معرفي چاپ سوم کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي"

آفتاب: چاپ سوم اين کتاب به فاصله هفت ماه از انتشار نخستين آن، نويدي است که مي تواند به طور اعم مشتاقان کتاب و کتابخواني را مسرور کرده، و به طور اخص چشم علاقمندان به موضوعات مهم راهبردي و سياسي را، هر چند به قدر اندک،‌ روشن نمايد — آن هم در فضاي غبارآلود جامعه امروزي ما. 

هيچ کتاب و يا نوشتاري نيست که در بازه زماني کوتاه به چاپ و انتشار مکرر برسد مگر اين که مورد علاقه و استقبال خوانندگان قرارگرفته باشد. کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي" هم از اين قاعده مستثني نيست. بي شک دلائل گوناکوني براي چنين اقبالي وجود دارد — از جذابيت واهميت موضوع کتاب گرفته تا اشتهار و موقعيت شغلي و اجتماعي نويسنده. برخي کتبي که در حوزه اطلاعات و علائق عمومي نوشته و منتشر مي شوند، بيشترين مخاطب را جذب مي کنند، مثل خاطرات مقامات سياسي، رمان ها، و يا شرح رويدادهاي مهم تاريخي. حوزه عمومي در عرصه کتاب و کتابخواني آن قدر گسترده است که نمي توان محدوده آن را با چند مثال تعيين و ترسيم کرد. 

براي کتاب هايي مثل کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي"، مذاق و انگيزه جامعه نخبه و جستجوگر در پيگيري رويدادها و مسائل اجتماعي و سياسي نقش مؤثري در ترويج و رونق آن ايفا مي کند. مراد از ذکر اين مطلب تقسيم جامعه به نخبگان و غير آن نيست؛ ضمن اين که هر جامعه داراي اقشار و طبقاتي است که بر حسب تربيت، آموزش و تخصص قابل تقسيم بندي مي باشند. منظور اين است که وجهه تخصصي و گزينشي بودن مطالب چنين کتاب هايي عملا موجب مي شود تا از حوزه علائق عمومي خارج شود و صرفا مورد توجه مخاطبين خاص قرارگيرد. 

پرسشي که مطرح مي شود اين است که دليل وعلت اقبال محسوس جامعه از کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي" چيست که در فاصله کوتاه زماني به چاپ سوم رسيده است، در حالي که مطالب و مضامين آن واجد صفت تخصصي بودن مي باشد. پاسخ روشن به اين سؤال منطقي را بايد بر اساس نظرسنجي و ارزيابي علمي از خوانندگان و مخاطبين به دست آورد — که البته اين مهم ميسر نمي گردد مگر با صرف وقت و تلاش بسيار. معهذا بر پايه تخميني نه چندان دور از واقعيت، مي توان چنين استنباط نمود که وجاهت سياسي و امنيتي موضوع کتاب، سلاست و صداقت درگفتار نويسنده، فقدان کتب و نوشته هاي مشابه، و جهت گيري غيرجناحي مؤلف در ذکر خاطرات دوران تصدي خود، موجب گرديده که حوزه مخاطبين کتاب از شمول خاص خارج شده و طيف وسيعي از گروه ها و اقشار جامعه را در بر گيرد. 

ترديدي نيست که موضوع هسته اي ايران يکي از مهم ترين و حساس ترين چالشي است که از زمان پيروزي انقلاب، جمهوري اسلامي ايران با آن مواجه بوده است. تحولات سال هاي اخير در جهت تشديد فشارها و اعمال تحريم ها عليه ايران به بهانه دست نکشيدن از برنامه هسته اي، بر اهميت و حساسيت اين موضوع افزوده است. از طرف ديگر، ارزش و اهميت دستيابي به فن آوري هسته اي براي مقاصد صلح آميز بر هيچ کس پوشيده نبوده و نيست. شکستن انحصار قدرت هاي بزرگ در زمينه فن آوري هسته اي از طريق دستيابي به زواياي فني و تخصصي آن، کار سترگي بوده که به دست کارشناسان تواناي ايراني تحقق يافته است. مقاومت ستايش برانگيز ملت ايران در برابر توطئه ها و عناد مخالفين اين دست آورد خطير، فارغ از هرگونه شرح و تفصيل است. 

