ماه خونین اصطلاحی محبوب برای توصیف رنگ قرمز یا مسی ماه در هنگام ماهگرفتگی کامل است. این پدیده زمانی رخ میدهد که زمین بین خورشید و ماه قرار میگیرد و سایهی زمین کل ماه را میپوشاند. اگرچه انتظار میرود ماه در این وضعیت کاملاً تاریک شود، اما نور خورشید پس از عبور از جو زمین و فیلتر شدن، باز هم به سطح ماه میرسد.
در جریان ماهگرفتگی کامل، ماه وارد سایهی کامل زمین (Umbra) میشود. از آنجا که نور مستقیم خورشید نمیتواند به ماه برسد، انتظار میرود که ماه ناپدید شود، اما در عمل اتفاق دیگری رخ میدهد.
کلید ماجرا در فیزیک جو زمین نهفته است.
پراکنش رایلی (Rayleigh scattering):
مولکولهای هوا طول موجهای کوتاهتر (آبی) را به شدت پراکنده میکنند. این همان پدیدهای است که باعث آبی بودن آسمان روز میشود.
عبور طول موجهای بلندتر (قرمز و نارنجی):
وقتی نور خورشید از میان لایههای ضخیم جو میگذرد، بخش عمدهی نور آبی از مسیر خارج میشود. تنها نور قرمز و نارنجی باقی میماند که پس از شکست، به سمت ماه میتابد.
پدیده شکست جوی (Refraction):
جو زمین مانند یک لنز غولپیکر عمل میکند و پرتوهای نور قرمز را خم کرده و وارد ناحیهی سایه (Umbra) میکند. این همان نوری است که ماه را در طول گرفت کامل روشن میکند.
ماه خونین صرفاً یک نام عامیانه برای یک پدیدهی شناختهشدهی علمی است: ماهگرفتگی کامل. رنگ قرمز آن ناشی از عبور و شکست نور خورشید در جو زمین و حذف طول موجهای کوتاه است.