می‌شود، بدون اینکه به فعالیت‌های اثربخش نگاه داشته باشیم. هرچند هر کسی بیاید امکان نقد وجود دارد. متاسفانه در سال‌های گذشته افرادی که بر این صندلی تکیه زدند بدون هیچ تجربه و پشتوانه مدیریتی و شناخت ساختار وارد وزارتخانه و سازمان وقت شدند و نتیجه این بود که چند سال طول کشید تا به درک این ساختار و کارکردها و شناخت اولویت‌ها برسند.
وی افزود: با این وجود، در سال‌های گذشته اتفاقات خوبی در حوزه گردشگری رخ داده است؛ در دو سه سال گذشته برخی گِره‌های کور باز شده است. البته هنوز به بهره‌برداری نهایی نرسیده، ولی بخشی از آن به نتیجه رسیده است. برند ملی گردشگری که همیشه در جایی گیر می‌کرد، درست یا غلط به هر حال امروز یک برند و شعار داریم یا حساب‌های اقماری که البته هنوز هم آنچه باید نشده ولی پروژه آن پیش رفته است یا سند راهبردی و برنامه جامع گردشگری، همه این‌ها اقداماتی است که انجام شده و کمک می‌کند وزیر بعدی تکلیف دیگر نهادها را بداند.
او با اشاره به انتصاب رییس قوه قضاییه و تاثیر آن در صنعت گردشگری، اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های گردشگری این بود که نگاه امنیتی از گردشگری برداشته نشود. علاوه بر این، روزشماری‌هایی که در برخی رسانه‌ها برای خروج از برجام دارند می‌تواند به چالش دیگر گردشگری تبدیل شود؛ چرا که گردشگری با تعاملات بین‌المللی گِره خورده و برجام در آمار گردشگری تعیین‌کننده است. حل مشکل مراودات مالی صنعت گردشگری نیز یکی دیگر از مطالبات است. جذب سرمایه‌گذار و بازگرداندن نیروهای متخصص که از این صنعت خارج شده‌اند، دغدغه دیگری است.
کرونا مهمترین چالش وزیر جدید
سعید امیریان ـ کارشناس و پژوهشگر گردشگری ـ نیز تاکید کرد: شخصی که سررشته این امور را به‌دست می‌گیرد باید از کنار هم قرار گرفتن این سه حوزه به ارزش‌افزوده فوق‌العاده‌ای برسد. این هنری است که وزیر آینده باید داشته باشد و تا الان هم مغفول مانده است. این موضوع در برنامه ششم توسعه نیز مورد توجه قرار گرفته است؛ بندی وجود دارد که دولت را موظف می‌کند مدیریت جامع در این سه حوزه داشته باشد و مطالعاتی هم انجام شده که امیدواریم فردی که در رأس این وزارتخانه قرار می‌گیرد از این مطالعات استفاده کند.
او در ادامه مبحث وزیر متخصص اظهار کرد: دوستانی که تاکید دارند وزیر باید متخصص باشد، این سوال مطرح است که متخصص کدام حوزه باشد، متحصص هر یک از این سه بخش می‌تواند در رأس باشد به شرط اینکه تعصب نداشته باشد و نگاه فرابخشی داشته باشد و به هارمونی سه بخش فکر کند و آن ارزش‌افزوده را خلق کند.
امیریان در پاسخ به این سوال ایسنا که در برنامه ششم توسعه تکالیف و وظایف برای وزارت میراث فرهنگی و گردشگری مشخص شده است، درحال حاضر وزارتخانه و شخص وزیر چقدر روی این برنامه حرکت می‌کند؟ گفت: در برنامه ششم موضوعات مختلفی وجود دارد، این برنامه آخرین سال خود را طی می‌کند. کسی که به این وزارتخانه می‌آید باید فکر برنامه هفتم باشد. باید به این نکته توجه کرد که اولین و بزرگترین چالش وزیر کرونا است که به هر سه حوزه آسیب زده است. از سویی، بسیاری از فعالان بخش گردشگری را از دست داده‌ایم. موزه‌ها بیش از یک سال است یا خالی‌اند یا تعطیل. صنایع دستی با رکود شدید مواجه است. وزیر باید به عبور از آسیب‌های کرونا فکر کند و فعالان را برگرداند و این سه حوزه را احیا کند.
دنبال کسانی هستیم که اصلا کارنامه ندارند
حرمت‌الله رفیعی ـ رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت جهانگردی و هوایی ایران ـ که در این نشست خود را یکی از منتقدان مدیریت گردشگری معرفی کرد، گفت: ما نشان دادیم آیا برای این صنعت در مواقع بحرانی می‌توانیم کاری انجام دهیم. در حالت طبیعی بخش خصوصی کار خود را پیش می‌برد و دولت هم پز ارائه عملکرد بخش خصوصی را می‌دهد. دولت بستری را فراهم کند که به بخش خصوصی آزار نرساند، بخش خصوصی کارش را انجام می‌دهد، چون دولت نمی‌تواند گردشگر وارد یا خارج کند. دولت فقط نباید چالش ایجاد کند.
