آفتابنیوز : آفتاب - بهرام گلزاده: فناوری ارتباطی و تکنولوژی های پیشرفته در دنیا در حال حاضر نقش بسیار مهم در شفافیت و نظارت و در عین حال توسعه و پیشرفت امور ایفا می کنند و چشم های تیزبین ابزارهای ارتباطی اعم از دیداری و شنیداری و نوشتاری آنچنان به دقت، نظارت بر رفتار بازیگران تمامی عرصه های زندگی را غیرقابل اجتناب کرده که با آنالیز تمامی رفتارها فرصت هرگونه خطای عمدی یا سهوی را از همه سلب می کند و همگان را ملزم به پیروی از قواعد و مقررات و ضوابط و قوانین نموده و به پرهیز از هرگونه فاصله گرفتن اصول و خودمحوری و دوری از عملکرد سلیقه ای رهنمون می سازد.
به نظر نگارنده، جام جهانی فوتبال و اتفاقات پیرامون آن، می تواند درس های بسیار ارزشمندی در عرصه سیاست و کشورداری در اختیار همگان و اصحاب قدرت قرار دهد. اگر مستطیل میدان رقابت یک مسابقه فوتبال در جام جهانی را به سرزمین جغرافیایی مجازی تشبیه کنیم می توان تصور کرد که در این میدان، دو تیم فوتبال رقیب، نقش احزاب سیاسی یا نخبگان و متخصصان را برعهده دارند، داوران فوتبال نقش مجریان قانون یا دستگاه قضایی و تماشاگران و مردم حاضر در استادیوم ورزشی نیز به عنوان افکار و وجدان عمومی ایفای مسوولیت می کنند.
همچنین از کمیته های برگزارکننده مسابقات، اعم از فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) و سایر دستگاههای دست اندرکار می توان به عنوان مجریان و ناظران لاین رقابت یاد کرد.
مجموعه ی این عوامل و عناصری که نهایتا زمینه و بستر برگزاری یک مسابقه یا مجموعه ای از مسابقات را شکل داده و فراهم می کنند، تلاششان بر این است که با استفاده از آخرین فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری نوین، رقابت ها را به بهترین و سالم ترین و عادلانه ترین شکل برگزار نمایند. و در این بین در کنار تدارکات لازم برای انجام این رقابت ها، نظارت بی عیب و نقص، بر صحت و سلامت مسابقات مهمترین و اصلی ترین جنبه ی کار را تشکیل می دهد.
در طول سالهای اخیر ملاحظه کرده ایم که هرچه ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری از جمله وسایل ارتباط جمعی و فضای مجازی و سایبر و اینترنت و در کنار آن، رسانه های دیداری و نوشتاری قوی تر و پیشرفته تر و مستقل تر بوده اند، سلامت برگزاری رقابت ها تضمین بیشتر یافته و نظارت دقیق تر شده است و راه هرگونه رفتار غیرورزشی و تبانی و انحراف مسیر مسابقات به سمت عملکردها و رفتارهای غیرسالم و ناعادلانه کاهش چشمگیری یافته است.
در این رقابت ها، از آنجایی که ابزارهای دقیقی برای کنترل رفتار داوران رقابت به عنوان قضاوت کنندگان میدان، ورزشکاران، به مثابه بازیگران عرصه رقابت و برگزارکنندگان رقابت ها به شکل خیره کننده ای تولید و توسعه یافته است ، لذا هرگونه رفتار و عملکرد مغایر با مقررات و قوانین، و موانع بر سر راه توسعه و پیشرفت این رقابت ورزشی و هر رقابت ورزشی دیگر، از دید تیزبین و نقاد و هشیار افکار عمومی یا همان بینندگان مسابقات و رقابت ها دور نیست.
و در واقع ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری اعم از اینترنت، دوربین های ثبت کننده ی اتفاقات، دستگاههای رصد کننده ی نصب شده در ورزشگاهها، رسانه های مکتوب و پخش مستقیم مسابقات، فرصت هر گونه بی قانونی و سوءاستفاده، و اشتباهات سهوی و عمدی را تا حد بسیاری بالایی از عناصر و عوامل مختلف این رقابت ها در بخش های گوناگون، سلب کرده است. به همین دلیل، همواره همگان، شاهد توسعه ی رقابت ورزشی و پیشرفت همزمان و قابل توجه، افزایش اعتماد عمومی، و رضایت مندی بیشتر طرفین رقابت و مردم و افکار عمومی به عنوان ناظران اصلی رقابت، بوده اند.
