کارشناس اقتصادی: ایران دیگر به دوران قبل از برجام باز نمی‌گردد/ زور ترامپ به اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران نمی‌رسد

آفتاب‌‌نیوز : رویداد۲۴ نوشت:حاتمی یزدی، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به مواضع اخیر دونالد ترامپ درباره برجام و با تاکید بر اینکه ایران به‌هیچ‌عنوان دیگر به دوران قبل از برجام بازنخواهیم گشت،گفت: ما در سال جاری انتظار داریم که رشد اقتصادی 6 یا 7 درصدی را داشته باشیم. آمریکا هر کاری هم با برجام انجام دهد برنامه‌هایش به امسال نخواهد رسید، زیرا تصمیم‌گیری و اجرای برنامه‌هایشان زمان‌بر خواهد بود؛ اما در سال جاری به نظر می‌رسد روند رشدی که در نیمه اول سال تجربه کردیم را در نیمه دوم هم داشته باشیم.

بالاخره پس از یک ماه دونالد ترامپ پشت تریبون قرار گرفت تا در مورد استراتژیک جدید ایالات‌متحده در خصوص ایران و مشخصاً برجام، اعلام کند.

رئیس‌جمهورِ تاجر آمریکا از همان زمان که پا به کاخ سفید گذاشت به دلیل همسویی سیاست‌هایش با اسرائیل و عربستان، سعی کرد تا به طریقی از هر معاهده‌ای خارج شود، از معاهده‌ی اقلیمی پاریس تا یونسکو و اکنون هم برجام!

علی‌رغم همه‌ لفاظی‌های ترامپ در مورد برجام، موضوع مهمی که ذهن سیاسیون و مردم را به خود مشغول کرده این است که سرانجام برجام چه می‌شود؟ آیا برجام همچنان پرقدرت ادامه می‌دهد یا به‌سوی نابودی می‌رود؟ پیش از آنکه ترامپ بخواهد و یا بتواند خلافی در مورد برجام انجام دهد باید تصریح کنیم که برجام یک سند و معاهده‌ی بین‌المللی، چندجانبه و لازم‌الاجرا است. آمریکا به همراه 5 کشور اروپایی (چین، آلمان، روسیه، فرانسه، انگلیس) برجام را امضا کرده‌اند و در شورای امنیت سازمان ملل هم به تصویب رسیده است.

حال اما موضوعی که مورد اهمیت و سؤال قرار می‌گیرد، موضوع اقتصاد و تأثیرات گزافه‌گویی‌های ترامپ بر آن است. درهای اقتصاد آزاد پس از برجام بر روی ایران یکی پس از دیگری باز شد و ایران توانست تا حدود زیادی به تجارت و انعقاد قراردادهای بین‌المللی بپردازد؛ اتفاقی که سال‌ها و به دلیل تحریم‌های همه‌جانبه ایران، امکان‌پذیر نبود. به گفته بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، ایران هیچ‌گاه به دوران پیش از برجام بازنخواهد گشت. البته امکان دارد حرکت رشد اقتصادی و مراودات تجاری کمی کمتر شود اما مطمئناً این روند از حرکت بازنخواهد ایستاد.

احمد حاتمی یزدی؛ کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به سخنان و موضع‌گیری‌های اخیر دونالد ترامپ علیه ایران، گفت: حرف‌های ترامپ تأثیر خوبی روی اقتصاد ایران نخواهد داشت؛ قطعاً کشورهایی که از آمریکا حساب می‌برند و روابط اقتصادی محکمی هم با آن‌ها دارند، در کار کردن با ایران احتیاط بیشتری را به خرج خواهند داد.

حاتمی بابیان اینکه بعد از برجام، برخی از بانک‌های بزرگ دنیا با ما همکاری نخواهند داشت، تصریح کرد: دلیل این عدم همکاری به دلیل ترسی است که از آمریکا دارند. تحریم‌های آمریکا فعلاً شامل نقل‌وانتقالات دلاری است؛ یعنی اگر بانکی بخواهد دلارهای ایران را تبدیل به یورو کند، آمریکایی‌ها مانع از این کار می‌شوند. هر نقل‌وانتقال دلاری باید از طریق نیویورک انجام شود؛ یعنی شما اگر خواهان این باشید که یک حواله را به استرالیا ارسال کنید، این حواله اول به نیویورک و پس‌ازآن به استرالیا می‌رود. لذا تبدیل وجوه بانک‌های ایرانی به یورو و غیره تا جایی که به آمریکا مرتبط شود با مشکل مواجه خواهد شد.

