مطهری: در زمان آقای خاتمی انتقاد از رئیس‌جمهور راحت‌تر بود
آفتاب: علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفتگویی اختصاصی با خانه ملت، به ارزیابی عملکرد مجلس هشتم در دو عرصه قانونگذاری و نظارت پرداخت.
هیچ مصلحتی بالاتر از اجرای قانون نیست
عضو کمیسیون فرهنگی با متوسط ارزیابی کردن عملکرد مجلس هشتم گفت: «مجلس هشتم در بعد قانون گذاری فعال بود اما کاستی‌هایی در بعد نظارتی داشته است».
وی با بیان اینکه بعد نظارتی مجلس هشتم تحت تاثیر شرایط بیرونی مجلس قرار گرفته و بیشتر انفعالی عمل کرده است، افزود: «برخی کارهای خلاف قانون توسط دولت انجام شده اما مجلس عکس‌العمل لازم را نشان نداده است».
مطهری به واگذاری سهام مخابرات به تعاونی سپاه اشاره کرد و گفت: «واگذاری سهام دولتی به بخش نیمه دولتی با اصل 44 قانون اساسی منافات دارد، مانند واگذاری نمایشگاه بین‌المللی که البته خود دولت از این امر جلوگیری کرد».
وی واکنش نشان ندادن مجلس را مصلحت اندیشی نادرست دانست و اظهار داشت: «ممکن است برخی نمایندگان تصور کنند اعتراض آنها در این گونه موارد به معنی تضعیف دولت است و با توجه به شرایط کشور نمی‌خواهند وارد این مقولات شوند».
عضو کمیسیون فرهنگی با تاکید بر اینکه هیچ مصلحتی بالاتر از اجرای قانون و رعایت مصالح کشور و منافع مردم نیست، گفت: «روابط سیاسی و عواطف شخصی و گروهی گاه بر اراده‌ها تاثیر می‌گذارد و موجب می‌شود مجلس در انجام وظیفه نظارتی خود کوتاهی کند، در حالی که بسیاری از این نظارت‌ها به نفع دولت است گرچه در ظاهر مخالفت با دولت تلقی شود».
وی به تصویب تحقیق و تفحص از سازمان تربیت بدنی اشاره کرد و افزود: «هیاتی از طرف مجلس مشغول به کار شده است و این به نفع دولت و مردم است و می‌تواند از ضایع شدن حقوق مردم جلوگیری کند».
نظارت، دشمنی نیست
مطهری ادامه داد: «هر نظارتی به معنی دشمنی و مخالفت با دولت نیست لذا مجلس باید جنبه نظارتی خود را تقویت کند و آن را بر امر قانونگذاری ترجیح دهد».
وی با اشاره به تلاش مجلس در تصویب قوانین تشریح کرد: «بر اساس گزارش وضعیت قوانین مصوب مجلس هفتم معلوم شد بسیاری از این قوانین اجرا نشده و یا حتی به دستگاه‌ها ابلاغ نشده است بنابر این، مجلس نباید عجله‌ای در تصویب قوانین داشته باشد».
نماینده تهران افزود: «در کشور خلاء قانونی زیادی نداریم اما آنچه کمبود داریم بیشتر در زمینه نظارت بر اجرای قوانین و عملکرد دولت است».
وی گفت: «مجلس در بسیاری از مواقع می‌توانست در قالب سوال از وزیر و حتی سوال از رئیس جمهور بسیاری از مسایل را شفاف کند و به شبهات پایان دهد ولی گاهی ملاحظات سیاسی و عواطف شخصی مانع اجرای آنها می‌شود».
مطهری ادامه داد: «البته گاه فضای سیاسی کشور به گونه‌ای می‌شود که نمایندگان صلاح نمی‌دانند وارد این وادی‌ها شوند و گاهی از حمایت‌های رهبری از دولت برداشت غلط می‌شود یعنی اینگونه برداشت می‌شود که ما نباید خیلی به دولت انتقاد کنیم و آن را مورد سوال قرار دهیم در حالی که به عقیده من مقصود رهبری از این حمایت‌ها چنین چیزی نیست».
