قطعنامه های هسته ای در یک نگاه
2231 شماره قطعنامه ای بود که به عمر نسخه های ضدایرانی پیشین شورای امنیت پایان داد؛ قطعنامه هایی که به بهانه واهی غیرصلح آمیز بودنِ فعالیت های هسته ای طی سال های 1385 تا 1389 بر ایران تحمیل شد. قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز پرونده «ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران» (PMD) را برای همیشه بست. در این نوشتار نگاهی تاریخی و گذرا به این قطعنامه ها داریم.
آفتاب‌‌نیوز : 
آغاز تحریم های غرب به ویژه آمریکا علیه کشورمان به یک سال پس از شکل گیری جمهوری اسلامی ایران برمی گردد اما اوج این فشار تحریمی را می توان در فضایی دید که موضوع هسته ای ایران مطرح شد. این موضوع خود آغازگر صدور قطعنامه های ظالمانه و زنجیرواری بود که خروج از زیر بار آن آن تا به امروز زمان برده است. از سال 1385 یعنی زمان انتقال پرونده هسته ای ایران از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد طی چهار سال 6 قطعنامه ضد ایرانی در این شورا به تصویب رسید. در فضای پس از «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) با قطعنامه 2231 و نیز قطعنامه اخیر شورای حکام روند یاد شده شکلی وارونه یافت. این قطعنامه ها به شکل زیر است:
** قطعنامه 1696
1696 نخستین قطعنامه ای بود که در تاریخ نهم مرداد 1385 (سی و یکم ژوییه 2006) به تصویب رسید. این قطعنامه در قالب بیانیه ای خالی از اقدام های تنبیهی (تحریم) علیه ایران صادر شد اما از مسوولان کشورمان می خواست همه فعالیت های مربوط به غنی سازی اورانیوم را تعلیق کنند. نادیده گرفتن این بیانیه هشداری موجب تصویب پنج قطعنامه تحریمی سنگین علیه جمهوری اسلامی ایران شد.
**قطعنامه 1737
قطعنامه 1737 دومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که دوم دی 1385 (بیست و سوم دسامبر 2006) به تصویب رسید. این قطعنامه با تهدید به تحریم های الزام آور از ایران می خواست تا فعالیت های هسته ای خود را به تعلیق درآورد و با آژانس همکاری لازم را داشته باشد. شورای امنیت با صدور این قطعنامه مجموعه تحریم هایی شامل تحریم تاسیسات حساس هسته ای و توقیف دارایی ها و شرکت های ایرانی مرتبط با برنامه هسته ای کشور را به تصویب رساند و به تهران 60 روز فرصت داد تا غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد.
** قطعنامه 1747
سومین قطعنامه شورای امنیت به شماره 1747، چهارم فروردین 1386 (بیست و چهارم مارس 2007) به مانند قطعنامه قبلی با 15 رای موافق یعنی همه اعضای شورای امنیت به تصویب رسید. در این قطعنامه ضمن تعیین فرصت 60 روزه برای تعلیق همه فعالیت های هسته ای از همه کشورهای جهان نیز خواسته شد تا همکاری خود با شرکت های ایرانی در زمینه انرژی هسته ای را محدود کنند. ممنوعیت صادرات و واردات سلاح های سنگین به ایران نیز از دیگر مفاد این قطعنامه بود.
** قطعنامه 1803
چهارمین قطعنامه شورای امنیت به شماره 1803، سیزدهم اسفند 1386 (سوم مارس 2008) با 14 رای مثبت و رای ممتنع اندونزی تصویب شد. این قطعنامه، تحریم های اعمال شده در قطعنامه های 1737 و 1747 علیه ایران را تشدید کرد. در نتیجه محدودیت های مسافرتی و مالی بر افراد و شرکت های ایرانی افزایش یافت و اجرای برخی از این محدودیت ها اجباری شد. این قطعنامه در حالی از تصویب اعضای شورای امنیت گذشت که رییس جمهوری پیشین اعلام کرده بود قطعنامه دیگری علیه ایران تصویب نخواهد شد.
** قطعنامه 1835
قطعنامه 1835 پنجمین قطعنامه شورای امنیت است که ششم مهر 1387 (بیست و هفتم سپتامبر 2008) با رای موافق همه 15 عضو شورای امنیت علیه ایران به تصویب رسید. این قطعنامه دربردارنده تحریم های تازه علیه ایران نبود و فقط اجرای هر چه سریع تر قطعنامه های گذشته را دنبال می کرد.
