هاشمي ماندگار مي شود

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب:  اين جملات بخشي از پاسخ امام به نامه يي بود كه در سال 1366 توسط آيت الله خامنه اي، هاشمي رفسنجاني، آيت الله موسوي اردبيلي و ميرحسين موسوي در ارتباط با تصميم گيري براي ايجاد مرجعي در صورت حل نشدن اختلاف مجلس و شوراي نگهبان از نظر شرع مقدس يا قانون اساسي، با تشخيص مصلحت نظام و جامعه، حكم حكومتي را بيان كند. 

دو سال بعد يعني در سال 1368 و در جريان بازنگري قانون اساسي، اين مجمع رسما به صورت يكي از نهادهاي رسمي كشور درآمد و علاوه بر وظيفه حل اختلاف بين مجلس شوراي اسلامي و شوراي نگهبان قانون اساسي پس از بحث هاي مشروح درباره جايگاه مجمع تشخيص مصلحت، وظايف يازده گانه يي بر عهده اين مجمع قرار گرفت. 

اكنون بيش از 22 سال از تاسيس مجمع تشخيص مصلحت نظام مي گذرد: نهادي كه بنيانگذار جمهوري اسلامي آن را ايجاد كرد تا به حل اختلافات ميان شوراي نگهبان و مجلس شوراي اسلامي بپردازد. در همين زمينه با توجه به سابقه طولاني رياست اكبر هاشمي رفسنجاني بر اين نهاد مهم نظارتي و همچنين رويدادهايي همچون انتخاب آيت الله مهدوي كني به رياست مجلس خبرگان رهبري به جاي او در آخرين انتخابات اين مجلس، به نظر برخي منابع خبري، در دوره بعدي مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز رياست آن و همزمان تركيب اين مجمع نيز تغيير خواهد يافت. 

اگرچه محمدرضا عباسي فرد عضو سابق شوراي نگهبان و مشاور حقوقي هاشمي رفسنجاني مي گويد: «تحليل و تفسير و آگاهي من با توجه به شناختي كه از مقام معظم رهبري و مجموعه شرايط دارم، اين است كه اين اتقاق براي بقاي آقاي هاشمي در مجمع تشخيص مصلحت خواهد افتاد.» دوره نخست مجمع كه رياست آن را آيت الله خامنه اي بر عهده داشت، از سال 1366 تا سال 1368 بود كه وجود جنگ و شرايط خاص سياسي و اجرايي كشور از ويژگي هاي خاص اين دوره به شمار مي رفت. 

در اين دوره هاشمي رفسنجاني به عنوان رييس مجلس وقت در مجمع حضور داشت. دوره دوم فعاليت مجمع در پايان جنگ در سال 1368 پس از بازنگري قانون اساسي شكل گرفت، و از اين دوره رياست هاشمي رفسنجاني بر اين نهاد آغاز شد. همچنين دوره سوم مجمع ـ كه با افزايش اعضاي حقيقي متشكل از شخصيت هاي عالي رتبه كشور در سال 1375 آغاز شد ـ مجمع را وارد دوران جديدي در جهت انجام كامل وظايف قانوني كرد. 

دوره هاي چهارم و پنجم فعاليت مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز از سال هاي 1380 تا 1385 و 1385 تا اسفندماه سال جاري است. اين دو دوره به ويژه دوره پنجم فعاليت مجمع شايد به دليل مصادف شدنش با برخي حوادث داخلي مانند انتخابات 88 و درگذشت آيت الله توسلي حين قرائت يكي از سياسي ترين نطق هاي عضوي از مجمع در اين نهاد، يكي از پرسروصداترين ادوار فعاليت مجمع تشخيص مصلحت نظام باشد. آغاز دوره جديد مجمع تشخيص مصلحت، تقريبا همزمان با شكل گيري مجلس نهم، مي توانند دو رويداد مهم و سرنوشت ساز در تعيين آرايش سياسي كشور در سال هاي آتي باشند.

اگرچه وظايف پيش بيني شده در قانون اساسي براي مجمع تشخيص مصلحت نظام اين تصور را ايجاد مي كند كه نگاه به مجمع بايد نگاه به نهادي فراجناحي باشد، اما حضور هاشمي رفسنجاني در راس اين نهاد باعث شده همواره در رقم خوردن تحولات سياسي داخل كشور از نقش مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز نام برده شود.

