با فعالان مدنی و دوستداران درياچه اروميه برخورد نكنيد
آفتاب: رئیس سازمان محیط زیست در دولت اصلاحات با ابراز تاسف از برخورد با فعالان زیست‌محیطی که دلسوز دریاچه ارومیه هستند، تاکید کرد: «اینها فعالان مدنی و دلسوز محیط زیست هستند و اگر هشداری می‌دهند باید استقبال کنیم و از آن برای پیشبرد برنامه‌ها بهره بگیریم.»
به گزارش آفتاب، معصومه ابتکار در گفت‌وگو با ایلنا در مورد وضعیت دریاچه ارومیه گفت: «دریاچه ارومیه بدون شک منشا خیر و برکت برای خطه آذربایجان است و آثار و ثمرات بسیاری مانند لطافت هوا و حاصل خیزی شمال غرب کشور را به دنبال داشته است.»
او افزود: «البته این خشک شدن تنها به دریاچه ارومیه منحصر نشده و اکثر تالاب‌های ما را نیز شامل می‌شود و می‌توان گفت این پدیده در کشور به صورت فراگیر درآمده است.»
رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: «ما از سال 78 و 79 متوجه پدیده خشک شدن دریاچه ارومیه شده بودیم و مشخص شده بود که به علت بروز خشکسالی و کاهش بارش و میزان رواناب، آب دریاچه هر ساله کاهش چشمگیری نشان داده و وضعیت آن به سمت بحرانی شدن می‌رود.»
به گفته رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست، برخلاف آنچه امروز گفته می‌شود که در سال‌های پیش هیچ مطالعه‌ای روی وضعیت دریاچه ارومیه انجام نشده است، در سال‌های 78 و 79 مطالعات تفصیلی روی دریاچه ارومیه انجام و یک برنامه بین‌استانی و بین‌بخشی برای مدیریت وضعیت دریاچه ارومیه تدوین شد.
ابتکار تصریح کرد: «مطالعات سازمان محیط زیست در طی تهیه برنامه جامع دریاچه نشان داد که امکان خشک شدن دریاچه ارومیه وجود دارد و پیرو آن نامه‌نگاری‌هایی از سوی من به عنوان رئیس سازمان محیط زیست در همان سال‌ها انجام شد.»
او ادامه داد: «این نامه‌نگاری‌ها که به نهادهای مختلف از جمله ریاست‌جمهوری نوشته شده بود منجر به دستورات جدی، رئیس‌جمهوری وقت شد که از جمله آن می‌توان تامین حق‌آبه به دریاچه توسط سدها و همچنین توجه به ارزیابی‌های زیست محیطی در سد‌سازی‌ها را نام برد.»
ابتکار تاکید کرد: «آن زمان وزارت نیرو عنوان می‌کرد که ما حق آبه‌های دریاچه را از سدها رها‌سازی می‌کنیم اما به علت وجود پمپ‌های غیر مجازکشاورزی این آب برداشت می‌شود.»
در انتظار توفان نمک باشیم
رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: «در کنار این مطالعات، یک مشاور بین‌المللی به نام "پروفسور موزر" هم در کنار مشاوران و استادان دانشگاهی داخلی داشتیم که وی نیز در آن زمان به صراحت اعلام کرد "اگر دریاچه ارومیه خشک شود کل کشاورزی پرثمر استان‌های آذربایجان، شرقی، غربی و حتی اردبیل آسیب خواهد دید".»
او افزود: «بنابراظهارات موزر، با خشک شدن دریاچه ارومیه اوضاع به سمت بیابانی شدن پیش خواهد رفت علاوه بر اینکه توفان نمک شهرهای اطراف دریاچه را نابود می‌کند.»
مخالفت‌های بی‌ثمر در مورد میانگذر شهید کلانتری
ابتکار در مورد دریاچه ارومیه و میانگذر شهید کلانتری که گفته می‌شود یکی از عوامل خشک شدن دریاچه است نیز توضیح داد: «سازمان محیط زیست در زمان تصدی من از ابتدا نیز با ساخت آن مخالف بود اما فشارهای بسیار زیادی از سوی نمایندگان مجلس استان‌های آذربایجان غربی و شرقی روی محیط زیست و دولت برای ساخت این جاده وجود داشت.»
ابتکار تصریح کرد: «با افتخار می‌گویم که دلیل تاخیر در ساخت این میانگذر سازمان محیط زیست بود و ما با شدت و با دلایل محکم و کارشناسی می‌گفتیم که این کار غلط است.»
