آفتابنیوز : موسیقی نواحی گونهای از موسیقی است که به نغمهها و سازها و نواهای مناطق و نواحی ایران نظر دارد و از زمانی که مطالعات و پژوهشها درباره آن انجام شده نامهایی چون موسیقی محلی و فولکلور و اقوام و مقامی هم به اینگونه موسیقایی نسبت داده شده است.
تا قبل از سال 50 خورشیدی، موسیقیدانان ایرانی دو واژه عمومی برای این نوع موسیقی را به کار میبردند. موسیقی محلی و موسیقی فولکلور. "فولکلور" از سنتی انگلیسی میآید و تنها واژه باقیمانده از مکتب طبقهبندی دانش در انگلستان است که بعد از رویکرد ترمینولوژی جدید به ریشههای لاتین، هنوز هم به کار گرفته میشود. در فارسی این واژه را "فرهنگ عامه"، "فرهنگ عامیانه" و "فرهنگ توده" ترجمه کردهاند.
در اوایل دهه 50 دو واحد در رادیو تلویزیون ملی ایران به نامهای "مرکز حفظ و اشاعه" و "گروه گردآوری و شناخت موسیقی بومی" شکل گرفت. اولی زیر نظر دکتر داریوش صفوت و نورعلی برومند بود و موسیقی دستگاهی ایران را مورد توجه قرار میداد و دومی با پیشنهاد فوزیه مجد، بدل به واحدی برای گردآوری موسیقی اقوام ایرانی شد. در این واحد محمدتقی مسعودیه نیز حضور داشت. با پیشنهاد این جمع، واژههای بومی و محلی در کلیه گزارشها و مکاتبات و متون تولید شده توسط اعضا حذف شد و جای آن را "موسیقی نواحی ایران"گرفت.
تا پیش از جشنواره موسیقی نواحی کرمان، عمدتاً عنوان موسیقی مقامی برای این گونه موسیقی مورد استعمال قرار میگرفت، اما بعد از این جشنواره عملاً سایر نامگذاریها در سایه این نام قرار گفت.
جشنواره موسیقی نواحی ایران تا به امروز هشت دوره را پشت سر گذاشته و اواسط اردیبهشتماه سال جاری نهمین دوره خود را برگزار خواهد کرد. نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران پس از سالها وقفه قرار است به میزبانی کرمان برگزار شود. در این دوره فرزاد طالبی بهعنوان رئیس جشنواره، ایرج نعیمایی دبیر جشنواره و محمد علیزاده مدیرکل وزارت ارشاد کرمان حضور دارند.
ستاد اجرایی جشنواره موسیقی نواحی ایران در کرمان تشکیل شده و قرار است دبیرخانه دائمی جشنواره نیز در استان کرمان ایجاد شود 165 هنرمند موسیقی نواحی در این جشنواره حضور دارند و ۳۱ گروه در حوزه پیشکسوتان موسیقی نواحی و ۴۱ گروه نیز در بخش رقابتی در جشنواره شرکت کردهاند. با برگزاری جلسات هماهنگی مختلف در استانداری و اداره ارشاد کرمان، دستگاههای مختلف از جمله نیروی انتظامی، استانداری، اداره ارشاد و ... در برگزاری این جشنواره به نحو مطلوب مشارکت دارند.
اهمیت جشنواره موسیقی نواحی در حد جشنواره فجر
فرزاد طالبی سرپرست دفتر موسیقی و رئیس جشنواره درباره این جشنواره گفت: اهمیت جشنواره سراسری موسیقی نواحی از این جهت است که جشنواره ملی ایران و باز منشأ انواع موسیقی در ایران بوده و اهمیت آن نیز به دلیل موسیقی نواحی و مقامی ایران است. این جشنواره باید حرکت مداومی باشد که موسیقی باارزش نواحی و مقامی را به صحنه جامعه بکشاند خصوصاً در جاهایی که مردم امکان گوش کردن این موسیقیها را ندارند.
وی افزود: برگزاری این جشنواره میتواند فرصتی را فراهم آورد تا این اصوات و تصاویر فضای بهتری در عرصه عمومی داشته باشند. سعی بر این است که جشنواره موسیقی نواحی در حد جشنواره موسیقی فجر باشد و تمامی تلاش خود را برای این امر انجام خواهیم داد.
