کزارش کامل سفر خاتمی به مشهد
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب -عبدالكريم تابش: به طور متداول روحانیون و شخصیت های نظام به مناسبت های مختلف و از تریبون های عمومی یا اختصاصی با مخاطبان خود سخن می گویند.
مسئولین دولتی نیز علاوه بر علاوه بر تریبونهای دولتی از مساجد،مدارس،دانشگاهها،نمازهای جمعه و هر نوع فضای دیگری برای تببیین و توجیه رفتارها و اقدامات دولتی استفاده می کنند.
اما در چند ماه گذشته و پس از انجام چند سفر و دیدار سید محمد خاتمی با مردم استانهای کشور بلندگوهای ضد اصلاحات و رسانه های رقیب حساسیت ویژه ای نسبت به دیدارها،سخنرانی هاو پیامهای وی دارند.
این حساسیت ویژه هر چند قابل تامل است و به جای خود نشان از علاقه مندی فراوان محافظه کاران به رفتارهای غیر دموکراتیک و گرایش به محدود ساختن و کنترل کردن و نگفتن و نشنیدن دارد اما مقوله کنونی ما نیست.
به نظر می رسد دیدارهای سید محمد خاتمی و حضور او در میان مردم و نخبگان از دو ویژگی ایجابی و سلبی برخوردار است.
ویژگی ایجابی این دیدارها ایجاد امید ونشاط سیاسی در جامعه است اما دوری از افسردگی سیاسی و امیدواری بر رشد و باروری نهال جوان مردم سالاری و حاکمیت مردم که در دوران انقلاب و اصلاحات بر زمین نشست را می توان دلیلی دیگر برای چنین سفرهایی دانست.
رییس جمهور سابق کشورمان با سفر و دیدارهای خود دلهای نخبگان و مردم را به یکدیگر نزدیک تر می کند؛بر زخمهای حاصل از شکست و اختلاف مرهم می گذارد؛وحدت و ائتلاف آنان را به درجه کارآمدی و ایده آل نزدیک می کند.
سخنان خاتمی نیل به مبانی تئوریک وحدت اصلاح طلبان موثر است؛کوتاه سخن آنکه حضور او غنیمتی است برای پرهیز از بحران وبن بست.
اما ویژگی سلبی این دیدارها که در درجه دوم اهمیت قرار دارد به رفتارهای نادرست رقبا و مخالفان سیاسی بازمیگردد؛هرچند خردمندان و منصفان سیاسی در اردوگاه محافظه کاران بر لزوم حفظ جریانهای متنوع سیاسی درون نظام تاکید دارند اما سر و صدای دائمی و کر کننده بدعتهای تبلیغاتی اقتدارگرایان مبنی بر پایان دوران اصلاحات و حذف اصلاح طلبان و عدم امکان تکرار انتخابات عادلانه و آزاد و فراگیر،باید با حضور نماد اصلاح طلبی در صحنه اجتماعی سیاسی کشور و در محافل مردمی پاسخ داده شود.
حضور سید محمد خاتمی خنثی کننده و پایان دهنده اقدامات تخریبی است که طی دو سال گذشته علیه او و دیگر شخصیت های متفاوت با اندیشه های جزمی آغاز گردیده است.
به یقین برای سفرهای خاتمی می توان فواید دیگری برشمرد، اما آنچه باید از آن پرهیز شود استفاده موردی و انتخاباتی ازاین دیدارهاست.
سفر رییس موسسه بين المللي گفت و گوي فرهنگها و تمدنها به مشهد حادثه اي مهم و مردمي و خاطره اي شيرين و ماندگار در اين شهر تبديل شد. مشهد شاهد استقبال بي نظيرمردمي بود كه در هر جا از حضور خاتمي اطلاع مي يافتند به صورت گسترده اجتماع مي كردند؛سید محمد خاتمي به دعوت مجمع روحانیون براي سخن گفتن در "جشن ميلاد امام رضا (ع) " در تالار شهید بهشتی اين شهرو ديدار با اقشار مختلف جريانهاي اصلاح طلب استان خراسان رضوي به مشهد سفر كرده بود.
«سید محمد خاتمی» به همراه آیتالله توسلی ،آیتالله بجنوردی ، محمدعلی ابطحی و سیدعلی خاتمی بامداد روز چهارشنبه با تاخیری 2 ساعته وارد فرودگاه شهید هاشمینژاد مشهد شد و مورد استقبال تعداد زیادی از مردم مشهد قرار گرفت.
استقبال كنندگان که به دعوت ائتلاف اصلاحطلبان خراسان از ساعتها قبل در فرودگاه انتظار خاتمی را میكشیدند با سردادن شعارهایی از جمله «خاتمی پاینده - رئیس جمهور آینده» «خاتمی صف شكن - سكوت شب رو بشكن» «خاتمی دوستت داریم» و درود بر خاتمی و خواندن سرود « یار دبستانی من» و «ای ایران» از وی با گل استقبال كردند.
همچنین آیتالله «عباس واعظ طبسی» تولیت آستان قدس رضوی صبح همان روز با حضور در محل اقامت سیدمحمد خاتمی با وی دیدار و گفتگو كرد؛ در این دیدار واعظ طبسی و خاتمی در خصوص مسائل مختلف به بحث و گفتگو پرداختند.
رئیس جمهور سابق كشورمان همچنین ظهر چهارشنبه با حضور در بارگاه ملكوتی ثامن الحجج ضمن زیارت بارگاه شریف امام هشتم شیعیان و اقامه نماز ظهر و عصر، ناهار را به میزبانی تولیت آستان قدس رضوی در دفتر واعظ طبسی در تالار آینه حرم رضوی صرف كرد.
گفتنیاست که حضور خاتمی در حرم امام رضا (ع) با استقبال فوقالعاده زوار حاضر در حرم و مردم مشهد روبرو شد.
رييس موسسه بينالمللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها در جمع اساتيد دانشگاهي، دانشجويان، جوانان و NGOهاي مشهد تاکيد کرد: برغم وجود موانع ساختاري و رفتاري موجود، در اين مرحله تاريخي بايد در عرصه حضور داشته باشيم تا افرادي که دلسوزي و شايستگي مناسب را دارند، بتوانند در متن جامعه تاثيرگذار باشند.
حجتالاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي افزود: براي اين امر ابتدا بايد مشخص کرد در چه مرحله تاريخي هستيم، اولويتهايمان را مشخص کنيم و همچنين راهکارهاي درستي که ميتواند مشکلات را مرتفع و نفع جامعه و مردم را تامين کند، ارائه دهيم.
وي در پاسخ به اين سوال که چقدر براي شهروندسازي تلاش شده است، گفت: اين که دولتي ميتواند در طول دورهاش يك شهروند بسازد، نگاه غلطي است. شهروند بايد در جريان تاريخ ساخته شود و تا شهروند نداشته باشيم، نميتوانيم جامعه داراي دموکراسي، امنيت و ثبات داشته باشيم. انتخاب راه و جهتي که ما را زودتر به هدف برساند بسيار مهم است.
خاتمي در ادامه گفت: ما هميشه به سطحيترين حيات اجتماعي انسان پرداخته و جنبههاي عميقتر را در نظر نميگيريم.
وي افزود: در دوره اصلاحات براي همه مسائل کار شد ولي توقع بخشهاي جامعه اين بود که خيلي زود آثار سياسي آن ديده شود و وقتي که نشد يک نوع ياس و نااميدي در جامعه ايجاد شد.
رييس جمهور سابق كشورمان با اشاره به اين که در دولت اصلاحات تعداد تشکلهاي فراواني در همه عرصههاي ايجاد شود، گفت: تا زماني که احزاب در جايگاه خود قرار نگرفتند نبايد به آن ايراد گرفت، حزب بايد از درون جامعه بيرون بيايد.
خاتمي گفت: سابقه نداشت يک دولت جهان سومي در بودجه خودش رديف کمکي براي احزاب و تشکلها بگذارد ولي اين کار را دولت اصلاحات در جامعه انجام داد.
سيد محمد خاتمي در ديدار با فرهنگيان مشهد گفت: فرهنگيان در حالي که مظلومترين بخش جامعه هستند، در عين حال سالمترين، قانعترين، موثرترين و حساسترين بخش جامعه هم محسوب ميشوند.
رييس جمهور سابق كشورمان با اشاره به اين که در دوران اصلاحات با تعريف و ايجاد تشکلها، شور و هيجان در بخشهاي دانشآموزان، معلمان و کادرهاي آموزش و پرورش ايجاد شد و در درون خانواده آموزش و پرورش فعاليتهاي خوبي صورت گرفت، گفت: در اين باره در جامعه دو ديدگاه وجود دارد، يکي اين که تشکلها نياز مبرم براي پيشرفت و ارتقاي جامعه بوده و باعث تقويت پايههاي مردم سالاري در جامعه، پذيرش مسووليت از خود جامعه و هدايت و انتقال مسائل درست موجود در جامعه ميشوند و ديگر اين که تشکلها را مزاحم و سبب آشفتگي امور دانسته و معتقدند كه جا را براي حکومت تنگ ميکنند.
وي افزود: اين که چه کار کنيم که ديدگاه اول حاکم باشد و به نام آن تشکلها شکل بگيرد، به ديدگاه عميق برميگردد که مردم را قبول داريم يا خير، اگر اين امر را قبول داريم و آن را بناي نظام خود قرار ميدهيم و معتقديم پايه و نظام مستمر و پويا به دوش مردم است و قدرت متمرکز ناشي از مردم است و بايد به مردم پاسخگو باشد، خود به خود تشکلهاي در صدر مينشينند.
خاتمي با بيان اين مطلب كه امام(ره) به مردم اعتقاد داشتند، ادامه داد: طرح جمهوري اسلامي دفعي و خلقالساعه نبود و از متن بينشي که ما بايد به آن اعتقاد داريم درميآيد، در قانون اساسي منعکس شده و طبق آن به حق حاکميت مردم بر سرنوشت خويش و مسووليت قدرت در مقابل مردم تاکيد شده که بايد نهادينه شود.
وي در ادامه گفت: يکي از کارهايي که در حوزه آموزش و پروش بايد انجام شود، اين است که فرهنگيان به صحنه بيايند، اگر در مجلس تعدادي معلم خوب و پخته داشته باشيم، آنها بهترين کساني هستند که ميتوانند از ملتي نمايندگي کنند که به رشد و پيشرفت نياز دارد.
خاتمي تصريح کرد: با همه جفاهايي که به اصطلاحطلبان شده و ميشود بنا داريم در عرصه انتخابات حضور داشته باشيم، بايد از تجربههاي گذشته استفاده کرد و يک برنامه روشن تدوين کرد، بايد مشکلات در جامعه را ديد و اين که چه راهکارهايي براي بهبود آن وجود دارد.
رييس جمهور سابق كشورمان خاطرنشان ساخت: شوراها، مجلس دانشآموزي و جنبشي که به نام پرسش مهر مطرح گرديد، ماندگار شد و اينها نهادهايي است که بايد از آنها پاسداري شود.
رييس موسسه بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها طي سخناني در اجتماع مردم مشهد به مناسبت ميلاد امام رضا(ع)گفت: ما به نام جمهوري اسلامي، مخالف فساديم اما معتقديم بدترين فساد دروغ گفتن به مردم است.
حجتالاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي افزود: بدترين نوع فساد تحقير مردم به نام مردم است و اينکه نگذاريم مردم راي خود را آزادانه اعلام کنند، ما خواستار عدالتيم اما عدالت توزيع فقر در جامعه نيست بلکه خواستار جامعهاي هستيم که ثروت موجود در آن عادلانه توزيع شود.
وي تاکيد کرد: ما طرفدار حقوق مردم و آزاديهاي مشروع هستيم و اين را دفاع از راه امام(ره) و جمهوري اسلامي ميدانيم و معتقديم کساني که حاصل اين انقلاب يعني جمهوريت نظام را نميپذيرند، به انقلاب دلبسته نيستند.
وي اظهار كرد: امام(ره) در راس يک انقلابي قرار گرفت که فقط متکي به راي مردم بود، آن چيزي که از دل انقلاب خارج شد و به عنوان پيشنهاد امام(ره) مردم به آن راي دادند، جمهوري اسلامي بود اما متاسفانه امروز برخي ميگويند ما جمهوري نداريم، راي مردم ارزش ندارد، ما حقيم و بايد به هر قيمتي بر مردم حکومت کنيم.
خاتمي خاطرنشان كرد: اينکه امام(ره) ميگويد ميزان راي ملت است، يک ريشه کلامي مهم دارد که سبب شده است جنبش اسلامي شما مردم ايران از جنبشهاي ظاهري و قشريگرايي که در دنيا به نام اسلام وجود دارد، جدا شود.
وي ادامه داد: از دل انقلاب اسلامي شما مردم، جمهوري در ميآيد و از دل آن بينشهاي متحجر و سخت عمارت اسلامي افغانستان. در بينشي که امام رضا(ع) به ما داده، انقلاب اسلامي داشته است و امام(ره) آن را عرضه کرده است، حکومت مطلوب، نه حکومت جباران بر بزرگان که حکومت مردم آزاده و متفکر و مومن بر خويشتن است.
وي با بيان اينکه " امام در بينش اسلامي خواستار عدل است" افزود: خداوند در قرآن ميگويد پيامبران را فرستاديم و کتابها را نازل کرديم ليقوم الناس بالقسط، فاعل قسط مردم است يعني پيامبران نيامدند به زور چيزي را بر مردم تحميل کنند بلکه آمادهاند تا آگاهي بدهند، اراده را قوي کنند، ايمان را بالا ببرند و سپس خود مردم عدل را پياده کند و امام معصوم محور و مدار جامعه عدل بنياد به عنوان پاسدار نگهبان عدالت قرار بگيرد. امام براي اين ميآيد که جهان را پر از عدل کند پس از آنکه پر از ظلم شده است و عدل را خود مردم بايد برپا کنند.
