سفر پاياني خاتمي به دروازه اروپا

آفتاب‌‌نیوز : در میان کشورهای اروپایی اتریش در سیست خارجی ایران نقش و جایگاه مهمی دارد. مناسبات سیاسی اتریش با دیگر کشور های جهان که همواره بر اصل آرامش و استحکام روابط بوده به این کشور قدرت ریش سفیدی و میانجیگر بخشیده اسن. از همین رو اتریش یکی از مهمتزین دروازه ای برقراری روابط ایران با اروپا بود.با شروع کار محمد خاتمی در صدر سرسرای ریاست جمهوری ایران اتریش به همراه ایتالیا و فرانسه در صدر اولویت اعتماد سازی قرار گرفتند. آمار ملاقات ها و سفر مسولان ایرانی با این سه کشور به خصوص اتریشی ها نشان می دهد در پایان کار دولت محمد خاتمی نقطه اعتدال اروپا و دروازه قاره سبز همچنان چون ماه های نخست ریاست جمهوری خاتمی باز و گسترده است. 

شاید ملاقات مسولان عالیرتبه ایران با مقام های اتریش در وین واپسین دیداردر زمان ریاست خاتمی باشد تا این میراث برای دولت بعدی ایراو و رییس جمهور آینده سپرده شود. پیش از عزیمت خاتمی به اتریش واپسین ملاقات مسولان عالیرتبه دو کشور مربوط به سفر رییس جمهور فقید اتریش به ایران بود..

توماس كلستيل رئيس جمهورفقید اتريش كه به همراه همسرش مارگو كلستيل شامگاه شنبه چهارم بهمن 1382از طريق فرودگاه مهرآباد وارد تهران شده بود چند ساعتي در كاخ حافظيه- محل اقامت ميهمانان عالي رتبه جمهوري اسلامي- به استراحت نشست تا صبح روز يكشنبه محمد خاتمي در كاخ جمهوري براي دومين بار ظرف ۴ سال گذشته به طور رسمي از وي استقبال كند. پس از مراسم استقبال رسمي و سان ديدن دو رئيس از گارد احترام، خاتمي در نخستين پذيرايي از ميهمان اروپايي اش وي را دوست خوب ايران معرفي كرد و در جمع خبرنگاران گفت كه صرف نظر از اين كه اتريش يك عضو مهم اروپا است تهران براي اين كشور اهميت زيادي قائل است. شايد مقامات و ميهمانان خارجي كه در طول اين ۶ سال محمد خاتمي ميزبان آنها بوده به جملات تعارف آميز و تحسين برانگيز رئيس جمهور ايران عادت كرده باشند چنان كه خاتمي در مقابل ميهمان اتريشي كه اين بار از فرط پيري عصا نيز به دست گرفته بود كشور آقاي كلستيل را يكي از كانون هاي تمدن جديد اروپا دانست كه سابقه تاريخي درخشاني نيز دارد و مواضع اش با منطق و توأم با عدالت بوده است.

 رئيس جمهور اتريش كه در سفر چهار سال گذشته از ميزباني خاتمي شگفت زده شده بود در اين سفر چندان هيجان زده به نظر نمي آمد هر چند كه مدت اقامتش در اين دوره افزون شده و به ۴ روز رسيده بود. سفري همراه خانواده آقاي رئيس جمهور، معاون صدر اعظم، چندين وزير كه البته وزير خارجه در بين آنها نيست و شماري از نمايندگان بخش هاي خصوصي و گروه هاي اقتصادي. 

سفر توماس كلستيل به تهران در شرايط سرنوشت سازي در حال انجام بود. چنان كه خود وي نيز قبل از سفر و سپس در كاخ جمهوري تهران اعلام كرد وي به عنوان نماينده اتحاديه اروپا به ايران سفر مي كند آن هم در آستانه نشست شوراي وزيران خارجه اتحاديه اروپا كه قرار است از امروز در بروكسل گردهم آيند تا درباره آينده روابط با ايران به بحث بنشينند. موضوع جلسه بروكسل نيز بيش از آن كه سياسي و ديپلماتيك باشد تجاري اقتصادي است. 

جلسه اي كه يك هفته پس از سفر خاوير سولانا، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، به ايران انجام مي شود در واقع يك خواست بزرگ تهران را در پي دارد. پس از توافق اتمي اروپا و ايران در آخرين روز مهرماه سال جاري در كاخ سعدآباد تهران، اينك ايران انتظار دارد كه روند مذاكرات جامع با اروپا به گونه اي شتاب بگيرد كه منجر به انعقاد قرارداد و توافقنامه اقتصادي شود.

شبكه خبري آلمان- دويچه وله نيز از قول محافل ديپلماتيك اروپا اعلام كرده كه مسائلي چون مبارزه با تروريسم، حقوق بشر و نيز مسئله نامزدهاي ردصلاحيت شده در انتخابات پارلماني پيش رو نيز در تصميم گيري اتحاديه اروپا نقش دارد. دور نخست مذاكرات رؤساي جمهور ايران و اتريش در حالي در تهران به پايان مي رسد كه پانزده وزير خارجه اتحاديه اروپا به همراه ۱۰ تن ديگر از وزراي كشورهاي تازه عضو شده پيش از آن كه درباره روابط با ايران تصميم بگيرند دور هم مي نشينند تا درباره قانون اساسي اين اتحاديه به نظري واحد برسند. 

نتيجه اي كه اكنون بسيار نامشخص است و كسي از قوت احتمالات آن چيزي نمي داند. اما هرچه باشد اين اجلاس و تعويق تصميم گيري درباره رابطه با تهران شانس بزرگي را براي ايران رقم زده است. چراكه رئيس جمهور سالخورده اتريش پس از مذاكراتي كه ايراني ها نشان داده اند در تأثيرگذاري بر آن زبردست هستند به اروپا باز خواهد گشت و نظرات وي و مقامات عاليرتبه همراهش در تصميم گيري شوراي وزيران اتحاديه اروپا قطعاً به سنگين شدن كفه ترازو به سود ايران مؤثر است.

به هر روی رئيس جمهور اتريش به عنوان عاليرتبه ترين مقام اروپايي كه طي ماه هاي اخر سال 82 قدم به ايران گذاشته ميهمان سيدمحمد خاتمي شد. در واقع سفر آقاي توماس كلستيل به ايران واپسين سفر رسمي وي در دوران رياست جمهوري اش بود. گرچه طبق قانون اساسي اتريش رئيس جمهور اين كشور در راستاي سياست خارجي و داخلي اقتدار چنداني ندارد اما گفت وگوهاي مقام هاي ايران و فضاي تهران بر آينده روابط ايران و اروپا آن هم در آستانه نشست شوراي وزيران خارجه كه موضوع ايران را در دستور كار دارند مؤثر واقع شد.

 اين همه از آخرين سفر توماس كلستيل سفر مهمي ساخت.سفری که چند ماه پس از آن کلیستل در گذشت اما خلف او بر همان مسیر حرکت کرد.خاتمی که تا چند ماه دیگر کرسی ریاست جمهوری را به به فرد دیگری خواهد سپرد می خواست ایده گفتگوی تمدن ها را با توماس کلیستل در قالب یک سازمان غیر دولتی پیگری کند.طرحی که با درگذشت آقای کلیستل نا کام ماند.