** قطعنامه 1929
ششمین و آخرین قطعنامه شورای امنیت به شماره 1929، نوزدهم خرداد 1389 ( 9 ژوئن 2010) تصویب شد که بر اساس آن ایران نباید از پیوند تجاری مرتبط با غنی سازی اورانیوم و دیگر مواد هسته ای یا فناوری دیگر کشورها بهره مند شود و همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد باید از انتقال هرگونه ماشین نظامی مانند تانک و نفربر زرهی، هواپیمای جنگی، هلیکوپتر تهاجمی، توپخانه کالیبر بالا، کشتی نظامی، موشک و سیستم ها و تجیهزات مربوط به این سلاح ها به ایران جلوگیری کنند.
** قطعنامه 2231
پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، حل وفصل اختلاف های انباشته شده هسته ای به طور جدی در دستور کار سیاست خارجی کشور قرار گرفت. از این رو گفت وگوهای هسته ای ایران و اعضای گروه 1+5 از مهرماه 1392 به طور جدی اما همراه با فراز و فرودهای فراوان دنبال شد تا اینکه پس کسب توافق بر سر برجام، شورای امنیت سازمان ملل دوشنبه بیست و نهم تیرماه 1394(بیستم ژوییه 2015) قطعنامه ای با 15 رای موافق و بدون رای مخالف از تصویب گذراند. بر اساس قطعنامه 2231، شورای امنیت برای نخستین بار پذیرفت کشوری با دست پُر از ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد خارج شود. سابق بر این، کشورها تنها از راه جنگ یا تغییر رژیم می توانستند از ذیل این فصل بیرون آیند. افزون بر آن، شورای امنیت اطمینان داد 6 قطعنامه ای را که از سال 1385 تا 1389 بر ایران تحمیل شده بود یکجا لغو کند.
** قطعنامه اخیر شورای حکام
قطعنامه 2231 تنها به عمر قطعنامه های شش گانه تحریمی گذشته پایان می داد؛ تحریم هایی که شورای امنیت بر کشور ما تحمیل کرده بود. اختلافی که میان ایران و غرب بر سر ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران (PMD) وجود داشت مانع از آن می شد تا برجام اجرایی و پرونده هسته ای برای همیشه بسته شود. از این رو، شورای حکام آژانس، سه شنبه بیست و چهارم آذرماه 1394 (پانزدهم دسامبر 2015) با صدور قطعنامه ای، پرونده ادعایی درباره مسایل گذشته و حال برنامه هسته ای ایران را بست تا این اختلاف کهنه پس از 12 سال کشمکش به تاریخ بپیوندد و عرصه ای تازه پیش روی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گشوده شود.
آغاز تحریم های غرب به ویژه آمریکا علیه کشورمان به یک سال پس از شکل گیری جمهوری اسلامی ایران برمی گردد اما اوج این فشار تحریمی را می توان در فضایی دید که موضوع هسته ای ایران مطرح شد. این موضوع خود آغازگر صدور قطعنامه های ظالمانه و زنجیرواری بود که خروج از زیر بار آن آن تا به امروز زمان برده است. از سال 1385 یعنی زمان انتقال پرونده هسته ای ایران از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد طی چهار سال 6 قطعنامه ضد ایرانی در این شورا به تصویب رسید. در فضای پس از «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) با قطعنامه 2231 و نیز قطعنامه اخیر شورای حکام روند یاد شده شکلی وارونه یافت. این قطعنامه ها به شکل زیر است:** قطعنامه 1696
1696 نخستین قطعنامه ای بود که در تاریخ نهم مرداد 1385 (سی و یکم ژوییه 2006) به تصویب رسید. این قطعنامه در قالب بیانیه ای خالی از اقدام های تنبیهی (تحریم) علیه ایران صادر شد اما از مسوولان کشورمان می خواست همه فعالیت های مربوط به غنی سازی اورانیوم را تعلیق کنند. نادیده گرفتن این بیانیه هشداری موجب تصویب پنج قطعنامه تحریمی سنگین علیه جمهوری اسلامی ایران شد.
**قطعنامه 1737
قطعنامه 1737 دومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که دوم دی 1385 (بیست و سوم دسامبر 2006) به تصویب رسید. این قطعنامه با تهدید به تحریم های الزام آور از ایران می خواست تا فعالیت های هسته ای خود را به تعلیق درآورد و با آژانس همکاری لازم را داشته باشد. شورای امنیت با صدور این قطعنامه مجموعه تحریم هایی شامل تحریم تاسیسات حساس هسته ای و توقیف دارایی ها و شرکت های ایرانی مرتبط با برنامه هسته ای کشور را به تصویب رساند و به تهران 60 روز فرصت داد تا غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد.
