مشکل آب و کشاورزی پا برجا است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس‌مجمع تشخیص مصلحت‌نظام روز یکشنبه در خوزستان از نحوه مدیریت در استفاده از منابع طبیعی و آب انتقاد کرد. 

وی با اشاره به اهمیت و جایگاه استان خوزستان در کشور گفت: «هیچ استانی به اندازه خوزستان آب و زمین حاصلخیز ندارد. در گذشته این آب‌ها هدر می‌رفت، مهار آب‌ها از مهمترین کارهایی بود که در خوزستان پیگیری شد. با ساخت سدها در خوزستان امروز ظرفیتی معادل 20 میلیارد متر مکعب برای ذخیره آب در خوزستان ایجاد شده است. معنای نخست این موضوع این است که نباید در خوزستان مردم شاهد خشکسالی باشند و حتی یک هکتار از زمین‌های زراعی استان به صورت دیم کاشت شود. متاسفانه در مدیریت اشکالی وجود دارد وگرنه نباید امروز خشکسالی در خوزستان داشته باشیم».


در همین ارتباط عبدالغفار شجاع، از کارشناسان مسائل آب و کشاورزی ایران می‌گوید: «ایران با میزان بارش 250 میلی‌متر در سال که معادل یک سوم بارش در اروپا است همواره مشکل کم‌آبی داشته است».

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس پنجم با اشاره به پراکندگی بارش در مناطق مختلف کشور ادامه داد: «میزان قابل توجهی از بارش در شمال و شمال‌غربی کشور صورت می‌گیرد به این ترتیب که در برخی سال‌های پرباران این میزان از دو هزار میلی‌متر در سال به خصوص در استان گیلان و مازندران عبور می‌کند».

شجاع با اشاره به موقعیت جغرافیایی مناسب استان خوزستان تصریح کرد: «خوشبختانه در استان خوزستان به دلیل سرازیر شدن آب‌های سلسله جبال زاگرس وضعیت مناسبی از نظر منابع آب وجود دارد».

وی افزود: «در این استان نزدیک به 30 میلیارد متر مکعب آب وارد می‌شود که دولت‌های گذشته بر اساس برنامه دوم و سوم توسعه توانستند با ایجاد سدها بر روی رودخانه‌های کرخه، کارون و جراحی بخشی از این منابع را مهار و برای بهره‌برداری آماده کنند». 

عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه، با بیان اینکه 15 تا 20 میلیارد متر مکعب آب در پشت سدهای خوزستان ذخیره می‌شود گفت: «با این وجود متاسفانه همچنان از منابع پرارزش آب به صورت سنتی استفاده می‌شود».

وی ادامه داد: «در این استان 600 هزار هکتار زمین قابل کشت وجود دارد که هنور به دلیل مشکلات آبرسانی زیر کشت نرفته است».

این کارشناس کشاورزی تاکید کرد: «از سوی دیگر در حدود 15 میلیارد متر مکعب آب شیرین سلسله جبال زاگرس پس از عبور از زمین‌های این استان یا بدون استفاده به آب‌های شور خلیج‌فارس ریخته و یا با فاضلاب کارخانجات صنعتی آلوده وغیرقابل استفاده می‌شود». 

نماینده مردم انزلی در مجلس پنجم تصریح کرد: «اگر مدیران کشور به روش‌های جدید آبرسانی و آبیاری همچون آبیاری تحت فشار مزارع توجه داشته باشند و در جهت تغییر روش‌های سنتی برنامه‌ریزی کنند بعد از مدتی اراضی خوزستان سیراب خواهند شد».

وی همچنین با بیان اینکه در غرب کشور نیز سالانه 7 تا 8 میلیارد متر مکعب آب به عراق، و از طریق رود ارس و سرخس به ترکمنستان می‌رود گفت: «در گیلان و مازندران نیز که از پرآب‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود هنوز سدهای مطمئنی برای ذخیره‌سازی آب ساخته نشده و کشاورزان در شرایط خاص خشکسالی با کمبود آب برای کشت‌زارها و شالیزارها که وابستگی شدیدی به آب دارند روبرو می‌شوند». 