حال باید دید، اهمیت و ویژگی این نظارت حقیقی و مجازی و همگانی و شفاف، بواسطه ی ابزارهای ارتباطی مدرن و رسانه های مکتوب و غیرمکتوب، و تاثیر آنها بر پیشرفت و توسعه ی روزافزون و پیشگیری از هر گونه انحراف و تضییع حقوق، عقب ماندگی، خودرایی یا استبداد رای و جلوگیری از نارضایتی عمومی و اتفاقات ناگوار در میدان های رقابت ورزشی و به تبع آن وحدت ملی و همدلی جهانی چیست؟ بی شک این ویژگی از این منظر قابل تامل است که ابزار ارتباطی مدرنِ در اختیار و رسانه های تخصصی ورزشی و افکار عمومی، با بهره گیری از آخرین متدها، تمامی حرکات و رفتارها را با دقت زیر نظر دارند و هیچ پدیده و واقعه ای از چشم آنان پنهان نیست و بلافاصله واکنش آنان را به دنبال دارد و همانند آیینه شفافی در جلوی دیدگان همگان قرار می گیرد و این ابزارها و سیستم های نظارتی خودی و غیرخودی، نمی شناسد، و قطعا وظیفه ای جز شفاف سازی و نمایش اتفاقات صورت گرفته ندارد.
شما به اهمیت دستگاههای اسلومونشن و مونیتورها و تلویزیون های پخش همزمان مستقر در بام ورزشگاهها که بخشی از این تکنولوژی مدرن است توجه کنید. کوچکترین حرکت و رفتار تیم های رقیب در میدان مسابقه و رقابت، و تک تک تصمیمات داوران به عنوان قاضیان میدان و عرصه رقابت و عملکرد برگزارکنندگان به عنوان مجریان و بخشی از ناظران رقابت ها ، و همچنین، اعضای تیم های رقیب، به عنوان بازیگران عرصه رقابت، بلافاصله در این دستگاهها به نمایش در می آید و در منظر دید همگان قرار می گیرد، به شکلی که صحت صحنه های تکراری رقابت، کوچکترین تردید در میان هیچ ناظر و بیننده ای ایجاد نمی کند و زمینه لازم قضاوت، و تمیز حق از باطل را فراهم می سازد.
نتیجه اینکه؛ تمامی عناصر و عوامل این عرصه رقابت، از تیم های رقیب و بازیگران، داوران و قضاوت کنندگان و مجریان و برگزارکنندگان، به این امر واقفند که در صورت بروز کوچکترین خطا، قصور، تصمیم ناحق، رفتار غیرورزشی، تضییع حق، خروج از مسیر عدالت، نابرابری، تبعیض، بی کفایتی و .... مورد سوال و پرسش و یا مجازات قرار گرفته و از آنان سلب اعتماد خواهد شد. و از عرصه رقابت و حضور در این قبیل میادین، حذف خواهند شد و کسان دیگر جای آنان را خواهند گرفت. و امکان هرگونه بی عدالتی و خیانت و کم کاری و خودرایی از آنان سلب خواهد شد، مگر آنکه در طول زمان و بر اساس مقتضیات، با اصلاح روند و رفتار، و تطبیق خود با واقعیت های جامعه و خواست عمومی، فرصت دوباره ای برای حضور پیدا کنند. و در نهایت، میدان ورزش و فرهنگ، همواره عرصه ای سالم و پیشرفته و تضمین شده برای رقابتی سالم در جهت ارتقاء فرهنگ و سلامت جامعه و به طبع آن پیشرفت و توسعه خواهد بود. و بی شک ارمغان این آزادی و رقابت سالم و شفاف، برای جامعه، و نظارت دقیق افکار عمومی، چیزی جز امنیت، عدالت و پیشرفت، و حاکمیت قانون نخواهد بود.
حال اگر بخواهیم در مقام شبیه سازی و مقایسه برآییم، باید گفت، در سیاست و کشورداری نیز شرایط به همین گونه است. ابزارها و فناروهای ارتباطی همین نقش را ایفا می کنند. همه چیز ر ا شفاف می کنند. فرصت هرگونه خطای عمدی یا سهوی را از بازیگران عرصه سیاست یا همان احزاب سیاسی رقیب و نخبگان، می گیرند و آنان را وادار به اصلاح بیشتر امور و تدبیر بیشتر و بهره گیری از مکانیسم های و استانداردهایی می کند که همراهی شان با مردم را تضمین نموده، و تمشیت امور مردم، سالم تر و بی نقص تر به حرکت خود ادامه داده، پاسخگویی به نهادهای نظارتی و به ویژه مردم و افکار عمومی نیز با دلیل و برهان کافی و قانع کننده باشد، در غیراینصورت، حذف تدریجی و قهر مردم و افکار عمومی با آنان، اجتناب ناپذیر خواهد بود.
رسانه های تصویری و نوشتاری و به خصوص افکار عمومی، که اتفاقا از رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی بهره مندند، ابزاری است که نخبگان سیاسی و سیاستمداران، نمی توانند آن را نادیده بگیرند. این ابزار و فناوری نوین، آنان را وادار می کند که مسیر خود را اصلاح کرده و در جهت خواست و منافع مردم و اراده عمومی حرکت نمایند و برای ماندن در عرصه سیاست و رقابت سیاسی، از هرگونه حرکتی که بر خلاف منافع عمومی و ملی است پرهیز کنند. در این خصوص، پیشتر یادداشتی با عنوان " رسانه ی مستقل؛ فرصت یا تهدید؟ " نوشته ام و در آنجا به ارزش رسانه برای دولت ها به عنوان یک فرصت اشاره ی مبسوطی داشته ام. خوانندگان را برای تکمیل بحث به مطالعه ی این نوشته ارجاع می دهم.