۴۷ سال انتظار برای خرید مسکن در سال ۱۴۰۰
طبق گزارش تحلیلی منتشرشده از مرکز آمار، زمان انتظار برای خانه‌دارشدن خانوار‌های ایرانی شهرنشین (به طور متوسط) با کسر تمام هزینه‌های زندگی از درآمد آن‌ها، ۴۷.۴ سال در سال ۱۴۰۰ بوده است. اگر خانوار‌ها از هر گونه هزینه اجتناب کرده و تمام درآمد خود را پس‌انداز می‌کردند، مدت زمان انتظار آن‌ها به ۸.۴ سال می‌رسید.
این در حالی است که گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که مدت زمان انتظار برای خرید خانه در سال ۹۳ بدون کسر هزینه‌های خانوار معادل ۴.۷ سال و با کسر تمام هزینه‌های خانوار ۱۷۶.۱ سال بوده است. این امر نشان دهنده تغییر توازن بین تورم مسکن و سایر کالا و خدمات در چند سال اخیر است. به بیان دیگر در سال ۹۳ تورم مسکن بسیار بالاتر از تورم کالا و خدمات بوده، اما در چند سال گذشته تورم کالا و خدمات از تورم مسکن پیشی گرفته است. از همین رو سال‌هایی که برای خرید خانه بدون کسر هزینه‌ها نیاز است کمتر شده، اما سال‌های مورد نیاز خرید خانه با کسر همه هزینه‌ها از درآمد افزایش یافته است.
البته در گزارش مرکز امار داده‌های مربوط به سال ۱۴۰۱ منتشر نشده است، با توجه به اینکه در سال گذشته قیمت مسکن جهش شدیدی را تجربه کرده، به احتمال بسیار زیاد این نسبت‌ها دچار تغییر شده است.
در سال ۹۳ متوسط قیمت کشوری هر مترمربع زیربنای مسکونی معادل ۱.۴ میلیون تومان بوده است. با توجه به درآمد سالانه ۲۴ میلیون تومانی خانوار‌های شهری در آن سال، قدرت خرید مسکن آن‌ها با در نظر گرفتن کل درآمد معادل ۱۷ مترمربع بوده است. این در حالی است که اگر هزینه‌های خوراکی را از درآمد این خانوار کسر کنیم، قدرت خرید مسکن آن‌ها به ۱۲.۹ متر مربع کاهش می‌یابد.
اگر کل هزینه‌های خانوار نیز از درآمد آن کم شود، قدرت خرید آن‌ها تنها معادل نیم متر مربع می‌شود. اگر خانوار‌های ایرانی در سال ۹۳ هزینه خود را از درآمدشان کم می‌کردند و باقی‌مانده آن را برای خرید خانه پس‌انداز می‌کردند، ۱۷۶ سال طول می‌کشید تا با فرض ثبات قیمت مسکن، خانه‌دار شوند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که وضعیت قدرت خرید مسکن برای خانوار‌ها در سال ۹۶ بهتر شده و به ۲۲.۸ متر در سال رسیده است. با توجه به این که قیمت هر متر مسکن در آن سال به ۱۶ میلیون تومان رسیده بود، افزایش قدرت خرید به دلیل افزایش درآمد خانوار‌های شهری و همچنین پیشی گرفتن نرخ تورم عمومی از تورم مسکن بوده است. در سال ۱۴۰۰ نیز متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای مسکونی به ۱۱.۸ میلیون تومان افزایش یافته و در نتیجه قدرت خرید مسکن به ۹.۵ متر مربع رسیده است.
شاخص زمان انتظار برای خانه‌دار شدن خانوار‌های شهری کشور برای یک واحد مسکونی با مساحت ۸۰ مترمربع (طبق الگوی مصرف رعایت شده در طرح ملی مسکن) و با فرض عدم‌تغییر قیمت مسکن و ذخیره‌ی کل درآمد سالانه خانوار، در سال ۹۳ برابر ۴.۷ سال بوده که این شاخص در سال ۹۶ به ۳.۵ سال کاهش می‌یابد، ولی در سال ۱۴۰۰ دوباره افزایش یافته و به ۸.۴ سال می‌رسد.
اگر هزینه خوراکی خانوار از درآمد کسر شود، مدت‌زمان انتظار در سال ۹۳ به ۶.۲ سال، در سال ۹۶ به ۴.۴ سال و در سال ۱۴۰۰ به ۱۰.۸ سال می‌رسد. در حالی که با کسر کل هزینه خانوار، مدت زمان انتظار در سال ۹۳ برابر ۱۷۶، در سال ۹۶ برابر ۳۴ و در سال ۱۴۰۰ برابر ۴۷.۴ سال محاسبه می‌شود. بنابراین، اگر خانوار‌های شهری در سال ۱۴۰۰ تصمیم به خرید خانه می‌گرفتند در سال ۱۴۴۷ موفق به خرید خانه‌ای ۸۰ متری می‌شدند. این محاسبه با فرض ثبات قیمت مسکن طی ۴۷ سال انتظار صورت گرفته است.
با توجه به داده‌های محدودی که در گزارش مرکز آمار منتشر شده است، نمی‌توان تحلیل دقیقی از اتفاقات ارائه داد و زوایای متعددی از موضوع این گزارش پنهان می‌ماند.
منبع: اکوایران