او تصریح کرد: «شرط اصلی ما برای ساخت میانگذر این بود که آب باید در مسیر پایه‌ها در جریان باشد و بی حرکت و راکد نماند چون در این صورت درپایه‌های این میانگذر رسوب گذاری انجام می‌شود.»
او تاکید کرد: «تا زمانی که من رئیس سازمان محیط زیست بودم هیچ گاه مطالعات ارزیابی زیست محیطی پل شهید کلانتری را تایید نکردم و پس از من بود که ساخت آن حادث شد.»
رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: «پس از سال 84 تمامی این اقدامات به دست فراموشی سپرده شد حتی در قانون برنامه چهارم توسعه، به دلیل اینکه می‌دانستیم پارک ملی ارومیه جز مناطق بحرانی است اسم آن را آوردیم اما دریغ از اینکه این اقدامات پیگیری شود.»
گذشت زمان بحران را تشدید می‌کند
او تصریح کرد: «نمی‌دانم در این میان مقصر کیست، دولت که برنامه‌ها را انجام نداد یا مجلس که پیگیری و نظارت نکرد، در هر حال زمان گذشت و این گذشت زمان بحران را تشدید کرد و اکنون ما به نقطه اوج بحران رسیده‌ایم.»
ابتکار تصریح کرد: «هم اکنون باید به راه حل‌های عاجل بیاندیشیم، تا دریاچه خشک نشود و حق آبه به دریاچه برسد که بخشی از آن یقینا در دست وزارت نیرو است بخشی نیز در اختیار وزارت جهاد کشاورزی تا راندمان آبی کشاورزی منطقه را کنترل کند و بخشی از حق آبه دریاچه ارومیه را تامین کنند.»
او تاکید کرد: «راه حل هر چه که باشد انتقال آب حوضه به حوضه، مدیریت آب، افزایش راندمان آب، باید اتفاق بیفتد تا دریاچه از این وضعیت اسف بار نجات یابد.»
ابتکار افزود: «باید یک مدیریت بین بخشی بین استان‌های ما که در دریاچه ارومیه سهیم هستند به وجود بیاید.»
او تصریح کرد: «خشکسالی یک واقعیت است و بخشی از تقویم سالیانه ماست و ما باید این شرایط را مدیریت کنیم، باید شرایط را از قبل پیش بینی و مدیریت کنیم، تا تالاب‌هایمان به این وضع اسف بار دچار نشود.»
اثرات زیست محیطی سدسازی ارزیابی نمی‌شود
این عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: «اثرات زیست محیطی سد سازی‌ها حتما باید مورد ارزیابی قرار بگیرد چرا باید سدی مانند گتوند علیا در خوزستان با این همه هزینه ساخته شود و شور شدن آب کارون را در پی داشته باشد اینها نشان می‌دهد یا اصلا مطالعه‌ای صورت نمی‌گیرد یا ضعیف است یا مطالعات دور زده می‌شود.»
به گفته وی خیلی از این طرح‌ها با دستور از بالا دور زده می‌شود و به جای توجه به این مطالعات زیست محیطی به بهانه بهره‌برداری زودتر، خیلی از مطالعات انجام نمی‌شود و مشکلات خود را نشان می‌دهد.
او تصریح کرد: «مسیر توسعه کشور باید همگام و سازگار با محیط زیست باشد و این بحث بسیار جدی است، این هشدارها نه سیاسی است و نه از موضع دولت پیش، بلکه صرفا از موضع کسی است که تجربه مختصری در زمینه محیط زیست دارد و دلش برای طبیعت ایران می‌سوزد.»
ابتکار تاکید کرد: «روزی که شوراهای حفاظت از محیط زیست را منحل کردند من هشدار دادم که این یک خطر جدی است و محیط زیست کشور در معرض خطر و بحران است چون این شورا می‌توانست از موضع رئیس دولت خیلی از مسایل را از لحاظ زیست محیطی حل کند ولی این اتفاق نیافتد و ما مسیری را شروع کردیم که روز به روز بدتر می‌شود.»
ابتکار تصریح کرد: «من آدم بسیار خوشبینی هستم اما اگر واقع بینانه نگاه کنیم با ادامه یافتن شرایط فعلی دریاچه خشک می‌شود.»
او افزود: «به اعتقاد من اگر لازم است آب را از حوزه دیگر به دریاچه ارومیه بیاوریم این کار را انجام دهیم تا دستکم از خشک شدن دریاچه جلوگیری شود.»