** قطعنامه 1747
سومین قطعنامه شورای امنیت به شماره 1747، چهارم فروردین 1386 (بیست و چهارم مارس 2007) به مانند قطعنامه قبلی با 15 رای موافق یعنی همه اعضای شورای امنیت به تصویب رسید. در این قطعنامه ضمن تعیین فرصت 60 روزه برای تعلیق همه فعالیت های هسته ای از همه کشورهای جهان نیز خواسته شد تا همکاری خود با شرکت های ایرانی در زمینه انرژی هسته ای را محدود کنند. ممنوعیت صادرات و واردات سلاح های سنگین به ایران نیز از دیگر مفاد این قطعنامه بود.
** قطعنامه 1803
چهارمین قطعنامه شورای امنیت به شماره 1803، سیزدهم اسفند 1386 (سوم مارس 2008) با 14 رای مثبت و رای ممتنع اندونزی تصویب شد. این قطعنامه، تحریم های اعمال شده در قطعنامه های 1737 و 1747 علیه ایران را تشدید کرد. در نتیجه محدودیت های مسافرتی و مالی بر افراد و شرکت های ایرانی افزایش یافت و اجرای برخی از این محدودیت ها اجباری شد. این قطعنامه در حالی از تصویب اعضای شورای امنیت گذشت که رییس جمهوری پیشین اعلام کرده بود قطعنامه دیگری علیه ایران تصویب نخواهد شد.
** قطعنامه 1835
قطعنامه 1835 پنجمین قطعنامه شورای امنیت است که ششم مهر 1387 (بیست و هفتم سپتامبر 2008) با رای موافق همه 15 عضو شورای امنیت علیه ایران به تصویب رسید. این قطعنامه دربردارنده تحریم های تازه علیه ایران نبود و فقط اجرای هر چه سریع تر قطعنامه های گذشته را دنبال می کرد.
** قطعنامه 1929
ششمین و آخرین قطعنامه شورای امنیت به شماره 1929، نوزدهم خرداد 1389 ( 9 ژوئن 2010) تصویب شد که بر اساس آن ایران نباید از پیوند تجاری مرتبط با غنی سازی اورانیوم و دیگر مواد هسته ای یا فناوری دیگر کشورها بهره مند شود و همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد باید از انتقال هرگونه ماشین نظامی مانند تانک و نفربر زرهی، هواپیمای جنگی، هلیکوپتر تهاجمی، توپخانه کالیبر بالا، کشتی نظامی، موشک و سیستم ها و تجیهزات مربوط به این سلاح ها به ایران جلوگیری کنند.
** قطعنامه 2231
پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، حل وفصل اختلاف های انباشته شده هسته ای به طور جدی در دستور کار سیاست خارجی کشور قرار گرفت. از این رو گفت وگوهای هسته ای ایران و اعضای گروه 1+5 از مهرماه 1392 به طور جدی اما همراه با فراز و فرودهای فراوان دنبال شد تا اینکه پس کسب توافق بر سر برجام، شورای امنیت سازمان ملل دوشنبه بیست و نهم تیرماه 1394(بیستم ژوییه 2015) قطعنامه ای با 15 رای موافق و بدون رای مخالف از تصویب گذراند. بر اساس قطعنامه 2231، شورای امنیت برای نخستین بار پذیرفت کشوری با دست پُر از ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد خارج شود. سابق بر این، کشورها تنها از راه جنگ یا تغییر رژیم می توانستند از ذیل این فصل بیرون آیند. افزون بر آن، شورای امنیت اطمینان داد 6 قطعنامه ای را که از سال 1385 تا 1389 بر ایران تحمیل شده بود یکجا لغو کند.
** قطعنامه اخیر شورای حکام
قطعنامه 2231 تنها به عمر قطعنامه های شش گانه تحریمی گذشته پایان می داد؛ تحریم هایی که شورای امنیت بر کشور ما تحمیل کرده بود. اختلافی که میان ایران و غرب بر سر ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران (PMD) وجود داشت مانع از آن می شد تا برجام اجرایی و پرونده هسته ای برای همیشه بسته شود. از این رو، شورای حکام آژانس، سه شنبه بیست و چهارم آذرماه 1394 (پانزدهم دسامبر 2015) با صدور قطعنامه ای، پرونده ادعایی درباره مسایل گذشته و حال برنامه هسته ای ایران را بست تا این اختلاف کهنه پس از 12 سال کشمکش به تاریخ بپیوندد و عرصه ای تازه پیش روی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گشوده شود.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید