سهم جیب مردم از هزینه درمان به ۷۰ درصد رسیده است
نظام سلامت به عنوان متولی اصلی و محوری بهداشت و درمان آحاد جامعه همواره از اهمیت بسزایی برخوردار است و به عنوان موضوعی که در صدر نیاز‌های عموم مردم قرار دارد همواره دغدغه دولتمردان، متخصصان و کارشناسان این حوزه بوده است.
تامین دارو تجهیزات پزشکی، تامین متخصصان رشته‌ای مختلف پزشکی در اقصی نقاط کشور، کاهش میزان پرداختی هزینه درمان بیماران از جیب مردم، پوشش مناسب و قابل توجه بیمه‌های پایه از بیماران و توزیع امکانات بیمارستانی و درمانی در نقاط مختلف کشورو... از جمله مسائل و موضوعات مبتلابه نظام سلامت است.
با این وجود و علی رغم تلاش چند دهه متولیان امر، اما هنوز مردم با مشکلات عدیده‌ای در حوزه بهداشت و درمان رو‌به‌رو هستند.
با وجود بیمه‌های درمانی، هنوز سهم پرداختی بیماران از هزینه‌های درمان بالاست که این موضوع برای بسیاری از خانواده‌ها بار مالی سنگینی محسوب میشود.
کیفیت خدمات ارائه شده در مراکز درمانی به دلیل کمبود نیروی متخصص، تجهیزات نامناسب و یا شلوغی زیاد، پایین است.
با وجود اینکه بیمه‌های درمانی مثل تأمین اجتماعی، خدمات درمانی و بیمه‌های تکمیلی وجود دارند، سهم پرداختی بیماران از هزینه‌های کلی درمان، به خصوص در بیمارستان‌ها، همچنان بالاست.
در اثر نوسانات نرخ ارز و مشکلات تولید، قیمت بسیاری از داروها، به خصوص دارو‌های وارداتی و دارو‌های جدید، به شدت افزایش پیدا کرده و برخی دارو‌های حیاتی، به خصوص دارو‌های مربوط به بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج، یا تحت پوشش بیمه نیستند یا درصد کمی از هزینه این داروها توسط بیمه‌ها پرداخت میشود.
کارشناسان علوم آزمایشگاهی باید به نظام پزشکی بپیوندند
برای بررسی علل مشکلات حوزه سلامت با «خانم دکتر فاطمه محمد بیگی، نایب رئیس اول کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی» به گفت‌و‌گو پرداختیم که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
خانم دکتر! چند روز پیش جمعی از کارشناسان علوم آزمایشگاهی که نسبت به عدم پذیرش در سازمان نظام پزشکی و کوتاهی وزیر بهداشت شکایتی از وزیر بهداشت در کمیسیون اصل نود مجلس داشتند؛ شما نیز به عنوان یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در جریان این موضوع قرار دارید. در این خصوص توضیح دهید.
کارشناسان علوم آزمایشگاهی در کشور بیش از ۵۴ هزار نفر هستند و طبق قانون باید شماره نظام پزشکی داشته باشند؛ چون کار کلینیکی و بالینی دارند و آزمایشگاه‌ها از مراکز تشخیصی هستند و خیلی وقت‌ها پزشکان از نظر کارشناسی آنها استفاده کرده و برای بیمار تصمیم می‌گیرند. متاسفانه گزارشاتی که به ما میرسد مداخلات غیر کارشناسی آزمایشگاهی در سطج وسیعی در آزمایشگاه‌ها وجود دارد.
یعنی برخی آزمایشگاه‌ها در جذب نیرو‌های آزمایشگاهی تعلل دارند و از نیرو‌هایی که تخصص دیگری دارند استفاده می‌کنند و این موضوع به حیثیت جامعه پزشکی و هم به حثیت جامعه علوم آزمایشگاهی که با زحمت در این رشته‌ها تحصیل کردند و به موقع و به جا بکار گیری نمی‌شوند وارد کرده و گا‌ها حق و حقوق شان تامین نمی‌شود.
از طرفی این موضوع به حوزه نظارتی و کیفیت انجام آزمایشگاهی نیز ضربه می‌زند؛ یعنی اگر ما بخواهیم کیفیت آزمایشگاه‌های ما افزایش پیدا کند و میزان مثبت و منفی کاذب و آزمایش‌های نادرست کاهش پیدا کند باید سطح هزینه کرد مردم از جیب در حوزه آزمایش تشخیص پزشکی پایین بیاید و قطعا باید به این عزیزان شماره نظام پزشکی اختصاص داده شود. وقتی شماره نظام دریافت کنند سازمان نظام پزشکی نیز این افراد را ساماندهی کرده و کنترل میکند.
در واقع آموزش‌ها و خدمات این قشر مورد ارزیابی قرار میگیرد و نظارت بر فعالیت کارشنان علوم آزمایشگاهی افزایش پیدا میکند و حقوق مردم رعایت میشود.
متاسفانه علی رغم اینکه نزدیک به ۶ ماه از مصوبه کمیسیون بهداشت در این خصوص گذشته، اما هنوز جوابیه از وزارت بهداشت در این خصوص نیامده است؛ در حالی که با یک نامه می‌توانستند اعلام کنند این افراد عضو نظام پزشکی شوند. در سال ۱۳۹۶ نام‌های از وزارت بهداشت نوشته شده و این نامه جلوی اجرای این قانون را گرفته در حالی که از نظر قانون درست میگویند و حق دارند.
دو حکم دیوان عدالت اداری دارند و الان نیز به کمیسیون اصل نود مجلس شکایت کردند و بنده نیز هفته گذشته خدمت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیدم و این موضوع را خدمت وی اطلاع دادم و با وی مشورت کردم.
قرار شد که راهکار مشترکی در نظر گرفته و موضوع پیگیری شود. با مشاور وزیر بهداشت نیز مفصل صحبت کردم. پیشن‌ها ما به عنوان کمیسیون بهداشت مجلس این است که این موضوع به سرعت مورد تایید قرار گیرد.
پرداختی از جیب مردم برای درمان به ۷۰ درصد رسیده است
به نظر میرسد که اعمال سلیقه یا گروهی از همکاران ما ممکن است که جلوی این قانون را بگیرند، اما نباید این اجازه داده شود. از وزارت بهداشت می‌خواهیم به عنوان متولی سلامت به شکل بیطرفانه این طرح ساماندهی علوم آزمایشگاهی را جزو اقدامات خود قرار دهد و موضوع پیگیری شود.
خانم دکتر! میزان پرداختی مردم از جیب در مراکز درمانی بسیار قابل تامل و توجه است؛ به طوری که پوشش بیمه خدمات درمانی فقط یک برچسب به حساب می‌آید و در حالی که مثلا یک درمان سرماخوردگی معمولی یک میلیون تومان هزینه در بر دارد؟
بله؛ اکنون میزان هزینه پرداختی مردم از جیب افزایش پیدا کرده و کم کم از مرز ۷۰ درصد عبور میکند؛ در حالی که باید این مقدار برعکس باشد؛ یعنی مردم ۳۰ درصد و دولت ۷۰ درصد پرداخت کند.
اما به دلیل نقایص ساختاری و عدم اعمال صحیح تعرفه‌های بیمه‌ای، عدم پرداخت به موقع بیمه‌ها، عدم تغذیه شدن صنعت بیمه و عیوب ساختاری که وجود دارد ما عملا می‌بینیم پوشش بیمه‌ای ما مرتب در حال کاهش است و این موضوع به مردم به ویژه اقشار کم برخوردار و ضعیف آسیب می‌رساند.
گروهی جلوی تجمیع بیمه‌ها را می‌گیرند
اولین راهکار ما در بحث حکمرانی سلامت نگاه جامع به حوزه و صنعت بیمه است؛ در حکمرانی سلامت باید یک پیوست‌های ویژه بیمه‌ای قرار داده شود و به شکل قانونی در قوانین جامعه باشد.
البته در برنامه هفتم نیز این ذکر شده، اما عملا این اجرا نمی‌شود و ضمن اینکه در برنامه ششم نیز وجود داشته است. در واقع تجمیع بیمه‌ها خیلی مهم است. تقویت بیمه‌های تکمیلی نیز خیلی مهم است و در دستور کار همه ادارات قرار دارد.