رييسجمهور سابق كشورمان با تاکيد بر اينکه " حکومت بايد مبتني بر آرا و نظر مردم باشد" گفت: پيشنهاد جمهوري اسلامي يک پيشنهاد گزافه و خلقالساعه نيست بلکه يک پيشنهاد اساسي است و اگر جمهوري ميخواهيم، آنچه تعيين کننده است راي ملت است.
وي خاطرنشان كرد: ما به عنوان يک مسلمان و انقلابي و به عنوان کسي که خواستار عزت و عظمت اسلام، مسلمانان و جامعه است، از حقوق و آزاديهاي مردم دفاع ميکنيم. ما خواستار پيشرفت و توسعه همه جانبه کشور بر اساس حقوق و مشارکت مردم هستيم. آنچه اساس و مهم است، وجود و تقويت نهادهاي مردمي در جمهوري اسلامي است.
وي با اشاره به نزديکي انتخابات مجلس هشتم، انتخابات را يکي از محکمات انقلاب دانست و تاكيد كرد: حضور مردم در اين عرصه مهم است. ما خواستار مجلسي آگاه، مومن، شجاع، داراي درک کارشناسانه، آشنا به مطالبات مردم اعم از معيشت و حقوق و آزاديهاي مردم، تلاشگر براي حفظ اقتدار و عزت ملت و توانا در دفع توطئهها از کشور و افزايش ظرفيت و شخصيت مملکت در عرصههاي جهاني هستيم و اميدواريم ملت ايران با تمام وجود براي تشکيل چنين مجلسي تلاش کنند.
خاتمي خاطرنشان كرد: اميدوارم تمام مسوولان و دستاندرکاران کشور، به دفاع از اسلام، جمهوري اسلامي و راه امام(ره) شرايط لازم را براي برگزاري انتخابات سالم و آزاد فراهم کنند.
وي كه در جمع مردم مشهد سخنراني ميکرد، با طرح اين سوال که " چگونه خوشحالي ما بابت تولد حضرت رضا(ع) مضاعف ميشد" گفت: به اين نتيجه رسيدم که اگر عزيزاني که در بازداشت به سر ميبرند و عکسشان اينجاست خودشان در ميان ما بودند، خوشحالتر بوديم.
وي ادامه داد: يکي از کارهاي بسيار ارزندهاي که برادر عزيزمان، آيتالله هاشمي شاهرودي انجام داد تکيه بر حقوق شهروندي بود که در همين راستا بخشنامه بسيار خوبي صادر شد و مجلس ششم هم با شايستگي آن را به قانون تبديل کرد. تکيه بر اهميت حقوق شهروندي و اينکه کساني به خاطر اعمال اين حق خود، هزينه گزاف نپردازند، به نفع کشور، نظام و جامعه ماست.
رييسجمهور سابق كشورمان افزود: به رييس قوه قضاييه گفتهام و اينجا هم دوباره تکرار ميکنم؛ اميدوارم با اتکاي به همين تکيه ارزندهاي که بر روي حقوق شهروندي شده است، در يک جامعه رشيد داراي اين حقوق و توانا براي اعمال و استيفاي اين حقوق، شاهد اين نباشيم که کساني به خاطر نقد و سخن گفتن ولو که سخنانشان تند و يا نابجا باشد، هزينههايي نظير آنچه امروز بعضي ميپردازند، بپردازد و اين به نفع همه ماست.
رييس موسسه بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها در ادامه به تشريح جامعه اسلامي در زمان امام رضا(ع) پرداخت و گفت: امام رضا(ع) در يکي از حساسترين دورههاي تاريخ اسلام ميزيست به گونهاي که خلافت عباسي مستقر و حوزه حکومت اسلامي بسيار گسترده شده بود، در زمان امام رضا(ع) جامعه نوپاي اسلامي با فرهنگها و تمدنهاي مختلف و مسائل تازهاي روبهرو شده بود. در اين زمان از طريق اسکندريه دانش و تفکر يونان وارد حوزه جامعه اسلامي شده بود ضمن اينکه جامعه اسلامي در تماس با کشورهاي صاحب تمدني چون ايران و مصر و حتي چين و هند با فرهنگ، آيينها و تمدنهاي مختلفي روبهرو بود. در زمان آن حضرت جامعه نوپاي اسلامي با مسائل، تفکر، ديدگاههاي ديگر و شيوههاي مديريتي متفاوتي روبهرو شده بود، لذا پرسشها و سوالهاي خيلي جدي در جامعه مطرح بود. از سويي ديگر سيستم حکومتي امويان و تداوم آن در دوره عباسيان، يک نوع حاکميت فساد و اشرافيگري بر حکومت ايجاد کرده بود ضمن اينکه افزايش فاصله ميان حکومت و مردم و توهين و تهديد مردم و اقوام مختلفي كه در حوزه اسلام قرار گرفته بودند، مشکلاتي را براي مردم جامعه پديد آورده بود. افسانه هزار و يک شب حکايتگر شيوه اشرافيگري، فساد و آلودگي دربار عباسي در زمان هارون الرشيد است. فساد، لااباليگري و وجود فاصله طبقاتي ميان حاکمان و مردم باعث به وجود آمدن دو جريان در جامعه اسلامي شده بود به گونهاي که علاوه بر جريانات شعوبيه که يک نوع حرکتهاي عکسالعملي تند در مقابل رژيم حاکم ايجاد شده بود، موج بيديني در درون جامعه نيز روز به روز افزايش پيدا ميکرد.
وي با بيان اينكه " لازمه اينکه يک نظام ديني به نام دين فساد بکند، افزايش بيديني در جامعه است" گفت: شيوه غلط، تنگ نظرانه و انحراف و فسادي که در قرون وسطي وجود داشت، حاصل كار نظامات جديدي بود که دنبال جدا کردن دين از عرصه زندگي و به تعبير امروز سکولاريسم بود.
وي همچنين در تشريح شرايط جامعه اسلامي در زمان امام رضا(ع) گفت: تحميل تنگ نظري به نام دين باعث پيدايش نحلهها و فرقههاي ملحد و بيدين در جامعه اسلامي شده بود ضمن اينکه جريان صوفيمابانه و گريز از دنيا شکل گرفته و بسط داده شده بود زيرا انسانهاي فرهيخته براي ناديده انگاشتن فساد و واقعيتهاي تلخ موجود در جامعه، به حركتهاي درونگرا روي آورده و يک موج صوفيگرايي در جامعه اسلامي به راه ميافتد. امام رضا(ع) در يک دوره زماني با چنين مشخصاتي ميزيست. قبل از امام رضا(ع) و در دوره برزخي تحول حکومت اموي به عباسي، مجال مناسبي براي امام باقر(ع) و امام صادق(ع) وجود داشت تا چارچوب اساسي نظام حقوق اسلامي را از ديدگاه شيعه و اهل بيت بنياد نهاده و محکم کنند. در زمان اين دو امام، مهم تبيين روش و شيوهاي بود که از دل آن اجتهاد پوياي اسلامي، پس از دوران غيبت و در دوران ظاهرپرستي و قشريگرايي ايجاد شود.البته اين دو امام بزرگوار در عرصههاي ديگر معارف انساني و اسلامي نقش داشتند اما عمده کارشان تثبيت مکتب حقوقي عقلاني اسلامي از ديدگاه اهل بيت بود. امام رضا(ع) مظهر عقلانيت اسلام از ديدگاه اهل بيت و شيعه بود و دو کار عمده انجام داد که مورد اول آن عرضه و ارائه جنبه عقلاني دين خداست که حقيقت اسلام است. تبيين پايههاي نظري و اجتماعي سيستم مطلوب حکومت عدل اسلامي با محوريت امام معصوم در عرصههاي اجتماعي و نظري و فکري ديگر کار عمده امام رضا(ع) بود.
خاتمي با اشاره به آثار مکتوب به جا مانده و منسوب به امام رضا(ع) گفت: امام رضا(ع) اثبات ميکند شريعت اسلامي که با ظاهر و رفتار انسان سر و کار دارد، از يک بنياد عقلاني خردپذير محکم برخوردار است. اين موضوع باعث شد در اين آشفتگيها هم به لحاظ مبناي نظري از حقانيت اسلام دفاع شود و هم در مقابل ظاهرپرستي و قشريگرايي در حال رواج در جامعه آن زمان، بر جنبه عقلاني دين خدا تاکيد شود. معتقدم در اين زمينه حوزههاي علميه و مجامع ديني ما کمتر کار کردهاند، اين مراکز همانگونه که نقش امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در عرصه تثبيت نظام حقوقي و فقهي اسلام و پيگيري اجتهاد عقلگراي اسلامي و شيعي را نشان داده و بر روي آن کار کردهاند، اگر نقش امام رضا(ع) را در تبيين مطالب اسلام و ترسيم چهره مطلوب نظام سياسي و اجتماعي اسلام بررسي كنند، به دستاوردهاي زيادي دست پيدا ميکنند.
وي با طرح اين سوال كه " چرا امام رضا(ع) پيشنهاد وليعهدي مامون را نپذيرفت" ادامه داد: اگر به سيره پيامبر(ص) و امامان رجوع کنيم، راز اين کار امام رضا(ع) را متوجه ميشويم. امام رضا(ع) اين پيشنهاد مامون را نپذيرفته و ميگويد اگر اين خلافت حق توست، نبايد آن را ببخشي و اگر حق تو نيست چرا چيزي را که متعلق به تو نيست، ميبخشي؟
وي تاکيد کرد: از اين کار امام رضا(ع) نتيجه ميگيريم، حکومت اسلامي در صورتي مشروع است که مورد رضايت، راي و خواست مردم باشد.
خاتمي تصريح کرد: از ديدگاه اصيل اسلامي و شيعي، اگر گروهي به زور متوسل شده و حکومت را به دست گيرند؛ حتي اگر حکومتکنندگان انسانهاي شايستهاي باشند، آن حکومت مطلوب نيست و اگر حکومت بدون اتکا به راي مردم و از طريق تزوير به دست آمده باشد، آن هم مطلوب نيست. امام رضا(ع) نيز حکومت تقديمي ماموني که خود بدون اراده و انتخاب مردم به روي کار آمده است را قبول نكرد.
وي در پايان خاطرنشان كرد: براي مقام معظم رهبري، ملت ايران و تلاشگران در اين مملکت، سلامتي و عزت خواستاريم و ياد و خاطره شهداي عزيز که جمهوري اسلامي خون بهاي آنان است گرامي ميداريم، به خانوادههاي شهدا، جانبازان، آزادگان و ايثارگران درود فرستاده و براي ارواح پاک شهدا علو درجات را آرزو ميکنيم.
در حاشيه:
حاضران محلي جمعيت حاضر در مسجد را بيش از دوازده هزار نفر بر آورد كردند و اين به رغم امكانات بسيار محدود ي بود كه برگزار كنندگان در زمينه تبليغات و اجراي مراسم داشتند.
پيش از آغاز سخنان خاتمي، حجت الاسلام علي عجم، دبير مجمع روحانيون مبارز استان خراسان رضوی در سخناني ورود سيد محمد خاتمي را خوش آمد گفت.
مجري مراسم اشعاري را در مورد سيد محمد خاتمي خواند که با استقبال مردم همراه بود و جمعيت حاضر در سالن همراه با مجري برنامه خطاب به خاتمي کلمات سلام، درود و سپاس را سر داد.
گاهي سخنان خاتمي با شعار «درود بر خاتمي» جمعيت حاضر در سالن شهيد بهشتي و تشويقهاي آنان همراه بود كه وقتي چند دقيقهاي به طول انجاميد خاتمي از مردم خواست ساکت باشند و گفت که اگر شرايط مهيا نباشد سالن را ترک خواهد کرد و مردم با فرستادن صلوات، به خواست و احترام وي ساکت شدند.
در ميان جمعيت حاضر در سالن عکسهاي چند تن از دانشجويان بازداشتشده وجود داشت و گاهي شعارهايي در حمايت از آنها و آزاديشان مطرح ميشد.
در اين مراسم بارها سرود "يار دبستاني من" و "اي ايران" توسط مردم خوانده شد.
هنگامي که خاتمي اين سوال را مطرح کرد که چرا امام رضا(ع) پيشنهاد وليعهدي مامون را نپذيرفت، گروهي كه گاهي شعار «احمدي، احمدي حمايتت ميکنيم» را مطرح ميكردند، در انتهاي جلسه پلاکاردهايي را بالا گرفتند كه در آنها مطالبي با مضاميني همچون «انرژي هستهيي، دستاورد دولت نهم»، «آقاي خاتمي، هزينه سرسامآور تبليغات از کجاست؟»، «ساده زيستن و مردمي بودن را از احمدينژاد بياموز» و «فقر و فساد و تبعيض، حاصل دولت توست» نوشته شده يود. عدهاي ديگر از جمعيت نيز عليه اين افراد شعار دادند اما خاتمي با بيان مطالبي مانند "به مطالب گوش کنيد"، "نگاهها و توجهها به طرف من" به سخنراني خود ادامه داد.
خاتمي در برابر شعار «خاتمي پاينده، رييسجمهور آينده» با حرکت دست گفت: نه.
همچنين در مراسم شعارها و پلاکاردهايي از جمله با اين مضامين شنيده ميشد و مشهود بود: " خاتمي دوستت داريم" ، " اي عطر خوش بهار اي عيد ، خوش آمدهاي به شهر خورشيد" ، " چه کسي ميخواهد من و تو ما نشويم" ، " خاتمي،هاشمي الآن وقت اتحاد است" ، " آزادي، عدالت نياز هر ايراني".
نيروهاي انتظامي نيز با حضور خود از بروز هرگونه مشكلي جلوگيري كردند.
خاتمي پس از این برنامه با حضور در بیت آيتالله زنجاني از مراجع عظام تقليد و نيز آیت الله مرتضوی با آنها ديدار و گفتگو داشت.
