زرگر: سفر لاریجانی به عربستان برای نزدیک‌تر شدن رویکردهای نظامی بود
اصغر زرگر استاد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از منطقه بعد از حمله اسرائیل به قطر و سفر لاریجانی به ریاض گفت: عربستان تا زمانی که به قطر حمله کردند و قصد ترور رهبران حماس را داشتند، جبهه‌گیری خاصی در رابطه با حملات اسرائیل به غزه و دیگر مناطق نداشت. این کشور نسبت به غزه و سایر مناطق مانند سوریه، لبنان و حتی در مورد ایران، عکس العمل زیادی نشان نداد. درست است که پس از چند روز یک واکنشی نشان داد، اما در عین حال این واکنش‌ها چندان تند نبود و یک موضع تند اتخاذ نکرد.
عربستان پس از حمله به قطر احساس خطر کرد
وی ادامه داد: به نظر می‌آید عربستان پس از اینکه به یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس حمله شد، علیرغم اختلافاتی که با قطر دارد، احساس خطر کرد. شاید این احساس ناشی از این باشد که برای اسرائیل دیگر مرز و خط قرمزی وجود ندارد و به راحتی می‌تواند تمامیت ارضی و استقلال کشورها و به‌ویژه خطوط قرمز روابط و حقوق بین‌الملل را نادیده بگیرد و بر اساس استراتژی تهاجمی خود به هر کشوری که بخواهد، تجاوز کند. به نظر می‌رسد که مقداری موضع عربستان تغییر کرده است.
عربستان بیشتر سعی میکند بر اساس منویات آمریکا عمل کند
این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه این موضع عربستان یک تغییر استراتژیک و راهبردی نیست، تصریح کرد: عربستان به نوعی دست به عصا حرکت میکند و بر اساس منویات و سیاست‌های پدربزرگ خود، یعنی ایالات متحده، حرکت میکند و بیش از این نمی‌خواهد خود را درگیر کند. با این حال، جلسه‌ای در دوحه تشکیل شد و نظراتی هم داده شد. به هر صورت شورای همکاری خلیج فارس تصمیم گرفت که عملاً تصمیمی اتخاذ کند که تأثیر عملی داشته باشد و در عمل ببینند که چه کاری باید انجام دهند.
هیچ کشوری از خوی تجاوزکارانه اسرائیل در امان نیست
زرگر با اشاره به این موضوع که به نظر می‌رسد تا حدودی موضع کشورهای عربی به ایران نزدیک‌تر شده است، عنوان کرد: ایران بارها تأکید کرده است که اسرائیل یک کشور متجاوز است و بنابراین هیچ‌یک از کشورهای اسلامی و عربی نمی‌توانند از این تجاوز و خوی تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی مصون باشد. در اینجا بود که تا حدودی این صحبت‌های ایران و تکرار هشدارهای آن با حمله اسرائیلی‌ها به قطر به اثبات رسید.
ایران و عربستان سعی کردند تا حدودی اختلافات خود را دفن کنند
این تحلیل‌گر مسائل غرب‌آسیا در رابطه با روابط ایران و عربستان و در پاسخ به این سوال که آیا تحولی ایجاد می‌شود یا نه، بیان کرد: با واسطه‌گری چین، ایران و عربستان سعی کردند اختلافات دیرینه خود را مانند تفوق‌طلبی در منطقه، مسائل ایدئولوژیک و اختلافات بر سر مسائل انرژی، به ویژه موضوع اختلافی که ایران با امارات در رابطه با جزایر سه‌گانه دارد و همچنین مسئله یمن را تا حدودی دفن کنند و به این ترتیب روابط خود را حسنه نمایند. انتظار می‌رفت افزایش روابط اقتصادی نیز در پی داشته باشد. که خیلی به این سمت نرفت.
سفر لاریجانی برای نزدیکی رویکردهای دفاعی ایران و عربستان بود
این کارشناس ارشد سیاست خارجی درباره سفر لاریجانی به عربستان و پزشکیان به قطر اظهار کرد: سفرهای اخیر مقامات ایرانی به منطقه مثل حضور رییس‌جمهور در نشست دوحه و صحبت‌هایی که آنجا داشتند و سفر دبیر شعام، آقای لاریجانی به عربستان و دیدارهایی که با بن سلمان و وزیر دفاع عربستان داشتند، به نظر من نشانگر این است که می‌خواهند این رابطه را مقداری گرم‌تر و نزدیک‌تر کنند و رویکردهای خود را در مورد مسائل دفاعی و نظامی منطقه، به ویژه رویکردشان نسبت به رژیم صهیونیستی را هماهنگ‌تر کنند.
وی افزود: این نکات مثبت است. در واقع، نکات مثبتی است که شاید احتمال سرمایه‌گذاری در زمینه های مختلف به وجود آید البته اگر ایران بتواند حالت نه جنگ و نه صلح را از سر خود دور کند، ممکن است عربستان تصمیم به سرمایه‌گذاری اقتصادی در ایران بگیرد.
ایران می‌تواند از لابی عربستان استفاده کند
زرگر با تاکید بر اینکه اصل مطلب این است که نباید اختلافی بین ایران و عربستان به وجود آید، گفت: در صورت وجود روابط مسالمت‌آمیز، ایران احتمالاً می‌تواند به سایر مسائل خود بپردازد، یعنی در مذاکرات با ایالات متحده، از لابی عربستان و کشورهای عربی که در ایالات متحده سرمایه‌گذاری کرده‌اند و کمی هم آمریکا از آن‌ها حرف‌شنوی دارد، کمک بگیرد تا مسائل هسته‌ای ایران و روابط با ایالات متحده در یک جریان مسالمت‌آمیز به سرانجام برسد و یا در مجامع بین‌المللی کشورهای عربی، به‌ویژه عربستان، از ایران حمایت کنند.
کشورهای عربی وابستگی زیادی به آمریکا دارند
این استاد روابط بین‌الملل عنوان کرد: یک نکته وجود دارد و آن این است که کشورهای عربی، به‌ویژه در جنوب خلیج فارس، روابط بسیار تنگاتنگ نظامی، تسلیحاتی و سیاسی و اقتصادی با ایالات متحده دارند. بنابراین، این کشورها نمی‌توانند بر خلاف جریان کلی سیاست‌های ایالات متحده در منطقه، اقدام عملی و تأثیرگذاری انجام دهند. اگر هم بخواهند اقدامی کنند، معمولاً باید با چراغ سبز ایالات متحده باشد. زیرا سیستم‌های تسلیحاتی و مسائل دفاعی این کشورها به نوعی به ایالات متحده وابسته است و حتی نظم سیاسی داخلی آن‌ها تا حدودی به آمریکایی‌ها بستگی دارد.
افزایش روابط دو جانبه با کشورهای عربی مثبت است
وی خاطرنشان کرد: بنابراین، نمی‌توان انتظار داشت که این کشورها خصوصاً در رابطه با ایران، یک ناتوی عربی و ایرانی علیه اسرائیل تشکیل دهند. زیرا نه توانایی آن را دارند و نه ایالات متحده اجازه چنین کاری را به آن‌ها خواهد داد. اما از نظر سیاسی، به نظر من این تحولات مثبت است. یعنی آنچه که در قالب این سفرها و صحبت‌ها در حال انجام است، به نظر می‌رسد که دست ایران را بیشتر باز میکند تا بتواند اختلافاتش را با ایالات متحده و اروپایی‌ها با حمایت ضمنی لابی عربی به سرانجام برساند.
