دیسک کمر چه علت و علائمی دارد/ تشخیص و درمان بیرون‌زدگی دیسک
فتق دیسک کمر امروزه به یک مشکل شایع تبدیل شده است. یکی از شایع‌ترین انواع این عارضه، فتق دیسک L5/S1 بوده که در اکثر افراد به دنبال بلند کردن اجسام سنگین بروز پیدا می‌کند. در صورتی که فکر می‌کنید این عارضه در ستون فقرات شما نیز وجود دارد باید علائم و درمان‌های موجود برای این عارضه را بدانید.
علل و عوامل خطر فتق دیسک کمر
فتق دیسک کمر عارضه‌ای است که به دنبال آسیب به دیسک اتفاق می افتد. به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که آنولوس یا حلقه‌ی دور دیسک که محتویات ژله‌ای درون آن را در بر می‌گیرد، در اثر آسیب‌های فیزیکی شکسته شده و باعث خارج شدن محتویات و یا کشیدگی دیسک کمر می‌شود. در صورت بروز این مشکل اندازه‌ی دیسک افزایش یافته و باعث فشار بر روی ریشه‌های عصبی و درنهایت درد می‌شود.
علل بروز فتق دیسک کمر بسیار ساده هستند. شایع‌ترین دلیل بروز این عارضه بلند کردن اجسام سنگین است. به همین دلیل پزشک در طی معاینه در مورد شغل شما و بلند کردن اجسام سنگین سوالاتی را خواهد پرسید. در صورتی که شغل شما نیازمند بلند کردن اجسام سنگین بوده و یا در صورتی که با وزنه ورزش می‌کنید، مهم است که از سلامت ستون فقرات خود مطمئن شوید تا به این عارضه مبتلا نشوید.
یکی دیگر از دلایل شایع فتق دیسک کمر، افزایش سن و فرسایش بدن است. به عبارت ساده با افزایش سن انعطاف پذیری دیسک‌های بین مهره‌ای کاهش یافته و آسیب پذیری آن‌ها بیشتر می‌شود. این مشکل مخصوصاً در آنولوس وجود داشته و احتمال پاره شدن آن و بیرون ریختن محتویات دیسک با افزایش سن بیشتر می‌شود.
علت مستقیم بروز فتق دیسک L5/S1 فشار وارد شده از مهره‌های دو طرف بر روی این دیسک است. این دیسک تحت فشار عادی دچار مشکل نخواهد شد ولی وارد شدن فشار زیاد بر روی آن باعث آسیب و فتق دیسک خواهد شد.
ازجمله دلایل شایع برای فتق دیسک کمر می‌توان به عدم تحرک و آسیب به کمر اشاره کرد. عدم تحرک باعث تضعیف عضلات بدن و به خصوص عضلات کمر خواهد شد. درنتیجه این عضلات نمی‌توانند به خوبی ستون فقرات را حمایت کنند و مشکلات متعددی ازجمله فتق و بیرون زدگی دیسک ایجاد خواهند شد. به منظور جلوگیری از این مشکل باید به طور منظم پیاده روی و ورزش کنید. در صورتی که فکر می‌کنید ستون فقرات شما در خطر آسیب قرار دارد، بر روی تمریناتی که برای تقویت عضلات کمر طراحی شده‌اند تمرکز کنید.
آسیب به کمر یکی دیگر از مشکلاتی است که نیاز به توجه خواهد داشت. این مشکل در بین افرادی که در شغل خود اجسام سنگین بلند کرده و یا کمر خود را بیش از حد می‌چرخانند شایع است. فراموش نکنید که در این صورت، بهترین راه پیشگیری از آسیب ورزش منظم خواهد بود.
علائم فتق دیسک کمر چیست؟
شایع‌ترین علامت فتق دیسک کمر، درد منتشر شونده به باسن، پاها و کف پا خواهد بود. فتق دیسک همچنین می‌تواند باعث بی حسی و درد شود که با حرکات ناگهانی (مثل سرفه یا عطسه) این مشکل تشدید خواهد شد. ازجمله علائم دیگر دیسک کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اختلالات ادراری
ضعف عضلانی
اسپاسم عضلات کمر
درد در یک طرف بدن
خستگی مداوم
بدتر شدن کمردرد هنگام خواب
دیسک کمر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک یا فیزیوتراپیست با کمک ترکیبی از معاینات فیزیکی، معاینات عصبی، شرح حال، سوابق پزشکی و تصویربرداری عارضه‌ی شما را تشخیص خواهند داد. اسکن MRI رایج‌ترین روش برای تشخیص دیسک کمر خواهد بود ولی این روش باید همراه با معاینه‌ی فیزیکی و معاینات عصبی مثل نوار عصب و عضله انجام شود. MRI می‌تواند فتق دیسک کمر را نشان دهد ولی ممکن است درد شما در اثر عوامل مختلفی ایجاد شده باشد. تست‌هایی مثل گرافی ساده، سی تی اسکن یا میلوگرام می‌توانند برای رد کردن احتمال عارضه‌های مختلف ازجمله عفونت، تومور و شکستگی استخوان مورد استفاده قرار بگیرند. در بسیاری از موارد انجام تست‌های تشخیصی لازم نبوده و پزشک پس از معاینه‌ی کامل می‌تواند عارضه را تشخیص داده و برای درمان مناسب آن اقدام کند.
