تلاش برای تسخیر آخرین سنگر بخش خصوصی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب - سمانه نصیری: در حالی که محمد نهاوندیان، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران (که از سوی بسیاری از هواداران استقلال بخش خصوصی، به "پارلمان بخش خصوصی" مشهور است)، از پیروزی‏های اخیر بین المللی‏اش از جمله اجلاس کمسک در ترکیه که باعث شد تا استانداردهای "حلال" در میان آن همه کشور اسلامی سنی مذهب، با ملاحظات فقه شیعه شکل بگیرد و همچنین حضور مداومش در عرصه‏های مختلف جهانی از جمله ملاقات با رئیس جمهور ترکیه و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای حل بخشی از معضل تحریم‏ها از این طریق و نیز حضور در یورو چمبرز، سرمست است؛ و در حالی که این اقتصاد دان دیپلمات، شادمان از بازیابی جایگاه اتاق بازرگانی ایران در عرصه جهانی است که حتی گاه با هیأت‏های اعزامی اتاق به برخی کشورها در سطح وزرا و مقامات بلند پایه سیاسی برخورد می‏شود؛ همچنین در عرصه داخلی در حالی که از بازیابی جایگاه بخش خصوصی در عرصه مشاوره و تصمیم‌گیری در قوای سه گانه، کمک به رشد و شکوفایی مجدد اتاق‏های شهرستان‏ها و نیز رشد سریع کمی و کیفی تشکل‏های اقتصادی وابسته به اتاق به خود می‏بالد، با نزدیک شدن انتخابات پارلمان بخش خصوصی، کم کم باید آماده شنیدن ناقوس جنگ از سوی دو گروه باشد؛ یکی دولت و دیگری تشکل‏هایی که با نزدیکی انتخابات، به فعالیت پرداخته و به عنوان رقیب وی، آماده همکاری با هر نیروی مخالف او هستند. 

نهاوندیان که همواره بر بعد اقتصادی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و جلوگیری از وارد شدن آن به گرایشات سیاسی تاکید دارد، با نزدیکی انتخابات و شروع زود هنگام دوستان رقیبش در اتاق، با نگرانی از همسویی این دوستان با کسانی که کمر به نابودی بخش خصوصی بسته‏اند، تاکید دارد که "وظایف اتاق به‌نحوی است که تفاوت اساسی با امور سیاسی دارد؛ در واقع اتاق بازرگانی یک نهاد مدنی با خدمات غیرانتفاعی است، از این‌رو امید می‌رود در حرکت‌های پیش‌رو به‌ویژه در انتخابات زمینه‌ای برای رقابت‌های ناسالم باقی نماند". رقابتی که به نظر می رسد یک سال است به طرق مختلف اما زیر پوستی شروع شده و هم اکنون به اشکال روشن‏تری رخ نموده است. 

مجمع فعالان توسعه اقتصاد ایران؛ عنوان تشکلی که از 27 شهریور امسال خود را مجددا همانند 4 سال گذشته مطرح کرد، یکی از تشکل‏هایی است که به نظر می‏رسد در انتخابات آتی قصد دارد در برابر نهاوندیان قد علم نماید. نمی‌توان به راحتی باور کرد که این تشکل درست در بزنگاه انتخاباتی بر حسب تصادف به فعالیت پرداخته و هیچ هدف انتخاباتی هم ندارد. تلاش برای حضور رسانه‏ای گسترده، سخنان رئیس هیأت مدیره آن (که خود نایب رئیس اتاق است) درباره به چالش کشیدن تصمیمات اتاق ایران – که علیرغم بازتاب آن در رسانه‌ها، این جمله هیچ‌گاه تکذیب نشد – در جلسه معرفی این تشکل، و ضیافت شام با حضور تجار و افراد صاحب نام صنعت و معدن کشور در شنبه هفته گذشته، نشان از فعالیت انتخاباتی این گروه دارد. گروهی که با توجه به شرایط عمومی فعلی کشور، موفق به دریافت مجوز شده است، و در شرایط سخت پیش روی بخش خصوصی تمایل به رقابت جدی دارد، می‌تواند انشعاب جدی را در بخش خصوصی ایجاد کند و این قطعا مطلوب دولتی است که در اندیشه دست یازی به آخرین سنگر بخش خصوصی است. 

