معضل بزرگ برای برگزاری نمایشگاه کتاب امسال
محمدحسین غفاری، مدیر نشر حکمت درخصوص حضور این نشر در سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و همچنین انتظارات خود از این رویداد، در حالی که بخش حضوری آن پس از دوسال مجددا برگزار می‌شود، اظهار کرد: نقطه قوتی که نمایشگاه کتاب امسال دارد، این است که کتاب‌ها به صورت مجازی هم ارائه می‌شود. این امکان باعث می‌شود آن دسته از دوست‌داران کتاب که به هر علتی نمی‌توانند در این نمایشگاه به صورت حضوری شرکت کنند، بتوانند نیازهای‌شان را برطرف کنند.
او در عین حال گفت: از طرفی، به هر حال هنوز بیماری کرونا و عوارض آن به‌طور کامل برطرف نشده است و به همین دلیل، پیش‌بینی روشنی نداریم که مردم به دلیل اهمیت سلامت چگونه در این رویداد حضور پیدا خواهند کرد.
غفاری همچنین با انتقاد از تصمیم گرفته‌شده درخصوص نحوه استفاده از بن کتاب در نمایشگاه کتاب امسال بیان کرد: یک‌سری سیاست‌ها هم وجود دارد که به‌نظر می‌رسد هنوز به طور مطلوب کارشناسی نشده، اما از سوی دست‌اندرکاران عنوان می‌شود؛ ازجمله این‌که افراد نمی‌توانند به صورت حضوری از بن‌های تخفیف خود استفاده کنند. این رویه مشکلی در نمایشگاه ایجاد می‌کند، یک عده می‌آیند، کتاب مطلوب‌شان را پیدا می‌کنند، اما نمی‌توانند از بن خود استفاده کنند. برای همین، به‌نظرم، به‌طور جامع به این طرح نگاه نشده است. این‌که بخواهیم به دلیل جا افتادن فروش مجازی بن‌ها را فقط مجازی ارائه کنیم، حرف موردپسندی نیست. این گپی‌ست که در نمایشگاه امسال وجود دارد و یک‌سری ناهماهنگی‌ها را پیش می‌آورد.
این ناشر در ادامه اظهار کرد: معضلی که به‌شدت در نمایشگاه کتاب امسال خواهیم دید، قیمت کتاب‌ها است که به‌شدت افزایش پیدا کرده است. کتاب‌هایی که در سال ۱۴۰۱ چاپ می‌شوند، با توجه به تعرفه کاغذ، چاپ و... قطعا به‌طور قابل توجهی گران می‌شوند و قطعا این نگرانی وجود دارد مخاطبان کتاب که اغلب هم افرادی هستند که به‌لحاظ معیشت دچار مشکل هستند، در این شرایط نامطلوب اقتصادی چه رویه‌ای در پیش می‌گیرند. قطعا باید یک‌سری سیاست‌های حمایتی وجود داشته باشد برای این‌که افرادی که به‌واقع به این کتاب‌ها نیاز دارند، بتوانند آن‌ها را ارزان‌تر تهیه کنند. این مهم‌ترین چالشی‌ست که به‌عنوان ناشر پیش روی ماست. سخت است که می‌بینیم استاد و دانشجو می‌آیند و متاسفانه شرایط‌شان مهیا نیست تا کتاب تهیه کنند و متاسفانه دست ما هم بسته است. با هزینه‌های فعلی، کم‌ترین قیمتی که می‌توان کتاب‌ها را با آن‌ها عرضه کرد، همان است که عرضه می‌شود، اما این‌قدر قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و درآمد مردم پایین است که این مسئله باعث رنجش و ناراحتی می‌شود. بنابراین، مسئله قیمت، یکی از مهم‌ترین چالش‌های نمایشگاه پیش رو است.
محمدحسین غفاری سپس درباره این‌که با توجه به برگزاری نمایشگاه مجازی، چه انگیزه‌ای وجود دارد تا ناشران دردسر‌های نمایشگاه حضوری را بپذیرند، گفت: البته من تجربه عینی‌ای در این زمینه ندارم؛ برای این‌که امسال، اولین سالی است که این دو نمایشگاه به‌صورت همزمان برگزار می‌شوند، ولی بر حسب مشاهده گزارش‌های خرید در رویداد‌های مجازی دو سال گذشته و همچنین تجربه رویداد‌های حضوری، نوع مخاطب این نمایشگاه‌ها با هم متفاوت است.
او افزود: البته قطعا با هم هم‌پوشانی دارند، ولی به‌لحاظ ماهیت، متفاوت هستند. فارغ از این‌که فکر می‌کنم کتاب‌خوان‌ها به طور جدی در بخش حضوری نمایشگاه حضور دارند، علی‌رغم این‌که پلتفرم نمایشگاه بهتر شده، اما هنوز نواقص خاص خودش را دارد؛ مردم نمی‌توانند به‌راحتی کتاب‌های مورد نظرشان را پیدا کنند، در حالی که در بخش حضوری می‌توانند کتاب‌ها را ورق بزنند. بنابراین، برای افراد حرفه‌ای حوزه کتاب، قطعا مواجهه حضوری فرق می‌کند. همچنین شور و حال‌وهوای نمایشگاه و دیدار‌هایی که در خلال آن تازه می‌شود هم می‌تواند اهمیت داشته باشد.
غفاری در پایان با اشاره به یک چالش همیشگی بیان کرد: یک بحث کلی وجود دارد، این‌که با برگزاری نمایشگاه کتاب، کتابفروشی‌ها آسیب می‌بینند و بهتر است نمایشگاه به‌صورت حرفه‌ای به سمت نمایش کتاب برود. به‌نظر می‌رسد این حرف پخته نیست و عرضه و تقاضا باید با هم هم‌خوانی داشته باشند. این تناسب در کتابفروشی‌های ما وجود ندارد. حجم تقاضا به قدری زیاد است که کتابفروشی‌ها عملا نمی‌توانند جواب‌گوی عرضه و نمایش همه آن‌ها باشند و به‌ناچار، ناشران باید کتاب‌های‌شان را در برهه‌هایی مستقیما به مخاطبان‌شان عرضه کنند. اگر به زمانی برسیم که کتابفروشی‌های بزرگی در تمام شهر‌ها وجود داشته باشد و کتاب‌هایی را در حوزه‌های مختلف ارائه کند، آن وقت می‌توان چنین اظهارنظری درباره نمایشگاه کتاب داشت. اما در حال حاضر، نمایشگاه بستری‌ست برای این‌که مخاطبان اختصاصی هر حوزه بتوانند به کتاب‌های مد نظرشان دست پیدا کنند.