درمان فتق دیسک کمر
دیسک کمر عارضه‌ای قابل درمان است. امروزه نیز برای درمان این عارضه از روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود. متخصص درمان دیسک کمر در اصفهان برای درمان این عارضه از روش‌های کم تهاجمی شروع کرده و در صورت نیاز به طرف روش‌های پیچیده‌تر می‌رود. در زیر به برخی از روش‌های درمانی مورد استفاده برای دیسک کمر اشاره خواهیم کرد:
استراحت مطلق
استراحت مطلق رایج‌ترین روش درمانی دیسک کمر بوده که تقریباً همه‌ی پزشکان به عنوان اولین خط درمان از آن استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که بهبودی در اثر استراحت کردن به زمان نیاز خواهد داشت. ممکن است برای شروع تأثیرگذاری این روش به چند روز تا چند هفته زمان احتیاج داشته باشید. به منظور بهبودی کامل عارضه نیز ممکن است تا 3 ماه زمان لازم باشد. استراحت کردن می‌تواند درد، بی حسی و علائم دیگر عارضه را در ظرف 24 تا 48 ساعت تسکین دهد. در صورتی که بهبودی حاصل نشد می‌توانید به سراغ مراحل بعدی درمان بروید.
درمان با کمپرس گرم و سرد
استفاده از کمپرس گرم و سرد (نه به صورت همزمان) یکی از روش‌های توصیه شده برای درمان دیسک کمر است. توجه داشته باشید که این روش باید در عرض 2 روز پس از آغاز درد شروع شود تا بتواند تأثیر لازم را داشته باشد. پس از این دوره تأثیر این روش کم شده و یا از بین می‌رود. در این روش ابتدا کمپرس سرد بر روی منطقه‌ی آسیب دیده قرار داده می‌شود. این کار گرفتگی‌های عضلانی را کاهش داده و درد را کمتر می‌کند. در صورتی که کمپرس سرد تأثیر نداشت می‌توانید از کمپرس گرم استفاده کرده و یا دوش آب گرم طولانی بگیرید. به طور کلی هر دوی این روش‌ها التهاب را کمتر کرده و باعث تسکین درد می‌شوند.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی از تمرینات مخصوصی که برای فتق دیسک کمر طراحی شده‌اند استفاده می‌شود. این تمرینات بیشتر جنبه‌ی پیشگیری داشته و کاربرد درمانی آن‌ها کمتر است. البته برخی از آن‌ها باید قبل از بروز عارضه انجام داده شوند در حالی که برخی دیگر از این تمرینات برای دوره‌ی پس از آسیب و با هدف کاهش خطر بروز مجدد عارضه طراحی شده‌اند.
ماساژ
ماساژ می‌تواند به طور کلی برای درمان دیسک کمر مؤثر باشد به خصوص انواعی از ماساژ که برای کمردرد و درد سیاتیک طراحی شده‌اند. ماساژ با کمک به شل کردن عضلات، تقویت گردش خون و تحریک بدن برای ترشح اندورفین‌ها که مسکن‌های طبیعی بدن هستند می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. اثر این روش می‌تواند مشابه با مصرف دارو باشد. می‌توان از ماساژ برای درمان همه‌ی انواع کمردردها و دیگر بیماری‌های این ناحیه استفاده کرد.
تزریقات
تزریق اپیدورال استروئیدها به داخل ستون فقرات زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که داروهای قبلی تأثیر لازم را نداشته باشند. همانطور که می دانید این داروها به داخل فضای اپیدورال اطراف نخاع تزریق شده و حساسیت اعصاب را کاهش می‌دهند. بدین ترتیب سیگنال‌های درد کمتری به طرف مغز بیمار مخابره شده و درد احساس شده کاهش پیدا می‌کند. یکی دیگر از اهداف انجام این تزریقات کاهش التهاب است. تزریق اپیدورال استروئیدها معمولاً برای درمان فتق یا بیرون زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش برای تسکین درد ناشی از مشکلات فشاری مؤثر نخواهد بود.
روش‌های جراحی تهاجمی
زمانی که هیچ یک از روش‌های بالا مؤثر نبوده و درد بیمار همچنان وجود داشته باشد پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. جراحی‌های مختلفی برای درمان دیسک کمر مورد استفاده قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که جراحی تنها زمانی در نظر گرفته می‌شود که بیمار حداقل به مدت 6 هفته درد داشته و هیچ روش درمانی برای او مؤثر نبوده باشد. به طور خلاصه می‌توان گفت که عمل جراحی در موارد زیر توصیه می‌شود:
بیمار درد زیادی را متحمل شده و انجام کارهای روزانه برای او دشوار شده باشد.
کنترل مثانه و روده‌ها دچار مشکل شده باشد.
ضعف و بی حسی در اندام تحتانی در حال پیشرفت و افزایش باشد.
دارو درمانی تاثیری نداشته باشد.
نمی‌توان به طور دقیق گفت که کدام عمل جراحی برای شما مناسب خواهد بود. در زیر به انواع عمل‌های جراحی مورد استفاده اشاره می‌کنیم و شما می‌توانید اطلاعات کلی در مورد هر روش جراحی را بخوانید. ممکن است پزشک برای درمان فتق دیسک کمر، انجام یک یا چند عمل جراحی را به شما توصیه کند.