به نظر می‌رسد، محمد نهاوندیان در شرایط سختی که در ماه‏های آتی پیش‌روی بخش خصوصی، چه به واسطه بحث هدفمند‌سازی و چه به واسطه بحث تحریم‏ها و چه دست‌اندازی دولت به حریم بخش خصوصی و چه شبه‌خصوصی‌سازی‌ها، قرار دارد و می‌باید با حمایت و همدلی اعضای اتاق همراه گردد، با موضوع انشعاب برخی یارانش که روزی به کمک آن‌ها بر مسند ریاست پارلمان بخش خصوصی نشست، روبه‌رو شده است. 

این در حالی است که دولت مهرورز، که به ناچار در ظاهر با بخش خصوصی همراه اما در نهایت کاملا متمایل به اداره امور آن در حد مدیریت کامل و اجرایی آن است، نیز ظاهرا کمر به تغییر در مدیریت اتاق بازرگانی ایران بسته که در دوره نهاوندیان، استقلال داخلی و بین‌المللی‌اش آشکارا حفظ شده است.

این موضوع نه تنها از تحلیل‏های سیاسی، و نه تنها از ماده 140 لایحه پیشنهادی دولت درباره برنامه پنجم که آشکارا پنبه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران زده شده است، بلکه از رفتار و سخنان مسئولانش هم آشکار است. به طور نمونه، در همايشی که روز شنبه 24 مهر ماه در سالن همايش‏های رازی، كه با حضور اسفندیار رحيم مشائی و جمعی از فعالان اقتصادي بخش دولتی و خصوصی برگزار شد، بی‌توجهی آشکاری به دکتر نهاوندیان از سوی مشایی صورت گرفت؛ مشایی حتی از سلام و احوالپرسی با نهاوندیان نیز خودداری کرد. 

سخنرانی رحيم مشائی در حدود 65 دقيقه طول کشید (به طوری که حتی در برنامه 20:30 روز 5شنبه تلويزيون نيز به اين موضوع طعنه زده شد كه" آقايان دولتی لطفا به اندازه سخنرانی كنيد تا مخاطبان در حين سخنرانی به خواب نروند")، در حالی که سخنرانی نهاوندیان به دلیل همین اطاله کلام 8 دقیقه کاهش یافت و در عین حال سخنرانی وی نیز قبلا به سخنرانی آخر تغییر یافته بود. همچنین به محض اعلام نام نهاونديان برای ارائه سخنراني، اسفندیار رحيم مشائی صندلی خود را ترک و از سالن همايش بيرون رفت و نظم جلسه نیز به دلیل همین رفتار وی به هم خورد. 

همچنین در نشست بررسی فرصت‌ها، چالش‌ها و وضعيت تجاري كشور که هفته گذشته در محل سازمان توسعه تجارت برگزار شد، رحیمی، معاون اول رئیس‌جمهوری، با طعنه به صبحانه‏های کاری که نهاوندیان و آل اسحق هر از گاهی با وزرای دولتی در اتاق‏های ایران و تهران برگزار می کنند، اشاره کرد و آن را برای حل مشکلات مناسب ندانست. وی سپس درباره اتاق بازرگانی صراحتا بیان داشت: "ما مي‌گوييم آقاي نهاونديان بايد سكان دار باشد، ما مي گوييم با ما باشيد، اما با ما نيستيد!" وی در جای دیگری نیز از این که آقای نهاوندیان به حرف ها و منویات وی "دل" نداده است گله کرد. 

به این ترتیب به نظر می‌رسد رقابت‌های انتخاباتی نه تنها از سوی فعالان اقتصادی رقیب نهاوندیان، که از سوی مهم‌ترین نهاد رقیب بخش خصوصی، یعنی دولت نیز شروع شده است. تجربه ثابت کرده است، در این گونه رقابت‌ها، هر گاه گروه‌های رقیبی وارد کارزار شده اند، حتی اگر قصدشان همسویی با دولت نبوده است، دولت با ازهم پاشیدگی نیروهای موجود، برنده نهایی این بازی خواهد بود؛ حتی اگر به از هم پاشیدن نهاد مورد نظر نیز بیانجامد. 

به هر حال فعلا به نظر می رسد نه نهاوندیان بلکه هدف، کل پارلمان بخش خصوصی است.