حاتمی ادامه داد: ترامپ در سخنرانی اخیرش بسیار تند صحبت کرد؛ در عمل او فعلاً تصمیمی برای تحریم ایران اعلام نکرده است و این موضوع را به کنگره محول کرده است. مجالس نمایندگان و سنا 60 روز زمان‌دارند تا تصمیم خود را در مورد برجام بگیرند که این نیز خود قطعاً نیازمند مشاوره‌های بسیار زیادی است. هم‌زمان این دو مجلس باید تصمیمات مهم‌تری هم بگیرند ازجمله تصویب بودجه آمریکا تصویب بودجه آمریکا که باید ظرف دو ماه آینده انجام شود، خود نیازمند برنامه‌ریزی و صرف وقت زیادی است و همواره بر سر این موضوع میان دولت و مجلس جنجال‌های بسیاری بوده است. به‌هرحال تصویب بودجه بحثی جنجالی است که با بررسی تحریم‌های ایران هم‌زمان‌شده است.

حاتمی بابیان اینکه دولت، مجلس و سیاستمداران ما باید این داستان و گفت‌وگوهای آمریکایی‌ها را از نزدیک دنبال کنند، تصریح کرد: بالاخره حرف آخر را که ترامپ نمی‌زند، آمریکا کشوری است که در ان مجلس نقش مهمی در تائید و یا رد سخنان رئیس‌جمهور دارد. برخی از لابی‌ها مانند اسرائیل و گروه‌های افراطی و محافظه‌کار همواره از سیاست‌های ترامپ دفاع می‌کنند. البته گروه‌ و احزاب معتدل‌تری هم در آنجا هستند که با سخنان و سیاست‌های ترامپ کاملاً مخالف‌اند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به این‌که مسئولان ایرانی قطعاً می‌توانند بر روند گفت‌وگوهای داخلی آمریکا تأثیرگذار باشند، خاطرنشان کرد: ایران از طریق گفت‌وگوهایی که دارد می‌تواند اثرگذار باشد؛ به‌طور مثال مصاحبه‌های ظریف با نشریات آمریکایی و مقالات فوق‌العاده خوبی که به آن‌ها می‌دهد می‌تواند تأثیرگذاری خیلی خوبی بر روی نمایندگان و سیاستمداران آمریکا داشته باشد. یکی دیگر از روش‌های تأثیرگذاری بر تصمیمات آمریکا، گفت‌وگوهای 5 کشور اروپایی با آمریکا است. 5 کشور اروپایی که برجام را امضا کردند همگی مخالف نظر ترامپ و خواهان تداوم یافتن برجام هستند و با گفت‌وگوهایشان می‌توانند تأثیرگذاری مناسبی بر روند تصمیم‌گیری‌ها در آمریکا داشته باشند.

احمد حاتمی یزدی، بابیان اینکه کشورهای اروپایی نمی‌خواهند بازار ایران را از دست بدهند، عنوان کرد: اروپا برای حفظ بازار ایران تلاش‌های را در ارتباط با برجام خواهند کرد. دنیای سیاست مانند یک بازی است و ما باید در استفاده از کارت‌هایمان دقت لازم را داشته باشیم. من فکر نمی‌کنم در این خصوص شاهد جنگ نظامی از سوی طرفین باشیم، بحث حرکت نظامی را کسی پیش‌بینی نمی‌کند اما حتماً شاهد تحریم‌های اقتصادی و بازی‌های سیاسی خواهیم بود؛ و باید سعی کنیم این بازی را هوشمندانه جلو بریم همان‌گونه که در مذاکرات برجام این کار را انجام دادیم. در مذاکرات دوساله برجام همه‌ی عناصر داخلی و خارجی عملکرد بسیار هوشمندانه‌ای داشتند. در داخل کشور دیدیم که همه یک نظر موافق نداشتند بلکه نظرات کاملاً متفاوت بود و روی تصمیمات طرف مقابل تأثیرات بسیاری گذاشت. برجام ماحصل نظرات و برنامه‌های همه سیاسیون، مسئولین، رهبران، دانشگاهیان و غیره در ایران بود.