رييس جمهور سابق کشورمان پنج شنبه صبح در ديدار با فعالان اقتصادي مشهد گفت: اقتصاد از جمله قديميترين موضوعاتي است که در مرکز تفکر انسان قرار داشته است.
سيد محمد خاتمي اظهار داشت: علم اقتصاد ديروز در حوزه علوم عملي قرار داشت و امروز به عنوان يک علم مورد توجه است. بدون اين که از زيربنا و روبنا صحبت کنيم، اجمالا بايد دانست که اقتصاد ملموسترين و فوريترين بخش زندگي اجتماعي است.
خاتمي افزود: بايد مشخص کرد حال که حکومت اسلامي داريم از علم به عنوان راه و روش براي اداره امور زندگي استفاده ميکنيم يا خير؟ متاسفانه در جامعه با وجود همه حسن نيتهايي که وجود دارد، مشکلات جزئي و ساختاري وجود دارد.
رييس جمهور سابق کشورمان اظهار داشت: وقتي از دموکراسي و حاکميت مردم بر سرنوشتشان صحبت ميکنيم، نبايد تحتالشعاع بعضي شعارها قرار بگيريم.
خاتمي تاکيد کرد: شعارهايي که اصلاحات اصيل انتخاب کرد، عبارت بود از حاکميت مردم بر سرنوشت خود، جامعه مدني سازگار با معيارهاي اسلامي و تقويت نهادهاي مدني، اينها اگر چه شعارهاي اقتصادي نبود ولي شعارهاي بنيادي بود که ميتوانست و ميتواند در سياست، اقتصاد و فرهنگ اثر تعيينکنندهاي داشته باشد. رسالت کنوني ما نيز دفاع از جمهوري اسلامي و دفاع از اسلام واقعي است که با ظاهر پرستي و قشريگرايي فرق دارد.
وي خاطرنشان كرد: اصلاح قانون مالياتها و قانون جذب و حمايت سرمايهگذاري خارجي از جمله گامهاي انقلابي در عرصه اقتصادي کشور بود.
خاتمي با تاکيد بر اهميت بخش خصوصي گفت: اين بخش بايد تقويت شده و به صورت پيوسته کار کند.
وي از جلب سرمايه خارجي و حضور در بازار دنيا به عنوان ضرورتهايي براي پيشرفت اقتصادي ياد کرد و سياست خارجي سنجيده را براي تامين اين امر لازم دانست.
سيد محمد خاتمي در پايان از همه مردم خواست تا در عرصه انتخاب حضور فعال داشته باشد.
رييس جمهور سابق کشورمان در جمع نمايندگان احزاب و گروههاي اصلاحطلب مشهد با طرح اين سوال که اصلاحات چيست، گفت: طي سالهاي گذشته تلاش صورت گرفت که از مفهوم و حوزه اصلاحات تعريف مناسب به عمل آيد تا معلوم شود آن حرکت بر چه مبنايي بوده و چه هدفي داشته است.
سيد محمد خاتمي افزود: اصلاحات سابقه 150 ساله در کشور ما دارد و در مقابل جريان افراطي و تفريطي قرار گرفته و خواستار تحول و پيشرفت و رسيدن افراد جامعه به حقوق خودشان و رشد فرهنگي بر اساس آموزههاي بنيادين اسلامي بوده است.
وي در ادامه گفت: حرکت اصلاحي اميدبخشترين حرکتي بود که در اين مدت وجود داشته ولي به لحاظ تاريخي امري به نام اصلاحات از ضعف تئوري و ابهام در مفاهيم و تحليلها و مشخص کردن اولويتها و جهات رنج برده است.
وي با اعلام اين مطلب كه بايد مرزهاي اصلاحات را مشخص کرد، افزود: خوشبختانه از متن انقلاب اسلامي، جمهوري اسلامي برآمد و اثبات کرد که ميتوان نوعي دموکراسي و مردمسالاري داشت که سازگار با اسلام باشد. نبايد احساس کنيم که فقط يک مدل براي مردمسالاري وجود دارد.
خاتمي تصريح کرد: بايد ديد چگونه اسلام را بفهميم که مقومات و مردمسالاري سازگار باشد، اين که گفته ميشود دموکراسي با اسلام سازگار نيست حرف کساني است که يا بسيار سنتي و يا بسيار مدرن حرف ميزنند.
رييس جمهور سابق کشورمان اظهار داشت: مردمسالاري مقتضاي زمانه بوده و کمهزينهترين و پرفايدهترين شيوه است.
وي گفت: در هويت فرهنگي ما دين نقش ممتازي دارد، فرهنگ ما اسلامي و ديني بوده و هويت تاريخي ما با دين پيوند خورده است که نميتوان آن را ناديده گرفت، هنر انقلاب اسلامي منطبق کردن هويت تاريخي با خواست تاريخي ملت بود ضمن اينكه امام (ره) نيز از موضع دين خواستار استقلال، آزادي و پيشرفت بود.
خاتمي ادامه داد: ما قدرت نميخواهيم، ما هم وظيفه داريم و ميخواهيم به اسلام، انقلاب و نظام خدمت کنيم.
وي با تاكيد بر اين مطلب كه بايد در عرصه حضور داشته و دلها را به يکديگر نزديک کنيم و حول محور اصول و اولويتها به هم نزديک شويم، گفت: اميدوارم شاهد انتخاباتي آزاد و سالم باشيم تا نتيجه آن شکلگيري مجلس عاقل، معتدل، دلسوز براي انقلاب و نظام و کار آزموده و توانا در حل معضلات جامعه و پاسخگويي به نيازها و مطالبات مردم چه در عرصه اقتصادي و چه در صحنه سياسي و فرهنگي باشد.
خاتمی در ادامه این دیدارها با روحانیون مشهد نیز جلسه ای جداگانه داشت و با آنها به گفتگو پرداخت و نهار را با آنها صرف کرد.
سپس وی در ديدار با بانوان خراساني گفت: به هيچ وجه قبول ندارم مديريت مرد قويتر از زن است، بايد به زنان اجازه حضور داد تا رشد پاياپاي داشته باشند. کسانی هستند که هنوز جامعه زن را جنس دوم می دانند،اما این تفکر در جامعه جایی ندارد.
رييس جمهور سابق کشورمان با اشاره به جايگاه و نقش زن در خانواده افزود: مسائل اساسي خانواده بر دوش زنان است و در همين حال کار اجتماعي هم ميکنند.
وي با بيان اين مطلب كه زن معيار انسانيت است و امتيازات زن قابل قياس با مرد نيست، خواستار آن شد که تعريفي از جايگاه زن مسوول، آزاد، مستقل و مومن انجام شده و اين تعريف تبديل به گفتماني شود.
وي گفت: زنان به ويژه زنان عشاير و روستايي در توليد نقش اساسي دارند و بايد براي ارتقاي سطح زندگي معنوي و رضايت خاطر در عرصههاي مختلف تلاش شود.
وي گفت: مجمع زنان بايد فراتر از کار صنفي برود و از آزاديهاي مشروع انسان دفاع کند.
خاتمي با اشاره به بيان اين که نميخواهيم زن، مرد شود و مرد زن شود، افزود: حضور زن در عرصه اجتماع بايد به گونهاي باشد که به کارهاي محوري خودش برسد.
وي با بيان اين که منظور از آزادي، آزادي اجتماعي، سياسي و بنيادي است و نه ولنگاري، گفت: گفتمان اصلاحات گفتماني است که از متن دين به وجود ميآيد.
وي با رد هرگونه فشار و اجبار، افزود: اگر جايي اعمال زور باشد، به صورت انفجاري بروز خواهد کرد.
خاتمي بر رشد فکري و آگاهيها و بعد رساندن جامعه به درجه انتخاب و حاکميت بر سرنوشت خود تاکيد کرد.
وي لوازم حاکميت انسان را آزادي بيان، آزادي گفتار و امنيت اجتماعي عنوان کرد و افزود: قدرت بايد مبتني بر راي مردم باشد و مردم بتوانند قدرت را بدون توسل به زور جابهجا کنند و در اين راستا به حزب، نقد، ايجاد نهادهاي نظارتي و تشکلها نياز داريم.
رييس جمهور سابق کشورمان با اشاره واسطه شدن نخبگان براي بيان مطالبات، افزود: نظرات و سليقه بايد توسط نخبگان جمع و ساماندهي شود.
خاتمي با اشاره به موانع پيشروي انتخابات آتي گفت: اگر حضور پرشور باشد، موانع از سر راه برداشته ميشود.
وي خطاب به زنان حاضر در مجلس گفت: به جاي گلايه، که بايد باشد، به عرصههاي تصميمگيري برويد و با تشخيص درست اولويتها و برنامهريزي، کارهاي زيربنايي انجام دهيد. در عین حال باید تلاش شود افرادی که به مجلس می روند در سطح کیفی بالایی بوده نه به عنوان نماینده زنان بلکه نماینده کل جامعه باشند و خود را مسئول کل جامعه بدانند.
رييس جمهور سابق کشورمان پنج شنبه شب در ميهماني شام نخبگان خراسان رضوي شرکت کرد و با شماري از فعالان فرهنگي،اجتماعی و سیاسی،روزنامه نگاران ، هنرمندان، نویسندگان و نخبگان فارس دیدار و گفت و گو کرد.
سيد محمد خاتمي در این مراسم تاكيد كرد: ايران و اسلام تعارضي با هم ندارند. اسلام بدون ايران قابل طرح نيست و ايران بدون اسلام هم شدني نيست.
وي ادامه داد: قبلا مطرح بوده و اخيرا هم مطرح ميشود که بعضيها ايران را براي اسلام و عدهاي اسلام را براي ايران ميخواهند وكسانيكه محوريت دين و جامعه را دارند و خود را دفاع كننده انحصاري از دين مي دانند مي گويند افتخار ما اين است كه ايران را براي اسلام مي خواهيم و آنگاه ديگران را متهم مي كنند كه يا اصلا دين ندارند يا افراد منحرفي هستند؛زيرا تكليف آنهايي كه اصلا اسلام را نمي خواهند مشخص است.گروه ديگري اسلام برايشان فرعي است و اسلام را براي ايران مي خواهندكه اين مغالطه بسيار وحشتناکي است که اگر هشدار داده نشود، در پناه آن مي توانند خيلي را مسائل دگرگون جلوه داده ميشود.
وي خاطرنشان ساخت: در قبل از انقلاب نوعي ايرانيگري کاذب و مصنوعي ايجاد شده بود تا آن هويت كه ايران بعد از اسلام پيدا كرده بود نفي شود و خدمت متقابل ايران و اسلام ناديده انگاشته شود.
وي اظهار داشت: خوشبينانه ترين حرفي که ميتوان درباره کساني که ميگويند "ايران بدون اسلام" زد، اين است كه آنها نه اسلام را مي شناسند و نه ايران را! از ايران بدون اسلام، ايراني نخواهد ماند.
خاتمي درباره كساني كه ميگويند براي ما اسلام اصيل است و ايران برايمان مهم نيست، گفت: اين افراد حاضرند خيلي ساده ايران را بفروشند و حاضرند خيلي ساده تهديدها را براي ايران بخواهند و در برابر همه تهديدهايي كه براي ايران است بي تفاوت بگذرند و حتي آنها را تشديد كنند و براي از بين بردن تهديدها يا استفاده از فرصت براي نجات و قوت ايران هيچ گونه عكس العملي از خود نشان نمي دهند و احيانا با اين ادعاهاي باطل، ناکارآمدي و اشتباهات موجود را توجيه ميکنند.
وي با تاكيد بر اين مطلب كه اين افراد حتي اسلام را نميخواهند، افزود: اسلام از ديد آنها يک سري عادتها و توهمات و ادعاهايي است که به نام اسلام معرفي ميکنند و هر کس با آنها توافق نکند، به انواع اتهامات متهم ميشود.
خاتمي افزود:واقعيت اين است كه ايران و اسلام اصلا تعارضي با يكديگر ندارند كه بگوييم ايران را براي اسلام و يا اسلام را براي ايران مي خواهيم.
وي ادامه داد: اين مسائل انحرافي که گفته ميشود با نگاه خوشبينانه به خاطر جهالت است و اگر کمي بدبين باشيم، ترفند ناروايي بر ضد اسلام و ايران است و بايد متوجه آن بود.
رييس جمهور سابق كشورمان تصريح كرد: ايران يک تاريخ بلند است و يک قطعه زمين نيست؛ ايران کانون دانش و معرفت، هنر و ادب در طول تاريخ بوده است. ايران پيش از اسلام حضور داشته و منشا يک تمدن بزرگ بوده و ملت ايران در تداوم تاريخي خود هم براي خود هم براي بشريت دستاوردهايي داشته است به گونهاي كه تاريخ بشري به شدت مديون ايران است.
خاتمي ادامه داد: ايران و ظرفيت ايراني اگر نبود، يا از اسلام خبري نبود و يا اگر بود، بسيار کوچکتر و ناچيزتر از آن چيزي بود که الان ما داريم. ايران پايگاه مبارزات آزاديخواهانه و استقلال طلبانه و پيشتاز اين مبارزات در دوران اخير است.
رييس موسسه بينالمللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها با اعلام اين مطلب كه ايران کانون انقلابي به نام "اسلام" است که آمده تا ايراني را آزاد کند و او را بر خودش حاکميت بخشد، افزود: دفاع از ايران، دفاع از همه اين عظمت ها در گذشته و حال است ؛ ما نميتوانيم اين ظرفها را رها کنيم و بگوييم مظروف را نگه ميداريم، ظرف و مظروف به هم پيوسته هستند.
خاتمي افزود: البته که در ايران غيرمسلمان هم وجود دارد و آنها هم حق دارند در اين سرزمين از حرمت و احترام برخوردار باشد. ايران متعلق به همه است و بايد از آن دفاع کرد.