امروز اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام كه در راس آن، روساي وقت قواي مجريه، مقننه و قضاييه قرار دارند، بايد علاوه بر تصميم گيري در سياست هاي كلان داخلي و خارجي ايران و حل اختلاف ميان قواي سه گانه، نظارت بر عملكرد اين قوا در اجراي سياست هاي كلي كه از اختيارات رهبري است، و به اين مجمع واگذار شده را نيز انجام دهند. دوران حضور هاشمي در راس مجمع را بايد به دو دوره قبل و بعد از سال 76 تقسيم بندي كرد: دوراني كه همزمان با رياست جمهوري او بود و در اين دوران مجمع آنچنان ظهور و بروزي نداشت اما بعد از اتمام رياست جمهوري هاشمي و تشكيل دولت اصلاحات، مجمع تشخيص براي هاشمي از اهميت بيشتري برخوردار شد و از اين دوران به بعد نقش مجمع در تحولات سياسي كشور پررنگ تر شد اگرچه شخص هاشمي رفسنجاني آنچنان تمايل به رسانه يي شدن عملكرد مجمع به دليل نقش مشورتي آن ندارد. بحث بازنگري احتمالي در قانون اساسي و احياي نظام پارلماني- نخست وزيري هم از جمله موضوعاتي خواهد بود كه احتمالادر دوره جديد مجمع تشخيص مصلحت نظام كليد خواهد خورد و اين نيز بر اهميت دوره جديد مجمع مي افزايد. 

فراز و فرودهاي دوره فعلي مجمع تشخيص به ويژه بعد از تشكيل دولت اصولگراي محمود احمدي نژاد و عدم شركت رييس دولت در جلسات مجمع آنچنان بود كه اگر ديرزماني تشكيل يا عدم تشكيل جلسات مجمع براي رسانه ها از درجه اهميت خاصي برخوردار نبود، امروز اين مجمع در كانون توجهات قرار دارد. 

حساسيت ها به حضور هاشمي در مجمع به حدي است كه از چند ماه قبل رسانه هاي همسو با دولت اخباري بر پايان عمر سياسي هاشمي به واسطه عدم حضورش در دور بعدي مجمع منتشر كردند اما بر اساس اطلاعات دريافتي  حضور هاشمي در دور بعدي مجمع قطعي شده است. 

به گزارش اعتماد،حذف هاشمي رفسنجاني براي دو طيف از جريانات سياسي بسيار مسرت بخش خواهد بود: 1- جريان موسوم به انحرافي 2- جريان فكري آيت الله مصباح يزدي (جبهه پايداري) . طبيعي است كه در مجموعه نظام اراده يي براي زمينه سازي جهت كسب قدرت بيشتر جريان انحرافي وجود ندارد. از سوي ديگر حذف هاشمي راه را براي نفوذ بيشتر و عميق تر جريان هاي سياسي نزديك به آيت الله مصباح يزدي باز خواهد گذاشت. همچنين اگر رييس مجمع تغيير كند، طبيعتا تركيب اعضاي حقيقي آن هم تغيير مي كند. سوالي كه در اين صورت پيش مي آيد، اين است كه اگر طيف راست سنتي و كارگزاراني هاي مجمع حذف شوند، چه گروه و دسته يي جاي آنها را بايد بگيرند؟ در مقاطعي مانند دهه 70 كه تركيب مجمع شاهد دگرگوني هايي بوده، تعدادي از اعضاي برجسته دولت مانند معاون اول و برخي وزرا وارد مجمع شدند. در حال حاضر افراد شاخص حاضر در كابينه دولت دهم به دلايل مختلف شانس حضور در تركيب اصلي مجمع را ندارند. البته نتايج انتخابات پيش روي مجلس به ويژه پيروزي يا شكست جريان مصباح مي تواند تاثير بسياري بر روند تغييرات احتمالي مجمع داشته باشد. ولي آنچه مشخص است، حضور چندين ساله هاشمي در راس مجمع تشخيص به اين نهاد حكومتي هويت خاصي بخشيده است. به همين دليل تلاش هايي كه از چند ماه قبل براي تحت تاثير قرار دادن تداوم رياست هاشمي صورت گرفته، در راستاي اهميت اين جايگاه است.