ما در جشنواره نواحی پا را فراتر گذاشتهایم
ایرج نعیمایی دبیر جشنواره هم درباره این فستیوال گفت: ما در جشنواره از آن سیر معمولی رایج که گروههای موسیقی را جمعآوری میکنند و به اجرای برنامه میپردازند، پا را فراتر گذاشتیم. جشنواره در چند بخش تدارک دیده شد. یکی که مستقیماً به موسیقی برمیگردد و بخش دیگر که مربوط میشود به فراموسیقی. در بخش رقابتی موسیقی سعی کردیم برنامهریزیهایی انجام شود که بتوانیم تعالی این بخش از موسیقی را داشته باشیم. اگر رقابت به درستی انجام شود، شاهد رشد موسیقی در کشور خواهیم بود. در بخش غیررقابتی از پیشکسوتان و گروههایی دعوت شده که بتوانند با موضوع مولودی که جنبه آئینی دارد، به اجرای برنامه بپردازند.
وی افزود: در حقیقت هویت ما ایرانیها در موسیقی در مرحله اول، موسیقی مقامی است. آنچه در تاریخ گذشته ما راجع به موسیقی توسط دانشمندان و اندیشمندان نوشته شده، از ابراهیم و اسحاق رفته تا هنرمندان جدید بر پایه موسیقی مقامی است.
نعیمایی در پایان هم گفت: برپایی نمایشگاه سازهای موسیقی نواحی و مقامی در موزه هرندی کرمان نیز از جمله برنامهای جنبی نهمین جشنواره موسیقی نواحی کشور در استان کرمان است.
از تجلیل تا انتشار لوح فشرده
این جشنواره برنامههای ویژهای را برای اختتامیه خود در نظر گرفته که شامل تجلیل از بزرگان تا انتشار لوح فشرده است.
در این دوره پس از انتشار فراخوان نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران بیش از ۳۵ عنوان کتاب پژوهشی درباره موسیقی نواحی و مناطق مختلف ایران به دبیرخانه جشنواره ارسال شده و هیئتداوران جشنواره از میان آنها، سه اثر را بهعنوان کتابهای برتر پژوهشی موسیقی نواحی معرفی خواهد کرد. سه کتاب بهعنوان آثار برتر معرفی و از نویسندگان آنها تجلیل خواهد شد.
همچنین قطعات و آثار اجراشده در نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران پس از اتمام جشنواره برای دسترسی بهتر پژوهشگران و علاقهمندان به صورت CD و DVD منتشر و در اختیار علاقهمندان قرار میگیرد. در این دوره بر اساس برنامهریزی صورت گرفته از سوی برگزارکنندگان جشنواره موسیقی نواحی، قطعات و آثاری که در نهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی توسط استادان و گروههای حاضر در جشنواره اجرا میشود برای استفاده علاقهمندان به موسیقی نواحی به صورت CD و DVD منتشر و در اختیار علاقهمندان قرار خواهد گرفت.
علاوه بر این بیش از ۳۰ استاد موسیقی نواحی برای نخستین بار معرفی میشوند. در این دوره از جشنواره حدود ۹۰ هنرمند در قالب گروهنوازی و تکنوازی اجرای برنامه میکنند که نزدیک به ۸۰ درصد از این هنرمندان برای نخستین بار است که شناسایی و به جامعه هنری کشور معرفی میشوند.
به گزارش هنر آنلاین، از موارد قابل توجه نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران که میتوان به آن اشاره کرد اینکه در میان این هنرمندان بیش از ۳۰ استاد پیشکسوت موسیقی از مناطق مختلف کشور حضور دارند که با اینکه بعضی از آنها بیش از هفتاد سال سن دارند، اما پیش از این جامعه موسیقی کشور از آنها شناختی نداشته و امسال برای نخستین بار به جامعه هنری کشور معرفی و از آنها تجلیل خواهد شد.
پس از انتشار فراخوان نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران نزدیک به ۲۰۰ گروه موسیقی از سراسر کشور متقاضی حضور در این دورهی جشنواره موسیقی نواحی بودند که در مرحله نخست ۶۰ گروه تأییدشده و در مرحله دوم نزدیک به ۹۰ هنرمند در قالب ۲۰ اجرای گروهی و ۱۸ تکنوازی به مرحله پایانی جشنواره راه یافتند.
این جشنواره با هدف ماندگاری موسیقیهای سنتی و اصیل ایرانی و معرفی بیشتر این هنر اصیل به دوستداران این هنر برگزار میشود.
نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با دبیری ایرج نعیمایی از روز ۱۷ تا ۲۱ اردیبهشتماه در شهر کرمان برگزار میشود.