اطلاعاتی از محتوای دیدار سران مشارکت و مؤتلفه

آفتاب‌‌نیوز :
هر چند که در ساعات اولیه انتشار خبر این ملاقات، منابع مطلع نزدیک به این دو حزب سعی داشتند تا مباحث مطرح در این جلسه را صرفا بحث پیرامون تحزب و امور حزبی نشان دهند،  یک منبع نزدیک به حزب موتلفه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی آفتاب، دیگر مباحث مطرح در این جلسه را «شرایط پرونده هسته ای ایران و مذاکرات ایران و آمریکا و همچنین محدودیت فعالیت های حزبی پس از روی کار آمدن دولت احمدی نژاد» اعلام کرد. 

به گفته این منبع آگاه، این دیدار به درخواست  دبیرکل جبهه مشارکت صورت گرفت ولی وی به غیر از موضوعات فوق به نکته دیگری که قابل بحث در این جلسه باشد، اشاره نکرد.

گزارش خبرنگار سیاسی آفتاب همچنین حاکی از آن است که هر دو حزب مذکور امشب پس از این دیدار جلسه شورای مرکزی خود را برگزار کردند و مسایل مطرح در این جلسه را به بحث و بررسی گذاشتند.

سابقه  دو حزب
این دیدار اما نخستین تعامل این دو حزب محسوب نمی شود. این دو حزب  گسترده ترین تشکیلات در جبهه سیاسی خود شناخته می شوند.

جبهه مشارکت که در سال 77 و پس از پیروزی خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری توسط تعدادی از اعضای ستادهای انتخاباتی وی در کل کشور تشکیل شد و بلافاصله سعی کرد تا با گسترش تشکیلات خود و با طرح شعارها و اهدافی رادیکال تر از دیگر گروه های جریان موسوم به چپ مذهبی مانند مجمع روحانیون مبارز، اقبال هر چه بیشتر مردم و نخبگان سیاسی را به خود جلب نماید و بدین صورت موفق شد تا علاوه بر در اختیار گرفتن بخش اعظمی از کابینه خاتمی، در دو انتخابات پیاپی اولین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا و نیز مجلس ششم شورای اسلامی، اکثریت قابل توجهی از کرسی های این دو نهاد را نیز در اختیار بگیرد. 

در مقابل،اگر چه حزب موتلفه اسلامی که تا پیش از این با پیشوند«جمعیت»  در فضای سیاسی کشور ایفای نقش می کردف پس از انتخابات سال 76 که در آن «علی‌اکبر ناطق نوری» کاندیدای مورد حمایت این حزب در برابر محمد خاتمی شکست خورد، و پس از آن با شکست در انتخابات مجلس ششم نتوانست به عنوان حزب اکثریت در دولت و مجلس ابتکار عمل را در دست بگیرد ولی به علت نفوذ قابل توجه در بخش های سنتی جامعه و برخی پایگاه های اقتصادی توانست تا به عنوان قدرتمند ترین جریان منتقد دولت خاتمی در صحنه سیاسی ایفای نقش بکند و به همین علت بارها توسط حامیان خاتمی و اصلاح طلبان، در لفافه به سنگ اندازی در راه اجرای برنامه های دولت اصلاحات متهم شد. اتهامی که سران این حزب هیچ گاه آن را نپذیرفتند. 

نامه های دوجانبه
اما شاید آغاز گفت و گوی انتقادی این دو حزب از نامه نگاری هایی باشد که نگارش آن ها در تابستان سال 81 از طرف «حبیب الله عسگر اولادی» دبیرکل وقت موتلفه خطاب به «محمدرضا خاتمی» دبیرکل مشارکت آغاز شد. نامه هایی که متن آنها به نوعی اعلام مواضع این دو حزب مهم سیاسی ایران پیرامون مسائلی همچون برداشت از «جمهوریت و اسلامیت نظام یا مذاکره با آمریکا» بود. 

بر اساس گفتگوهای مکتوب بین خاتمی و عسگر اولادی، دبیرکل حزب مشارکت، اساس و مبنای تصمیم گیری در جمهوری اسلامی ایران را در وهله اول «آراء مردم» می دانست در حالیکه دبیرکل وقت موتلفه بر اداره کشور با توجه به اصول «اسلام، امام، انقلاب، رهبری و ولایت فقیه» تاکید می کرد.» 

اختلاف در اتاق بازرگانی
هر چند که در طی این نامه نگاری، عسگراولادی 7 و خاتمی 3 نامه خطاب به هم نوشتند و ماجرا به ظاهر در همان نقطه خاتمه یافت اما اختلافات میان این دو حزب در بسیاری از مسائل کماکان خود را آشکار می کرد که شاید بتوان یکی از نقاط آن را در جریان انتخابات ریاست اتاق بازرگانی تهران مشاهده کرد. 

