آفتاب: جنگلهای شمال کشور نهتنها تاکنون به دلیل سودجویی برخی افراد از تخریب و دستبرد در امان نمانده است حتی انتخاب جنگل به عنوان جایگاه زبالههای شهری نیز به گفته کارشناسان خسارت جبرانناپذیری را بر پیکره این منابع وارد کرده است.
جمعیت 8 میلیون نفری و رو به افزایش استانهای گیلان و مازندران و گلستان و ورود انبوه گردشگران به این مناطق از یک طرف و کمبود زمین و فاصله کم دریا و جنگل از طرف دیگر، ساماندهی امور شهری، از جمله دفع بهداشتی زباله را به یکی از مشکلات بغرنج این استانها تبدیل کرده است.
طبق آمار رسمی هماکنون 42 واحد بزرگ دفع زباله به وسعت 300 هکتار در جنگلهای شمال وجود دارد که روزانه به طور متوسط حدود 2000 تن زباله در آن انباشته میشود.
از این 42 واحد دفع زباله، 28 مرکز در جنگل و 11 مرکز در مناطق تالابی و 3 مرکز در مرتع قرار دارد. این مراکز دفع زباله در واقع قطعه زمینهای بزرگی است که دور آن، دیوار کشیده شده است و زبالهها در آن ریخته و با لودر و بولدوزر جابهجا میشود.
در بعضی کشورها زبالهها را در معادن متروکه زغالسنگ در زیرزمین دفن میکنند ولی آنچه در شمال کشور رخ میدهد، دفع زباله در بالای کوه و وسط جنگل است.
از طرف دیگر ساخت کارخانههای کمپوست و زبالهسوزی نیز کند پیش میرود و بعید به نظر میرسد معضل انباشت زباله در جنگل به این زودی حل شود.
به گفته کارشناسان محیطزیست، نفوذ شیرابههای ناشی از زباله به سفرههای آب زیرزمینی که آب آشامیدنی شهروندان را تأمین میکند، خطرناکتر از فاضلاب است.
یک خاکشناس درباره تاثیر نفود شیرابه زباله در خاک جنگل بیان کرد: بعضی درختان مثل ممرز خیلی حساسهستند و سریع خشک میشوند و در محلهای انباشت زباله، درختان ممرز خشک شده به وفور دیده میشود ولی بلوط تا حدی مقاوم است.
توفیق احمدی تاکید کرد: شیرابه زباله اغلب، میزان اسیدیته خاک را تغییر میدهد که شدت آن بستگی به نوع زباله دارد و روی میکرو ارگانیسمهای خاک نیز تاثیر منفی میگذارد.
وی با ذکر اینکه یکی از عوارض انباشت زباله در جنگل، افزایش جمعیت حشرات و بروز آلودگی در محیط زیست است، گفت: جانورانی نظیر گوزن، آهو و شغال ممکن است از زباله تغذیه کنند که نتیجه آن تجمع مواد سمی در کبد جانور است که احتمال دارد جانوران نادر در خطر انقراض قرار گیرند.
در استان مازندران روزانه بیش از 753 هزار لیتر شیرابه تولیدی ناشی از زبالهها بوجود میآید. در استان گیلان نیز به ازای هر تن زباله تر 500 لیتر شیرابه تولید میشود که با احتساب تولید روزانه بیش از 900 تن زباله در روستاهای این استان و 1500 تن زباله در شهرها میتوان تصور کرد که چه خطری محیطزیست را تهدید میکند.
حسین عمویی، سرپرست اداره حفاظت محیطزیست نوشهر و چالوس میگوید: وضعیت دفع زباله این منطقه در حالت بحران قرار دارد و در این دو شهرستان روزانه 100 تن زباله به محلهای انباشت منتقل میشود.
وی با تاکید بر اینکه پیشرفت صنعت باعث افزایش تولید زباله شده است، ادامه داد: زمانی بود که در روستاها زباله تولید نمیشد یا اگر تولید میشد به مصرف دام و طیور میرسید ولی اکنون روستاییان نیز از تولیدکنندگان زباله محسوب میشوند.
سرپرست اداره حفاظت محیطزیست نوشهر و چالوس یادآور شد: هماکنون در حدود 70 درصد زبالهها را ظروف یک بار مصرف تشکیل میدهد و لازم است ظروف یک بار مصرف بتدریج حذف و به جای آن از ظروف بازیافتپذیر و ساخته شده از الیاف گیاهی استفاده شود.
محمدعلی هدایتی مدیرکل سابق دفتر جنگلکاری و پارکهای جنگلی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: نخستین گام آن است که پاکسازی انجام شود و شیشه و فلز و پلاستیک از آن خارج گردد.
وی یادآور شد: اگر آسیبدیدگی خاک جنگل زیاد نباشد از گونههای معمولی مانند توسکا و افرا میتوان استفاده کرد و نمونه موفق آن در ساری با درخت توسکا انجام شد ولی اگر نتوانستیم از این گونهها استفاده کنیم و خشک شدند باید سوزنیبرگ کاشته شود.
هدایتی تصریح کرد: در بعضی از مناطق که عملیات احیا انجام شد فقط سرو نقرهای که گونهای سوزنیبرگ و مقاوم است توان رویش پیدا کرد.