کارشناسان و دولتمردان ساکت نشسته اند
چهارصد و پنجاه میلیارد تومان یارانه ای که ماهانه تلف شد
آفتاب: شاید نوشتن در خصوص یارانه های نقدی به موضوعی تکراری و خسته کننده تبدیل شده است، انتقاد از این رویه و اشاره به تبعات منفی آن به حدی از سوی کارشناسان و تحلیلگران طی این مدت زیاد بوده است، که دیگر تقریباً هر ایرانی می‌تواند ساعت‌ها در خصوص اثرات منفی تزریق نقدی یارانه به اقتصاد کشور، سخنرانی کند. اما این موضوع آنقدر جنبه های مختلف و متعددی را شامل می‌شود که نگاه به آن‌ها شاید هیچ گاه تکراری نباشد. مخصوصاً در آستانه انتخابات ریاست جمهور. 

هدفمندی یارانه‌ها، هر معنایی که در پی داشت، اما معنای هدفمندی را در اجرا نداشت. حذف سوبسید یا یارانه از روی حامل‌های انرژی و کالاهای مصرفی، تبدیل به پول نقدی شد که در دست دولت قرار گرفت و ابزاری برای دولت برای پیش برد... هر چه شما از آن منظور می‌کنید.

بارها در خصوص افزایش یارانه نقدی شنیدیم. حتی تا جایی که گفته می‌شد قرار است دولت از مابه‌التفاوت نرخ مرجع و آزاد ارز به افراد یارانه پرداخت کند. ما آنچه در این میان جالب توجه است اینکه: این همه علاقه دولت برای پرداخت یارانه نقدی به افراد و افزایش آن چیست؟

دهک‌هایی که فقط دهک بودند

در ابتدای بحث هدفمندی یارانه‌ها قرار بر آن بود که دولت با رصد وضعیت معیشتی افراد جامعه را به دهک‌های درآمدی مختلف تقسیم بندی کند و بر اساس میزان قدرت اقتصادی هر دهک و متناسب با آن یارانه نقدی به افراد پرداخت کند. راستی در این میان یک سهم برای تولید نیز در نظر گرفته شده بود که شما آن را فراموش کنید. زیرا دولت پیش از شما آن را فراموش کرد!

برنامه دهک‌ها به خوبی پیش نرفت. در جایی که اطلاعات اقتصادی خانوارها در همان ابتدای کار 30 درصد اشتباه بود، دولت چاره کار را در راحت کردن خود و کم کردن زحمات دید و به شکل یکسان یارانه نقدی را به همه افراد تخصیص داد. از کسانی که ماهیانه در آمدی بیش از 10 میلیون تومان داشتند تا کسانی که حتی به نان شب محتاج بودند.

کارشناسان معتقدند که با یک طرح پایش کلی، و حتی با همین آمار کلی و غیر دقیقی که از اصناف و فعالان اقتصادی جامعه در دست است، می‌شد، حدود 10 میلیون نفر را از دریافت یارانه حذف کرد. افرادی که بر اساس صنف و فعالیت اقتصادی، تقریباً مشخص بود چه میزان درآمد ماهیانه دارند. صرفه جویی حاصل: بیش ازچهارصد و پنجاه میلیارد تومان در ماه.

بازهم فراموش کنید که با این رقم هر ماه چه بخش‌هایی از اقتصاد کشور را می‌شد به شکوفایی رساند.

اما یک نکته را هرگز فراموش نکنید: و آن اینکه اکنون یارانه نقدی ابزاری اقتصادی در دست دولت است. چه کسی تعیین می‌کند؟ دولت؟ چه کسی پرداخت می‌کند؟ دولت چه کسی پرداخت نمی‌کند؟ دولت ... .

ابزار مالی که هم اکنون در اختیار دولت قرار گرفته است، بخش یا بهتر بگوییم برگ دیگری از پرونده تصدی گری دولت در اقتصاد کشور است. چندی پیش در یک نوشته اشاره کردیم که اکنون نان شب بسیاری در دست دولت است. – لطفاً از دولت شخص یا گروه خاصی را در ذهن تداعی نکنید.

چرا نان شب؟

زیرا بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اکنون یارانه به بخش مهمی از درآمد خانوار تبدیل شده است. در آمدی که صرف نظر کردن از آن، با توجه به حذف سوبسید از روی کالاها، برای بسیاری مخصوصاً در قشر متوسط و پایین جامعه مقدور نمی‌باشد. این در آمد هرچند اندک اما برای بسیاری استراتژیک است!

اکنون شاید بتوان درک کرد که چه علاقه ای برای دادن یارانه نقدی به افراد و افزایش آن وجود دارد. زمانی که دولت مدیریت بخش استراتژیکی از درآمد افراد را در دست داشته باشد، شاید در بخش قابل توجهی از این افراد، مدیریت ذهن و رفتار را نیز در دست بگیرد. اینجا است که یارانه نقدی یک تغییر هدف عمده داده و به ابزاری کارآمد در دست دولت تبدیل می‌شود.

به گزارش تابناک،حال اگر همین میزان از پول نقد – تا به حال به رقم دقیق یارانه پرداختی در ماه توجه کرده‌اید: 3150000000000 تومان- صرف تولید و ارتقای صنعت کشور می‌شد، و بازدهی آن به شکل سرمایه به بدنه اقتصاد کشور باز می‌گشت –فرض کنید هرماه به شکل مداوم این رقم به تولید و صنعت کشور تزریق می‌شد - صرف نظر از پیامدهای اقتصادی آن، ابزار کنترلی بخش مهمی از افراد از دستان دولت خارج بود.

این کوتاه، در پی نشان دادن هیچ مسئله عمیقی در بحث هدفمندی یارانه‌ها نیست. تنها نگاهی به هدفمندی یارانه‌ها از دیدگاهی متفاوت است. شاید شما نیز بتوانید با کمی دقت رویکردها و نگاه‌های دیگری به هدفمندی یارانه‌ها داشته باشد. نگاه‌هایی فارغ از 45 هزار تومانی که هر ماه، و گاهی با تأخیر در حساب بانکی تان واریز می‌شود