وی تصریح کرد: «گاه نص صریحی از رهبری وجود دارد که تکلیف روشن است اما گاه برحسب شنیده‌ها و اخبار و یا از طریق واسطه‌هایی که وجود دارد مطالبی را به مجلس منتقل می‌کنند و به نوعی اراده نمایندگان را سست می‌کنند. این، کار درستی نیست. نماینده باید به وظایف خود عمل کند».
نماینده تهران افزود: «اگر مقام معظم رهبری در مواقعی احساس کنند که کاری به صلاح کشور نیست ایشان خود تذکر لازم را خواهند داد. مثلا در مساله رحیم مشایی در سال گذشته رهبری صلاح ندیدند که مباحث وی دنبال شود و خود به این موضوع خاتمه دادند».
وی گفت: «نماینده باید در چارچوب آیین نامه داخلی مجلس، قانون اساسی و وظایف و اختیاراتی که دارد کار خود را انجام دهد و ملاحظات سیاسی را در کار خود دخالت ندهد».
مطهری به استیضاح کردان نیز اشاره کرد و اظهار داشت: «برخی نمایندگان این استیضاح را به صلاح نمی‌دانستند و آن را مخالف نظر رهبری می‌دانستند ولی ما اصرار داشتیم با توجه به اختیارات و وظایف خود این کار را انجام دهیم».
وی گفت: «التزام به قانون اساسی و ولایت فقیه به این معنی نیست که هر کار کوچکی که می‌خواهیم انجام دهیم حتماً باید ابتدا اجازه بگیریم. این امر به نوعی شانه خالی کردن از وظایف و عافیت طلبی و خیانت به حقوق مردم است. لذا معتقدم بعد نظارتی مجلس باید قوی‌تر از حال باشد».
وی به جدا شدن سازمان تامین اجتماعی از وزارت رفاه اشاره کرد و گفت: «این جداسازی برخلاف قانون بود و مجلس وظیفه داشت در این باره انتقاد و سوال کرده و از آن جلوگیری کند اما چون در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار داشتیم مجلس صلاح ندید در این باره اقدامی انجام دهد لذا این موضوع رها شد».
مطهری در بخش دیگری از سخنانش گفت: «دولت قبل از انتخابات از محل فروش فراورده‌های نفتی و برخلاف مصوبه مجلس دست به واردات بنزین زد و به مصوبه مجلس عمل نکرد».
وی افزود: «براساس مصوبه مجلس، دولت می‌بایست بنزین تولید داخل را به قیمت لیتری هزار ریال و بنزین وارداتی را به قیمت تمام شده عرضه نماید و از منبع دیگری برای واردات بنزین استفاده نکند و طبعا برای اجرای این مصوبه باید سهمیه بنزین داخلی را کاهش می‌داد. اما دیدیم که دولت قبل از انتخابات در سهمیه بنزین تغییری نداد بلکه 100 لیتر در ماه را گاهی به 120 لیتر افزایش داد و بعد از محل فروش فرآورده‌های نفتی، بنزین اضافه وارد کرد و مجلس نیز درباره این موضوع کار جدی انجام نداد و فقط چند نماینده تذکری در این باره به رئیس جمهور دادند».
وی گفت: «اینکه قانونی به تصویب برسد اما بعد اجرا نشود و یا به درستی اجرا نشود کار پسندیده‌ای نیست».
مطهری قانون گریزی را نتیجه تربیت اجتماعی مردم در طول قرن‌ها و یک عادت قدیمی عنوان کرد و اظهار داشت: «دولت‌های گذشته قبل از انقلاب دولت‌هایی غیر شرعی، جائر و ظالم بودند به همین دلیل معمولاً خلاف قانون عمل کردن نوعی مبارزه با ظالم و حکومت نامشروع تلقی می‌شده است.