حاتمی افزود: نمی‌توانیم بگوییم برجام یک توافق‌نامه ایده آل است اما بسیار خوب است، زیرا توانست ما را از بسیاری از تنگناها نجات دهد. پس از برجام، صادرات نفت ما بازهم از سر گرفته شد، ورود کشتی‌های تجاری خارجی به بنادر ایران مجاز شد، بخش عظیمی از پول‌های بلوکه‌شده ایران آزاد شد. نمی‌گویم که تمام مشکلات ایران حل‌شده است اما بخش قابل‌توجهی از مشکلات و مسائلی که در دوران تحریم ایجادشده بود مرتفع شد.

این کارشناس اقتصادی بابیان اینکه ترامپ زورش به سازمان ملل نمی‌رسد، ادامه داد: ما به لطف برجام از تحریم‌های سازمان ملل خارج شدیم؛ این‌یک اتفاق بسیار مهم است، ترامپ دیگر به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند از سوی سازمان ملل تحریم‌هایی را علیه ما اعمال کند. در سازمان ملل کشورهایی حضور دارند که حامی ایران و برجام هستند و از طریق حق وتویی که در اختیاردارند، به خواسته‌های آمریکا رأی نخواهند داد؛ اما ترامپ سعی خواهد کرد از طریق قدرت اقتصادی که در اختیار دارد ما را تحریم کند.

حاتمی بابیان اینکه کشورهای اروپایی حامی ایران و برجام هستند، خاطرنشان کرد: این دولت‌ها هستند که حامی ایران هستند اما شرکت‌های آن‌ها از دولت تبعیت نمی‌کنند. شرکت‌ها به دنبال منافعشان هستند. دولت‌ها این اجازه را به شرکت‌هایشان می‌دهند که با ایران همکاری داشته باشند، اما این شرکت‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند با کدام کشور همکاری داشته باشند که ریسک کمتری را متحمل شوند.

این فعال و کارشناس اقتصادی با اشاره به آینده‌ی قراردادهای که تاکنون ایران با کشورهای اروپایی منعقد کرده است اشاره کرد و گفت: اگر قرارداد منعقدشده باشد و فعالیت‌ آن شروع‌شده باشد، مشکلی وجود نخواهد داشت اما اگر هنوز فعالیت آن‌ها شروع نشده باشد یک بازنگری یا به‌نوعی تجدیدنظر در قراردادها صورت خواهد گرفت.

حاتمی یزد ادامه داد: همه کشورها با آمریکا کاردارند، به‌طور مثال آلمان 1500 بانک دارد؛ برخی از این بانک‌ها فقط در آلمان یا فقط در اروپا و بخشی دیگر از آن‌ها در آمریکا فعالیت می‌کنند. بانک‌هایی که در آمریکا فعالیت دارند احتمالاً دیگر با ما کار نمی‌کنند؛ اما آن بانک‌های که صرفاً در آلمان و یا اروپا هستند و در آمریکا شعبه‌ای ندارند، به همکاری‌های خود با ایران ادامه خواهند داد. بعد از برجام حدود 300 بانک اروپایی همکاری‌های خود را با ایران آغاز کردند، این 300 بانک طبیعتاً بانک‌های درجه‌یک نیستند. این‌ بانک‌ها به دلیل اینکه منافعی در آمریکا ندارند با ایران همکاری می‌کنند.

این فعال اقتصادی بابیان اینکه به‌هیچ‌عنوان دیگر به دوران قبل از برجام بازنخواهیم گشت، تصریح کرد: ما در سال جاری انتظار داریم که رشد اقتصادی 6 یا 7 درصدی را داشته باشیم. آمریکا هر کاری هم با برجام انجام دهد برنامه‌هایش به امسال نخواهد رسید، زیرا تصمیم‌گیری و اجرای برنامه‌هایشان زمان‌بر خواهد بود؛ اما در سال جاری به نظر می‌رسد روند رشدی که در نیمه اول سال تجربه کردیم را در نیمه دوم هم داشته باشیم؛ اما در سال بعد اگر تحریم‌های جدی علیه ما وضع شود ممکن است رشد ما دیگر 7 درصد نباشد و رشد کمتری باشد.