برخورد امنیتی با فعالان زیست‌محیطی
به گفته ابتکار یکی از ابزارهایی که می‌تواند به حفظ محیط زیست ما کمک کند فعالان جامعه مدنی، دوستداران و علاقمندان محیط زیست هستند که می‌توان آنها را یک ابزار و ظرفیت ملی دانست.
او ادامه داد: «اینها نیروهای سیاسی نیستند، فعالان مدنی و دلسوز محیط زیست هستند و اگر هشداری می‌دهند باید از آنها استقبال کنیم و از آن برای پیش برد برنامه‌ها بهره بگیریم.»
ابتکار با ابراز تاسف از برخورد با فعالان محیط زیست اظهار داشت: « من از نوع برخورد با فعالان زیست محیطی که دلسوز دریاچه ارومیه هستند تعجب می‌کنم، این اصلا درست نیست که با فعالان مدنی و محیط زیست برخورد امنیتی داشته باشیم.»
او ادامه داد: «هیچ کس اکنون نمی‌گوید که دریاچه ارومیه خشک شود پس چرا با کسانی که دلسوز این دریاچه هستند برخورد می‌شود.»
او تاکید کرد: «چرا مسئولان از این ظرفیت استفاده نمی‌کنند تا به وسیله آن زودتر به اهدافشان در نجات دریاچه ارومیه دست پیدا کنند تا هم دولت و هم مجلس سیاست‌ها خود را مورد بازنگری قرار دهند.»
ابتکار ادامه داد: «چرا برنامه‌های کارشناسی شده و مطالعه شده یکباره رها شد؟ چرا برنامه چهارم که این همه روی آن وقت و زمان گذاشته شده بود محقق نشد و دست فراموشی سپرده شد و هیچ کس نیز این را پیگیری نکرد که چرا این برنامه عمل نشد.»
به گفته وی اینها سوالاتی است که اگر برای آن پاسخ پیدا نکنیم همواره با ما خواهد بود و هر دولتی که روی کار می‌آید به خود اجازه می‌دهد که برنامه‌های دولت پیشین را کنار گذاشته و برنامه‌های خود را اجرا کند.
رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست جوامع مدنی را وسیله‌ای برای بسط آگاهی مردم و اطلاع رسانی صحیح دانست و تاکید کرد: «جوامع مدنی می‌توانند دولت‌ها و سایر نهادها را در اجرای درست سیاست‌ها یاری کنند. همچنین با نگاه کارشناسی می‌توانند راهکار بدهند و در اجرای آنها بسیج اجتماعی راه انداخته و کمکی برای دولت باشند.»
او در مورد نقش رسانه‌ها نیز گفت: «همچنین رسانه‌های مستقل و آزاد می‌توانند با نقد منصفانه دولت را در انجام درست اقداماتشان راهنمایی کنند.»
ابتکار تاکید کرد: «واقعا نمی‌دانم مسئولان اهمیت خشک شدن دریاچه ارومیه را درک کرده‌اند یا نه. تا چند وقت پیش که یقینا درک نکرده بودند، امیدوارم اکنون درک کرده و زودتر برای آن چاره‌ای بیاندیشند.»
تجمع فعالان محیط زیست در تبریز و ارومیه
فعالان محیط زیست و فعالان مدنی تبریز و ارومیه، عصرروز شنبه در اعتراض به بی‌توجهی مسئولان به خشک شدن دریاچه ارومیه، دست به تجمع و تظاهرات خیابانی زده بودند.
تعدادی از تظاهرات‌کنندگان در این دو شهر بازداشت شده‌اند.
140 روزنامه‌نگار خواستار نجات دریاچه ارومیه شدند
140 روزنامه‌نگار ایرانی در نامه‌ای سرگشاده خواهان اقدام فوری برای نجات دریاچه ارومیه شده‌اند.
این نامه خطاب به نمایندگان مجلس، وزیر نیرو، وزیر جهاد کشاورزی و استانداران آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان، نوشته شده است.
این روزنامه‌نگاران خواسته‌اند تا دیر نشده فارغ از «تشریفات اداری» کاری برای نجات دریاچه ارومیه صورت گیرد.
این روزنامه‌نگاران با «بحرانی» توصیف‌کردن دریاچه ارومیه نوشته‌اند «نیمی از بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران» به شوره‌زار تبدیل شده است.