وی افزود: بسیاری از مردم فکر می‌کردند که اگر قوانین اجتماعی را اجرا نکنند نوعی ابراز مخالفت با دولت‌های ظالم است و شاید بعد از انقلاب این عادت ناخودآگاه ادامه پیدا کرده است اگر چه در همان زمان نیز این کار، کار درستی نبود و پایمال کردن حقوق مردم بود».
وظیفه مجلس جلوگیری از سرکشی دولت است
نماینده تهران ادامه داد: «هر دولتی دوست دارد دستش باز باشد و این منحصر به دولت فعلی نیست. به طور کلی هر دولتی همیشه مجلس را مزاحم خود می‌داند و میل به تمرکز و استبداد دارد. اساسا آنچه در حکومت‌های دمکراتیک مانع استبداد و دیکتاتوری می‌شود پارلمان و مجلس است».
وی خاطرنشان کرد: «ما هم اگر در جایگاه دولت قرار بگیریم بطور طبیعی دوست داریم دستمان باز باشد و هر کاری را که می‌خواهیم انجام دهیم و ممکن است حتی نیت خیری هم داشته باشیم اما در مجموع به صلاح کشور نیست».
مطهری تاکید کرد: «مجلس همیشه باید از این سرکشی جلوگیری کند زیرا به‌طور طبیعی دولت می‌خواهد آزاد باشد. آنچه که می‌تواند عدالت را اجرا کند و هر چیزی را در جای خود قرار دهد، اجرای قانون است و ما مصلحتی بالاتر از اجرای قانون نمی‌توانیم پیدا کنیم».
وی با بیان اینکه مجلس باید جنبه نظارت بر عملکرد دولت را جدی بگیرد، به گزارش عملکرد دولت در برنامه چهارم توسعه اشاره کرد و گفت: «دولت باید سالانه این گزارش را به مجلس ارائه کند اما دیدیم که این کار جدی گرفته نشد و نمایندگان نیز بارها تذکر دادند اما توجهی به آن نشد و این مسایل رویه‌هایی است که راه را برای زیر پاگذاشتن قانون باز می‌کند».
مطهری افزود: «همچنین دیدیم دولت به تعهدات خود در مقابل متروی تهران که در قوانین بودجه 85 تا 87 مصوب شده بود به طور جدی عمل نکرد و اکنون مترو با مشکلاتی مواجه شده است. در این مورد نیز مجلس به وظیفه نظارتی خود درست عمل نکرد».
عضو کمیسیون فرهنگی در مورد وجود مکانیزمی برای پررنگ‌تر کردن بعد نظارتی مجلس بر عملکرد دولت اظهار داشت: «قانون اساسی کشور یک قانون مترقی از جنبه نظارت مجلس بر عملکرد دولت است و آیین نامه داخلی مجلس نیز ملهم از قانون اساسی است لذا راه‌های خوبی را برای نظارت بر عملکرد دولت قرار داده است».
وی گفت: «به عقیده من بیشترین نقص مربوط به عملکرد خود ما نمایندگان است که از بسیاری از اختیارات خود استفاده لازم را نمی‌کنیم و البته فضای جامعه هم باید آماده شود و اجتماع، مردم و رسانه‌های کشور این مطلب را باید بپذیرند که نظارت مجلس بر دولت و تنش‌ها، مجادلات و گفتگوهایی که انجام می‌شود به معنی دشمنی با دولت نیست، که فکر کنند حال نقص یا رخنه‌ای در نظام پیدا شده است. لذا این کار باید خیلی عادی شود».
مطهری با اشاره به ظرفیت و امکان سوال از رئیس جمهور گفت: «مثلا سوال از رئیس جمهور باید امر عادی تلقی شود و فرضا رئیس جمهور سالی یک بار مورد سوال نمایندگان قرار گیرد».
وی توضیح داد: «البته قداستی که نظام جمهوری اسلامی دارد شاید باعث شده که انتقاد، سوال و نقد دولت به معنی یک کار غیرشرعی تلقی شود و به معنی چوب لای چرخ نظام قرار دادن تصور شود در حالی که باید این فرهنگ و نوع نگرش را تغییر دهیم و فکر می‌کنم ما نگاه درستی به نظام مذهبی و جمهوری اسلامی نداریم».