«محمدرضا بهزادیان» که از نیروهای نزدیک به جبهه مشارکت به شمار می آمد در انتخابات اتاق بازرگانی تهران توانست تا اکثریت آراء اعضای این نهاد مهم بازرگانی را به دست بیاورد اما ریاست اتاق بازرگانی ایران که در 27 سال گذشته در اختیار «محمدتقی خاموشی» عضو شورای مرکزی موتلفه اسلامی بوده است، هیچگاه حاضر نشد تا وی را در این سمت تحمل نماید و در انتها به هر طریق ممکن بهزادیان را از سمت خود عزل نمود هر چند که این تنها نمونه ای «واضح و شفاف» از اختلافات میان این دو تشکل بود و اختلافات بسیار دیگری در میان این دو حزب بر سر مسائل سیاسی، اجتماعی و دیپلماتیک وجود داشت که لاینحل باقی ماند. 

گمانه زنی درباره ملاقات اخیر
با توجه به این مساله یک پرسش مطرح است؟ دلایل دیدار اخیر اعضای شورای مرکزی و دبیران کل این دو حزب چه بوده است؟

شاید بتوان نقطه آغاز قرابت بین این دو تشکل را وقایع و نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری دانست. انتخاباتی که در آن هر دوی این احزاب و کاندیداهای مرتبط با آنها مغلوب حریفی شدند که هیچ گاه تصور آن را هم نمی کردند. 

موتلفه اسلامی که از تجربه ناموفق «شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی» در انتخابات دوره دوم شوراها و مجلس هفتم (البته برای این حزب) درس نگرفته بود تا روز آخر هم در کشاکش حمایت از «علی لاریجانی» و یا «اکبر هاشمی رفسنجانی» باقی ماند و در نهایت مجبور شد به تبعیت از شورای هماهنگی که خود را بزرگترین وقویترین گروه تشکیل دهنده آن می دانست یک بازی از پیش باخته را تا انتها ادامه دهد. 

اما جبهه مشارکت و کاندیدای آن یعنی «مصطفی معین» هم به رغم آنکه توانست با طرح برنامه ها و شعارهایی به غایت رادیکال رای حدود 5/4 میلیون نفر از اقشار نخبه جامعه را به سوی خود جلب کند ولی آن هم در نهایت عرصه انتخابات را با دریافت یک «شوک اساسی» به نفع رقیب که «این‌بار» حزب موتلفه اسلامی نبود، خالی کرد. 

در همان بحبوحه بود که «سعید حجاریان» شخصی که اکثرا وی را «به غلط» تئوریسین جبهه مشارکت می دانند در گفتگویی «پیشنهاد تشکیل جبهه صلح» را داد که اعضای آن می توانند از «موتلفه تا نهضت آزادی» را در بر گیرند. 

این اولین سیگنال یکی از اعضای موثر بزرگترین حزب شکست خورده در انتخابات به رقیب قدیمی خود یعنی حزب موتلفه اسلامی بود تا بلکه واژه صلح بتواند این دو حزب و برخی دیگر از گروههای سیاسی که از نتایج انتخابات ریاست جمهوری نهم متضرر شده بودند را حول یک محور یعنی «منافع مشترک – ضرر حداقل» جمع کند. 

پیشنهادی که هر چند در هنگام طرح، از طرف اعضای موتلفه با استقبال روبرو نشد ولی در شرایط حاضر و با توجه به برخوردهایی که به طور خاص با موتلفه به عنوان قدیمی ترین و متشکل ترین حزب محافظه کار ایرانی، از طرف برندگان انتخابات گذشته صورت گرفته باعث شد تا رهبران آنها پیشنهاد دیدار با رهبران مشارکت را بپذیرند. 

فراموش نکنیم که مسئولان موتلفه بارها و بارها انتقادات تند و تیز خود را نسبت به عملکرد دولت احمدی نژاد چه در خفا و چه علنی ابراز داشته بودند. 

اما جبهه مشارکت، حزبی که هشت سال سکانداری قوه مجریه کشور را بر عهده داشت و در شرایطی که بر خلاف گفته «مصطفی تاج زاده» عضو شورای مرکزی آن دیگر «دوپا» نیست که یک پا در حکومت و یک پا در جامعه داشته باشد. طبق گفته مسئولان خود که آمادگی گفتگو با تمام احزاب را دارد می تواند با رهبران حزب موتلفه هم دیدار و گفتگو کند. 

از طرفی پذیرش این امر از جانب موتلفه هم خود نشان از این امر دارد که استراتژیست های آن نیز به برقراری ارتباط هایی اینگونه با احزابی مانند مشارکت، علاقه مندند. 

در هرصورت باید منتظر مشخص شدن نتیجه این دیدار و همچنین واکنش گروهها و افراد پیرامونی در هر دو جناح محافظه کار و اصلاح طلب نسبت به این جلسه ماند. اما این جلسه یک اصل را بار دیگر اثبات کرد: در عالم سیاست، دو خط موازی به هم می رسند.