آیا قطبی همچنان دل شیر دارد؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- گروه ورزش: افشین قطبی برای سومین بار خبر سرمربی‌گری خود در تیم ملی را شنید. این بار خبر صحت داشت و او سرانجام هدایت تیم ملی را در دست گرفت تا این تیم را در مسیر بسیار دشوار صعود تا جام جهانی هدایت کند.

«سید افشین قطبی»، 45 ساله و دانش‌آموخته رشته مهندسی برق از دانشگاه معتبر UCLA است. او در دوران فعالیت خود در فوتبال تنها یک بار سرمربی بوده و این تجربه را هم در پرسپولیس به دست آورده است. با این حال، سابقه او در مربی‌گری غبطه‌انگیز است.

او در سال‌های 2000 تا 2002 بخشی از کادر فنی تیم ملی کره جنوبی بود و ارتباطی نزدیک با گاس هیدینک کبیر داشت و در همان هنگام بود که درس‌های مربی‌گری را از مرد هلندی آموخت.

بسیاری هیدینک را از برترین مربیان تاریخ فوتبال می‌دانند. هیدینک کره را، البته با کمک داوران، به مقام سومی دنیا رساند و سپس از این تیم کنار رفت تا به دنبال تجربه‌ای تازه باشد.

قطبی بعد از پایان دوران در تیم ملی در کره جنوبی ماند و این بار دستیار «کیم هو»، در تیم «سوون سامسونگ بلووینگز» شد. دو سال بعد، او تصمیم گرفت به آمریکا بازگردد و این بار کمک‌مربی تیم لس آنجلس گلکسی شود. گلکسی در دوران حضور او توانست قهرمان «MLS Cup» و «US Open Cup»، شود.

قطبی سپس به کره جنوبی بازگشت و این بار کمک‌مربی تیم ملی این کشور شد. او چند ماه دستیار «دیک ادووکات» بود و با این تیم به جام جهانی رفت. کره با وجود پیروزی مقابل توگو و تساوی مقابل فرانسه، با شکست مقابل سوییس از دور رقابت‌ها کنار رفت و نتوانست موفقیت خود در جام جهانی پیشین را تکرار کند. 

قطبی بعد از جام جهانی، کمک «پیم فربیک»، شد. تیم ملی کره در دوران «فربیک» دو بار به مصاف ایران رفت. در دیداری که در تهران برگزار شد، قطبی روی نیمکت این تیم غایب بود چون نتوانسته بود مدارک خود را به موقع آماده کند و همین مساله باعث به وجود آمدن شایعاتی درباره او شد.

گفته می‌شد قطبی مشکل خدمت نظام وظیفه دارد، و حتی شایعه شده بود او نسبتی با مقامات رژیم پهلوی دارد و به همین دلیل به ایران نیامده است. با این حال شادی او روی نیمکت کره جنوبی مقابل ایران در خاطره‌ها مانده، هر چند که خود او گفته به این دلیل که مربی تیم ملی کره بوده شادی کرده است.

پس از حضور سه ساله در تیم ملی کره، حبیب کاشانی مدیر عامل وقت پرسپولیس با توصیه حمید استیلی، افشین قطبی را به ایران آورد. رابطه استیلی و قطبی در ادامه رو به تیرگی گذاشت و هر دو طرف یکدیگر را در مواردی زیر سوال بردند. مشکل سربازی قطبی با کمک فرماندهی نیروی انتظامی برطرف شد و حبیب کاشانی اعلام کرد که قطبی هیچ نسبتی با خاندان پهلوی ندارد چرا که پدر و مادر او در جهرم زندگی می‌کردند و پدر او، معلم بود. گذشته از این‌ها، افشین قطبی «سید» بود در حالی که مسئول رژیم گذشته که قطبی را به او منتسب می‌ساختند نسبتی با خاندان سادات نداشت!

قطبی با حضورش در پرسپولیس موج تازه‌ای در فوتبال ایران به وجود آورد. متانت و وقار او رفتار بسیاری از مربیان را تغییر داد و طرفداران بسیاری را جذب پرسپولیس ساخت. او از معدود مربی‌هایی بود که بعد از شکست، سعی نمی‌کرد تقصیر را به گردن دیگران بیندازد و به جای آن از خود و تیمش انتقاد می‌کرد و برخوردی توأم با سعه صدر داشت.