رييس جمهور سابق كشورمان تهيه چشمانداز بيست ساله براي ايران را يكي از افتخارات دولت اصلاحات دانست و گفت: اين چشمانداز به تاييد مقام معظم رهبري هم رسيد، در اين چشمانداز دقت كنيد و ببينند آيا حاصل آن يک ايران مستقل، آزاد، آباد، پيشرفته با ملت و مردمي داراي حقوق و اعتبار ملي و جهاني نيست؟ آيا اين چشم انداز كه روي قوت،عزت،ثروت،آزادي و آباداني ايران تكيه كرده است؛انحرافي است؟
وي با تاكيد بر اين مطلب كه ايران براي همه ما مهم است، افزود: رسالت اسلامي ما اين است که ايران را قوي، نيرومند و سربلند بخواهيم و همچنين ملت را در عرصه داخلي و خارجي سرافراز بخواهيم. رسالت ملي ما اين است كه اسلام را پاس بداريم؛اين مسائل انحرافي كه گفته مي شود اگر خوش بين باشيم بايد بگوئيم ناشي از ناآگاهي و سطي نگري است و اگر بدبين و حتي واقع بين باشيم؛بايد نگران باشيم كه نسبت به اين حرف ها اعراض بدي نهفته است كه هم بر ضد اسلام و هم ضد ايران است.
خاتمي در پايان سخنانش با تاكيد بر اين كه ايران سرافراز باد و جان همه ما پويا و بانشاط در خدمت ايران بزرگ اسلامي، گفت: ما سرافرازي و سربلندي ايران عزيزمان را ميخواهيم و معتقديم اگر توانستيم ايران قوي، آزاد و آباد بسازيم، توانستهايم ثابت کنيم که اسلامي و جمهوري اسلامي خوب و در خور ستايش است و اين بزرگترين خدمت به اسلام است.
در ابتداي اين مراسم مهدي واعظ عبايي، رييس جبهه اصلاحات خراسان رضوي گفت: ياد و نشانه دولت اصلاحات و زبان گفتگو با مردم و مخالفان بر تارك نظام و حكومت به يادگار مانده است.
وي ادامه داد: با اين وجود برخي كمر همت بستهاند بر هر چه اصلاحطلبي است داغ بيديني بزنند.
عبايي خطاب به خاتمي گفت: نقش شما در مبارزه با انحراف از راه اصلي انقلاب و پشتيباني از دموكراسي و مردمسالاري ارزنده و بيبديل است.
وي با بيان اين مطلب كه آقاي خاتمي اريكه اصلاحات منتظر شماست، گفت: شما توانايي آن را داريد كه اختلافات دروني طيف گسترده اصلاحطلبان را كاهش دهيد.
سپس خاتمی بار دیگربا حضور در بارگاه ملكوتی ثامن الحجج بارگاه شریف امام هشتم شیعیان را زیارت کرد.
صبح جمعه نیز سید احمد علمالهدي با سیدمحمد خاتمي ديدار كرد.
در آخرين روز از سفر سه روزه خاتمي به مشهد، احمد علمالهدي امام جمعه مشهد با حضور در محل اقامت سيد محمد خاتمي در فضایی دوستانه با وي در خصوص مسائل مختلف گفتگو كرد.
همچنين سيد احمد علوي، قائم مقام توليت آستان قدس رضوي به ديدار رییس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها آمد.
اعضاي شاخه جوانان حزب مشارکت ايران اسلامي منطقه خراسان رضوي نیز جداگانه با سيد محمد خاتمي ديدار کردند.
اعضاي شاخه جوانان حزب در اين ديدار بابت تلاش سيد محمد خاتمي جهت ايجاد ائتلاف در اصلاحطلبان براي انتخابات مجلس از وي تشکر کردند.
همچنين با توجه به شيوع پديده اعتياد در ميان جوانان، از خاتمي خواسته شد نسبت به آگاهسازي جوانان و فرهنگسازي در اين رابطه تلاش کند.
سید محمد خاتمي در اين ديدار تاکيد کرد که در بحث مواد مخدر لازم است در خصوص عرضه و تقاضا اقداماتي صورت بگيرد که اقدامات صورت گرفته در بحث جلوگيري از عرضه خوب است و در بحث تقاضا هم بايد اميد به آينده را در جوانان افزايش داد و براي آنها به فكر ايجاد اشتغال و آزاديهاي قانوني باشيم.
رئيس جمهور سابق كشورمان در جمع مديران گذشته و نيروهاي با تجربه و برجسته استان خراسان رضوي گفت: آنچه خطرناك و باعث تأسف است اينكه گاهي براي پوشاندن واقعيت هاي تلخ و ضعفهاي موجود همه گذشته نفي و تخريب مي شود ؛ غير منصفانه گذشته كوبيده مي شود و بد جلوه داده مي شود تا وضع كنوني كه در آن هستيم در اين هياهو پوشيده بماند در حالي كه نحوه اداره كشور در حال بايد بررسي شود .
حجت السلام و المسلمين سيد محمد خاتمي گفت : بايد قدر سرمايه هايمان را بدانيم حفظ سرمايه ها مهم است ؛ لطمه زدن به سرمايه هاي اجتماعي از هدر دادن منابع مادي جامعه بدتر است و باعث ايجاد يك نوع بي اعتمادي و ركود در راه بردن جامعه مي شود .
رئيس بنياد باران تصريح كرد : حفظ سرمايه هاي اجتماعي بسيار مهم است البته آنها نيز طبقه بندي مي شوند . بعضي ها در اصل انقلاب و نظام و بعضي ها نيز بعد از انقلاب نقش داشته اند كه همه در جاي خود محترم هستند . مسئولان كشور بايد متوجه اين امر باشند و نبايد بگذارند فضايي ايجاد شود كه سرمايه ها لطمه ببينند ؛ البته طبيعي است كه هر دولتي با عده اي مي تواند كار كند ، گرچه در اين زمينه نيز داراي افراط هستيم و اين امر در همه دوره ها بوده است متأسفانه در ايران ثبات پيدا نكرده ايم كه نيرو ها و سرمايه هايمان را حفظ كنيم
وي افزود : سرمايه ها نبايد تخريب شوند و به آنها توهين كرد ؛ اگر چنين شود و كساني كه از نظر مسئوليت و موقعيت بالاتري از نظر سلسله مراتب اداري و اجتماعي قرار گرفتند يك كاري كنند كه غلط باشد ، در مراتب پائين تر نيز گسترش مي يابد . به هر صورتي بايد سعي كرد كه سياستها در جهت مصلحت كشور تصميم گيري شود و بايد سرمايه هاي اجتماعي را حفظ كرد .
خاتمي در ادامه گفت : ما هميشه در "حال " زندگي مي كنيم . اين حال نه جدايي از گذشته است و نه بريده از آينده ؛ بلكه نقطه اتصال ميان گذشته و آينده است . اگر بخواهيم حال را ارزيابي كنيم بدون ارزيابي گذشته و بدون اينكه ببينيم حال از كجا آمده است دچار اشتباه مي شويم .نبايد حال را از ظرف تدريجي خود جدا كنيم و برداشت انتزاعي از آن داشته باشيم .
وي افزود : انسان موجودي تاريخي است و مسائل مربوط به آن هم تاريخي است . همواره نگاه كردن به گذشته و نقد آن لازم است ؛ بايد از گذشته وتاريخ عبرت گرفت يعني آموختني كه براي وضعيت بهتر پل مي شود .براي ساختن حال حتماً بايد به گذشته نگاه كرد به همين دليل همواره بايد گذشته از جمله 8 سال دولت اصلاحات را نقد كرد .
خاتمي تصريح كرد : نقد به معناي ايراد گرفتن تنها نيست بلكه به معناي ديدن ضعفها و قوتها و ارزيابي جامع و صحيح نسبت به آنهاست . متأسفانه در ايران وقتي مي گوييم نقد يعني دعوا كردن با آن چيزي كه مورد نقد است و نفي كردن آن ! متأسفانه در حوزه فرهنگ و ادبيات هم نقد نداريم ، نقد ادبي و هنري دستاوردهاي بسيار بزرگ در فرهنگ غرب است و منشأ تحولات و پويايي بسيار وسيع در عرصه ادب و فرهنگ مي شود ولي ما هنوز در ايران نقد ادبي و هنري و اجتماعي درست نداريم يا اينكه كم داريم .
وي در ادامه گفت : به هر حال بايد براي عبور و گذر از حال به وضع بهتر ، نقد كنيم ولي آنچه خطرناك و باعث تأسف است اينكه گاهي براي پوشاندن واقعيت هاي تلخ و ضعفهاي موجود همه گذشته نفي و تخريب مي شود ؛ غير منصفانه گذشته كوبيده مي شود و بد جلوه داده مي شود تا وضع كنوني كه در آن هستيم در اين هياهو پوشيده بماند در حالي كه نحوه اداره كشور در حال بايد بررسي شود ، البته نبايد بي انصافي كرد و نبايد فقط نقطه هاي ضعف را ببينيم بلكه بايد نقطه هاي قوت را هم ديد .
خاتمي گفت : بايد در قضايا اخلاق و ادب انساني و انصاف منطق رعايت كنيم ولي نقد كردن حق همه خير خواهان و منشأ اصلاح و بهبود امور است . حق داريم اين پرسشها را بپرسيم و در جامعه مطرح كنيم آيا وضع اقتصادي كشور بهتر شده است ؟ آيا اتكاي به نفت نه در ادعا بلكه واقعاً كمتر شده است يا بيشتر ؟ آيا شعارهايي كه داده شده است تحقق يافته است ؟ ! آيا تهديدها نسبت به كشور و نظام كمتر شده است يا بيشتر ؟ نبايد بگذاريم كساني بي انصافانه همه گذشته را نفي كنند براي اينكه وضع موجود ناديده انگاشته شود .
رئيس جمهور سابق كشورمان اظهار داشت : بايد وضعيت فعلي را با رعايت اخلاق اسلامي نقد كنيم و براي پرسشهاي اساسي خود پاسخ بگيريم ؛ البته كارهاي خوبي هم اگر هست بايد ديده و گفته شود و نه اينكه فقط ضعفها زير زربين قرار گيرد . نقد باعث اصلاح امور است و از لحاظ فردي و اجتماعي تواضع مي آورد و اين تو.اضع براي كساني كه در قدرت هستند ضروري است تا دچار سوء تفاهم نشوند .
سيد محمد خاتمي افزود : نقد تضعيف نيست بلكه تخريب تضعيف است ؛ نابود كردن همه سرمايه هاي اجتماعي و حاصل بزرگ انقلاب اسلامي خطرناك است .به هر حال بايد وضع موجود را نقد كرد و براي اصلاح و بهبود آن برنامه و راه حل داشت و آن را به مردم و جامعه عرضه كرد ؛ بخصوص اين امر در هنگام انتخابات مهم است زيرا هر انتخابي مقطع قرار گرفتن در آستانه يك وضع جديد است .
رئيس بنياد باران تأكيد كرد بايد كارهايي كه در عرصه هاي سياسي ، اقتصادي ، علمي و فرهنگي مي كنيم بايد در نظر داشته باشيم و فرض كنيم كه همين الآن در پيشگاه الهي ايستاده ايم و بايد جواب دهيم ؛ چه كار كنيم كه رضايت خدا را داشته باشيم . اگر ملاك جلب رضايت خدا باشد خداوند هم عنايت مي كند و راههاي خوب را پيش روي انسان مي گذارد و خدمت و خير آن به مردم مي رسد .
خاتمي افزود : بايد به مردم كمك كرد اين مردم بسيار خوب هستند و بايد به آنها خدمت كرد بايد در نظر داشته باشيم كه ما هرچه داريم از مردم است و هرچه بدست آوريم نيز براي مردم است .شما متعلق به جرياني صاحب نظر ، سليقه و فكر هستيد ؛ بايد سعي كرد برنامه اي براي خدمت گزاري به مردم تدوين كنيم تا اگر زمينه اي فراهم شد آنها را براي رضايت خدا و خير به مردم پياده كنيم .
وي در پايان تصريح كرد بايد به انتخابات بعنوان يك پروژه نگاه كنيم ؛ بايد دلها را به يكديگر نزديك كنيم ، اختلاف سليقه سر جاي خود ، ولي بايد سر اصول با يكديگر باشيم . همه با هم در كنار همديگر باشيم تا انشاالله شاهد شكلگيري مجلس قوي و دلسوز براي انقلاب و نظام و مردم باشيم .
خاتمي از آيت الله واعظ طبسي نماينده ولي فقيه در خراسان و توليت آستان قدس رضوي به عنوان يكي از نيروهاي ارزنده انقلاب با سابقه روشن ياد كرد و گفت : همه نيروها بايد با ايشان ارتباط داشته باشند و از وجود وي استفاده كنند .
وي همچنين از رسولي استاندار سابق استان خراسان رضوي و يكايك عزيزاني كه در انجام سفر كوشيدند تشكر و قدرداني كرد .
سيد محمد خاتمي ، عصر جمعه با استقبال گرم شخصيت ها و نخبگان اصلاح طلب مشهد اين شهر را ترك كرد؛ در حاليكه بي ترديد اين سفر نه تنها در نگاه فعالين سياسي و فرهنگي اين استان ؛بلكه در خاطره جمعي مردم مشهد به عنوان يك رويداد مهم و پر معنا ثبت شد.
سفر 3 روزه خاتمی در حالی به پایان رسید که صدا و سیما سنت چندین ساله اش را در قبال رییس دولت اصلاحات حفظ کرد و هر چه بیشتر سعی کرد تا این سفر را نیز همانند دیگر سفرهای داخلی و خارجی خاتمی،نادیده گرفته و به رغم حضور گسترده مردم این استقبال را با سکوت خبری بگذراند؛حضوری که در همه سفرها گسترده مورد استقبال قرار می گیرد و اندک اندک مقام های رسمی را نیز به جمع استقبال کنندگان از رییس جمهور سابق پیوند می دهد.