وی گفت: در دو سال گذشته، بخش خصوصی در گردشگری با چالش‌های جدی مواجه بود، متولی ما نه تنها کمک‌حال ما نبود و هیچ‌وقت نتوانست از ما دفاع کند، بلکه پای ما را گرفت و زمین زد. من در حال تهیه گزارشی از عملکرد دولت در دو سال گذشته هستم، از بخشنامه‌های ضد و نقیض تا کارهایی که ضد منافع بخش خصوصی بوده است.
او در نقد عملکرد متولی گردشگری اظهار کرد: در فروردین ماه ۹۹ وقتی مسؤولان رده یک کشور در وزارت میراث فرهنگی جمع شدند، تاکید کردم وام و امهال نه تنها خاصیتی ندارد که ما را بدهکارتر و چرخ گردشگری را قفل می‌کند. روزی با وزیر کار جلسه‌ای داشتم و همزمان پیامی آمد که ما خودمان بهتر پیگیری می‌کردیم. درست می‌گفتند خودشان آن‌قدر خوب پیگیری می‌کردند که دیگر اجازه ورود به ستاد ملی کرونا را به آن‌ها ندادند. در این یک و نیم سال، وزارت بهداشت، وزارت خارجه، وزارت کار و وزارت اقتصاد هر کاری خواستند انجام دادند، هیچ‌کدام منافع گردشگری را تأمین نکردند. تا الان نشان داده‌اند متولی صنعت گردشگری در جایگاه خودش نبوده است.
رفیعی همچنین در نقد گزینه‌های پیشنهادی بخش خصوصی برای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، گفت: این بخش گزینه‌هایی را معرفی کرده که با چراغ موشی دنبال قبلی‌ها باید بگردیم. ما باید کسی را معرفی کنیم که کارنامه موفقی داشته باشد. ما دنبال کسانی هستیم که اصلا کارنامه ندارند. امیدوارم بخش خصوصی تجدیدنظر کند و به جمع‌بندی برسیم. از نظر من این اجماع معقول نیست و بخش خصوصی دلش به حال خودش بسوزد. بدانید که قرار است این بخش از این انتخاب منتفع شود. اینکه فردی با کارنامه بسیار ناموفق فقط دنبال این است که به این کرسی دست یابد، بخش خصوصی باید آگاه باشد و به گونه‌ای جلو برود آن فردی که سر کار می‌آید دست‌کم با این بخش همراه باشد.
پرنفوذترین شخص کشور هم وزیر شود مشکل حل نمی‌شود
سجاد شالیکار ـ تورگردان و فعال گردشگری ـ نیز در این نشست مجازی گفت: در چند دهه اخیر با گردشگری به صورت تفننی و دسته چندم برخورد شده است. بنابراین مهم نیست چه کسی وزیر می‌شود، مهم این است که جایگاه خود را بپذیریم و برای توسعه در آینده برنامه‌ریزی کنیم. اولویت اول گردشگری، فرهنگی و اولویت دوم اقتصادی است. هر دو مبحث جدی در دنیا است، اما در ایران چنین برخورد نمی‌شود.
او افزود: وزیر جدید باید گذشته گردشگری را بررسی کند، باید بدانیم چرا درجه چندم هستیم. این را که برخی معتقدند وزیر پرنفوذ باشد اصلا قبول ندارم، اگر همین حالا پرنفوذترین شخص کشور در جایگاه گردشگری قرار گیرد، آیا مشکل حل می‌شود؟ در سال‌های ۹۴ تا ۹۷ اتفاق مثبتی در حوزه جهانی داشتیم که در حوزه سیاست کلی ایران باعث شد مقداری گردشگری وضعیت بهتری پیدا کند، ولی ما ظرفیت آن را نداشتیم. نگاه ما باید به آینده با بررسی گذشته باشد. اگر همین امروز شخصِ ذی‌نفوذ بیاید و برجام هم دوباره امضا شود، چالش‌مان دوباره کمبود ظرفیت است. وزیر آینده باید این چالش‌ها را بشناسد و راه‌حل برای برون‌رفت داشته باشد.
این تورگردان ادامه داد: تشکل‌های ما باید سامان‌دهی شوند. برخی از رؤسای این تشکل‌ها ۲۰ سال است که رئیس هستند و کنار وزیر می‌نشیند و در شورای سیاست‌گذاری کنار ایشان هستند، ولی گله ایشان هم این است که وزیر حرف ما را نمی‌شوند. شما که هستید و با وزیر همراهید، شما دیگر چرا گله دارید!؟ مبنای توسعه تشکل‌ها هستند، به خودمان سوزن بزنیم، چون تشکل‌ها در مسیر توسعه نبودند و برای منافع چند شرکت تلاش کردند.