اولین بار در زمستان سال 86 بود که شنیده شد افشین قطبی مربی تیم ملی شده است. قطبی در آن هنگام پرسپولیس را در صدر جدول نشانده بود. تیم ملی بعد از جدایی امیر قلعه‌نویی، مربی نداشت و منصور ابراهیم‌زاده در یک بازی به طور موقت روی نیمکت تیم ملی نشسته بود.

قطبی تیمش را به شیراز برده بود که شب‌هنگام از یکی از مقامات فدراسیون فوتبال شنید که مربی تیم ملی ایران شده است. خبر قطعی به نظر می‌رسید و او این خبر را به بازیکنان تیمش اعلام کرد و گفت که این آخرین باری است که هدایت پرسپولیس را در دست خواهد داشت. اما، روزگار چرخش دیگری داشت و بعد از پیروزی پرسپولیس در شیراز، ناگهان خبر رسید که علی دایی مربی تیم ملی خواهد بود.

قطبی به کار خود در پرسپولیس ادامه داد و از دایی هم حمایت کرد. او با وجود این که تیمش از سوی فیفا دچار محرومیت شده و چند امتیاز خود را از دست داده بود، توانست آنها را به مقام قهرمانی برساند. قطبی در طول فصل چند شکست سنگین را تجربه کرد، از جمله باخت با چهار گل مقابل استقلال اهواز، ولی هرگز محبوبیت خود را بین هواداران از دست نداد.

قهرمانی پرسپولیس در شرایط خاصی رقم خورد. این تیم در بازی آخر میزبان سپاهان بود و باید پیروز می‌شد تا عنوان نخست را کسب کند. گل پیروزی‌بخش پرسپولیس در دقیقه 97 رقم خورد و طرفداران این تیم قهرمانی خاطره‌انگیز و لذت‌بخشی را تجربه کردند.

بعد از پایان فصل، قطبی از پرسپولیس رفت. حبیب کاشانی مدیرعامل پرسپولیس، که قطبی بارها او را برادر بزرگ خود خوانده بود هم از تیم جدا شد و جای خود را به داریوش مصطفوی داد.

مدیران جدید تیم بارها با قطبی مذاکره کردند و سرانجام او را راضی نمودند برای فصل جدید هم هدایت پرسپولیس را در دست داشته باشد. قطبی بارها گفته بود دفاع از عنوان قهرمانی و حضور موفق در آسیا کار دشواری است، اما سرانجام پذیرفت مربی پرسپولیس شود.

این بار، استیلی و مرزبان دو کمک‌مربی پرسپولیس که روابط خوبی با قطبی نداشتند از تیم رفته بودند و جای آنها را افشین پیروانی گرفته بود. با این حال قطبی با مشکلات بسیاری روبه‌رو شد.

ابتدا غیبت بلندمدت و غیرموجه ابراهیم توره، مهاجم آفریقایی پرسپولیس اوضاع این تیم را بحرانی ساخت. قطبی در آن هنگام از عبارتی انگلیسی استفاده کرد و گفت توره "از چشم افتاده" و وارد doghouse [به معنی بحران و مشکل]، شده، و این بهانه بسیاری به دست منتقدان او داد و باعث شد آنها بگویند قطبی توهین می‌کند. این در حالی بود که حتی اندکی آشنایی با زبان انگلیسی هم کافی بود تا مشخص شود قطبی از اصطلاح خاصی استفاده کرده و منظور بدی نداشته است.

بحران بعدی قطبی زمانی رقم خورد که یکی از خبرگزاری‌ها خبری درباره «مارکو»، دستیار او منتشر ساخت و روزنامه‌ها آن را منتشر کردند.

در پایان یک جلسه تمرینی پرسپولیس، خبرنگار جوان یک روزنامه قصد داشت با سماجت از قطبی مصاحبه بگیرد ولی مورد انتقاد قطبی قرار گرفت. سرمربی پرسپولیس به او گفت: «این کاری که شما می‌کنید حیوان با حیوان نمی‌کند!» همین دستاویزی برای منتقدان شد تا در نهایت شگفتی بگویند در مثل مناقشه هست و قطبی خبرنگاران را «حیوان» اطلاق کرده است.

