سوریه و اسرائیل در راه صلح؟

آفتاب- سرویس بین‌الملل: مقامهای اسرائیل و سوریه تایید کرده‌اند که گفتگوهای غیر مستقیمی را برای رسیدن به یک موافقتنامه صلح با میانجیگری ترکیه آغاز کرده‌اند. تلاشهای قبلی برای رسیدن به یک معاهده صلح میان دو کشور هشت سال پیش به دلیل اختلاف نظر بر سر بلندی های جولان ناکام مانده بود.

مدتی پیش سوریه اعلام کرده بود که اسرائیل از ترکیه خواسته است تا برای رسیدن به صلح میان دو کشور میانجی‌گری کند ولی این اولین بار است که دفتر ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل این موضوع را تایید می کند.

دفتر اولمرت اعلام کرده که مذاکرات غیر مستقیم میان دو کشور تحت نظارت ترکیه ادامه دارد.ترکیه نیز تایید کرده که چنین مذاکراتی در حال انجام است. ایهود اولمرت، نخست وزیر اسرائیل، تصریح کرده‌است رسیدن به صلح مستلزم دادن امتیازهای دشوار از جانب تل‌آویو است.

اسرائیل و سوریه بعد از جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 که منجر به اشغال بلندیهای جولان توسط اسرائیل شد، به عنوان دو کشور در حال جنگ به حساب می‌آیند.

دفتر نخست وزیر اسرائیل اضافه کرد که دو کشور قصد دارند تا آشکارا و صریح مواضع خود را بیان کنند و برای رسیدن به یک صلح پایدار مذاکره کنند. 

علی باباجان وزیر امور خارجه ترکیه نیز امروز پنج شنبه اعلام کرد: «گفتگوهای صلح غیر مستقیم بین اسرائیل و سوریه تحت نظارت ترکیه دو طرف را راضی کرده‌است و گفتگوها به صورت دوره‌ای ادامه خواهد یافت».

وزیر امور خارجه ترکیه در جمع خبرنگاران گفت دو طرف از اینکه گفتگوهای دو طرف به پیدا شدن زمینه تفاهم مشترک منجر شد راضی هستند.

به گفته وی این گفتگوها روزهای دوشنبه و ‌سه شنبه گذشته و دیروز در استانبول برگزار شد.

مقامات دولت سوریه پیش از این گفته بودند که این کشور آماده است تا میانجی گری ترکیه برای آغاز مجدد مذاکرات صلح میان اسرائیل و سوریه را بپذیرد، به شرط اینکه اسرائیل نیز برای انجام گفتگوها از خود اراده نشان دهد.

یک ماه پیش بشار اسد رییس جمهور سوریه بعد از نشستی با رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه در دمشق پایتخت سوریه گفت که این کشور آماده است تا با ترکیه برای استقرار صلح و ثبات در منطقه همکاری کند.

در همین زمان بشار اسد رییس جمهور سوریه اعلام کرده بود که ترکیه پیشنهادی را از سوی اسرائیل مطرح کرده که بر اساس آن اسرائیل در عوض امضای یک پیمان صلح با سوریه، از بلندیهای جولان خارج می شود. 

در همین راستا روزنامه آکشام چاپ ترکیه در شماره دوم خرداد خود در گزارشی درباره مذاکرات سوریه و رژیم صهیونیستی با میانجی‌گری ترکیه نوشت: «مذاکرات محرمانه میان هیئتهای سوریه و اسرائیل با میانجیگری ترکیه از روز دوشنبه در استانبول آغاز شده است».
 
دولت‌های اسرائیل و سوریه به طور همزمان گوی که از قبل بر سر اعلام نیز توافق کرده باشند به طور همزمان انجام مذاکرات در ترکیه را تایید کردند. 

«احمد داوود اوغلو» مشاور نخست وزیر ترکیه در امور خارجه و «فریدون سینیرلی اوغلو» دستیار قائم مقام وزیر امور خارجه ترکیه به نمایندگی از سوی ترکیه در این مذاکرات شرکت کردند. 

«یورام توربوویتز» و «شالوم تورژمان» مشاوران ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل به نمایندگی از سوی اسرائیل در این مذاکرات حضور یافته و ریاست هیئت سوریه را در مذاکرات استانبول را «ریاض داوودی» مشاور وزیر امور خارجه سوریه بر عهده دارد. 

گفته می‌شود بیانیه‌های هم‌زمان وزارتخانه‌های امور خارجه سوریه و اسرائیل درباره این مذاکرات به درخواست ترکیه منتشر شده‌است. 

