آفتابنیوز : نابرابری به زندگی برخی گروههایی اجتماعی تحمیل شده و مقولهی فقر و فقرا را تشکیل داده است و خشونت ساختاری نتیجه این وضع تاریخی است که جای زخم آن بیشتر از هر جای دیگری، به ملموسترین و بیواسطهترین شکل در جسم و روان قربانیانش قابل مشاهده است.
فقیر شدن، اثرِ خشونت ساختاری است. بدنهای مریض، روانهای زخمی و عصبانی اثر این خشونت هستند، محلهی بدنامشده، پدرها و مادرهای شرمسار و پریشان نیز از دیگر اثرات این خشونت است. این صدمات هستند که سوژهی جدیدی را میسازند و منطبق با آن، جامعه و فرهنگ سوژهها یعنی فقرا هم تعیین میشوند که از مهمترین آن میتوان به کودک آزاریها که شاید مهمترین آن در بستر فقر رخ میدهد، اشاره کرد.
فقرا خشونت را به سوی جامعه خود برمیگردانند
ایزدی جیران (استادیار دانشکده حقوق و علوم اجتماعی) در رابطه با کودک آزاری در بسترهای فقر میگوید: اهالی سکونتگاههای فقیرنشین، سوژههای ساختهشدهی یک وضع تاریخی هستند؛ وضع تاریخیای که با تحمیل حداقل ۹ دهه نابرابری در دسترسی به قدرت و ثروت پدید میآید، اما در تداوم خود از عقبنشینی سازمانهای حمایتی و خدمات حمایتی توسط دولت، توجیه یا مشروعسازی توسط فرهنگ در قالب تحقیر فرهنگی و حمایت توسط جامعه در قالب طرد اجتماعی برخوردار میشود.
جیران تاکید میکند که مجموعه ناکارآمدیها، زندگی فقرا را بدل به چیزی میکند که میتوان آن را وضعیت اضطراری نامید، وضعیتی که در مورد ستمدیدگان نه استثنا بلکه قاعده است.
این استادیار با اشاره به اینکه در این بستر اجتماعی خاص که فقرا خود قربانی خشونت ساختاری و بیتفاوتی اجتماعی گروههای دیگر جامعه بودهاند، اکنون توجیه فرهنگی لازم برای بازتولید همان خشونت و همان بیتفاوتی را دارند تاکید میکند: این یعنی زایش فرهنگ خشونت. حیاتیترین نکته این است که چون فقرا بیقدرت شدهاند، خشونت را نه به سوی دیگری بلکه به سوی جامعه خود برمیگردانند.
مادرانی که زیر بیست سال وادار به ازدواج شدند؛ کودک آزارند
در پژوهش کودک آزاری در سکونتگاه های فقیر نشین شهرستان تبریز (ترلان دره و ملازینال) که توسط جمعیت امام علی (ع)انجام شد وتعداد یکصد و پنجاه خانواده که چهارصد و دوازده کودک از هر دو محله را شامل میشود، به پرسشهایی در خصوص تحصیل، سن ازدواج والدین و فرزندان، سلامتی و بهداشت، تغذیه، خشونت خانگی، کار اجباری، استفاده از الفاظ نامناسب، تنبیه بدنی، پاسخ دادهاند و از میان آنها دویست و هشت کودک در هفتاد خانواده، مورد کودک آزاری قرار گرفتهاند.
یافتههای این پژوهش نشان میدهد؛ پدر و مادر این کودکان غالبا خود مورد کودک آزاری قرار گرفته و معمولا مادرانی که زیر بیست سال تمام شمسی (دوازده تا نوزده سال) وادار به ازدواج شدهاند، کودک آزارند.
غالبا کودکان این دو محله، به دلیل شرایط نامناسب مالی والدین، محکوم بودن یکی از آنها یا هر دو به حبسهای طولانی مدت و گاه حبس ابد به دلیل جرایم مرتبط با موادمخدر، در شرایط روحی- روانی نامناسب قرار دارند.
بی توجهی به تحصیل، سلامتی، تغذیه و گاه اجبار کودکان (دختر و پسر) به زباله گردی و فروش مواد مخدر یا الکل و نبود شادی و امکانات رفاهی ساده همچون فضای سبز و فضای بازی برای کودکان، موجب شده است تا هم والدین در این دو محله از بیماریهایی چون مشکلات اعصاب و روان (اقدام به خودکشی و خودزنی) رنج ببرند و هم کودکان از تفریح و شادی محروم باشند.
وضعیت کودکان مناطق حاشیه بسیار پرمخاطره است
زهرا رحیمی (مدیر عامل جمعیت امام علی(ع) ) در این رابطه میگوید: در هر معضل اجتماعی گروهی ذینفع وجود دارد مانند گروه هایی که از فروش مواد مخدر به کودکان سود میبرند، که این افراد باید شناسایی شوند و از فعالیتشان ممانعت به عمل آید.
