70 درصد خسارت به اقتصاد تک‌محصولی شرق کرمان

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: 70 درصد خسارت به اقتصاد تک‌محصولی شرق کرمان و عدم حمایت مناسب از کشاورزان، دستان نخل‌داران را از خوشه‌های خشکیده درختان خرما کوتاه کرده است. 

یکی از مهمترین محصولات کشاورزی استان کرمان با توجه به آب و هوا و اقلیم شرق و جنوب کرمان خرما است که با بیش از 80 هزار هکتار نخلستان در شرق کرمان و بیش از 37 هزار هکتار نخلستان در جنوب کرمان این استان به یکی از قطب‌های تولید خرمای کشور تبدیل شده و محصول این منطقه به خصوص در تولید اقلام مرغوب خرما از جمله خرمای منحصر به‌فرد مضافتی در سراسر دنیا شناخته شده است و بسیاری از کشورهای مسلمان به‌ویژه در ماه مبارک رمضان خرمای خود را از نخلستان‌های بم تامین می‌کنند. 

خشکیدگی خوشه خرما اقتصاد شرق کرمان را فلج کرد 

نخلستان‌های شرق استان کرمان در بم، فهرج و ریگان در طول سال بیش از 150 تا 160 هزار تن خرما تولید می‌کنند اما طی سال‌های اخیر تولید این محصول در استان کرمان با مشکلات متعددی از جمله خشکیدگی خوشه خرما روبه‌رو شده است که علیرغم وعده‌های مسئولان در خصوص رفع مشکلات نخل داران و جبران خسارات آنها نه تنها تاکنون اقدامی در راستای جبران خسارات محصول سال جاری در شرق و جنوب کرمان نشده است بلکه متاسفانه حجم قابل توجهی از محصول سال‌های گذشته نیز همچنان به دلیل عدم مدیریت صحیح در فروش محصول در سردخانه‌های این شهرستان‌ها باقیمانده است.
خشکیدگی خوشه خرما به عنوان یک پدیده فیزیولوژیک چند سالی است که محصول نخل‌های کرمان را تحت تاثیر شدید قرار داده است و اقتصاد تک‌محصولی شرق کرمان را مختل کرده است. 

بیش از 70 درصد محصول بر شاخه درختان خشک شده است 

متاسفانه با شروع فصل تابستان و گرمای بیش از 50 درجه ای هوا در سال جاری این پدیده شدت گرفته است و در شهرستان‌های فهرج و ریگان بیش از 70 درصد محصول کشاورزان را روی شاخه نخل‌ها و تنها چند روز مانده به فصل برداشت خشکاند. 

این در حالی است که به دلیل خشک‌سالی‌های پیاپی در کرمان به خصوص در شهرستان‌های حاشیه کویر و گرمسیر طی سال‌های گذشته بسیاری از محصولات کشاورزی تحت تاثیر گرما و کمبود آب جای خود را به محصول مقاوم‌تر یعنی خرما داده بودند اما شدت گرمای هوا به حدی افزایش یافت که عملا خرما که مقاوم‌ترین گونه گیاهی در مقام افزایش دما است نیز تاب نیاورده و رو به نابودی گذاشته است. 

افت شدید قیمت خرما مشکلات کشاورزان را تشدید کرد 

در کنار آسیب جدی و نگران کننده به اقتصاد تک‌محصولی کشاورزی مردم منطقه، افت شدید قیمت خرما، فروش نرفتن خرما و باقیماندن بخش قابل توجهی از محصول درجه یک و دو سال گذشته در سردخانه‌ها و حضور دلالان و عدم پوشش مناسب بیمه بر مشکلات کشاورزان افزود و امروز علی‌رغم وعده‌های مکرری که در خصوص رفع مشکلات باغداران بمی و سایر شهرستان‌ها داده شد پس از گذشت چند ماه کشاورزان همچنان با مشکلات متعدد دست و پنجه نرم می‌کنند. 

عدم پوشش بیمه نخلستان‌ها طی سال جاری نیز که به دلیل افزایش نرخ بیمه در سال جاری و همچنین تجربه کشاورزان در پرداخت نشدن مناسب غرامت خسارات سال گذشته صورت گرفته بود نیز بر مشکلات باغداران افزوده است و امروز در واقع دست کشاورزان کوتاه و خرمایی نیز بر نخل‌ها باقی نمانده است. 