یک بار هم مایلی‌کهن به قطبی حمله کرد و اتهاماتی به رابطه او و همسرش وارد ساخت، هر چند که در نهایت مربی سابق تیم ملی در تمرین پرسپولیس حضور یافت و با قطبی آشتی کرد.

فشارهای وارد شده به قطبی شکلی روزافزون داشت. یک بار لپ‌تاپ او را در رختکن پرسپولیس شکستند و با پا روی آن رفتند، و یک بار هم به خودرو حامل او و همسرش حمله کردند و شیشه‌های آن را خرد کردند.

در نهایت، قطبی از پرسپولیس رفت. البته قابل کتمان نبود که قطبی در دوره دوم حضور خود در فوتبال ایران سعه صدر سابق را نداشت و برخوردهای او تهاجمی شده بود. دیگر انتقادی که به قطبی می‌شد تعریف‌های بی‌حد و حصر او از «پائولو روبرتو دی‌کارمو» مهاجم برزیلی پرسپولیس بود که بعدها مشخص شد از ضعیف‌ترین خریدهای تاریخ پرسپولیس بوده است.

بعد از او افشین پیروانی و نلو وینگادا نتوانستند در این تیم موفق شوند و پرسپولیس به رده پنجم جدول سقوط کرد تا تنها امیدش برای حضور در لیگ قهرمانان فصل بعد به قهرمانی در جام حذفی باشد.

بعد از پایان دوران دایی در تیم ملی، زمزمه‌هایی مبنی بر بازگشت افشین قطبی شنیده شد و حتی چند بار اعلام شد او سرمربی تیم ملی شده است. اما این بار هم نوبت به او نرسید و حتی شایعه شد او به مقامات پیشنهاد مالی داده تا او را به عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب کنند!

این بار محمد مایلی‌کهن مربی تیم ملی شد. بعد از حملات لفظی بسیار شدید مایلی‌کهن به قلعه‌نویی سرمربی استقلال، این مربی سابق تیم ملی از سمت خود کنار رفت تا این بار سرانجام نوبت به قطبی برسد تا در نهایت هدایت تیم ملی را به عهده بگیرد، در حالی که دو هفته قبل هیچ بختی برای حضور او در سمت مربی‌گری تیم ملی نمی‌شد متصور بود؛ همان طور که دایی و مایلی‌کهن هم به صورتی غیرمنتظره مربی تیم ملی شدند.

بعضی کارشناسان تجربه او را ناکافی می‌دانند، اما دستیاری هیدینک، ادووکات و فربیک، سه مربی بزرگ هلند در سال‌های اخیر ثابت می‌کند او دانش فنی بالایی دارد. او در کنار این سه مربی دانش فراوانی اندوخته است.

گذشته از این، در سال‌های اخیر مربیان جوان بسیاری به دنیا معرفی شده‌اند. ژوزه مورینیو در حالی پورتو را قهرمان اروپا ساخت که چند سال قبل، نه دستیار، که تنها مترجم بابی رابسون در بارسلونا بود. «اونای امری»، سرمربی تیم بزرگ والنسیا تنها 37 سال دارد و قبل از این فصل دو سال هدایت «المریا» را به عهده داشت. «ماسیملیانو آلگری» مربی 41 ساله «کالیاری» از سوی باشگاه میلان به عنوان مربی این تیم در سال‌های بعد انتخاب شده و «جیان‌فرانکو زولا» 42 ساله، بدون سابقه مربی‌گری از «وستهام» همیشه قعرنشین تیمی مدعی حضور در رقابت‌های اروپایی ساخته است.

حضور افشین قطبی از یک سوی دیگر هم به سود فوتبال ایران است. او پنج سال در دو دوره در کنار تیم ملی کره جنوبی بوده و در روند ساخته شدن تیم فعلی نقش داشته و به خوبی این تیم را می‌شناسد. شناخت او از فوتبال کره شمالی هم بالا است و از آن جایی که تیم ما باید مقابل این دو تیم حتما پیروز شود تا به جام جهانی برسد، به نظر نمی‌رسد گزینه‌ای مناسب‌تر از افشین قطبی پیدا شود؛ مشروط بر آن که قطبی مانند دوره دوم خود کم‌حوصله و خسته و با آستانه تحمل پایین نباشد، بتواند با «دل شیر» به مصاف مشکلات برود و بعضی از منتقدان هم بیهوده با او وارد جنگ‌های فرسایشی نشوند.