آفتاب -عبدالكريم تابش: به طور متداول روحانیون و شخصیت های نظام به مناسبت های مختلف و از تریبون های عمومی یا اختصاصی با مخاطبان خود سخن می گویند. مسئولین دولتی نیز علاوه بر علاوه بر تریبونهای دولتی از مساجد،مدارس،دانشگاهها،نمازهای جمعه و هر نوع فضای دیگری برای تببیین و توجیه رفتارها و اقدامات دولتی استفاده می کنند.
اما در چند ماه گذشته و پس از انجام چند سفر و دیدار سید محمد خاتمی با مردم استانهای کشور بلندگوهای ضد اصلاحات و رسانه های رقیب حساسیت ویژه ای نسبت به دیدارها،سخنرانی هاو پیامهای وی دارند.
این حساسیت ویژه هر چند قابل تامل است و به جای خود نشان از علاقه مندی فراوان محافظه کاران به رفتارهای غیر دموکراتیک و گرایش به محدود ساختن و کنترل کردن و نگفتن و نشنیدن دارد اما مقوله کنونی ما نیست.
به نظر می رسد دیدارهای سید محمد خاتمی و حضور او در میان مردم و نخبگان از دو ویژگی ایجابی و سلبی برخوردار است.
ویژگی ایجابی این دیدارها ایجاد امید ونشاط سیاسی در جامعه است اما دوری از افسردگی سیاسی و امیدواری بر رشد و باروری نهال جوان مردم سالاری و حاکمیت مردم که در دوران انقلاب و اصلاحات بر زمین نشست را می توان دلیلی دیگر برای چنین سفرهایی دانست.
رییس جمهور سابق کشورمان با سفر و دیدارهای خود دلهای نخبگان و مردم را به یکدیگر نزدیک تر می کند؛بر زخمهای حاصل از شکست و اختلاف مرهم می گذارد؛وحدت و ائتلاف آنان را به درجه کارآمدی و ایده آل نزدیک می کند.
سخنان خاتمی نیل به مبانی تئوریک وحدت اصلاح طلبان موثر است؛کوتاه سخن آنکه حضور او غنیمتی است برای پرهیز از بحران وبن بست.
اما ویژگی سلبی این دیدارها که در درجه دوم اهمیت قرار دارد به رفتارهای نادرست رقبا و مخالفان سیاسی بازمیگردد؛هرچند خردمندان و منصفان سیاسی در اردوگاه محافظه کاران بر لزوم حفظ جریانهای متنوع سیاسی درون نظام تاکید دارند اما سر و صدای دائمی و کر کننده بدعتهای تبلیغاتی اقتدارگرایان مبنی بر پایان دوران اصلاحات و حذف اصلاح طلبان و عدم امکان تکرار انتخابات عادلانه و آزاد و فراگیر،باید با حضور نماد اصلاح طلبی در صحنه اجتماعی سیاسی کشور و در محافل مردمی پاسخ داده شود.
حضور سید محمد خاتمی خنثی کننده و پایان دهنده اقدامات تخریبی است که طی دو سال گذشته علیه او و دیگر شخصیت های متفاوت با اندیشه های جزمی آغاز گردیده است.
به یقین برای سفرهای خاتمی می توان فواید دیگری برشمرد، اما آنچه باید از آن پرهیز شود استفاده موردی و انتخاباتی ازاین دیدارهاست.
سفر رییس موسسه بين المللي گفت و گوي فرهنگها و تمدنها به مشهد حادثه اي مهم و مردمي و خاطره اي شيرين و ماندگار در اين شهر تبديل شد. مشهد شاهد استقبال بي نظيرمردمي بود كه در هر جا از حضور خاتمي اطلاع مي يافتند به صورت گسترده اجتماع مي كردند؛سید محمد خاتمي به دعوت مجمع روحانیون براي سخن گفتن در "جشن ميلاد امام رضا (ع) " در تالار شهید بهشتی اين شهرو ديدار با اقشار مختلف جريانهاي اصلاح طلب استان خراسان رضوي به مشهد سفر كرده بود.
«سید محمد خاتمی» به همراه آیتالله توسلی ،آیتالله بجنوردی ، محمدعلی ابطحی و سیدعلی خاتمی بامداد روز چهارشنبه با تاخیری 2 ساعته وارد فرودگاه شهید هاشمینژاد مشهد شد و مورد استقبال تعداد زیادی از مردم مشهد قرار گرفت.
استقبال كنندگان که به دعوت ائتلاف اصلاحطلبان خراسان از ساعتها قبل در فرودگاه انتظار خاتمی را میكشیدند با سردادن شعارهایی از جمله «خاتمی پاینده - رئیس جمهور آینده» «خاتمی صف شكن - سكوت شب رو بشكن» «خاتمی دوستت داریم» و درود بر خاتمی و خواندن سرود « یار دبستانی من» و «ای ایران» از وی با گل استقبال كردند.
همچنین آیتالله «عباس واعظ طبسی» تولیت آستان قدس رضوی صبح همان روز با حضور در محل اقامت سیدمحمد خاتمی با وی دیدار و گفتگو كرد؛ در این دیدار واعظ طبسی و خاتمی در خصوص مسائل مختلف به بحث و گفتگو پرداختند.
رئیس جمهور سابق كشورمان همچنین ظهر چهارشنبه با حضور در بارگاه ملكوتی ثامن الحجج ضمن زیارت بارگاه شریف امام هشتم شیعیان و اقامه نماز ظهر و عصر، ناهار را به میزبانی تولیت آستان قدس رضوی در دفتر واعظ طبسی در تالار آینه حرم رضوی صرف كرد.
گفتنیاست که حضور خاتمی در حرم امام رضا (ع) با استقبال فوقالعاده زوار حاضر در حرم و مردم مشهد روبرو شد.
رييس موسسه بينالمللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها در جمع اساتيد دانشگاهي، دانشجويان، جوانان و NGOهاي مشهد تاکيد کرد: برغم وجود موانع ساختاري و رفتاري موجود، در اين مرحله تاريخي بايد در عرصه حضور داشته باشيم تا افرادي که دلسوزي و شايستگي مناسب را دارند، بتوانند در متن جامعه تاثيرگذار باشند.
حجتالاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي افزود: براي اين امر ابتدا بايد مشخص کرد در چه مرحله تاريخي هستيم، اولويتهايمان را مشخص کنيم و همچنين راهکارهاي درستي که ميتواند مشکلات را مرتفع و نفع جامعه و مردم را تامين کند، ارائه دهيم.
وي در پاسخ به اين سوال که چقدر براي شهروندسازي تلاش شده است، گفت: اين که دولتي ميتواند در طول دورهاش يك شهروند بسازد، نگاه غلطي است. شهروند بايد در جريان تاريخ ساخته شود و تا شهروند نداشته باشيم، نميتوانيم جامعه داراي دموکراسي، امنيت و ثبات داشته باشيم. انتخاب راه و جهتي که ما را زودتر به هدف برساند بسيار مهم است.
خاتمي در ادامه گفت: ما هميشه به سطحيترين حيات اجتماعي انسان پرداخته و جنبههاي عميقتر را در نظر نميگيريم.
وي افزود: در دوره اصلاحات براي همه مسائل کار شد ولي توقع بخشهاي جامعه اين بود که خيلي زود آثار سياسي آن ديده شود و وقتي که نشد يک نوع ياس و نااميدي در جامعه ايجاد شد.
رييس جمهور سابق كشورمان با اشاره به اين که در دولت اصلاحات تعداد تشکلهاي فراواني در همه عرصههاي ايجاد شود، گفت: تا زماني که احزاب در جايگاه خود قرار نگرفتند نبايد به آن ايراد گرفت، حزب بايد از درون جامعه بيرون بيايد.
خاتمي گفت: سابقه نداشت يک دولت جهان سومي در بودجه خودش رديف کمکي براي احزاب و تشکلها بگذارد ولي اين کار را دولت اصلاحات در جامعه انجام داد.
سيد محمد خاتمي در ديدار با فرهنگيان مشهد گفت: فرهنگيان در حالي که مظلومترين بخش جامعه هستند، در عين حال سالمترين، قانعترين، موثرترين و حساسترين بخش جامعه هم محسوب ميشوند.
رييس جمهور سابق كشورمان با اشاره به اين که در دوران اصلاحات با تعريف و ايجاد تشکلها، شور و هيجان در بخشهاي دانشآموزان، معلمان و کادرهاي آموزش و پرورش ايجاد شد و در درون خانواده آموزش و پرورش فعاليتهاي خوبي صورت گرفت، گفت: در اين باره در جامعه دو ديدگاه وجود دارد، يکي اين که تشکلها نياز مبرم براي پيشرفت و ارتقاي جامعه بوده و باعث تقويت پايههاي مردم سالاري در جامعه، پذيرش مسووليت از خود جامعه و هدايت و انتقال مسائل درست موجود در جامعه ميشوند و ديگر اين که تشکلها را مزاحم و سبب آشفتگي امور دانسته و معتقدند كه جا را براي حکومت تنگ ميکنند.
وي افزود: اين که چه کار کنيم که ديدگاه اول حاکم باشد و به نام آن تشکلها شکل بگيرد، به ديدگاه عميق برميگردد که مردم را قبول داريم يا خير، اگر اين امر را قبول داريم و آن را بناي نظام خود قرار ميدهيم و معتقديم پايه و نظام مستمر و پويا به دوش مردم است و قدرت متمرکز ناشي از مردم است و بايد به مردم پاسخگو باشد، خود به خود تشکلهاي در صدر مينشينند.
خاتمي با بيان اين مطلب كه امام(ره) به مردم اعتقاد داشتند، ادامه داد: طرح جمهوري اسلامي دفعي و خلقالساعه نبود و از متن بينشي که ما بايد به آن اعتقاد داريم درميآيد، در قانون اساسي منعکس شده و طبق آن به حق حاکميت مردم بر سرنوشت خويش و مسووليت قدرت در مقابل مردم تاکيد شده که بايد نهادينه شود.
وي در ادامه گفت: يکي از کارهايي که در حوزه آموزش و پروش بايد انجام شود، اين است که فرهنگيان به صحنه بيايند، اگر در مجلس تعدادي معلم خوب و پخته داشته باشيم، آنها بهترين کساني هستند که ميتوانند از ملتي نمايندگي کنند که به رشد و پيشرفت نياز دارد.
خاتمي تصريح کرد: با همه جفاهايي که به اصطلاحطلبان شده و ميشود بنا داريم در عرصه انتخابات حضور داشته باشيم، بايد از تجربههاي گذشته استفاده کرد و يک برنامه روشن تدوين کرد، بايد مشکلات در جامعه را ديد و اين که چه راهکارهايي براي بهبود آن وجود دارد.
رييس جمهور سابق كشورمان خاطرنشان ساخت: شوراها، مجلس دانشآموزي و جنبشي که به نام پرسش مهر مطرح گرديد، ماندگار شد و اينها نهادهايي است که بايد از آنها پاسداري شود.
رييس موسسه بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها طي سخناني در اجتماع مردم مشهد به مناسبت ميلاد امام رضا(ع)گفت: ما به نام جمهوري اسلامي، مخالف فساديم اما معتقديم بدترين فساد دروغ گفتن به مردم است.
حجتالاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي افزود: بدترين نوع فساد تحقير مردم به نام مردم است و اينکه نگذاريم مردم راي خود را آزادانه اعلام کنند، ما خواستار عدالتيم اما عدالت توزيع فقر در جامعه نيست بلکه خواستار جامعهاي هستيم که ثروت موجود در آن عادلانه توزيع شود.
وي تاکيد کرد: ما طرفدار حقوق مردم و آزاديهاي مشروع هستيم و اين را دفاع از راه امام(ره) و جمهوري اسلامي ميدانيم و معتقديم کساني که حاصل اين انقلاب يعني جمهوريت نظام را نميپذيرند، به انقلاب دلبسته نيستند.
وي اظهار كرد: امام(ره) در راس يک انقلابي قرار گرفت که فقط متکي به راي مردم بود، آن چيزي که از دل انقلاب خارج شد و به عنوان پيشنهاد امام(ره) مردم به آن راي دادند، جمهوري اسلامي بود اما متاسفانه امروز برخي ميگويند ما جمهوري نداريم، راي مردم ارزش ندارد، ما حقيم و بايد به هر قيمتي بر مردم حکومت کنيم.
خاتمي خاطرنشان كرد: اينکه امام(ره) ميگويد ميزان راي ملت است، يک ريشه کلامي مهم دارد که سبب شده است جنبش اسلامي شما مردم ايران از جنبشهاي ظاهري و قشريگرايي که در دنيا به نام اسلام وجود دارد، جدا شود.
وي ادامه داد: از دل انقلاب اسلامي شما مردم، جمهوري در ميآيد و از دل آن بينشهاي متحجر و سخت عمارت اسلامي افغانستان. در بينشي که امام رضا(ع) به ما داده، انقلاب اسلامي داشته است و امام(ره) آن را عرضه کرده است، حکومت مطلوب، نه حکومت جباران بر بزرگان که حکومت مردم آزاده و متفکر و مومن بر خويشتن است.
وي با بيان اينکه " امام در بينش اسلامي خواستار عدل است" افزود: خداوند در قرآن ميگويد پيامبران را فرستاديم و کتابها را نازل کرديم ليقوم الناس بالقسط، فاعل قسط مردم است يعني پيامبران نيامدند به زور چيزي را بر مردم تحميل کنند بلکه آمادهاند تا آگاهي بدهند، اراده را قوي کنند، ايمان را بالا ببرند و سپس خود مردم عدل را پياده کند و امام معصوم محور و مدار جامعه عدل بنياد به عنوان پاسدار نگهبان عدالت قرار بگيرد. امام براي اين ميآيد که جهان را پر از عدل کند پس از آنکه پر از ظلم شده است و عدل را خود مردم بايد برپا کنند.