بسیاری از کشاورزان محصول را برداشت نکردند 

یکی از کشاورزان بم در خصوص مشکلات نخل داران در سال جاری گفت: قسمت قابل توجهی از باغ‌های خرما در بم خسارت دیده است و این درحالی است که باغ‌های بم در مقابل باغ‌های فهرج و ریگان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. 

محمد گلومکی گفت: با گذشت چندین روز از آغاز خشکیدگی خوشه‌های خرما امروز کمتر باغی در سطح بم را می‌‌بینید که در وسعت بالا دچار خسارت نشده باشد به‌گونه‌ای که بسیاری از کشاورزان برای برداشت محصول اقدامی نکرده‌اند. 

این کشاورزی بمی افزود: شغل تعداد قابل توجهی از مردم 3 شهرستان شرق کرمان کشاورزی است و به دلیل خشک شدن بسیاری از باغ‌های مرکبات مردم به سمت خرما کاری روی آورده‌اند اما در نهایت این محصول نیز به دلیل گرمای شدید دچار خسارت شده است. 

کشاورزان برای گذران زندگی با مشکل مواجه شدند 

این کشاورز بمی اضافه کرد: بسیاری از کشاورزان نمی دانند پس از اینکه ثمر یک سال زحمت و هزینه سنگین از بین رفته است برای گذران زندگی خود چه باید انجام دهند.
وی خاطرنشان کرد: در روزهای اول بسیاری از مسئولان ابراز نگرانی کردند و چندین هیأت نیز از باغ‌های صدمه دیده بازدید کردند اما در نهایت پس از گذشت مدت زمانی کوتاه کشاورزان مانده‌اند و وعده‌هایی که محقق نشده است، حتی برخی کارشناسان می‌گویند باید الگوی کشت را در شرق کرمان به دلیل افزایش دمای هوا عوض کنیم. 

این کشاورز بمی ادامه داد: در این میان خسارتی که به کشاورزان خرد وارد شده است بسیار بیشتر از باغداران عمده است. 

خرمای خشکیده خوراک دام می‌شود 

یکی دیگر از کشاورزان نخل کار فهرجیگفت: کشاورزان نگران از وضعیت زندگی خود هستند و با وجود اینکه هزینه‌های تولید خرما در سال گذشته افزایش یافت و کشاورزان هزینه‌های زیادی را انجام دادند اما در نهایت تمام سرمایه‌گذاری کشاورزان هدر رفته است. 

محمد یزدانی با اشاره به اینکه خسارت در فهرج بسیار بیشتر از سایر شهرستان‌ها است گفت: از مجموع نخلستان‌های فهرج به عنوان اقتصاد تک‌محصولی منطقه 70 درصد محصول از بین رفته است و در بهترین شرایط ممکن تنها 30 درصد از محصول باقیمانده است اما بسیاری از نخلستان‌ها تا 100 درصد هم آسیب دیده اند و کشاورزان نخلستان‌ها را رها کرده‌اند. 

وی ادامه داد: محصول خشکیده بر روی نخل‌ها نیز دیگر هیچ کارایی ندارد و تنها می‌توان برای خوراک دام از آن استفاده کرد. 

یک کشاورز نرماشیری نیز با اشاره به خشک شدن قسمت قابل توجهی از محصول خرما این بخش گفت: در نرماشیر سه هزار و 100 هکتار نخلستان وجود دارد که از مجموع این نخلستان‌ها 25 هزار تن خرما برداشت می شد اما هم اکنون بیش از 40 درصد محصول خشک شده است و کشاورزان با زیان مواجه شده‌اند. 

به دلیل افزایش نرخ بیمه اکثر باغ‌ها بیمه نیستند 

حسین احمدی گفت: خشکیدگی خوشه خرما در سال جاری بیش از سال گذشته است این در حالی است که به دلیل افزایش نرخ بیمه و عملکرد بیمه در سال گذشته کمتر کسی اقدام به بیمه نخل‌ها کرده است. 

نماینده نخلداران در شورای مرکزی کشاورزی بم با اشاره به وضعیت نگران کننده کشاورزان خواستار همکاری بیش از پیش مسئولان شد. 