او همچنین گفت: شفافیت آماری درون‌بخشی حوزه گردشگری در تصمیم‌سازی بسیار مهم است. اینکه وزیر متخصص باشد، اما داده درست نداشته باشد، باز هم تصمیم نادرست می‌گیرد. خاطرم هست در جریان بازدید وزیر از نمایشگاه گردشگری تهران، به خاطر غرفه‌آرایی ما کنجکاو شده بود، به ایشان گفتم شما تور نیامده‌اید در نمایشگاه تخصصی خودتان قدم می‌زنید، به جای این همه لشکرکشی، با داده و آمار از غرفه‌ها بازدید کنید. وزیری که داده نداشته باشد تصمیم اشتباه می‌گیرد.
شالیکار تاکید کرد: باید در حوزه وزارت و حتی بخش خصوصی به سمت جوان‌گرایی برویم، در غیر این صورت آینده گردشگری محدود خواهد ماند.
مدیر چابک و فسادستیز می‌خواهیم
نوروز رجبی ـ سرپرست هیات‌های باستان‌شناسی و کارشناس حقوقی ـ اولین مساله وزیر را آگاهی از فرهنگ دانست و افزود: وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تا خودآگاهی تاریخی نداشته باشد و نداند در کجا ایستاده هیچ‌کاری نمی‌تواند انجام دهد. ما بساز و بفروش‌ها را وزیر کردیم! کسی که نه سعدی و حافظ را می‌شناسد و نه جایگاه مولوی را در کشورش می‌شناسد و نه نسبت خودش را با همسایگانش را می‌فهمد، نه طاق کسری و نه بلخ را می‌فهمد و نه زبان فارسی را می‌فهمد، طبیعتا کاری از پیش نمی‌تواند ببرد. اگر به این مسائل توجه نشود، فایده ندارد و همان روند همیشگی ادامه پیدا می‌کند. وزیر باید بتواند این جایگاه را با حاکمیت تعیین تکلیف کند. بافت‌های تاریخی شهرهایی مثل یزد، شیراز و ... تک به تک درحال از بین رفتن هستند، اما آب از آب تکان نمی‌خورد. انگار نه انگار دیوار باغ جهان‌نما و آثار تاریخی دیگر کج شده است، این‌ها آثار تاریخی ما است.
وی افزود: همه گروه‌هایی که در این دولت بودند در دولت آینده هم می‌خواهند باشند. عده‌ای به جای اینکه پاسخگوی رفتار و کارکرد گذشته‌شان باشند، امروز در جایگاه نقد قرار گرفته‌اند.
او یادآور شد: جنس گردشگری در کشور تاریخی و فرهنگی است، اما وقتی در نشست‌هایی که تشکل‌های گردشگری هستند این حرف را می‌زنیم گویی خنجر به این تشکل‌ها زده‌ایم، آشفته می‌شوند که چرا این حرف را می‌زنیم. ما تشکل‌های خصوصی هر سه حوزه هم هرگز ننشستیم تکلیف خودمان را مشخص کنیم.
نوروزی تاکید کرد: مدیر این وزارتخانه باید چابک و فسادستیز باشد. موریانه فساد چنان به جان وزارتخانه‌ها افتاده که ویرانگر است. ما از موضوع فساد کم ضربه نخورده‌ایم.
این باستان‌شناس ادامه داد: چندی پیش با آقای دشتی‌زاده، رئیس فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری مجلس صحبت می‌کردم، اشاره کردند درحال نگارش برنامه هفتم توسعه هستند، ولی در حوزه میراث فرهنگی نه معمار و نه مرمتگر را پیدا نمی‌کنند. برای ما شگفت‌آور بود که چطور نتوانسته‌اند این افراد را پیدا کنند. چه کسی را مامور کردند که نتوانسته این افراد را پیدا کند!؟
چاپلوسی‌های بسیار شدید
علی‌اکبر عبدالملکی ـ رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران ـ هم درباره اینکه چقدر در چینش کابینه دولت سیزدهم به نظرات بخش خصوصی توجه می‌شود؟ گفت: قطعا این دولت هم مثل گذشته انتخابی از بخش خصوصی نخواهد داشت، چون چاپلوسی‌های بسیار شدیدی وجود دارد که در مضیقه قرار می‌دهد و نمی‌توانند انتخاب ویژه و درستی داشته باشند، مگر آن‌که همه این‌ها را کنار بگذارند. به هر حال معتقدم مثل سالیان گذشته اتفاقی نخواهد افتاد. در دولت دوم آقای روحانی به پیشنهاد خودشان یک نفر را معرفی کردیم، ولی به نتیجه نرسید.