رييسجمهور سابق كشورمان با تاکيد بر اينکه " حکومت بايد مبتني بر آرا و نظر مردم باشد" گفت: پيشنهاد جمهوري اسلامي يک پيشنهاد گزافه و خلقالساعه نيست بلکه يک پيشنهاد اساسي است و اگر جمهوري ميخواهيم، آنچه تعيين کننده است راي ملت است.
وي خاطرنشان كرد: ما به عنوان يک مسلمان و انقلابي و به عنوان کسي که خواستار عزت و عظمت اسلام، مسلمانان و جامعه است، از حقوق و آزاديهاي مردم دفاع ميکنيم. ما خواستار پيشرفت و توسعه همه جانبه کشور بر اساس حقوق و مشارکت مردم هستيم. آنچه اساس و مهم است، وجود و تقويت نهادهاي مردمي در جمهوري اسلامي است.
وي با اشاره به نزديکي انتخابات مجلس هشتم، انتخابات را يکي از محکمات انقلاب دانست و تاكيد كرد: حضور مردم در اين عرصه مهم است. ما خواستار مجلسي آگاه، مومن، شجاع، داراي درک کارشناسانه، آشنا به مطالبات مردم اعم از معيشت و حقوق و آزاديهاي مردم، تلاشگر براي حفظ اقتدار و عزت ملت و توانا در دفع توطئهها از کشور و افزايش ظرفيت و شخصيت مملکت در عرصههاي جهاني هستيم و اميدواريم ملت ايران با تمام وجود براي تشکيل چنين مجلسي تلاش کنند.
خاتمي خاطرنشان كرد: اميدوارم تمام مسوولان و دستاندرکاران کشور، به دفاع از اسلام، جمهوري اسلامي و راه امام(ره) شرايط لازم را براي برگزاري انتخابات سالم و آزاد فراهم کنند.
وي كه در جمع مردم مشهد سخنراني ميکرد، با طرح اين سوال که " چگونه خوشحالي ما بابت تولد حضرت رضا(ع) مضاعف ميشد" گفت: به اين نتيجه رسيدم که اگر عزيزاني که در بازداشت به سر ميبرند و عکسشان اينجاست خودشان در ميان ما بودند، خوشحالتر بوديم.
وي ادامه داد: يکي از کارهاي بسيار ارزندهاي که برادر عزيزمان، آيتالله هاشمي شاهرودي انجام داد تکيه بر حقوق شهروندي بود که در همين راستا بخشنامه بسيار خوبي صادر شد و مجلس ششم هم با شايستگي آن را به قانون تبديل کرد. تکيه بر اهميت حقوق شهروندي و اينکه کساني به خاطر اعمال اين حق خود، هزينه گزاف نپردازند، به نفع کشور، نظام و جامعه ماست.
رييسجمهور سابق كشورمان افزود: به رييس قوه قضاييه گفتهام و اينجا هم دوباره تکرار ميکنم؛ اميدوارم با اتکاي به همين تکيه ارزندهاي که بر روي حقوق شهروندي شده است، در يک جامعه رشيد داراي اين حقوق و توانا براي اعمال و استيفاي اين حقوق، شاهد اين نباشيم که کساني به خاطر نقد و سخن گفتن ولو که سخنانشان تند و يا نابجا باشد، هزينههايي نظير آنچه امروز بعضي ميپردازند، بپردازد و اين به نفع همه ماست.
رييس موسسه بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها در ادامه به تشريح جامعه اسلامي در زمان امام رضا(ع) پرداخت و گفت: امام رضا(ع) در يکي از حساسترين دورههاي تاريخ اسلام ميزيست به گونهاي که خلافت عباسي مستقر و حوزه حکومت اسلامي بسيار گسترده شده بود، در زمان امام رضا(ع) جامعه نوپاي اسلامي با فرهنگها و تمدنهاي مختلف و مسائل تازهاي روبهرو شده بود. در اين زمان از طريق اسکندريه دانش و تفکر يونان وارد حوزه جامعه اسلامي شده بود ضمن اينکه جامعه اسلامي در تماس با کشورهاي صاحب تمدني چون ايران و مصر و حتي چين و هند با فرهنگ، آيينها و تمدنهاي مختلفي روبهرو بود. در زمان آن حضرت جامعه نوپاي اسلامي با مسائل، تفکر، ديدگاههاي ديگر و شيوههاي مديريتي متفاوتي روبهرو شده بود، لذا پرسشها و سوالهاي خيلي جدي در جامعه مطرح بود. از سويي ديگر سيستم حکومتي امويان و تداوم آن در دوره عباسيان، يک نوع حاکميت فساد و اشرافيگري بر حکومت ايجاد کرده بود ضمن اينکه افزايش فاصله ميان حکومت و مردم و توهين و تهديد مردم و اقوام مختلفي كه در حوزه اسلام قرار گرفته بودند، مشکلاتي را براي مردم جامعه پديد آورده بود. افسانه هزار و يک شب حکايتگر شيوه اشرافيگري، فساد و آلودگي دربار عباسي در زمان هارون الرشيد است. فساد، لااباليگري و وجود فاصله طبقاتي ميان حاکمان و مردم باعث به وجود آمدن دو جريان در جامعه اسلامي شده بود به گونهاي که علاوه بر جريانات شعوبيه که يک نوع حرکتهاي عکسالعملي تند در مقابل رژيم حاکم ايجاد شده بود، موج بيديني در درون جامعه نيز روز به روز افزايش پيدا ميکرد.
وي با بيان اينكه " لازمه اينکه يک نظام ديني به نام دين فساد بکند، افزايش بيديني در جامعه است" گفت: شيوه غلط، تنگ نظرانه و انحراف و فسادي که در قرون وسطي وجود داشت، حاصل كار نظامات جديدي بود که دنبال جدا کردن دين از عرصه زندگي و به تعبير امروز سکولاريسم بود.
وي همچنين در تشريح شرايط جامعه اسلامي در زمان امام رضا(ع) گفت: تحميل تنگ نظري به نام دين باعث پيدايش نحلهها و فرقههاي ملحد و بيدين در جامعه اسلامي شده بود ضمن اينکه جريان صوفيمابانه و گريز از دنيا شکل گرفته و بسط داده شده بود زيرا انسانهاي فرهيخته براي ناديده انگاشتن فساد و واقعيتهاي تلخ موجود در جامعه، به حركتهاي درونگرا روي آورده و يک موج صوفيگرايي در جامعه اسلامي به راه ميافتد. امام رضا(ع) در يک دوره زماني با چنين مشخصاتي ميزيست. قبل از امام رضا(ع) و در دوره برزخي تحول حکومت اموي به عباسي، مجال مناسبي براي امام باقر(ع) و امام صادق(ع) وجود داشت تا چارچوب اساسي نظام حقوق اسلامي را از ديدگاه شيعه و اهل بيت بنياد نهاده و محکم کنند. در زمان اين دو امام، مهم تبيين روش و شيوهاي بود که از دل آن اجتهاد پوياي اسلامي، پس از دوران غيبت و در دوران ظاهرپرستي و قشريگرايي ايجاد شود.البته اين دو امام بزرگوار در عرصههاي ديگر معارف انساني و اسلامي نقش داشتند اما عمده کارشان تثبيت مکتب حقوقي عقلاني اسلامي از ديدگاه اهل بيت بود. امام رضا(ع) مظهر عقلانيت اسلام از ديدگاه اهل بيت و شيعه بود و دو کار عمده انجام داد که مورد اول آن عرضه و ارائه جنبه عقلاني دين خداست که حقيقت اسلام است. تبيين پايههاي نظري و اجتماعي سيستم مطلوب حکومت عدل اسلامي با محوريت امام معصوم در عرصههاي اجتماعي و نظري و فکري ديگر کار عمده امام رضا(ع) بود.
خاتمي با اشاره به آثار مکتوب به جا مانده و منسوب به امام رضا(ع) گفت: امام رضا(ع) اثبات ميکند شريعت اسلامي که با ظاهر و رفتار انسان سر و کار دارد، از يک بنياد عقلاني خردپذير محکم برخوردار است. اين موضوع باعث شد در اين آشفتگيها هم به لحاظ مبناي نظري از حقانيت اسلام دفاع شود و هم در مقابل ظاهرپرستي و قشريگرايي در حال رواج در جامعه آن زمان، بر جنبه عقلاني دين خدا تاکيد شود. معتقدم در اين زمينه حوزههاي علميه و مجامع ديني ما کمتر کار کردهاند، اين مراکز همانگونه که نقش امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در عرصه تثبيت نظام حقوقي و فقهي اسلام و پيگيري اجتهاد عقلگراي اسلامي و شيعي را نشان داده و بر روي آن کار کردهاند، اگر نقش امام رضا(ع) را در تبيين مطالب اسلام و ترسيم چهره مطلوب نظام سياسي و اجتماعي اسلام بررسي كنند، به دستاوردهاي زيادي دست پيدا ميکنند.
وي با طرح اين سوال كه " چرا امام رضا(ع) پيشنهاد وليعهدي مامون را نپذيرفت" ادامه داد: اگر به سيره پيامبر(ص) و امامان رجوع کنيم، راز اين کار امام رضا(ع) را متوجه ميشويم. امام رضا(ع) اين پيشنهاد مامون را نپذيرفته و ميگويد اگر اين خلافت حق توست، نبايد آن را ببخشي و اگر حق تو نيست چرا چيزي را که متعلق به تو نيست، ميبخشي؟
وي تاکيد کرد: از اين کار امام رضا(ع) نتيجه ميگيريم، حکومت اسلامي در صورتي مشروع است که مورد رضايت، راي و خواست مردم باشد.
خاتمي تصريح کرد: از ديدگاه اصيل اسلامي و شيعي، اگر گروهي به زور متوسل شده و حکومت را به دست گيرند؛ حتي اگر حکومتکنندگان انسانهاي شايستهاي باشند، آن حکومت مطلوب نيست و اگر حکومت بدون اتکا به راي مردم و از طريق تزوير به دست آمده باشد، آن هم مطلوب نيست. امام رضا(ع) نيز حکومت تقديمي ماموني که خود بدون اراده و انتخاب مردم به روي کار آمده است را قبول نكرد.
وي در پايان خاطرنشان كرد: براي مقام معظم رهبري، ملت ايران و تلاشگران در اين مملکت، سلامتي و عزت خواستاريم و ياد و خاطره شهداي عزيز که جمهوري اسلامي خون بهاي آنان است گرامي ميداريم، به خانوادههاي شهدا، جانبازان، آزادگان و ايثارگران درود فرستاده و براي ارواح پاک شهدا علو درجات را آرزو ميکنيم.
در حاشيه:
حاضران محلي جمعيت حاضر در مسجد را بيش از دوازده هزار نفر بر آورد كردند و اين به رغم امكانات بسيار محدود ي بود كه برگزار كنندگان در زمينه تبليغات و اجراي مراسم داشتند.
پيش از آغاز سخنان خاتمي، حجت الاسلام علي عجم، دبير مجمع روحانيون مبارز استان خراسان رضوی در سخناني ورود سيد محمد خاتمي را خوش آمد گفت.
مجري مراسم اشعاري را در مورد سيد محمد خاتمي خواند که با استقبال مردم همراه بود و جمعيت حاضر در سالن همراه با مجري برنامه خطاب به خاتمي کلمات سلام، درود و سپاس را سر داد.
گاهي سخنان خاتمي با شعار «درود بر خاتمي» جمعيت حاضر در سالن شهيد بهشتي و تشويقهاي آنان همراه بود كه وقتي چند دقيقهاي به طول انجاميد خاتمي از مردم خواست ساکت باشند و گفت که اگر شرايط مهيا نباشد سالن را ترک خواهد کرد و مردم با فرستادن صلوات، به خواست و احترام وي ساکت شدند.
در ميان جمعيت حاضر در سالن عکسهاي چند تن از دانشجويان بازداشتشده وجود داشت و گاهي شعارهايي در حمايت از آنها و آزاديشان مطرح ميشد.
در اين مراسم بارها سرود "يار دبستاني من" و "اي ايران" توسط مردم خوانده شد.
هنگامي که خاتمي اين سوال را مطرح کرد که چرا امام رضا(ع) پيشنهاد وليعهدي مامون را نپذيرفت، گروهي كه گاهي شعار «احمدي، احمدي حمايتت ميکنيم» را مطرح ميكردند، در انتهاي جلسه پلاکاردهايي را بالا گرفتند كه در آنها مطالبي با مضاميني همچون «انرژي هستهيي، دستاورد دولت نهم»، «آقاي خاتمي، هزينه سرسامآور تبليغات از کجاست؟»، «ساده زيستن و مردمي بودن را از احمدينژاد بياموز» و «فقر و فساد و تبعيض، حاصل دولت توست» نوشته شده يود. عدهاي ديگر از جمعيت نيز عليه اين افراد شعار دادند اما خاتمي با بيان مطالبي مانند "به مطالب گوش کنيد"، "نگاهها و توجهها به طرف من" به سخنراني خود ادامه داد.
خاتمي در برابر شعار «خاتمي پاينده، رييسجمهور آينده» با حرکت دست گفت: نه.
همچنين در مراسم شعارها و پلاکاردهايي از جمله با اين مضامين شنيده ميشد و مشهود بود: " خاتمي دوستت داريم" ، " اي عطر خوش بهار اي عيد ، خوش آمدهاي به شهر خورشيد" ، " چه کسي ميخواهد من و تو ما نشويم" ، " خاتمي،هاشمي الآن وقت اتحاد است" ، " آزادي، عدالت نياز هر ايراني".
نيروهاي انتظامي نيز با حضور خود از بروز هرگونه مشكلي جلوگيري كردند.
خاتمي پس از این برنامه با حضور در بیت آيتالله زنجاني از مراجع عظام تقليد و نيز آیت الله مرتضوی با آنها ديدار و گفتگو داشت.
