آفتابنیوز : سرویس اقتصادی- قانون هدفمندكردن يارانهها هرچند كه در همان روزهاي اول قانون مشكلداري لقب گرفته بود اما شايد تصور نميشد كه تا اين اندازه براي دولت بعدي مشكل ايجاد كند. حالا اما پنج سال پس از آغاز اجراي اين قانون، بر اساس آنچه كه در لايحه بودجه سال 95 در حال بررسي است سه دهك پردرآمد از دريافت يارانه نقدي حذف ميشوند تا شايد اين قانون كه بسياري آن را شكستخورده ميدانند به شرايط بهتري برسد.
به گزارش آفتاب، بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق سه دهک برخوردار و پردرآمد جامعه در سال آینده از دریافت یارانهنقدی حذف خواهند شد و منابع آزادشده به رونق تولید و اشتغال جوانان با اولویت طبقات آسیب پذیر جامعه اختصاص خواهد یافت. البته کمیسیون تلفیق روز گذشته نیز مصوبهای داشت که بر اساس آن افرادی که در سال بالای ۳۵ میلیون تومان در آمد داشته باشند از دریافت یارانه نقدی حذف میشوند.
قانون شكستخوردهاي كه به هدفش نرسيد
با اين حال اما آنچه كه در مورد قانون هدفمندكردنيارانهها مهم به نظر ميرسد اين است كه اين قانون ايرادات بسياري دارد. هرچند كه دولت سابق تمايل آنچناني به هدفمندكردن يارانهها بر اساس قانون نداشت اما نمايندگان وقت مجلس اصرار به تصويب قانون براي اين كار داشتند. غلامرضا مصباحيمقدم رييس وقت كميسيون اقتصادي در اين مورد توضيحات بهتري داده و اخيرا در مصاحبهای گفته است: «ما از آن ده محور، در هشت مورد بتوانیم همراه دولت باشیم. ما برای دو دهک جبرانی گذاشته بودیم در حمایت از منابع هدفمندی یارانهها اما ایشان اصرار کرد که هفت دهکی که من پیشنهاد کردم. به هر حال ما آن را به 5 دهک تعدیل کردیم و آن را به صحن آوردیم. آقای میرتاجالدینی که نمیدانم با هماهنگی بود یا نه، حرفی را زد که حرف دل احمدینژاد بود. یعنی همه ده دهک جامعه، یعنی کل خانوارهای ایرانی یارانه نقدی دریافت کنند. همین امر پاشنه آشیل اجرای هدفمندی یارانهها شد. جالب این است که دولت پیشنهاد هفت دهک را داده بود و البته توجیه هم برای آن داشتند. میگفتند هفت دهک از نظر رنج درآمدی به هم نزدیک هستند اما به دهک هشتم که میرسیم گپی وجود دارد که جهش درآمدها متفاوت میشود. پس سه دهک مشمول نشود. اینکه شد ده دهک، همه خواص این قانون را خنثی کرد.»
وي در ادامه گفته بود: «متاسفانه زمانی که شروع به اجرا شد، به گونه ای بود که برای ما پر مشکل و پرمساله شد. اگر درآمد، چیزی حدود 27 هزار میلیارد تومان در طول سال بود هزینهای که ایجاد شده بود 42 هزار میلیارد تومان بود. توجه داشته باشید که این رقم فقط برای پرداخت یارانه نقدی به خانوارها می باشد. اختصاص سی درصد از درآمدهای حاصل از اجرای هدفمندی به تولید هدر رفت و 20 درصد سهم دولت هم هوا رفت. البته دولت گفت که من سهم خود را نمیخواهم که این حرف بیمعنا بود. چون هزینههای خودش بالا میرفت و آخر هم شد آنچه که دیدیم. ما 140 درصد درآمد هدفمندی را هزینه کردیم تا به خانواده ها 45 هزار و پانصد تومان بدهیم. در واقع مصیبتی شده بود. اگر جلوی این مصیبت گرفته نمیشد همچنان ادامه پیدا میکرد.» اما احمد توكلي ديگر نماينده مجلس هشتم هم در اين مورد توضيحات مهمي داده و گفته است: «آقاي احمدينژاد يك سياستمدار عجول و جسور بود. اين دو صفت كه كنار يكديگر قرار بگيرد خطر ميآفريند. او ميخواست يكباره قضيه را به قول خودش یکسره بكند. من در جلسه علني مجلس و در روزهايي كه لايحه هدفمندي يارانهها در حال بررسي بود پنج بار پيشنهاد تغيير عبارتي دادم. پيشنهاد من افزوده شدن عبارت «به تدريج» قبل از «طی پنج سال» برای هدفمند شدن يارانهها بود. تلاش ما اين بود كه حرکت جهشی نباشد و اين فرایند آرام جلو برود. پنج بار در پنج ماده مختلف پيشنهاد كردم و هر پنج بار هم راي آورد. ميخواستم آقاي احمدينژاد نتواند يكباره اين كار را بكند.»
قانون هدفمندكردن يارانهها كه توكلي از آن به عنوان يك قانون شكستخورده ياد ميكند اما ايرادات ديگري هم دارد كه توكلي در مورد آنها گفته است: «دولت ميخواست كه بيشتر از اين 40 هزار تومان هم كه ما آن را غيرواقعي ميدانستيم پرداخت كند اما ما تا اينجا بيشتر زورمان نرسيد اما در مورد مبلغ يارانه نقدي حاكميت دچار خطاي فاحشي شد و پذيرفت كه 40 هزار تومان يارانه بدهد. پرداختي هم كه از شش ماه بيشتر پرداخت شود درآمد دائمي تلقي ميشود و مردم براساس آن زندگی را سازمان میدهند. تمام مطالعات دیگران هم نشان میداد که در این زمینه ما حق میگوییم. یک کتابی را بانک جهانی در همان سالها منتشر کرد و در آن تجربه 20 کشور را در زمینه اصلاح قیمتهای انرژی و پرداخت نقدی جبرانی مورد بررسی قرار داد. 18 کشور با شیب ملایم و 2 کشور با شیب تند در این مسیر حرکت کردند. یکی تند و دیگری خیلی تند که در نتیجه کشوری که خیلی تند در این مسیر حرکت کرده بود شکست خورد. این کشور هم ایران بود. حرف ما این بود که وقتی عقل و علم موضوعی را توصیه می کند نباید از آن چشم پوشید. این کتاب هم همان زمان منتشر شد و خیلی به موقع به دست ما رسید. پس میتوانیم علت شکست طرح هدفمند کردن یارانهها را تعجیل غیرقانونی دولت وقت بدانیم.»