عضو عالی‌رتبه سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی ایران گفت: «در استان‌های شمالی حدود 9 میلیارد متر مکعب آب در رودهای مختلف وجود دارد که مهار آن به هیچ‌وجه به این اندازه نیست».

شجاع ادامه داد: «در این استانها تنها در حدود یک میلیارد متر مکعب از آب‌های پرارزش مهار و مابقی آلوده و با به دریای خزر ریخته می‌شود».

این کارشناس همچنین به عملکرد دولت نهم در بخش کشاورزی و مهار آب اشاره کرد گفت: «دولت در سال‌های اخیر درآمد بسیار قابل توجهی از منابع زیرزمینی فسیلی به دست آورده است. اگر بخشی از این درآمدها در بخش کشاورزی سرمایه‌گذاری می‌شد امکان دست‌یابی به خودکفایی در بسیاری از محصولات کشاورزی و حتی صادرات آن وجود داشت».

به اعتقاد وی در دهه اخیر کاری که باید در خصوص ساماندهی بعد از سدسازی انجام می‌شد، قابل توجه نبوده و از همین رو استفاده از منابع آب همچنان به طور سنتی ادامه دارد.

مدیر مسئول نشریه دنیای سبز تاکید کرد: «دولت هرچه بیشتر از منابع فسیلی و نفت استفاده کند زودتر این منابع به صفر نزدیک می‌شوند در حالی که اگر از درآمدهای حاصل شده در بخش کشاورزی سرمایه‌گذاری شود روزبه‌روز به تولیدات کشور افزوده خواهد شد».

شجاع افزود: «متاسفانه اهداف موردنظر در سند چشم‌انداز و برنامه چهارم توسعه در 3 دهه اخیر با وجود افزایش درآمدهای نفتی دولت محقق نشده است». 

او معتقد است، با افزایش درآمدهای نفتی دولت باید یک پنجم از اهداف بخش کشاورزی در سند چشم‌انداز را محقق می‌کرد.

وی در خصوص اینکه دولت اعلام می‌کند که در برخی از محصولات کشاورزی به خودکفایی رسیده است گفت: «این موضوع در مورد گندم مطرح می‌شود. با اینکه میزان تولید در محصول گندم بالا رفته اما ما هنوز واردکننده هستیم از طرف دیگر دولت تمام انواع گندم را برای خوراک انسان از کشاورزان خریداری و آن را به سیلوها می‌فرستد در صورتی که بخشی از این گندم‌ها مناسب آرد نان نیست و باید مورد استفاده دام قرار گیرد. این خود یکی از دلایل کیفیت نامناسب نان است».

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس پنجم تصریح کرد: «افزایش تولید گندم به قیمت کاهش تولید در محصولاتی نظیر پنبه و حبوبات انجام شده که کار درستی به نظر نمی‌رسد. در واقع اکثر کشاورزان به دلیل خرید محصول گندم از سوی دولت کشت محصولات دیگر را رها کرده به سوی کاشت گندم روی آورده‌اند».

وی در مورد مسئله خشکسالی گفت: «دولت در این مدت در امور سدسازی با آهنگ کمتری نسبت به گذشته فعالیت داشته است چرا که با توجه به افزایش درآمدهای کشور آهنگ این فعالیت‌ها باید افزایش می‌یافت تا امروز مشکل خشکسالی آثار کمتری برای کشور داشته باشد».

شجاع ادامه داد: «از آنجا که تولیدات نفتی کشور در سال‌های آینده کاهش می‌یابد بهترین فرصت برای تقویت زیرساخت‌ها کشاورزی و ساماندهی آبرسانی همین سال‌ها است».

این کارشناس کشاورزی تصریح کرد: «کشاورزان همواره دو مشکل جدی داشتند نخست مسئله کمبود آب و دوم مشکل زیربنایی و آماده‌سازی اراضی برای کشت متاسفانه در این سال‌ها این دو مشکل همچنان پابرجاست در حالی که انتظار می‌رود که دولت به طور جدی وارد این حوزه شده و به مسائل کشاورزان رسیدگی کند».