رييس جمهور سابق کشورمان پنج شنبه صبح در ديدار با فعالان اقتصادي مشهد گفت: اقتصاد از جمله قديميترين موضوعاتي است که در مرکز تفکر انسان قرار داشته است.
سيد محمد خاتمي اظهار داشت: علم اقتصاد ديروز در حوزه علوم عملي قرار داشت و امروز به عنوان يک علم مورد توجه است. بدون اين که از زيربنا و روبنا صحبت کنيم، اجمالا بايد دانست که اقتصاد ملموسترين و فوريترين بخش زندگي اجتماعي است.
خاتمي افزود: بايد مشخص کرد حال که حکومت اسلامي داريم از علم به عنوان راه و روش براي اداره امور زندگي استفاده ميکنيم يا خير؟ متاسفانه در جامعه با وجود همه حسن نيتهايي که وجود دارد، مشکلات جزئي و ساختاري وجود دارد.
رييس جمهور سابق کشورمان اظهار داشت: وقتي از دموکراسي و حاکميت مردم بر سرنوشتشان صحبت ميکنيم، نبايد تحتالشعاع بعضي شعارها قرار بگيريم.
خاتمي تاکيد کرد: شعارهايي که اصلاحات اصيل انتخاب کرد، عبارت بود از حاکميت مردم بر سرنوشت خود، جامعه مدني سازگار با معيارهاي اسلامي و تقويت نهادهاي مدني، اينها اگر چه شعارهاي اقتصادي نبود ولي شعارهاي بنيادي بود که ميتوانست و ميتواند در سياست، اقتصاد و فرهنگ اثر تعيينکنندهاي داشته باشد. رسالت کنوني ما نيز دفاع از جمهوري اسلامي و دفاع از اسلام واقعي است که با ظاهر پرستي و قشريگرايي فرق دارد.
وي خاطرنشان كرد: اصلاح قانون مالياتها و قانون جذب و حمايت سرمايهگذاري خارجي از جمله گامهاي انقلابي در عرصه اقتصادي کشور بود.
خاتمي با تاکيد بر اهميت بخش خصوصي گفت: اين بخش بايد تقويت شده و به صورت پيوسته کار کند.
وي از جلب سرمايه خارجي و حضور در بازار دنيا به عنوان ضرورتهايي براي پيشرفت اقتصادي ياد کرد و سياست خارجي سنجيده را براي تامين اين امر لازم دانست.
سيد محمد خاتمي در پايان از همه مردم خواست تا در عرصه انتخاب حضور فعال داشته باشد.
رييس جمهور سابق کشورمان در جمع نمايندگان احزاب و گروههاي اصلاحطلب مشهد با طرح اين سوال که اصلاحات چيست، گفت: طي سالهاي گذشته تلاش صورت گرفت که از مفهوم و حوزه اصلاحات تعريف مناسب به عمل آيد تا معلوم شود آن حرکت بر چه مبنايي بوده و چه هدفي داشته است.
سيد محمد خاتمي افزود: اصلاحات سابقه 150 ساله در کشور ما دارد و در مقابل جريان افراطي و تفريطي قرار گرفته و خواستار تحول و پيشرفت و رسيدن افراد جامعه به حقوق خودشان و رشد فرهنگي بر اساس آموزههاي بنيادين اسلامي بوده است.
وي در ادامه گفت: حرکت اصلاحي اميدبخشترين حرکتي بود که در اين مدت وجود داشته ولي به لحاظ تاريخي امري به نام اصلاحات از ضعف تئوري و ابهام در مفاهيم و تحليلها و مشخص کردن اولويتها و جهات رنج برده است.
وي با اعلام اين مطلب كه بايد مرزهاي اصلاحات را مشخص کرد، افزود: خوشبختانه از متن انقلاب اسلامي، جمهوري اسلامي برآمد و اثبات کرد که ميتوان نوعي دموکراسي و مردمسالاري داشت که سازگار با اسلام باشد. نبايد احساس کنيم که فقط يک مدل براي مردمسالاري وجود دارد.
خاتمي تصريح کرد: بايد ديد چگونه اسلام را بفهميم که مقومات و مردمسالاري سازگار باشد، اين که گفته ميشود دموکراسي با اسلام سازگار نيست حرف کساني است که يا بسيار سنتي و يا بسيار مدرن حرف ميزنند.
رييس جمهور سابق کشورمان اظهار داشت: مردمسالاري مقتضاي زمانه بوده و کمهزينهترين و پرفايدهترين شيوه است.
وي گفت: در هويت فرهنگي ما دين نقش ممتازي دارد، فرهنگ ما اسلامي و ديني بوده و هويت تاريخي ما با دين پيوند خورده است که نميتوان آن را ناديده گرفت، هنر انقلاب اسلامي منطبق کردن هويت تاريخي با خواست تاريخي ملت بود ضمن اينكه امام (ره) نيز از موضع دين خواستار استقلال، آزادي و پيشرفت بود.
خاتمي ادامه داد: ما قدرت نميخواهيم، ما هم وظيفه داريم و ميخواهيم به اسلام، انقلاب و نظام خدمت کنيم.
وي با تاكيد بر اين مطلب كه بايد در عرصه حضور داشته و دلها را به يکديگر نزديک کنيم و حول محور اصول و اولويتها به هم نزديک شويم، گفت: اميدوارم شاهد انتخاباتي آزاد و سالم باشيم تا نتيجه آن شکلگيري مجلس عاقل، معتدل، دلسوز براي انقلاب و نظام و کار آزموده و توانا در حل معضلات جامعه و پاسخگويي به نيازها و مطالبات مردم چه در عرصه اقتصادي و چه در صحنه سياسي و فرهنگي باشد.
خاتمی در ادامه این دیدارها با روحانیون مشهد نیز جلسه ای جداگانه داشت و با آنها به گفتگو پرداخت و نهار را با آنها صرف کرد.
سپس وی در ديدار با بانوان خراساني گفت: به هيچ وجه قبول ندارم مديريت مرد قويتر از زن است، بايد به زنان اجازه حضور داد تا رشد پاياپاي داشته باشند. کسانی هستند که هنوز جامعه زن را جنس دوم می دانند،اما این تفکر در جامعه جایی ندارد.
رييس جمهور سابق کشورمان با اشاره به جايگاه و نقش زن در خانواده افزود: مسائل اساسي خانواده بر دوش زنان است و در همين حال کار اجتماعي هم ميکنند.
وي با بيان اين مطلب كه زن معيار انسانيت است و امتيازات زن قابل قياس با مرد نيست، خواستار آن شد که تعريفي از جايگاه زن مسوول، آزاد، مستقل و مومن انجام شده و اين تعريف تبديل به گفتماني شود.
وي گفت: زنان به ويژه زنان عشاير و روستايي در توليد نقش اساسي دارند و بايد براي ارتقاي سطح زندگي معنوي و رضايت خاطر در عرصههاي مختلف تلاش شود.
وي گفت: مجمع زنان بايد فراتر از کار صنفي برود و از آزاديهاي مشروع انسان دفاع کند.
خاتمي با اشاره به بيان اين که نميخواهيم زن، مرد شود و مرد زن شود، افزود: حضور زن در عرصه اجتماع بايد به گونهاي باشد که به کارهاي محوري خودش برسد.
وي با بيان اين که منظور از آزادي، آزادي اجتماعي، سياسي و بنيادي است و نه ولنگاري، گفت: گفتمان اصلاحات گفتماني است که از متن دين به وجود ميآيد.
وي با رد هرگونه فشار و اجبار، افزود: اگر جايي اعمال زور باشد، به صورت انفجاري بروز خواهد کرد.
خاتمي بر رشد فکري و آگاهيها و بعد رساندن جامعه به درجه انتخاب و حاکميت بر سرنوشت خود تاکيد کرد.
وي لوازم حاکميت انسان را آزادي بيان، آزادي گفتار و امنيت اجتماعي عنوان کرد و افزود: قدرت بايد مبتني بر راي مردم باشد و مردم بتوانند قدرت را بدون توسل به زور جابهجا کنند و در اين راستا به حزب، نقد، ايجاد نهادهاي نظارتي و تشکلها نياز داريم.
رييس جمهور سابق کشورمان با اشاره واسطه شدن نخبگان براي بيان مطالبات، افزود: نظرات و سليقه بايد توسط نخبگان جمع و ساماندهي شود.
خاتمي با اشاره به موانع پيشروي انتخابات آتي گفت: اگر حضور پرشور باشد، موانع از سر راه برداشته ميشود.
وي خطاب به زنان حاضر در مجلس گفت: به جاي گلايه، که بايد باشد، به عرصههاي تصميمگيري برويد و با تشخيص درست اولويتها و برنامهريزي، کارهاي زيربنايي انجام دهيد. در عین حال باید تلاش شود افرادی که به مجلس می روند در سطح کیفی بالایی بوده نه به عنوان نماینده زنان بلکه نماینده کل جامعه باشند و خود را مسئول کل جامعه بدانند.
رييس جمهور سابق کشورمان پنج شنبه شب در ميهماني شام نخبگان خراسان رضوي شرکت کرد و با شماري از فعالان فرهنگي،اجتماعی و سیاسی،روزنامه نگاران ، هنرمندان، نویسندگان و نخبگان فارس دیدار و گفت و گو کرد.
سيد محمد خاتمي در این مراسم تاكيد كرد: ايران و اسلام تعارضي با هم ندارند. اسلام بدون ايران قابل طرح نيست و ايران بدون اسلام هم شدني نيست.
وي ادامه داد: قبلا مطرح بوده و اخيرا هم مطرح ميشود که بعضيها ايران را براي اسلام و عدهاي اسلام را براي ايران ميخواهند وكسانيكه محوريت دين و جامعه را دارند و خود را دفاع كننده انحصاري از دين مي دانند مي گويند افتخار ما اين است كه ايران را براي اسلام مي خواهيم و آنگاه ديگران را متهم مي كنند كه يا اصلا دين ندارند يا افراد منحرفي هستند؛زيرا تكليف آنهايي كه اصلا اسلام را نمي خواهند مشخص است.گروه ديگري اسلام برايشان فرعي است و اسلام را براي ايران مي خواهندكه اين مغالطه بسيار وحشتناکي است که اگر هشدار داده نشود، در پناه آن مي توانند خيلي را مسائل دگرگون جلوه داده ميشود.
وي خاطرنشان ساخت: در قبل از انقلاب نوعي ايرانيگري کاذب و مصنوعي ايجاد شده بود تا آن هويت كه ايران بعد از اسلام پيدا كرده بود نفي شود و خدمت متقابل ايران و اسلام ناديده انگاشته شود.
وي اظهار داشت: خوشبينانه ترين حرفي که ميتوان درباره کساني که ميگويند "ايران بدون اسلام" زد، اين است كه آنها نه اسلام را مي شناسند و نه ايران را! از ايران بدون اسلام، ايراني نخواهد ماند.
خاتمي درباره كساني كه ميگويند براي ما اسلام اصيل است و ايران برايمان مهم نيست، گفت: اين افراد حاضرند خيلي ساده ايران را بفروشند و حاضرند خيلي ساده تهديدها را براي ايران بخواهند و در برابر همه تهديدهايي كه براي ايران است بي تفاوت بگذرند و حتي آنها را تشديد كنند و براي از بين بردن تهديدها يا استفاده از فرصت براي نجات و قوت ايران هيچ گونه عكس العملي از خود نشان نمي دهند و احيانا با اين ادعاهاي باطل، ناکارآمدي و اشتباهات موجود را توجيه ميکنند.
وي با تاكيد بر اين مطلب كه اين افراد حتي اسلام را نميخواهند، افزود: اسلام از ديد آنها يک سري عادتها و توهمات و ادعاهايي است که به نام اسلام معرفي ميکنند و هر کس با آنها توافق نکند، به انواع اتهامات متهم ميشود.
خاتمي افزود:واقعيت اين است كه ايران و اسلام اصلا تعارضي با يكديگر ندارند كه بگوييم ايران را براي اسلام و يا اسلام را براي ايران مي خواهيم.
وي ادامه داد: اين مسائل انحرافي که گفته ميشود با نگاه خوشبينانه به خاطر جهالت است و اگر کمي بدبين باشيم، ترفند ناروايي بر ضد اسلام و ايران است و بايد متوجه آن بود.
رييس جمهور سابق كشورمان تصريح كرد: ايران يک تاريخ بلند است و يک قطعه زمين نيست؛ ايران کانون دانش و معرفت، هنر و ادب در طول تاريخ بوده است. ايران پيش از اسلام حضور داشته و منشا يک تمدن بزرگ بوده و ملت ايران در تداوم تاريخي خود هم براي خود هم براي بشريت دستاوردهايي داشته است به گونهاي كه تاريخ بشري به شدت مديون ايران است.
خاتمي ادامه داد: ايران و ظرفيت ايراني اگر نبود، يا از اسلام خبري نبود و يا اگر بود، بسيار کوچکتر و ناچيزتر از آن چيزي بود که الان ما داريم. ايران پايگاه مبارزات آزاديخواهانه و استقلال طلبانه و پيشتاز اين مبارزات در دوران اخير است.
رييس موسسه بينالمللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها با اعلام اين مطلب كه ايران کانون انقلابي به نام "اسلام" است که آمده تا ايراني را آزاد کند و او را بر خودش حاکميت بخشد، افزود: دفاع از ايران، دفاع از همه اين عظمت ها در گذشته و حال است ؛ ما نميتوانيم اين ظرفها را رها کنيم و بگوييم مظروف را نگه ميداريم، ظرف و مظروف به هم پيوسته هستند.
خاتمي افزود: البته که در ايران غيرمسلمان هم وجود دارد و آنها هم حق دارند در اين سرزمين از حرمت و احترام برخوردار باشد. ايران متعلق به همه است و بايد از آن دفاع کرد.