سالهاست این موضوعات در برنامه کمیسیون بهداشت و درمان قرار دارد. ما هر وقت بحث تجمیع بیمه‌ها را مطرح می‌کنیم ایراداتی فراهم می‌آورند و عملا جلوی این موضوع را می‌گیرند.
صنعت بیمه در حال ورشکستگی است
به نظر میرسد صنعت بیمه ما در حال شکست خوردن است و تا زمانی که بااین دست فرمان جلو برویم کاری نمی‌توان انجام داد.
سهم سلامت از تولید ناخالص ملی (جی دی پی) کم است و باید سهم سلامت ما به جای ۳.۹ دهم درصد به بالای ۸ درصد برسد.
باید سهم بودجه سلامت را افزایش دهیم
تا وقتی در نظام بودجه ریزی کشور سهم سلامت زیر ۴ درصد است از این بهتر نمی‌شود و هر چقدر نیز ما بیمه‌ها را تقویت کنیم وقتی آورده‌ای برای بیمه نداشته باشد و در واقع شاغلین حوزه سلامت همگی از نظر مالی متضرر شوند ما شاهد فرار نخبگان خواهیم بود و هم شاهد شکست شرکت‌های بیمه و نیز عدم کاهش پرداختی از جیب مردم خواهیم بود.
گران شدن ۷ تا ۱۰ برابری دارو در سال جاری
خانم دکتر! بحث دارو و گرانی آن داد مردم را در آورده؛ برای نمونه یک آمپول مربوط به بیمار سرطانی ۱۴ میلیون تومان قیمت تحمیل میکند؛ علت و راهکار این مشکل چیست؟
ما برای راهکار حل این موضوع در سال ۱۴۰۰ صندوق حمایت از بیماران خاص و صعب العلاج را در کمیسیون بهداشت و درمان تصویب کردیم و این جزو افتخارات مجلس است.
در یک سال ۷ هزار، یک سال ۹ هزار و یک سال ۱۲ هزار میلیارد تومان در آن قرار دادیم، اما امسال به دلیل اینکه ارز ترجیحی از داور برداشته شد خیلی از داور‌ها ۷ تا ۱۰ برابر گران شد و این جبران مابه التفات قیمت ارز ترجیحی در دارو عملا غیر ممکن شده است و تا وقتی که ما قیمت داروهایمان افزایش پیدا کند و سهم برداشت ما از بودجه کم باشد این مشکل وجود خواهد داشت.
الان صندوق بیماران صعب العلاج را داریم، اما سهم بودجه مربوط به این صندوق کم است و میزان بار بیماری‌ها از رشد بودجه این صندوق بالا‌تر است.
امسال ما پیشنهاد بودجه بیشتری دادیم، اما دولت مخالفت کرد و مصوب نکرد. به نظر میرسد باید سهم صندوق را افزایش دهیم. البته از لحاظ زیر ساخت نیز میزان باید پوشش برنامه‌های پیشگیری و غربالگری را در کشور افزایش دهیم؛ یعنی غربالگری را باید زیاد کنیم تا اصلا تولید بیمار سرطانی زیاد نشود. الان آنقدر بیمار سرطانی داریم و اگر هر چقدر بودجه داشته باشیم نیز کم است.
دلیل زیاد شدن بیماران سرطانی در کشور
چرا با این همه بیمار سرطانی و ازدیاد مواد ابتلا به سرطان در کشور رو‌به‌رو هستیم؟
به این دلیل است که پیشگیری و غربالگری در کشور، تغذیه سالم و امنیت غذایی ضعیف است و اینها جزو ریشه‌های این موضوع زیاد است. فاکتور‌های اجتماعی و اقتصادی و ... همگی موثر است و بار بیماری‌ها به دلیل اینکه عملا درمان محوری جای پیشگیری را گرفته این باعث میشود ما هر چقدر نیز صندوق بیماران خاص را نیز تقویت کنیم باز به دلیل نوع نگاهمان در این نظام حکمرانی سلامت که در نگاه پیشگیرانهضعیف هستیم شکست بخوریم.
به دلیل اینکه عملاً درمان محوری جای پیشگیری محوری و بهداشت محوری را گرفته و باعث میشود که ما هر چقدر هم صندوق بیماران خاص را افزایش دهیم کفایت لازم نکند.