وی با اشاره به خطاب امیرالمومنین به مردم گفت: «امیرالمومنین فرمودند شما وظیفه دارید مرا نصیحت کنید یعنی اگر احساس می‌کنید در جایی باید مرا راهنمایی کنید بگویید و پرهیز نکنید البته نصیحت به معنی خیرخواهی است نه موعظه و اندرز».
نماینده تهران تصریح کرد: «ایشان فرمودند که در پنهان و آشکار مرا نقد کنید. وقتی یک معصوم اینگونه صحبت می‌کند دیگر تکلیف ما و یک نظام مذهبی در دوره غیبت روشن است».
وی افزود: «ما چون قداستی را برای نظام جمهوری اسلامی قائل هستیم و درست هم هست زیرا یک نظام اسلامی است و در چارچوب مذهب کار می‌کند فکر می‌کنیم که نباید انتقاد کنیم ولی این قداست به معنی انتقاد نکردن نیست».
عضو کمیسیون فرهنگی به سخنی از شهید مطهری اشاره کرد و گفت: «به فرموده ایشان هر مقام غیر معصومی اگر در جایگاه غیر قابل انتقاد قرار گیرد هم خود فاسد می شود و هم جامعه را فاسد می‌کند. لذا مساله انتقاد بحث مهمی است ولی این جایگاه در کشور به رشدی نرسیده که انتقاد از حکومت، نظام و دولت یک امر طبیعی تلقی شود و اعتراض به برخی کاستی‌ها یک امر عادی جلوه‌گر شود».
وی گفت: «هنوز برای ما عادی نشده که عده‌ای برای اعتراض به موضوعی بخواهند مجوز بگیرند که به شکلی آرام حرف خود را بیان کنند. ما مجوز این کار را نمی‌دهیم زیرا اعتراض به مساله‌ای را به معنی اعتراض به نظام تلقی می‌کنیم و آن را منتفی می‌کنیم در حالی که این گونه نیست و این موضوع باید عادی شود».
مطهری تصریح کرد: «در حالی که اگر اعتراض‌ها صورت گیرد عقده‌ها خالی می‌شود و بسیاری از اقدامات پنهانی و زیرزمینی از بین می‌رود و این مساله بسیار مهمی است که هنوز نتوانسته‌ایم آن را نهادینه کنیم».
وی گفت: «متاسفانه اکنون انتقاد و اعتراض مجلس به دولت به معنی تضعیف دولت تلقی می‌شود و چون رهبری نیز از دولت حمایت کرده‌اند پس به معنی تضعیف رهبری است لذا همه باید ساکت باشند در حالی که این تلقی اشتباه است».
نماینده تهران اضافه کرد: «در آستانه انتخابات، دولت پول‌های زیادی را تحت عنوان سهام عدالت در سفرهای استانی توزیع کرد و سوال عمده‌ای که بوجود آمد این بود که این پول از کجا و کدام منبع تامین شد. در حالی که بسیاری از کارخانه‌هایی که سهام عدالت متعلق به آنهاست راکد بوده و یا در حال ضرر دادن هستند پس این سود از کجا آمد که توزیع شد».
وی گفت: «دولت باید مورد سوال واقع می‌شد و نیز در این باره توضیح می‌داد ولی همه این مسایل به علت شرایط آن روزها نادیده گرفته شد. اگر مطرح می‌شد این امر سیاسی تلقی می‌شد».
مطهری در بخش دیگری از سخنانش گفت: «اگر هر نماینده‌ای با هر نیتی که دارد بخواهد در چارچوب اختیارات خود از دولت انتقاد سازنده کند باید از وی حمایت کنیم نه اینکه او را متهم به ضدیت با ولایت فقیه کنیم و کاری کنیم که این انتقاد صورت نگیرد».
وی تاکید کرد: «البته نگاه مردم ما هم باید تغییر کند و این بحث صرفا مربوط به سیاسیون نیست».
نماینده تهران افزود: «گاهی غفلت می‌شود که رهبری یک وظیفه دارد و نماینده مجلس وظیفه دیگری. گاه ممکن است صلاح نباشد رهبری موضوعی را مطرح کنند اما اگر نماینده مجلس یا هر مسئول دیگری بیان کند اشکالی بوجود نیاید».
وی به زمان حیات حضرت امام خمینی (ره) اشاره کرد و اظهار داشت: «در آن زمان صلاح نبود که حضرت امام در مورد دکتر شریعتی اظهار نظر کند زیرا طرفداران متعصبی داشت اما کسی مانند شهید مطهری در این باره اظهار نظر می‌کند. پس نباید بگوییم که شهید مطهری برخلاف روش حضرت امام(ره) عمل کرده است. هر کس در جایگاه خود قرار دارد».
عضو کمیسیون فرهنگی تصریح کرد: «یک نظام سیاسی زنده، نظامی است که در آن دائما نقد و انتقاد وجود داشته باشد».
وی گفت: «صحیح نیست در هر مساله‌ای پای رهبری را به میان آوریم لذا هر نماینده یا مسئولی باید کار خود را انجام دهد».
مطهری در بخش دیگری از این گفت و گو به لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: «به عقیده من اینکه رهبری در مورد این لایحه تعیین تکلیف کنند اصلا به صلاح نیست. خود ما نمایندگان و دولت باید این مسایل را حل کنیم، ضمن اینکه ارجاع این لایحه در وسط بررسی در صحن علنی به کمیسیون ویژه به علت اعتراض رئیس جمهور، کاری خلاف قانون بود که از طرف رئیس وقت جلسه علنی انجام شد و نمی‌بایست صورت می‌گرفت».
وی افزود: «بررسی این لایحه می‌بایست سیر طبیعی خود را طی می‌کرد و حداکثر شورای نگهبان اعلام می‌کرد که مثلا بین ماده 13 و 16 تناقضی وجود دارد و مجلس آن را حل کند آنجا مجلس می‌توانست اقدام درست را انجام دهد».
نماینده تهران با بیان اینکه ما نباید از چارچوب قانون خارج شویم، ادامه داد: «این روش اصلا درست نبود که رئیس جمهور سرزده وارد مجلس شود و شروع به صحبت کند در حالی که قبلا می‌بایست اعلام می‌کرد تا سخنرانی ایشان در دستور جلسه قرار می‌گرفت اما بر خلاف آیین‌نامه مجلس، رئیس جمهور یک ربع ساعت صحبت کرد و به نوعی مجلس را تهدید کرد که اگر نظرش تامین نشود لایحه را پس می‌گیرد».
وی با اشاره به اینکه در آستانه سالروز شهادت مدرس قرار داریم، افزود: «این رفتارها با روش شهید مدرس جور درنمی‌آید. ممکن است حرف دولت حرف حق و درستی باشد اما این نوع برخورد با مجلس و ناچیز شمردن مجلس کار درستی نبود و تنها راهی که وجود داشت همین بود که بررسی در مجلس به پایان می‌رسید و پس از ارجاع به شورای نگهبان اگر نیاز به اصلاحی داشت، دولت مجددا اصلاحیه‌ای را به مجلس تقدیم می‌کرد. ما می‌بایست طبق قانون جلو می‌رفتیم زیرا اینگونه رفتارها نوعی تمایل به استبداد است و اگر مجلس جلوی این رفتارها نیاستد این امر موجب می‌شود که استبداد نهادینه شود».
مطهری در مورد تخریب برخی افراد اظهار داشت: «معمولا در رقابت‌های سیاسی افراد یکدیگر را متهم می‌کنند و احیاناً به یکدیگر تهمت می‌زنند و البته این امر ممکن است در بسیاری از کشورها صورت گیرد».
اظهارنظرهای متفاوت، مخالفت با ولایت فقیه نیست
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلام‌‌شهر گفت: «گاهی برداشت غلط ما از ولایت فقیه باعث برخی حرکت‌های نادرست می‌شود. یعنی عده‌ای فکر می‌کنند معنی ولایت فقیه این است که فردی فکر می‌کند و دستور می‌دهد و دیگران باید فقط عمل کنند و فکر نکننددر حالی که این درست نیست.