رييس جمهور سابق كشورمان تهيه چشمانداز بيست ساله براي ايران را يكي از افتخارات دولت اصلاحات دانست و گفت: اين چشمانداز به تاييد مقام معظم رهبري هم رسيد، در اين چشمانداز دقت كنيد و ببينند آيا حاصل آن يک ايران مستقل، آزاد، آباد، پيشرفته با ملت و مردمي داراي حقوق و اعتبار ملي و جهاني نيست؟ آيا اين چشم انداز كه روي قوت،عزت،ثروت،آزادي و آباداني ايران تكيه كرده است؛انحرافي است؟
وي با تاكيد بر اين مطلب كه ايران براي همه ما مهم است، افزود: رسالت اسلامي ما اين است که ايران را قوي، نيرومند و سربلند بخواهيم و همچنين ملت را در عرصه داخلي و خارجي سرافراز بخواهيم. رسالت ملي ما اين است كه اسلام را پاس بداريم؛اين مسائل انحرافي كه گفته مي شود اگر خوش بين باشيم بايد بگوئيم ناشي از ناآگاهي و سطي نگري است و اگر بدبين و حتي واقع بين باشيم؛بايد نگران باشيم كه نسبت به اين حرف ها اعراض بدي نهفته است كه هم بر ضد اسلام و هم ضد ايران است.
خاتمي در پايان سخنانش با تاكيد بر اين كه ايران سرافراز باد و جان همه ما پويا و بانشاط در خدمت ايران بزرگ اسلامي، گفت: ما سرافرازي و سربلندي ايران عزيزمان را ميخواهيم و معتقديم اگر توانستيم ايران قوي، آزاد و آباد بسازيم، توانستهايم ثابت کنيم که اسلامي و جمهوري اسلامي خوب و در خور ستايش است و اين بزرگترين خدمت به اسلام است.
در ابتداي اين مراسم مهدي واعظ عبايي، رييس جبهه اصلاحات خراسان رضوي گفت: ياد و نشانه دولت اصلاحات و زبان گفتگو با مردم و مخالفان بر تارك نظام و حكومت به يادگار مانده است.
وي ادامه داد: با اين وجود برخي كمر همت بستهاند بر هر چه اصلاحطلبي است داغ بيديني بزنند.
عبايي خطاب به خاتمي گفت: نقش شما در مبارزه با انحراف از راه اصلي انقلاب و پشتيباني از دموكراسي و مردمسالاري ارزنده و بيبديل است.
وي با بيان اين مطلب كه آقاي خاتمي اريكه اصلاحات منتظر شماست، گفت: شما توانايي آن را داريد كه اختلافات دروني طيف گسترده اصلاحطلبان را كاهش دهيد.
سپس خاتمی بار دیگربا حضور در بارگاه ملكوتی ثامن الحجج بارگاه شریف امام هشتم شیعیان را زیارت کرد.
صبح جمعه نیز سید احمد علمالهدي با سیدمحمد خاتمي ديدار كرد.
در آخرين روز از سفر سه روزه خاتمي به مشهد، احمد علمالهدي امام جمعه مشهد با حضور در محل اقامت سيد محمد خاتمي در فضایی دوستانه با وي در خصوص مسائل مختلف گفتگو كرد.
همچنين سيد احمد علوي، قائم مقام توليت آستان قدس رضوي به ديدار رییس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها آمد.
اعضاي شاخه جوانان حزب مشارکت ايران اسلامي منطقه خراسان رضوي نیز جداگانه با سيد محمد خاتمي ديدار کردند.
اعضاي شاخه جوانان حزب در اين ديدار بابت تلاش سيد محمد خاتمي جهت ايجاد ائتلاف در اصلاحطلبان براي انتخابات مجلس از وي تشکر کردند.
همچنين با توجه به شيوع پديده اعتياد در ميان جوانان، از خاتمي خواسته شد نسبت به آگاهسازي جوانان و فرهنگسازي در اين رابطه تلاش کند.
سید محمد خاتمي در اين ديدار تاکيد کرد که در بحث مواد مخدر لازم است در خصوص عرضه و تقاضا اقداماتي صورت بگيرد که اقدامات صورت گرفته در بحث جلوگيري از عرضه خوب است و در بحث تقاضا هم بايد اميد به آينده را در جوانان افزايش داد و براي آنها به فكر ايجاد اشتغال و آزاديهاي قانوني باشيم.
رئيس جمهور سابق كشورمان در جمع مديران گذشته و نيروهاي با تجربه و برجسته استان خراسان رضوي گفت: آنچه خطرناك و باعث تأسف است اينكه گاهي براي پوشاندن واقعيت هاي تلخ و ضعفهاي موجود همه گذشته نفي و تخريب مي شود ؛ غير منصفانه گذشته كوبيده مي شود و بد جلوه داده مي شود تا وضع كنوني كه در آن هستيم در اين هياهو پوشيده بماند در حالي كه نحوه اداره كشور در حال بايد بررسي شود .
حجت السلام و المسلمين سيد محمد خاتمي گفت : بايد قدر سرمايه هايمان را بدانيم حفظ سرمايه ها مهم است ؛ لطمه زدن به سرمايه هاي اجتماعي از هدر دادن منابع مادي جامعه بدتر است و باعث ايجاد يك نوع بي اعتمادي و ركود در راه بردن جامعه مي شود .
رئيس بنياد باران تصريح كرد : حفظ سرمايه هاي اجتماعي بسيار مهم است البته آنها نيز طبقه بندي مي شوند . بعضي ها در اصل انقلاب و نظام و بعضي ها نيز بعد از انقلاب نقش داشته اند كه همه در جاي خود محترم هستند . مسئولان كشور بايد متوجه اين امر باشند و نبايد بگذارند فضايي ايجاد شود كه سرمايه ها لطمه ببينند ؛ البته طبيعي است كه هر دولتي با عده اي مي تواند كار كند ، گرچه در اين زمينه نيز داراي افراط هستيم و اين امر در همه دوره ها بوده است متأسفانه در ايران ثبات پيدا نكرده ايم كه نيرو ها و سرمايه هايمان را حفظ كنيم
وي افزود : سرمايه ها نبايد تخريب شوند و به آنها توهين كرد ؛ اگر چنين شود و كساني كه از نظر مسئوليت و موقعيت بالاتري از نظر سلسله مراتب اداري و اجتماعي قرار گرفتند يك كاري كنند كه غلط باشد ، در مراتب پائين تر نيز گسترش مي يابد . به هر صورتي بايد سعي كرد كه سياستها در جهت مصلحت كشور تصميم گيري شود و بايد سرمايه هاي اجتماعي را حفظ كرد .
خاتمي در ادامه گفت : ما هميشه در "حال " زندگي مي كنيم . اين حال نه جدايي از گذشته است و نه بريده از آينده ؛ بلكه نقطه اتصال ميان گذشته و آينده است . اگر بخواهيم حال را ارزيابي كنيم بدون ارزيابي گذشته و بدون اينكه ببينيم حال از كجا آمده است دچار اشتباه مي شويم .نبايد حال را از ظرف تدريجي خود جدا كنيم و برداشت انتزاعي از آن داشته باشيم .
وي افزود : انسان موجودي تاريخي است و مسائل مربوط به آن هم تاريخي است . همواره نگاه كردن به گذشته و نقد آن لازم است ؛ بايد از گذشته وتاريخ عبرت گرفت يعني آموختني كه براي وضعيت بهتر پل مي شود .براي ساختن حال حتماً بايد به گذشته نگاه كرد به همين دليل همواره بايد گذشته از جمله 8 سال دولت اصلاحات را نقد كرد .
خاتمي تصريح كرد : نقد به معناي ايراد گرفتن تنها نيست بلكه به معناي ديدن ضعفها و قوتها و ارزيابي جامع و صحيح نسبت به آنهاست . متأسفانه در ايران وقتي مي گوييم نقد يعني دعوا كردن با آن چيزي كه مورد نقد است و نفي كردن آن ! متأسفانه در حوزه فرهنگ و ادبيات هم نقد نداريم ، نقد ادبي و هنري دستاوردهاي بسيار بزرگ در فرهنگ غرب است و منشأ تحولات و پويايي بسيار وسيع در عرصه ادب و فرهنگ مي شود ولي ما هنوز در ايران نقد ادبي و هنري و اجتماعي درست نداريم يا اينكه كم داريم .
وي در ادامه گفت : به هر حال بايد براي عبور و گذر از حال به وضع بهتر ، نقد كنيم ولي آنچه خطرناك و باعث تأسف است اينكه گاهي براي پوشاندن واقعيت هاي تلخ و ضعفهاي موجود همه گذشته نفي و تخريب مي شود ؛ غير منصفانه گذشته كوبيده مي شود و بد جلوه داده مي شود تا وضع كنوني كه در آن هستيم در اين هياهو پوشيده بماند در حالي كه نحوه اداره كشور در حال بايد بررسي شود ، البته نبايد بي انصافي كرد و نبايد فقط نقطه هاي ضعف را ببينيم بلكه بايد نقطه هاي قوت را هم ديد .
خاتمي گفت : بايد در قضايا اخلاق و ادب انساني و انصاف منطق رعايت كنيم ولي نقد كردن حق همه خير خواهان و منشأ اصلاح و بهبود امور است . حق داريم اين پرسشها را بپرسيم و در جامعه مطرح كنيم آيا وضع اقتصادي كشور بهتر شده است ؟ آيا اتكاي به نفت نه در ادعا بلكه واقعاً كمتر شده است يا بيشتر ؟ آيا شعارهايي كه داده شده است تحقق يافته است ؟ ! آيا تهديدها نسبت به كشور و نظام كمتر شده است يا بيشتر ؟ نبايد بگذاريم كساني بي انصافانه همه گذشته را نفي كنند براي اينكه وضع موجود ناديده انگاشته شود .
رئيس جمهور سابق كشورمان اظهار داشت : بايد وضعيت فعلي را با رعايت اخلاق اسلامي نقد كنيم و براي پرسشهاي اساسي خود پاسخ بگيريم ؛ البته كارهاي خوبي هم اگر هست بايد ديده و گفته شود و نه اينكه فقط ضعفها زير زربين قرار گيرد . نقد باعث اصلاح امور است و از لحاظ فردي و اجتماعي تواضع مي آورد و اين تو.اضع براي كساني كه در قدرت هستند ضروري است تا دچار سوء تفاهم نشوند .
سيد محمد خاتمي افزود : نقد تضعيف نيست بلكه تخريب تضعيف است ؛ نابود كردن همه سرمايه هاي اجتماعي و حاصل بزرگ انقلاب اسلامي خطرناك است .به هر حال بايد وضع موجود را نقد كرد و براي اصلاح و بهبود آن برنامه و راه حل داشت و آن را به مردم و جامعه عرضه كرد ؛ بخصوص اين امر در هنگام انتخابات مهم است زيرا هر انتخابي مقطع قرار گرفتن در آستانه يك وضع جديد است .
رئيس بنياد باران تأكيد كرد بايد كارهايي كه در عرصه هاي سياسي ، اقتصادي ، علمي و فرهنگي مي كنيم بايد در نظر داشته باشيم و فرض كنيم كه همين الآن در پيشگاه الهي ايستاده ايم و بايد جواب دهيم ؛ چه كار كنيم كه رضايت خدا را داشته باشيم . اگر ملاك جلب رضايت خدا باشد خداوند هم عنايت مي كند و راههاي خوب را پيش روي انسان مي گذارد و خدمت و خير آن به مردم مي رسد .
خاتمي افزود : بايد به مردم كمك كرد اين مردم بسيار خوب هستند و بايد به آنها خدمت كرد بايد در نظر داشته باشيم كه ما هرچه داريم از مردم است و هرچه بدست آوريم نيز براي مردم است .شما متعلق به جرياني صاحب نظر ، سليقه و فكر هستيد ؛ بايد سعي كرد برنامه اي براي خدمت گزاري به مردم تدوين كنيم تا اگر زمينه اي فراهم شد آنها را براي رضايت خدا و خير به مردم پياده كنيم .
وي در پايان تصريح كرد بايد به انتخابات بعنوان يك پروژه نگاه كنيم ؛ بايد دلها را به يكديگر نزديك كنيم ، اختلاف سليقه سر جاي خود ، ولي بايد سر اصول با يكديگر باشيم . همه با هم در كنار همديگر باشيم تا انشاالله شاهد شكلگيري مجلس قوي و دلسوز براي انقلاب و نظام و مردم باشيم .
خاتمي از آيت الله واعظ طبسي نماينده ولي فقيه در خراسان و توليت آستان قدس رضوي به عنوان يكي از نيروهاي ارزنده انقلاب با سابقه روشن ياد كرد و گفت : همه نيروها بايد با ايشان ارتباط داشته باشند و از وجود وي استفاده كنند .
وي همچنين از رسولي استاندار سابق استان خراسان رضوي و يكايك عزيزاني كه در انجام سفر كوشيدند تشكر و قدرداني كرد .
سيد محمد خاتمي ، عصر جمعه با استقبال گرم شخصيت ها و نخبگان اصلاح طلب مشهد اين شهر را ترك كرد؛ در حاليكه بي ترديد اين سفر نه تنها در نگاه فعالين سياسي و فرهنگي اين استان ؛بلكه در خاطره جمعي مردم مشهد به عنوان يك رويداد مهم و پر معنا ثبت شد.
سفر 3 روزه خاتمی در حالی به پایان رسید که صدا و سیما سنت چندین ساله اش را در قبال رییس دولت اصلاحات حفظ کرد و هر چه بیشتر سعی کرد تا این سفر را نیز همانند دیگر سفرهای داخلی و خارجی خاتمی،نادیده گرفته و به رغم حضور گسترده مردم این استقبال را با سکوت خبری بگذراند؛حضوری که در همه سفرها گسترده مورد استقبال قرار می گیرد و اندک اندک مقام های رسمی را نیز به جمع استقبال کنندگان از رییس جمهور سابق پیوند می دهد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید