امکان ضبط مکالمات تلفن همراه وجود ندارد.

آفتاب‌‌نیوز : محمد سلیمانی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه دیدار با جانبازان بالاتر از 50 درصد این وزارتخانه در پاسخ به سوال خبرنگاری در این مورد که آیا مکالمات خبرنگاران هواپیمای 130-C را در اختیار دارید یا خیر گفت اگر خبرنگاران با تلفن همراه خود صحبتی داشته‎اند با مجوز قضائی مکالمات آنها قابل انتشار است.
وی در ادامه وقتی از او سوال شد که آیا مکالمات تلفنی شهروندان تا 6 ماه به صورت اتوماتیک ضبط می‎شود افزود: سعی می‎کنیم مکالمات را همیشه داشته باشیم، اکنون با امکانات دیجیتالی که ایجاد شده، امکان ضبط وجود دارد، اما هر کسی نمی‎تواند به مکالمات شهروندان دسترسی پیدا کند، مگر این که حکم قضائی داشته باشد.
جالب آن که در خبر ایسنا جمله جالب‎تری از قول وزیر نقل شده بود مبنی بر این که صحبت‎های آنها (خبرنگاران 130-C) در مراکز مخابراتی موجود است.
انتشار این خبر موجی از هیجان آمیخته با بیم را در میان دست‎اندرکاران این بخش و حتی مردم عادی که از مصاحبه وزیر مطلع شده بودند برانگیخت و سوال‎هایی در مورد قانونی بودن این کار مطرح شد. مطابق معمول این وبلاگ‎ها و سایت‎های خبری بودند که پیش از رسانه‎های مکتوب این مسئله را انعکاس دادند.
کار تا بدان حد بالا گرفت که مسعود فاتح معاون امور رسانه‎ای روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به سرعت وارد عمل شد و در گفت‎وگو با ایسنا تاکید کرد: تنها پیام‎های کوتاه (sms) در مراکز مخابراتی قابل ضبط است و امکان ضبط مکالمات تلفن همراه وجود ندارد. به گفته وی smsها هم با حکم قضائی و به صورت محرمانه در اختیار دستگاه قضائی قرار می‎گیرد.
اما این تکذیبیه نتوانست جلو اظهارنظر منتقدان را بگیرد. یک وبلاگ‎نویس ثبت و ضبط محتوای اطلاعات رد و بدل شده در قالب شبکه مخابراتی کشور را - حتی اگر محدود به sms باشد - نقض آشکار قانون اساسی و حقوق شهروندی دانست و در پستی نوشت: "کدام قانون اجازه شنود می‎دهد، تا جایی که من می‎دانم فقط در چند مورد خاص امنیتی و جنایی با کلی ضوابط و مراحل و با حکم صریح قاضی یا دادستان می‎شود شنود کرد؛ آن هم به طور مشخص و مصداقی" اصلا می‎دانید که اینطور شنود گسترده و بی در و پیکر و بی‎حساب و کتاب چه پیامدهای وحشتناکی می‎تواند داشته باشد؟ اصلا می‎دانید حتی جدا از جنبه‎های قانونی و سیاسی و شرعی بحث، چقدر سوءاستفاده شخصی ممکن است در این کار باشد؟ اصلا هیچ به این توجه کرده‎ایم که sms و محتوای مکالمات تلفنی حوزه خصوصی است؟ وبلاگ نویس دیگری مسئله را از جنبه‎های فنی مورد بحث قرار داده و ضبط مکالمات تلفنی را به این دلیل امکان ناپذیر دانسته بود: "برای این که مکالمات تلفنی (چه همراه و چه غیرهمراه) کنترل شوند 2 راه وجود دارد. یکی این که فردی که می‎خواهد شنود کند همزمان و حین مکالمه (به آن) گوش بدهد. دوم این که مکالمات ضبط و بعدا کنترل شوند.
روش یک که غیر ممکن است، چون هزاران مکالمه همزمان انجام می‎شود و نفرات لازم رو نمی‎شود تهیه کرد. روش دوم هم مستلزم این است که دستگاه‎های مخابراتی بتوانند مکالمات را ذخیره کنند که اگر هم از بدترین فرمت های رادیویی استفاده بشود با بدترین کیفیت‎ها به مقدار زیادی فضای حافظه نیاز هست.
تازه بعدش هم نفر لازم است تا اینها را کنترل کنند. پس این فرضی که کلیه مکالمات شنود می‎شوند منتفی است. ولی چون با دستور قضائی این کار انجام می‎شود ممکن است برای نفرات خاصی یا به انتخاب تصادفی این کار انجام بشود یا شده باشد.
در مورد sms قضیه فرق دارد. حجم sms کم است و می‎شود ذخیره اشکرد. ولی باز لازم است کسانی اینها را بخوانند. ولی چینی‎ها ظاهرا سیستم‎های فیلتر اس‎ام‎اس شان اینطور است که تگ‎های تعریف شده‎ای را از بین smsها پاک می‎کند و بعد به گیرنده می‎رسد. (تبصره سیستم sms ایران هم چینیه.) "ظاهرا تا امروز امکان کنترل مکالمات ابنای بشر منطقا دور از ذهن است، بخصوص با تکنولوژی مریخی ما ایرانی‎ها که ..."
ولی با وجود تمامی این نکات فرضیه کنترل مکالمات تلفنی ثابت و سیار شهروندان "خاص" مسئله‎ای است که در میان شهروندان مطرح است به عنوان مثال برخی به یاد آوردند که در جریان رسیدگی به پرونده قتل همسر فوتبالیست معروف ناصر محمدخانی در دادگاه اعلام شد که متن تمام مکالمات خانه محمد خانی و قاتل بررسی شده است. آیا دادگاه از پیش اطلاع داشته که همسر محمد خانی قرار است به قتل برسد تا مکالمات منزل وی را ردگیری کند یا محمدخانی به عنوان یک شهروند خاص مورد توجه بوده است؟ البته فرضیه‎های دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد و ما به آنها هم توجه نکرده باشیم، همچنین مسئله رجوع به مکالمات تلفنی برای روشن شدن برخی ابعاد پرونده‎های سیاسی مهم تاکنون چندبار مطرح شده است. به هر حال با وجود تمامی نکات حاشیه‎ای ولی مهمی که در این مورد وجود دارد و پرداختن به آنها هم به سادگی ممکن نیست سخنگوی دولت با گفته‎های 2 روز قبل خود سعی کرد پایانی خوش برای این ماجرا تعریف کند.
وی در پاسخ سوالی درباره این که آیا امکان چک کردن smsهای شهروندان وجود دارد یا خیر گفت: برنامه و رویکرد دولت اجرای کامل قانون اساسی است و در همین راستا قانون اساسی مکالمات مردم را مصون از هر نوع تعرضی می‎داند. از نظر ما مصونیت کامل برای تمام مکالمات و مکاتبات تکلیفی شرعی و قانونی است.
آقای الهام آنچه را که از قول وزیر ارتباطات اعلام شده را به معنای در دسترس بودن همه پیام‎های کوتاه شهروندان ندانست و گفت: " این بدان معناست که از لحاظ فنی امکان بررسی این پیام‎های مکتوب در موبایل‎های سرنشینان هواپیمای مذکور وجود دارد و هرچه بیش از این نقل شده استنباط نادرست بوده است."
به هر حال آرزوی نگارنده و تمامی شهروندان ایرانی حفظ حریم شخصی و مصون ماندن مکالمات و مکاتبات شخصی آنها از گزند دیگر افراد است. امیدواریم که در عمل، تحقق این مسئله را شاهد باشیم.