نماینده تهران خاطرنشان کرد: عده‌ای برای پیشبرد اهداف خود این موضوع را وسیله قرار می‌دهند و هرگونه آزاد اندیشی را محکوم می‌کنند در حالی که ما باید رابطه اطاعت از ولایت فقیه و آزاد اندیشی را تبیین کنیم که کجا باید مطیع محض باشیم و کجا می‌توانیم اظهارنظر کنیم».
وی افزود: «گاه ولی فقیه حکم شرعی صادر می‌کند که در آن، جای بحث وجود ندارد. حکم شرعی که صادر می‌شود مانند حکم دفاع، هر چند که ما قبول هم نداشته باشیم و قانع هم نشده باشیم آنجا باید حتما عمل کنیم. زیرا حکم ایشان فصل الخطاب است و به نوعی اتحاد در کشور ایجاد می‌کند».
عضو کمیسیون فرهنگی ادامه داد: «گاهی نیز ولی فقیه در یک مساله اجتماعی و سیاسی نظری را می‌دهد، آنجا دیگر این طور نیست که کسی نتواند نظر دیگری را بدهد. مانند انتخابات اخیر ریاست جمهوری».
وی گفت: «همه متوجه شدند که نظر ایشان ناظر به آقای احمدی‌نژاد است ولی برداشت غلطی که وجود داشت این بود که هر کسی نظری غیر از این داشته باشد مخالف ولی فقیه است در حالی که این اشتباه است».
مطهری تصریح کرد: «مردم باید مفهوم ولایت فقیه را به درستی درک کنند و این موضوعات با هم مخلوط نشود و این اظهارنظرها را به معنی مخالفت با ولی فقیه نگیرند».
وی گفت: «البته در طول انقلاب این سوء‌استفاده‌ها صورت گرفته است. این انتقادها از رئیس جمهور در دولت‌های گذشته نیز سخت بود و فقط منحصر به این دولت نیست. در دولت آقای هاشمی هم کسی جرات انتقاد نداشت ولی در دوره آقای خاتمی شرایط بهتر بود و انتقاد از ریاست جمهوری راحت‌تر صورت می‌گرفت. ولی در آن زمان‌ها نیز سوال از رئیس جمهور به شکل یک تابو تلقی می‌شد».
نماینده تهران ادامه داد: «باید این فضاها را بشکنیم و بت سازی نکنیم. بطور کلی بت سازی غلط است».
وی گفت: «عده‌ای از حامیان رئیس جمهور درصدد هستند از احمدی‌نژاد یک بت بسازند. حتی عده‌ای ممکن است بخواهند از رهبری بت بسازند و این غلط است. حتی از امام یا شهید مطهری نباید بت بسازیم».
مطهری تصریح کرد: «ما باید فلسفه ولایت فقیه را بدانیم و به فرموده شهید مطهری ولایت فقیه ولایت ایدئولوژیک است یعنی چون نظام سیاسی ما بناست که براساس اسلام باشد پس در راس این نظام باید یک اسلام شناس باشد و او ولایت ایدئولوژیک دارد که هر وقت احساس کرد که نظام دارد از جاده اسلام خارج می‌شود ایشان هشدار و تذکر دهد».
نماینده تهران تصریح کرد: «این اصل بسیار مترقی را نباید به شکل نادرستی جلوه دهیم تا عده‌ای فرار کنند در حالی که حقیقت و اصل آن بسیار مطلوب، پسندیده و کارگشاست».
وی گفت: «بسیاری از کاستی‌هایی که حتی در خود مجلس وجود دارد ناشی از همین نوع برداشت ناصحیح است و ما باید آن را اصلاح کنیم».
وقتي آقاي باهنر مثل مبصر كلاس آن بالا نشسته و نمايندگان را به رد صلاحيت تهديد مي كنه از نمايندگان چه توقعي هست؟ 