وی افزود: بسیاری معتقدند وزیر آینده باید از بدنه گردشگری باشد، ولی چنین اعتقاد ندارم. وزیر این حوزه حتی اگر ۲۵ درصد از هر سه حوزه را بداند قطعا می‌تواند موفق باشد. ۷۵ درصد دیگر به تعاملات بین بخشی، ارتباط با مردم و شخص رییس‌جمهور برمی‌گردد. از طرف دیگر یک دانش فرامرزی باید داشته باشد که بتواند گردشگران خارجی را جذب کند.
او درباره چالش وزیر جدید، گفت: ۲۵ دستگاه با گردشگری در ارتباط‌اند، وزیر مانده با کدام ارتباط بگیرد. وزیر آینده باید یک حکمرانی واحد در گردشگری ایجاد کند و تصمیمی که می‌گیرد حرف اول و آخر باشد و این ۲۵ دستگاه گوش به فرمان باشند. از طرفی، تا این تحریم‌ها برقرار باشد و تعاملات بین‌المللی نداشته باشد عملا اقتصاد را فدای سیاست می‌کنیم.
عبدالملکی در پاسخ به این سوال که در شعارهای انتخاباتی به گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی پرداخته نشد، آیا عملکرد این دوره عامل این کم‌توجهی بوده است؟ اظهار کرد: وزیر و معاونان حاضر کم زحمت نکشیده‌اند، اما با وزارتخانه شدن میراث فرهنگی عملا دست و پای این افراد بسته شد، مثل اینکه روی پیکان لوگو بنز چسبانده و انتظار داشته باشیم موتور آن مثل بنز کار کند. این سازمان که زیر نظر معاونت ریاست جمهوری بود و وزارت شد شایستگی و توانایی نداشت، چون امکانات و اعتبارات نداشت. این وزارت از نظر بودجه کمترین منابع اعتباری را دارد، درحالی که می‌توانست بیشترین ارزآوری را داشته باشد.
رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به سوال ایسنا درباره این که آیا می‌توان کم‌توجهی و اولویت ندادن دولت جدید در زمان فعالیت‌های انتخاباتی و حتی اکنون را به نداشتن کارنامه و ثبت نشدن اعداد و ارقام از میزان ارزآوری و اشتغال‌زایی واقعی نسبت داد؟ گفت: تا به حال اینطور بوده که هر کسی در سازمان میراث فرهنگی منصوب شده از مجلس برای وزاتخانه‌های دیگر رأی نیاورده بود و این سازمان عملا حیاط خلوت مدیران شده بود. بعد از اینکه وزارتخانه شد فرصتی برای به چالش کشیدن وزیر نبود که این آمار و ارقام را بخواهند، به ویژه اینکه از قبل اعدادی ثبت نشده است. تا کنون به این موضوع توجه نکرده‌ایم آماری که می‌دهند بر چه اساس است.
گردشگری را وارد سیاست نکنید
ابراهیم پورفرج ـ رئیس جامعه تورگردانان ایران ـ در ادامه این نشست مجازی در پاسخ به این سوال که با توجه تعیین ترکیب سران قوا برای چند سال پیش رو و اثربخشی تصمیم هر یک از آن‌ها که می‌تواند آینده و سرنوشت گردشگری، میراث فرهنگی و حتی صنایع دستی را با وضع موجود رقم بزند، وزیر آینده با این شرایط برای گردشگری ورودی با چه چالشی روبه‌رو خواهد بود؟ گفت: این وزارتخانه سه بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارد. یک میلیون بنا داریم که باید از آن‌ها محافظت شود. باید به تولید صنایع دستی بها داده شود، اما باید توجه کرد گردشگری اگر راه بیافتد حیات میراث فرهنگی تضمین می‌شود و فروش صنایع دستی رونق پیدا می‌کند. اولویت اول وزیر، توسعه و رونق گردشگری باشد تا دو بخش دیگر بهره‌مند شوند. حتی به خاطر اشتغال گردشگری هم که شده باید به آن بها دهند، اما چون درکی از این صنعت وجود ندارد، مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد. ما فقط می‌توانیم حرفمان را بزنیم نمی‌توانیم که دولت را مجبور کنیم به گردشگری توجه کند.
این تورگردان بیان کرد: لطفا گردشگری را وارد سیاست نکنید، چون کار فرهنگی است. ما فرهنگ را به اقتصاد تبدیل کردیم. اگر وارد سیاست شود، ابزاری برای سیاستمندان می‌شود. اگر صلح جهانی اتفاق نیافتد گردشگری را باید فراموش کرد.
ادامه این نشست با بررسی چالش‌ها و اولویت‌های وزیر جدید میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در روزهای آینده منتشر می‌شود.