حال، اگر همّتي و حمّيتي پديد آيد تا سابقه و عقبه چنين برنامه اي در برابر ديدگان عموم ترسيم گردد، و يا آستيني بالا زده شود تا پرده ها کنار رود و چهره واقعي بازيگران صحنه درگيري عيان شود،‌ جاي اقبال و تقدير دارد. نشانه هاي اين همّت و حمّيت را بي شک در کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي" مي توان مشاهده نمود. روايت دکتر روحاني از سابقه برنامه هسته اي ايران و تلاش هاي وي و همکارانش در حراست از آن، براي بسياري از افراد حتي برخي نخبگان دست اندر کار، بديع و روشنگرانه است. مروري بر آن چه که دکتر روحاني از دوران تصدي خود نقل مي کند،‌ نشان مي دهد که روش ها و تدابير وي و همراهانش تا چه ميزان از بروز خطرات و تهديدات دشمنان جلوگيري کرده است؛ و امروز بيش از هر زمان ديگر اهميت و کاربرد اين درايت و مديريت مشخص و معلوم مي باشد. 

در يک جامعه توسعه يافته، و حتي در حال توسعه، کتاب ها و نوشتارها پس از چاپ و انتشار مورد نقد و تحليل صاحبنظران و انديشمندان قرار مي گيرند. اساسا نقد افکار و آثار يکي از شاخص هاي روشنفکري و روشنگري در جوامع مختلف است. نويسندگان و پديدآورندگان آثاري که منتشر مي شوند، همواره اين آمادگي را دارا مي باشند که از نقد آثار خود استقبال نموده و با استفاده از نظرات ديگران، به رفع کاستي ها و نارسايي نوشته هاي خود براي چاپ هاي بعدي بپردازند.شوربختانه، اين روش مطلوب و حسنه در کشور ما کمتر رواج دارد. انتظار چنين بود که پس از چاپ هاي قبلي کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي"، مطالب و موضوعات مطروحه در آن از سوي صاحبنظران و فرهيختگان به بوته نقد مشفقانه و موشکافانه گذاشته شود تا چنانچه کاستي ها وخطاهايي در آن به چشم آيد، در چاپ هاي بعدي مورد اصلاح قرارگيرد. متاسفانه چنين انتظاري عملي نشد و حکم خيال باطل را داشت. 

برخي اشاراتي که به مطالب کتاب "امنيت ملي و ديپلماسي هسته اي"در رسانه هاي نوشتاري و يا مجازي صورت گرفته، با نقد و تحليل منصفانه و کارشناسانه فاصله بسيار داشته است. برخي، هر چند اندک، بر سياق گذشته خود به تخريب شخصيت نويسنده کتاب پرداخته اند بي آن که بتوانند به طور مستدل صحت گفته هاي دکتر روحاني را مورد سؤال قراردهند. به هر تقدير، چاپ سوم کتاب فرصت ديگري فراهم مي کند تا با اغتنام از آن، مطالب کتاب با سوهان نقد و بررسي صيقل خورد. 

چاپ سوم کتاب به دليل افزودن بر ملحقات و پيوست هاي آن از سوي نويسنده، کامل تر از چاپ هاي قبلي است. همين امر موجب گرديده تا در بادي امر حجم و قطر کتاب جلب توجه کند. ملحقات جديد بيشتر شامل برخی مصاحبه ها و سخنراني هاي دکتر روحاني در دوران تصدي و مديريت برنامه هسته اي مي باشد، ضمن اين که مشروح مذاکرات وي با برخي مقامات خارجي را نيز در بر مي گيرد. هدف دکتر روحاني در افزودن مطالب مذکور به کتاب،‌ بيان و شرح فعاليت هاي خود در دو عرصه داخلي و خارجي در زمان مديريت برنامه هسته اي است. بي شک مطالب و نکات بسياري در زمينه برنامه هسته اي ايران وجود دارد که بنا به مصالح ملي در کتاب مورد اشاره قرار نگرفته است. اما همين قدر هم که گفته شده، کام تشنگان دانستن و آگاهي را سيراب مي کند.