ترکیه پیش از آغاز این مذاکرات میانجی‌گری میان دو طرف را مشروط به این موضوع کرد که ترکیه «تنها» میانجی مذاکرات دو طرف باشد و در صورت مداخله طرف‌های دیگر ترکیه به میانجیگری پایان خواهد داد. 

هیأتهای سوریه و اسرائیل پس از مذاکرات دیروز به کشورهای خود بازگشته‌اند. 

کارشناسان اظهار می‌دارند تحولات فلسطین و موضوع انتخاب رییس جمهور جدید لبنان می‌تواند تاثیرات مثبتی بر ادامه این مذاکرات داشته باشد و هیأتهای سوریه و اسرائیل بار دیگر در استانبول مذاکره خواهند‌کرد. 

آکشام در ادامه گزارش خود می افزاید: «در مذاکرات استانبول موضوع خروج اسرائیل از بلندی‌های جولان، روابط سوریه با حماس، ‌حزب الله لبنان و ایران بررسی شده و سوریه در این مذاکرات خواستار پیوستن آمریکا به مذاکرات شده است». 

منابع نخست وزیری ترکیه در این زمینه اعلام کرداند: «زمینه این مذاکرات با تلاشهای رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه، تماسهای پی در پی تلفنی وی با سران سوریه و اسرائیل و با تلاشهای نمایندگان ویژه نخست وزیر ترکیه فراهم شده است». 

آکشام نوشت: «بان کی مون دبیر کل سازمان ملل نیز به علت تلاشهای اردوغان نخست وزیر ترکیه برای مذاکره اسرائیل وسوریه از وی قدردانی کرد». 

دیوید ولش از مقامات بلند پایه وزارت امور خارجه آمریکا با تمجید از میانجی‌گری ترکیه برای مذاکره سوریه و اسرائیل گفت: «واشنگتن در جریان این مذاکرات قرار گرفته است».
ولش گفت: «تصور می کنم ترکیه نقش بسیار خوب و سازنده ای بر عهده گرفته است». 

تأیید خبر گفتگوهای اسرائیل و سوریه پس از سالها بن بست در مذاکرات دو طرف درخصوص برخی مسائل از قبیل بلندی‌های جولان حاصل شده‌است. اسرائیل در سال هزار و نهصد و شصت و هفت بلندی‌های جولان را تصرف کرد. سوریه خواستار بازپس‌گیری این منطقه است. 

جِرمی بوئین سردبیر بخش خاورمیانه بی بی سی در گزارشی به این  موضوع پرداخت. 
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این گزارش گفت: «از زمان تسخیر بلندی‌های جولان از سوی اسرائیل در سال هزار و نهصد و شصت و هفت، بسیاری از اسرائیلی‌ها بر این اعتقاد بوده‌اند که این بخش از سوریه برای تامین امنیت اسرائیل اهمیت کلیدی دارد. اسرائیل با استفاده از گیرنده‌های خود که در ارتفاعات بلندی‌های جولان نصب شده‌است برنامه‌های سوریه و لبنان را رصد می‌کند. بازگرداندن بلندی‌های جولان به سوریه‌، بهایی است که اسرائیل در قبال صلح با سوریه پرداخت خواهد‌کرد.

روز گذشته ایهود اولمرت گفتگو با سوریه را با میانجیگری ترکیه تایید کرد و گفت این گفتگوها از یک سال پیش اغاز شده است. ایهود اولمرت تصریح کرد این گفتگوها اسان نیست و به طول خواهد کشید و مستلزم دادن امتیازهای دشوار است».

تحلیلگر BBC در ادامه افزود: «برخی از اسرائیلی‌ها می‌گویند این اقدام ایهود اولمرت با هدف منحرف کردن افکار عمومی از توجه به موضوع تحقیقات پلیس از وی بخاطر اتهامات فساد مالی مطرح شده است.

حتی اگر اینچنین باشد صلح اسرائیل و سوریه، چهره راهبردی جدیدی برای منطقه خاورمیانه رقم خواهد زد». 

وی در ادامه تصریح کرد: «اسرائیل خواستار آن است که در قبال بازگرداندن بلندیهای جولان به سوریه ، امتیاز بزرگی از دمشق بگیرد. خواسته اسرائیل آن است که سوریه از حمایت از شماری از سرسخت ترین دشمنان اسرائیل دست بردارد.

گروه فلسطینی حماس و حزب الله لبنان از جمله این گروههای مدنظر اسرائیل هستند. واقعیت منطقه آن است که درگیری‌های فرقه‌ای اخیر در لبنان سبب تقویت حزب‌الله شده‌است.