محمد بهزادپور گفت: متاسفانه به دلیل تداوم خشک‌سالی و گرمای بیش از 50 درجه هوا که در سال جاری طولانی تر هم شده بود درصد خسارت باغ‌ها افزایش یافته است. 

وی ادامه داد: نخلستان‌های حاشیه کویر لوت بین 70 تا 100 درصد خسارت دیده‌اند.
20 درصد خرمای سال گذشته در سردخانه‌ها انبار شده است 

نماینده نخل‌داران در شورای مرکزی کشاورزی بم از مشکلات اساسی کشاورزان را انبار شدن 20 درصد محصول سال گذشته در سردخانه‌ها دانست و گفت: مسئولان باید با کمک دستگاه‌های مربوطه نسبت به حذف واسطه‌ها و عرضه مستقیم محصول به بازار اقدام کنند. 

این کشاورز تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از باغها بیمه نیستند از مسئولان استان می خواهیم از محل تسهیلات ستاد حوادث غیرمترقبه به کشاورزان کمک کنند. 

گرمای شدید هوا خشکیدگی خرما را تشدید کرده است 

رئیس جهاد کشاورزی شهرستان کرمان نیز در خصوص عارضه خشکیدگی خوشه خرما گفت: این عارضه یک بیماری نیست که با کود و یا سم برطرف شود بلکه یک عارضه فیزیولوژیک است که به دلیل گرمای شدید هوا روی داده است. 

محمد پورخاتون ادامه داد: با این وجود راههایی برای کاهش خسارت از جمله احداث بادشکن در اطراف نخلستان‌ها، کشت یونجه در نخلستان‌ها، استفاده از روکش حصیری روی خوشه‌های خرما و مدیریت آبیاری به کشاورزان توصیه شده است. 

وی گفت: متاسفانه بخش قابل توجهی از نخلستان‌های کرمان تحت تاثیر این عارضه هستند. 

1500 نخل فرسوده در استان حذف شده است 

پورخاتون یکی از راه‌های بهبود وضعیت نخلداران را حذف گونه‌های غیر مقاوم و فرسوده و جایگزینی با گونه‌های جدید و مقاوم دانست و گفت: تاکنون هزار و 500 هکتار نخل در کرمان حذف شده‌اند. 

وی با تاکید بر لزوم بالا بردن رطوبت در نخلستان‌ها گفت: بالا رفتن هر یک درصد رطوبت در باغ موجب کم شدن 20 درصد خسارت می‌شود. 

هزاران خانوار در کریدور مواد مخدر با مشکل اقتصادی روبه‌رو شده‌اند 

این در حالی است که به دلیل خسارات شدید نخلداران و صدمه شدید به اقتصاد مردم منطقه هزاران خانوار کشاورز در جنوب و شرق کرمان با مشکلات اقتصادی فراوانی آن هم در مسیر کریدور مواد مخدر در شرق کشور مواجه شده‌اند و نگرانی از وجود بحران اجتماعی در این مناطق وجود دارد. 

یکی دیگر از مشکلات عمده نخل داران به خصوص کشاورزان خرد کاهش قابل توجه قیمت محصول است به‌گونه‌ای که قیمت تمام شدن محصول با توجه به افزایش هزینه‌ها برای کشاورزان زیان‌آور بوده است که در این میان ورود دستگاه‌های دولتی و خرید توافقی و یا تضمینی محصول تاثیر‌گذار است. 

جایگزینی خرما به جای قند 

یکی از طرح‌هایی که می توانست تا حدودی با افزایش میزان تقاضا برای خرما مشکل کشاورزان را حل کند جایگزینی خرما به جای قند بود که در ابتدای کار دولت نهم مطرح شد اما در نهایت در حد حرف باقیماند. 

این در حالی است که در بسیاری از سرویس‌های پذیرایی شرکت‌های مسافربری در بسته‌های تهیه شده انواع شکلات‌ها و تنقلات خارجی وجود دارد و جای خرما در این بسته‌ها خالی است. 

استفاده از این محصول در ادارات دولتی و فرهنگ‌سازی در جایگزینی آن به‌جای قند علاوه‌بر حل مشکل کشاورزان می‌تواند در سلامت جامعه نیز تاثیر گذار باشد.