وی به این نکته اشاره کرد که متاسفانه اذهان عمومی فقط در شرایطی نسبت به این معضلات اجتماعی واکنش نشان میدهد که خبری رسانه ای شود و با گذر زمان آن معضل به فراموشی سپرده میشود، در حالی که اگر در زمینه جایگاه و شأن کودکان اصلاحاتی اساسی صورت نگیرد به یقین خودمان را از داشتن یک جامعه سالم و شاد در آینده محروم خواهیم ساخت، زیرا آسیبها و مشکلات مناطق حاشیه به بافت و متن شهرها تسری پیدا خواهد کرد و این هشدار و زنگ خطریست برای مردم که بدانند وضعیت کودکان مناطق حاشیه وضعیتی بسیار پرمخاطره است.
36 درصد از آزارهای جنسی متعلق به پسران است
آخرین تحقیقات میدانی آمارها و ارزیابی نتایج مشاهده کودکان آسیبدیده از خشونت در ۱۸ استان ایران که با پژوهش بر روی ۷۷۱ کودک و توسط سازمان های مردم نهاد انجام شده است؛ تعداد موارد گزارش شده را ۱۱۷۵ مورد آزار اعلام میکند.
در این تحقیق، آزارها به سه بخش "جسنی" ،"جنسی" و "غفلت" تقسیم شده اند.۳۶ درصد از آزارهای جنسی متعلق به پسران است. درصد بالایی از کودکان در دوران خردسالی مورد آزار قرار گرفته اند.
رویا منوچهری (فعال اجتماعی) با بیان این موضوع که میانگین سن اغلب کودکان آسیب دیده بین ۶ تا ۱۰ سال است، اعلام کرد که ۵۳ درصد از کودکان مورد آزار پسر و ۴۷ درصد دختر هستند و ۵۵ درصد از کودکانی که مورد آزار قرار گرفتهاند، کودکان در چرخه کار هستند. همچنین ۵۱ درصد از کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفتهاند ناآگاهی از جمله عوامل مهمی بوده که آزار دیدن وی را تسهیل کرده است.
وی به این نکته اشاره میکند که حدود ۶۰ درصد از کودکانی که مورد آزار جنسی قرار میگیرند، درک صحیحی از مسئله رخ داده ندارند و اغلب توسط والدین آسیب دیده از اعتیاد دچار آزار قرار میگیرند.
۴۰.۵ درصد ازخانواده ها دچار عادی انگاری پدیده کودکآزاری شدهاند
منوچهری به بخشی از این تحقیق اشاره میکند که این والدین هم خود زمانی مورد آزار قرار گرفتهاند و از این رو است که این روند برای آنها عادی شده و نسبت به آزار کودک اغلب تعهدی ندارند. ۴۰.۵۹ درصد از خانوادهها دچار عادیانگاری این پدیده شدهاند. همچنین محل سکونت ۳۱درصد از این کودکان در پاتوقها و خانههایی تیمی بوده است. حدود ۶۰ درصد از کودکان در خانه و ۲۸ درصد در محله مورد آزار و خشونت هستند.
سن آزارگرها بین ۳۰ الی ۳۹ سال و ۴۰ الی ۴۹ سال است. در ۱۱۷۵ مورد ۶۹.۴۴ درصد آزارگران مرد و ۱۶.۱۷ درصد زن بودند و در ۱۴.۳۹ درصد نیز نامشخص است. ۶۱ درصد از آزارگرها والدین کودکان هستند.۵۰ درصد از آزارگران اعتیاد دارند و ۳۲ درصد بیکارند.
طبق این پژوهش ۳۱ درصد از آزارگران جنسی به کودکان از والدین آنها بودند و ۶۹ درصد از آزارگران جسمی نیز از والدین کودکانند. همچنین در مواردی که آزار جنسی توسط والدین رخ می دهد، ۱۰۰ درصد آنها اعتیاد دارند و ۶۳ درصد از این والدین بیکار هستند. ۱۸.۷۸ درصد کودکان فکر میکنند، اعمال جنسی روشی برای مورد توجه قرار گرفتن آنهاست و این محبت آزارگر است. همچنین تعدادی از کودکان بعد از آزار به این کار گرایش پیدا کرده بودند.۸۱ درصد از کودکان هیچ گونه آموزشی نسبت به خودمراقبتی نداشتند، این در حالی است که تنها ۱ درصد از خانواده ها نسبت به این پدیده آگاهی داشتند.
تنها ۲ درصد از خانوادهها حاضر به شکایت هستند
طبق این پژوهش ۳ درصد از کودکان حاضر به بیان آزار به پلیس و مراجع قانونی بودند و تنها ۲ درصد از خانوادهها حاضر به طرح شکایت و پیگیری قانونی هستندو این مساله میان مهاجرین کمتر مورد پیگیری قرار می گیرد و آنها به دلیل نبود مدارک هویتی از ترس رد مرز شدن به دستگاه های قضایی مراجعه نمی کنند.
منبع: ایلنا